Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 15, 22 July 1835 — NA NA KAMALII. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

NA NA KAMALII.

HE WAIII KAAO NO NA KAMALII KULA SABATI. Komo aku la kekahi kahuna pule iloko o ke

kulaSabati no nakamalii, aia no ma kau wahi 0 Amerika. Nana x aku la ia i na kamalii e noho lalani ana, a i aku la ia, "E napokiie; hewahi oielo ka'u ia oukou. He kula Sabati ka'umamua.aku nei. A ma na la Sabati, ku ae la wau ā ninau aku la i na haumana, i ka ke Akua olelo. A ike aku la au 1 kekahi kaikamahine uuku nawaliwali e noho kokoke mai ana, nana no i hai pololel mai i na mea i ninauia'ku ai. Hoao pinepine aku la au i kona ike ana i ka olelo a ke Akua, a he mea e ka kona mākaukau. He kapa eleele kona, a he maikai hoi, aole pelapela, aole nahaehae. A he noho malie loa kona ma ke kula. Ninau aku auikana kumu penei "Heaha la ke ano o ua kaikamahine?" I mai la ke kumu, "Hehuahaule nooia, aoleona makuakane, aole hoi makuawahine. Ua iiihune loa. Ahekaikamahine akamai, a noho malie, a lokomaikai, aole hakaka, aole inaina aku i kona mau hoa." A i kekahi la Sabati,

he ahaaina a ka Haku. A hele mai la kekahi kumu, i mai la, M E, ke inakemake nei kekahi haumanajt'u e kamailio malu aku jne oe," I aku la au? "Ailaihea.'' I hou mai la ia, f< Aia no io i kona wahi la." I aku la atf, kii aku oe ia ia, e hele mai • } • M i o u nei. A kii no ia a hele mai la ka haumana, komo ae la iloko o kuu keena mehameha. Nana aku la au, aia ka! o kela walii kaikamahine iliimne iho la no ia. Hoonoho iho la au ia ia, a ninau aku ia, "Heaha kau e makemake nei?" Uwe nui iho la ia, aole liiki ke ekemu mai, no ka nui loa o ka waimaka. A liuliu iki ae la, i tnai ia oia, <4 Ke ake nei au e hele. i ka ahaaina a ka Haku. Ua ike no au i ko lesu make ana no'u, a me kana kauoha ana mai ia'u e hele aku io na la, a e ai hoi ma kana papa aina; a makemake no au e malama ia ia. Kaumaha loa kuu naau i keia mau malama īho nei i ka manao ana,

i kana i ana m&i, E hana i.keia me ka hoomanao ia'u.' Aole nae au i hana pela. M Ninaninau aku la au ia ia, i akaka ia'u kona ike ana i ke ano o ka ahaaina a ka Haku, me kona ike ole. Kamakamailio pu ae la maua a hala i hookahi paha hora. Kahaha iho la kuu naau a me ka olioli i kona ike maopopo ana oua mea la. Manao ae la au iloko o'u-Ka! he kanaka makua no la ia! Aolie io o ka nui o ka ike. He oiaio ka! kela wahi olelo ma kalii Halelu, "Noloko mai o ka waha o na keiki liilii e loaa'i ka mahalo aku ia oe." A pau ae la ke kamailio ar»a noho ekemu ole iho la maua. A liuliu iki, nana mai la ua kaikamahine la ia'u, i mai la. "E! ina manao oe, ua pono, ke noi aku nei au ia oe, e ae mai oe i ko'u hele ana i ka ahaaina." I aku la au, "He ae no ka'u, kuu kaikamahine aloha, e hele mai oe." Ku ae la oia, lalau mai la i ko'u lima 1110 kona mau lima elua, a i mai la ine ka uwe waimaka nui ana, "E hiki anei ia'u? e hiki anei la'u? E hoomaikai mai ke Akua ia oe no ua olelo nei." Huli ae la au e.holoi aku i ko'u maka iho, no ka mea, e na pokii e, uwe iho la no hoi au. I unuhiia e Laiena.

E ola lakou a pau, ke-hea aku i ka , inoa o lehova.

HELU 31. KA EPISETOLE A PAULO I KO ROMA. MOKUNA ®. 1—»1. X Ke olelo aku nei au i ka oiaio ma Kristo, aole o'u hoopunipuni, (a o kuu manao kekahi • hoike nei ia'u,) ma ka Uhane Hemolele. 2 He kaumaha nui ko'u a me ka ehaeha mau ma kuu naau: 3 No ka mea, he pono i kuu manao e okiia mai au, mai o Kristo mai, no kuu poe hoahanau, na hanauna o'u ma ke kino, 4 He poe Iseraela lakou, ia lakou kf hookamaia, a me ka nani, a me na berita, a me ka haawi ana mai, i ke kanawai, a me ka hoomana, a me na olelo hoopomaikai. 5 No lakou hoi ka poe kupuna, a na lakou mai hoi o Kristo ma ke kino, oia no maluna o na mea a pau, ke Akua hoomaikai mai loa ia! Amene. 6 Aole nae i haule wale ka olelo a ke Akua. No ka mea aole ka poe Iseraela lakou a pau na Iseraela mai. 7 Aole hoi he poe keiki lakou a pau ka poe mamo na Aberahama mai; aka, maloko o laaaka e kohoia ai kau poe mamo. 8 Oia hoi o na keiki ma ke kino, aole lnkou ka poe keiki na ke Akua, aka o nn keiki a ka olelo hoopomaikai e heluia na maino. 9 No ka mea, penei ka olelo hoopomaikni, I keia wa.e hoi mai ana au, a e loaa ia Sara he keiki kane. 10 Anle hoi keia wale no; aka o Rehekakekahi, hapai ae laia [i namahoe] na kekahi, na lsaaka ko kakou kupuna kane. 11 No ka mea, (aole laua i hanau, aole hoi i hana i ka mea maikai, aole lioi i ka hewa, i ku paa ai ka manao o ke Akua, īna ka wae ana, aole no ka hana, aka, no ka mea nana i koho mai;) 12 l'a haiia tnai keia ia ia, E hookauwa aku ke kaikuaana na ke kaikaina. 13 Me ka mea i palapalaia mai, 0 lakoha ka'u i aloha ai, a o Esau hōi ka'u i hoowahawaha ai. 14 Ileaha hoi ka kakou e olelo nei? Ile hewa anei ko ke Akua? Aole loa. 15 No ka mea, ua olelo mai la oia ia Mose, E aloha ana au i ka'u mea e aloha aku ai, a e menemene ana au i ka'u mea e menemene aku ai. 16 No ia hoi, aole na ka mea e makemake ana, aole hoi na ka mea e holo ana, aka na ke Akua no, nanai aloha mai. 17 No ka mea, olelo mai la ka palapala hemolele ia Parao, Nokeia wahi mea ua hoala mai au ia oe, i hoike aku au i ko'u mana ma ou )a, a i kaulana ai ko'u inoa ma ka honua a pau.

18 Nolaila hoi, ua aloha mai oia i kana mea i manao ai, a ua hoopaakiki hoi oia i kana niea i manao ai. 19 A e ninau m&i no hoi oe ia*u, No ke aha la ia i hoohewa mai ai? Nawai la hoi kona makemake i pale aku? 20 Kahaha! £ ke kanaka, owai la hoi oe ke olelo ku e i ke Akua? E pono anei i ka mea i hanaia, ke olelo aku i ka mea nana i hana, No ke aha la oe i hana mai ai ia'u pela? 21 Aole anei e hiki i ka potera ke hana iho no loko o ka popo lepo hookahi i kekahi ipu no ka mahaloia, a i kekahi no ka~ mahalo ole ia? KA HOOMOA|t,AKA ANA. 1. 2. S Hoakaka mai la o Paulo i kona aloha nui i na lUdaio ku e, penei, He oiaio ko'u, i kuu olelo aoa iloko o Kristo, he wahahee ole, na kuu naau hoi kekahi e hooiaio nei ia'u ma ka Uhane Hemolele, he kaumaha nui ko'u a me ka ehaeha mau maloko o.kuu naau, no ko'u poe hoahanau ma ke kino, a ina e hiki ke okiia mai au mai o Kristo mai la, e ola'i lakou, he pono ia i kuu manao, e ae aku au malaila e pono ai keia lahuikanaka. 4 Na mamo a Iseraela, ka poe i hookamaia me he mau keiki la a ke Akua, [Pukaana 4: 22, 23. Kanawailua 32: 5. 6.] Ia lakou hoi ka nani. Pukaana 25: 22. la lakou ke kanawai o ka Haku. Kanawailua 4: 5, 8. Rom. 2: 18, 19. Ia lakou ka hopmana ana ma ka luakini. lalakou na olelo hoopomaikai a ke Akua i hai mai ai ia Aberahama ma nie kana poe mamo, no ka MesiaGal. 3: 16. 5 No lakou hoi ka poe kupuna, o Aberahama, o Isaaka a me lakoba, a na lakou mai ke kino o lesu. [Rom. 1: 3.] Oia ka mea maluna o na mea a pau, o Kristo, oia ke Akua hoomaikai mau loa ia; oiaio no !a. Mareko. 14: 16. Tito, I: 3. a me 2: 13 Tim. 3: 16. 6 Aole hoi i lilo ka ke Akua olelo i mea ole, aole i haule na olelo liooponiaikai i ka Iseraela, no ka mea aole he poe Iseraela oiaio ka poe mamo a pau a Iseraela. Rom. 2: 28. 7 Aole pau na keiki a Aberahama i ka hoopomaikaiia e like me Isaaka. Aole pau kana poe mamo i ka hoopomaikaiia me he poe keiki la a ke Akua i koho ai iloko o Isaaka. > O ka Aberahama poe mamo e malu i ka berita-, na Isaaka lakou. 8 Aole pau na mamo a Aberahama, na kona kino mai, i malu i ka berita a ke Akua, aka o kekahi poe mamuli o ka olelo hoopomaikai. 9 Mahope iho o ka hanau ana o Isemaela, hoakaka mai la ke Akua i kona manao hoopomaikai ia Aberahama, pe-

nei, a puni, hoi mai au, a e hanau o Sara. Oia ke keiki a ka olelo hoopomaikai. Okoa kona ano. 10. 11. 12 Pela i okoa ai na keiki a laaaka a me Rebeka, i ka manao o ke Akua, i ka wa e koko ana o Rebeka, aole i hanau o Esau, a me īakoba. Aole laua i hana pono, aole hoi i hana hewa ia wa. Uaila, olelo mai la ke Akua ia Rebeka, penei, E hookauwa ke kaikuaana na ke kaikaina. Malaila -i maopopo ai ke ku paa ana o ko ke Akua nianao mamuli o kona wae ana i keia mea i kela mea, e like me kona makemake mau, aole no ka hana ana a ka mea ana i'wae ai. Ma kona manao iho i koho mai ai ke Akua ia lakoba i mea e pomaikai nui aku. 13 Pela hoi ka palapala hemolele, i olelo mai ai i ka manao o ka Haku. 0 lakoba ka'u i aloha ai, a o Esau ka'u i hoowahawaha ai. 14 Me he ninau la ia a kekahi, Heaha hoi ka kakou e olelo hei, no keia hana ana a ke Akua? Ua hana hewa .anei ke Akua : Hoole loa o Paulo, Aole loa. 15 Aole ke Akua i hewa i keia hana ana. O kona aloha nni keia i kekahi poe. Ua hoakaka inai la ke Akua ia Mose penei, E aloha ana au i ka'u mea e aloha ai, a e lokumaikai ana au i ka'u mea e lokomaikai ai. Eia ia'u wale mai no ia. 16 No ia mea, o ka pomaikai ana o kekahi poe. «lia "ho ia i ka manao aloha o ke Akua. aole i ke kanaka wale ilio. 17 l'ela hoi i hoakaka mai ai ke Akua ia Parao. I a kakauia kena manao iua ba palnpala, ua koho mai ke Akua ia Parao, a ua hoala mai oia ia ia i mea e maopopo ai ko ke Akua mana, ae kaulana nui ai kona inoa ma ka homia a pau. 13 No ia mea, ua akaka ko Akua ano. 0 ka mea a ke Akua i manao ai e honpomaikai maoli, oia kana i aloha mai ai a i malama pono mai ai. A o ka niea ana i mnnao ai e waiho, a paakiki, a poino, e like me Parao, oia kana i waihoai, a paakiki, a poino, mamulio ko ke kanaka manao hewa iho no. 19 Manao ae la o Paulo, e haohao paha kekahi poe i keia olelo, a ninau paha penei, No ke aha la hoi e hoohewa mai ai ke Akua i ke kanaka paakiki ke ku e ole aku ia i ko ke Akua manao e waiho ia ia a paakiki, a poino? 20, 21 Papa aku la o Paulo-ia manao oolea o ke kanaka, a ninau hou ia ia, Pehea la e hiki ai ia oe ke.olelo ku e i ke Akua, me he mea e hiki ole la ke hana mamuli o kona manao iho? Aole anei he mea pono i ke kanaka hana ipu lepo, ke hana i keia ipu, i kela ipu ma ke ano ana i makemake ai, o kekahi

ipu i niea e mahaloia, a o kekahi ipu i mea e mahalo ole ia? He pono anei ke olelo aku ka ipu i ka mea nana ia i hana, No ke aha la oe i hana mai ia'u pela? Aole loa ia he pono. He pono hoi ke han<t ke Akua mamuli o kona makemake iho. • HE MAl r MNAI'. Rom. Mokuna ix. 1, 2. He aha ka mea' a Paulo i hooia mai ai ma keia mau pauku? Kaumaka nui ia, me ka ehaeha mau, no wai? 3. Ina e pono i ke Akua, ke aha ka mea i pono i ko Paulo maHao, ke lilo ia i mea e ola'i kona poe hoahanau ku e? 4. Owai ko Paulo poe hoahanau ana • i aloha ai? He aha na mea i waiwai nui ai ia lahuikanaka? 5. Owai ia mau kupuna? No hea mai ke kino o ka Mepia? Owai ke Akua hoomaikai mau loa ia? 6. Ua haule anei ka olelo hoopomaikai? Pehea kekahi poe na Iseraela mai? 7. Ua malu anei i ka berita na mamo a paii a Aberahama? Iloko owai i kohoia ka Aberahama poe mamo? 8. Owai ka poe i kohoia i poe keiki? 9. He aha na olelo hoopomaikai? 10. 10, 12. Hapai Rebeka nawai? Hoaha ka olelo na kana mau mahoe? I ka wa hea? A ina ia olelo, heahalea mea i maopopo ai. 13. Pehea ka palapala no kolaua ano ? 14. Nawai keia ninau? He pono auei? 15. Pehea ka olelo ia Mose? 16. No wai hoi ka pomaikai o kekahi poe? 17. Hoala ke Akua ia Parao i aha? 18. Inamanao ke Akua e paakikiaku kekahi, pehea la ia? 19. No wai keia ninau? He pono anei ? 20. 21. Heahakeanoo keia mau ninau a Paulo? He liewa anei ko Paulo manao he mea pono ke hana ke Akua tnamuli o kona makemake iho?