Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 24, 20 December 1834 — Page 4

Page PDF (249.13 KB)

LAMA HAWAII.

 

Ka hope o ke koena.

            I ka wa eha makahiki o na Misionari i Kailua, oleloia mai la kekahi mau kumu, e hele e ao i ka palapala, he poe kanaka no Kuakini. Lohe aku la au o ke kane kekahi a kuu kaikuahine, hoomanao iho la au e hele.
            Hoopili wale aku la, a no ka'u hele ana mamuli o laua, haalele aku la au i ka'u wahine a me na makua o'u. Holo aku la makou a pae i Puako, aia ia wahi ma ka akau o ke kaha o Kona, kokoke ia wahi i Kawaihae. Oia ko Waimea kai, ma ka Hema loa ia o Kohala e pili ana ia wahi me Kona.
            Noho iho makou ia la a po i kakahiaka, olelo mai la kuu kaikoeke ia' u, e pule mai oe ia kakou.
            Nalu iho la au a i aku la, i ka wa o kakou e hoolohe ana i ka pule a na Haole, oia ka wa loaa o ka pule ia'u, i keia kakahiaka hoi, aole loa he pule.
            Olelo hou mai la ia, aole loa no i loaa ia oe ka pule. Hoomanao iho la au i ka pule a Kaeleowaipio. Eia kuu pule, i pule aku ai. "Kuku aikuku lalani ku, o poili la o poele la o pu kalakala lau ia i ku wa, he akua nui, he akua mau Iesu, ko makou kalahala e ola ai, mai ka hookui a ka halawai, pau ole kau ola e ke Akua nui o ka lani, Amene." Pii aku la makou a hiki iuka i Waimea, ilaila ua ike i ke kanaka manao maikai, o Kumuokekipi, oia ke konohiki o Waimea.
            I aku la kuu kaikoeke o Mauae ia ia i ka po mua, eia au la ko kumu palapala na'u na ko Alii i i mai e ao ia oe. I mai la ia, ae, o ko'u manao nui no ia, e ake au e hiki ka pono ienei mai make iho nei au i ka mai, pomaikai iho nei i kuu ola ana, ai keia po no loaa iho nei io'u keia ola, hana lokomaikai mai ia ia makou. Kukulu iho la ia i halekula nui, ohiia mai la kekahi mau kanaka o Waimea, eha kanaha, ao aku la makou, me ka luhi ole, a me ka hoomaloka ole o na haumana, ao no ka po, ao no ke ao.
            Hai aku la hoi na kumu olelo, a me na ano, hele mai la hoi na hooikaika haimanao, pale hoi kana lilo ae la hoi i mau kumu nui. Moe iho la au i ka wahine, mamua, a kakahiaka ae la, aweia aku la i ka hale kula, e mare ai, i ua kakioeke nei o'u ia maua, nana mai la hoi na kanaka i ke ano o ka mare ana. Hoolohe aku la au i kekahi kanaka i olelo ae i kahi, i kakahiaha nui ka ko kakou mare i ke ahiahi hoi ko Kailua.
            Lohe aku la kuu wahine ua moe ko kane i ka wahine o Waimea, holo aku la ia i Tahiti, a make ia. Aole i hoopiliia mai au i ke kanawai, no ka ike ia ano o ia wahine he wahine moekolohe.
            Ma ia hope mai hoowalewale mai kekahi ia'u e inu i ka ula, he makuahunowai no'u oia ka makuakane o kuu wahine, i aku la au, ua papa aku nei makou i ka inu awa he kapu. I mai la kela, o ka ona ke kapu, o ka inu ka noa.
            O ka olelo maikai la e kau koke ana no ka ono i ka puu aole i mananalo iho na mea kahiko. O ka lalau aku la no ia, a inu a ono, kani ke oli. Olelo hou mai la ua wahi kumu nei a'u, eia ka mea lealea o makou nei, o ka moe aku i kela wahine, keia wahine, o ka pau no ia o ka pono, komo mai la ka ino he nui loa. Hele aku la au i ke kula, lohe no wau i ka olelo a kekahi i ka i ana mai, he wa e mai nei hoi keia o ua kumu nei a kakou, he mai paha he ona paha.
            Ia la no hiki mai la ka makau, a me ke aloha i ka mea i lawe mai ai o ka pono. Noho hookuli wale iho la no ia mau la.
            Ia mau la no puka mai o Bihopa e hoike i na kula a makou, i mai la ia; auhea kau kula? I aku la au ia ia, aole o ka hoike ke kahi. I hou mai la ia; eiwa hoi paha kula o Waimea nei, ae aku la au apopo, na'u no e hoike mai i ke kahi kula, lohe aku la kela, inoino iho la kona naau.
            Ekolu o'u makahiki i ao ai i ka palapala a nui ke kolohe, a me ka inu rama a me ka hoomaloka i ka olelo a me na kumu, o ka hoino i ka la Sabati. A ka noho hoopaakiki la no ko'u mau hoahanau ilaila, he makuakane no'u ka mea i oki mai nei i ka puu, i ka pahi, i Hianaloli, i Kailua. Hookahi no a'u mea i ike i ka pono o ka mua o kuu makuakane, he kane o Wahakane, aia paha oia iloko o ka ekalesia. Aka o ka nui iho he paakiki, nolaila aole e hiki ke aloha mai ia'u, no ka paakiki.
            Ia manawa no, mahuahua loa mai la ka makau, imi aku la au i ka mea e pono ai, kamailio iho la me ke kumu, ae aku la au.
            A liuliu loa ko'u noho ana mai ia manawa, me ka hoomanao i ka pule, loaa iho la hoi ia'u ka pule. A hiki mai la i ka manawa, i noho ae ai na kumu i Waimea, o Keiki, o Kauka.
            Ia manawa, ua hoopau aku la au i na mea o ka lealea. O ka mulea mai koe a hiki mai nei i nei wa. Pau aku la hoi ia wa, me kona manao okoa, a i keia wa he hana okoa, o ko kakou makemake.
            Eia kahi manao i koe pau. Ua manao wau aole e hemo ka ono o ka baka, oia ka'u puni. Ai keia wa ua pau ka ono, ua lilo i me ole. Ekolu o'u makahiki i noho ai i Kailua me na kumu, eono o Waimea, ekolu iho nei paha nei. Huipu me na makahiki kahi ki, he iwakalu kumamawalu.
            Ua pau keia hana manao.
 

No ke kane mare a me ka wahine mare.

            Eia ka pono, o ka mare ana e mau loa ai, o ke kane me ka wahine, i makemake laua e mare, ina i kapu ko laua mare ana i ka olelo a ke Akua, aole e pono ke mare, aka i kapu ole, ko laua mare ana i ka olelo a ke Akua, e hoike ko laua manao mamua i ke kumu, i pono ai, alaila e mare pono ia laua, imua i ke alo o ke Akua a me ko ke ao nei, a e paa ko laua mau inoa iloko o ka palapala mare, pela e like ai, me ke kanawai i keia manawa.
Ke kanawai o
KAUIKEAOULI.