Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 4, 20 January 1876 — ELINA KE KOA HE KANAKA OPIO PUUWAI WAIPAHE! KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O KA OI WELINA HOPO O KONA MAU ENEMI. [ARTICLE]

ELINA KE KOA

HE KANAKA OPIO PUUWAI WAIPAHE! KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O KA OI WELINA HOPO O KONA MAU ENEMI.

Mokuna I—Helu 3AOLE i pau pono keia mau huaolelo a Elina, ua kani mai la ka pu kuniahi a ka enemi, a ku mai ia ke kia mna o ko lakou nei wahi moka, a hanlo aku la. Iloko oka manawa pokole, ua haawi akn la ka Zdina i ka leo puana o kaua pu, a huli aoao mai la ka moku o ka enemi. Ua ku aku la malalo iho o ke anu ilikai, a ke hoomaka aku la ke kai o kouio.

īmua ! Ena koa !" walii u Elina i haawi ae ai i ka oloio kauoha, " E bookuu koke i ka waapa, a e holo aku me a'u he eono o oukou iluna o kela moku. v

" A-e a-e !" wahi a na luina me na leo hoihoi. Ilaule aku la ka waapa i ka ilikai, a iloko o ka hikiwaw: loa, e liolo aku ana lakou nei mo ka makaukau o kela a me keia me ua pouo kana.

Ua iko iho l i nu knnnk.l o ka enoiui i ko lakou pilikia, oiai, ko ano piliA aku 1a ka moku i ko kai, a ua hoomak* o omi ilalo ; aka, liō poo lako» i uiaa i na pilikia o ka mo;ui«, * ku uiai la uialunA 0 ka onoki mo na holehelona hien» i piha i ktt inaina. Knu luakawalu mai la lakou i ka lakon mau pu a ki mai la 1 ua kanakn o kalii waapa e holo aku ana, aka, aolo no i nui ka pilikia i loaa mai ia lakou nei. Ku mai la o Elina ma kona lima lioma, a o kokahi kanaka hoi ona. ua ku m ū la m.\ kona pn-lima. I ka ike anao Elina i koia, ua haawi aku la iu i ua hnaolelo hoala manao jmnn o kona mau Imnn, " Imua e na hoa, o ka hoike ana keia, no ka haoau ia ana © ka kakou Zilimr iloko o ka pomaikai ! linua ena puuwai koa! A lilo ko kakou hale lana i nliiwahine no koia mau moana ! Ano ! K« hoomao po uei au i na liiohiona o ka hvvpo n»aluua o na onemi, a ke ike aku nei hoi i k* wohe «na nv»i o ke »la ini ko kakou lamikiU ana ' lmu\ a lanakila !"

No keia mau huaolelo a Elina, ua pii ae la ka manaolana o kona mau hoa, a me na lima ikaika i moe aku ai imua me ua hiv. a mo he 'la ko hoouiaopapo >iio. e loie okv»« an* no ko Ukou wanpK tnfeiun« o k « ilik.«i. Mamuao k* |vi!m *na o na pu a iu onomi * m*ktuk*u o k» hon nmi m I ikon noi, un piii »ku U ko Ukou noi w* <pa nu k t «<vao. * ko pii nku I» Ukv»'u nel ilnn*. I\,k> *o )* eiiemi. noko mni U i k« hahAU mo n* mo* o b*« ntv« t ko Ukou mau liw», aka hele mua aku la no ko Elina mau koa, a me ka hahana lakou i hui aku ai. Lele mai la he elua mau enemi maluna o Elina, hahau mai la kekahi o laua me kana pahi, aka mamua o ka pa ana mai o kana pahi maluna o ia nei, ua halawai aku la ka oi o ka Elina pahi me ia, a haule aku la ia ka oneki a make loa. I keia manawa, ua kau mai la na kanaka pau o Elina iluna o ka moku, a ke hele pulumi la lakou ina enemi. Waiho mokaki iho la na enemi ma o a mea nei o ka oneki, a no ka manawa pokole, o ka halulu wale no o na kapuai ka mea lohe ia, me ka nakeke o na pahikaua.

He hora hookahi, a ua ano neo na enemi, a lho aka la o Elina ilalo o ke keena mahope me kekahi'maa luina ona. I ko lakoa hoea ana aku ilalo, aia hoi halawai mai la ka ike a ko lakoa mau maka me kekahi mau wahine ni elaa, a me kekahi kane. Holo aka la na iuina me ko lakoa ano wela no ka hoouka kaua ana mai ilona o ka oneki me na pahi i hapai ia me ka manao e hoomoe aka maluna o na wahine a me keia kanaka, l aka, iele mama mai la o Elina me kana i pn panappna a ku iho la mamua o lai kou, kaa aka la imoa o kona mau kanai ka, a me ka ieo" kaiakala o ke kanaka i koa i pane aku ai, " E ku I a mai nee mai 1 oke kanaka mua o oukou e ho* eha ana i kekahi hune lauoho o keia poe, e lotm no iaia k«Miiake ma ia'a aku me he ilio 'la ! Ano eku ! A o hoihoi houi ka oukou ra;<u pahikaua iloko o na ili, a e hooloho mai i ka'u mau kauolia I" He poe manao paakiki na luina, a he poe wela a hae ka manao no ka luku ana i na enemi o ka Moi Rikeke o BeTetaniar; aka, ua komo ko lakon aloha nui no ko lakou alakai opio o Elina, a ua wiwo hoi iaia, a no ia mea, hoiboi mai la lakou i ka lakou mau pahi, haale iho la maluna o ko lakou mau kuli a hooho like mai ia i ka pane, " O kou makemake a me kau mau kauoha e Elina ke koa o keia moana, ko makou alii alakai hoi, ma o ka mana o na lani a ma ona kanawai o ke aupuui Beretania, o kou makemake, e hooko hopo ole makou a hiki i ka hopena.'P I keia manawa, ua liolo mai la na wahine a me ko kanaka a puliki mai la 1 na wawao o Elina, me ko kahea ana, " E mai ko Akua ia oo o ko makon hoola."

" E na niākamakn," wahi a Elina, aolo keia he manawa kamailio, o pii kakou iluna a e kau aku oukou maluna o ka waapa, a o liolo aku ilnn.i o ko inukou moku, a e kali a hiki aku au, alaila, e hai mai oukou ia'u, i ka oukou moolelo." Malalo o ka Elina kauoha, ua lawe ia aku la lakou iluna o ka Zdina. mo ka hai paa ia aku oka olelo, (i Aole kanaka e kau i kona lima maluna o kekahi o lakou, a e haawi aku i ka lakou mea e makemako nnu." O keia mau kauoha a pau, ua hookoia, a i ko lakou kau aua iluua o ka /< Um, kii liou miū la ka waapa iaia nei. " Ile mea kupnnalm e na hoa, v wahi a Klina i pano aku at i kona mau lulna, " Ua ike mai nei kakou i k;v aue piholo o keia moku, oia n;u\ aole piholo iki, K wehe ae i ka puka waena a iho aku kekahi e nana." 110 manawa pokole ua hemo «o la ke pani a iho aku la kekahi mau kanaka o lakou, Auwe! i ka wa a lakou nei e hakaka ana ma ka

onoki, ua hoio aka l;i lie elua m»u oneini

iUlo. pani »ku ia i ka pukn kalii lioi n ke kai e kalie uiakawalu niai ana mo ke kopan. llouluulu ap la laua i oa pahu pau«la a me na mea make 0 ae a kalii hookahi, * o ka hooko wale no kv>o i ko laua luanao weliwoli. oia lioi k«> kum aua i ka paoila me ko alii a p*u lakou a pau i ka umko, r\ka, na loaa 1» aku la i na luina o Klina. lloao mai la laua e ( piio mai ia lakou nei. aka, ho manawa i ; pokolō, ua p»a aku la laua i ka hauhoa | i;» i ke kaub, a laux« ia aku la imu* o | Elina. Lele koke mai la na kanaka me ka manao e pepehi i na pio, aka, kau hou mai la o Elina i kona lima, a pane mai la, " Mai hen'ha ia laua ! O ko fe«u ana aku i na halia ino maluna o ko ka : uaka i kiipoo ia a liiki 010 iaia ko kokua ' iaia ilu\ ho h<«na ku ia i ka popohi h«nv j mninoino, a aolo loa au o ao aku i ko-< | kahi o onkou o hana poU." Ku aku U Uk.»u mo ka W>lolto mai i ua kauoha a > | ko Ukou hakn opuv. '•*« »» i* aku la Una a k»« iluna o ka a fcoopaa ia iho 1* ui* k* hao. 1 ka Ihm aua «ku o Klina a kau iluna o kcv na mokn, hiimi aku U i na wahin« ko kanaka. " IVlkm ko oukiHi kau «ha ' ma luna o keia moku kipi, a heaha hoi ka oukou hana maluna ona, a no hea mai hoi oukou?" No ka aina makou ma ka hikina loa aku nei, i lawe aihue ia e keia poe powa. Ua pakaha wale ia ko makou mau waiwai, a hookau ia iho la maluna o ko lakou moku. A nou ko makou aloha nui e ke koa, oiai, ina paha aole oe ina ua pau makou i ka make." Me na waimaka e hiolo ana ma o a maanei o ko lakou mau papalina i pane mai ai i keia mau huaolelo. "He

oiaio, e na niakamaka, owau kokahi e haaoli oei no ka loaa ana o ka pomaikai ia oukou, oīai, & > ka hoopakele aoa i kekahi nioa mai ka make weliweli a keia poe haaa ioo. A oUi hoi, oa iawe i ka hoohiki; e hoao e pnlami aka i na kanaka e pakaha wale nei i na waiwai ° lahoi oko kakoa Moi, nolaila, ke manao nei aa,. aa kapono no ka mako ana o keia poe f a he koma hoi keia e hooikaika ioa ai i ko'a manao no ka hooko ana ia moa." Loaa iho ia ko ®toha o keia poe no Elina a mo kona mau lnina, a na noho oluoia lakoa ma* hope mai. Kolo ia aka !a ka moka pio me na pahonahona i na wahi poino a hiki malalo o kekahi iae pali kiekie, a hookuu ia iho la kona heleama, me ka waiho ia o na wahine me ke kanaka maluna oua, me kek&hi mau luina o Elina no ka malama ana i ka malalya. 0 keia wahi a ua moku nei e ku ana, he wahi nalo no ia, a na manao ia, aole e ike ia e ka poe kipi.

Noho iho ia lakou maliope a ho!o akn la o Elina ma no ka makai ana i ka poe pakaha wale. Ike koln o na la o lakou nei i ka moana, ua pa mai la he maknni ikaika mai ke komohana mai flo elima Irt, e paialewa wale ia ana ko lakou moku maluna o na alo huhu o ke kai. Nni a ikaika ka makani ame ke kai, aka, ua hana ia ka Zdina me ka makaukau no na ino o ia ano, a ua alo aku ia me ke ano koa, a hiki i ka mao ana īa ino. (Ade i patt.)