Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 209, 5 June 1891 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

 

MA KE KAUOHA.

 

  Ua hookohuia o George H. Holt i keia ia i @ma e hopu ai i na heleh@wa ma na Alanui o ke Aupuni mai Moanalua a @liamanu, a na na aina Aupuni ma K@, Honolul, Oahu, he pani no W. K@pa i haalele mai.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iune 3, 1891.           sts-d.

 

  I ka Poaha, ka la 11 o Iune, oiai, he ia hoomanao o ka La Hanau o Kamehameha 1, e malama ia no he la Kulaia @ e pau, a e pani ia no hoi na @ hana Aupuni ma ka wahi a pau o ka Paeaina ma ia la.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei 3, 1894.            3te-d.

 

Oihana Waiwai

  Honolulu, H.I., Iune 4, 1891.

Ke hoolahaia aku nei ma keia i ka poe i waiho dala iloko o ka Baneko Honolulu @a, mai a mahope aku o Iulai 1, @, e hoonohonoioa ana keia mau aku penei:

Ma na Waihona aole @ oi i $300xxxx41/2

"           "           " maluna o $500 a $2000 4

"           "           "           i oi i ka $2000.......31/2

  Malalo o ke Kanawai i aponoia Augate 6, 1890.  Oa hiki no ke hoololli ia keia waihona aole e oi ana i ka $2500 i ka Wailona Aupuni, e loaa ana ma kahi o ka Buke Hoopau Dala, no na Bona Aupuni, e ku  ana i ka elima keneta ukupanee, i ku i ka ukuia aole i emi mai i ka elima makahiki a aole hoi e oi aku i ka umi makahiki mai ka hoopuka ia ana.  Ua kaawale ka bona mai na auhau na@, a e uku ia ka ukupanee i ka hapa makahiki.

H. A. WIDEMANN,

Kuhina Waiwai.

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POALIMA, IUNE 5, 1891.

 

UA LIKE OLE IMUA O KE KANA WAI.

 

  Ua hooholo iho ka Aha Hookolokolo Kiekie o na kanawai a pau e wai ana me ka maopopo loa a kue aku na kona ano i ka pono o kekahi poe kanaka e noho ana iloko nei o ka aina, he kue ia i ke Kumukanawai, a ua lilo ia he mea ole.  Ua olelo no ke Kumukanawai e like @ ia, aka, aia nae a kaka ka manao o ka Aha Hookolokolo i na kanawai la, alaila, @o he mana a he ole paha iloko o ka aina nei.  Ua hana ia keia ma ke Kanawai e kauoha ana e laikini aku ke Aupuni, e malama ia na malama helu waiwai ma a olelo Beritania a Hawaii, he keena hoi i makemake ia e kakahi p@ e loaa ai ke ola o kekahi poe ike malama buke helu waiwai.  Ua hooholo ka Aha ua kaulike ole keia kanewai malama o ka poe i ike ole i keia mau olelo ae la maluna.

  Aole hoi e hiki ia kakou ke kama@ i ke kupono o keia mea.  Aole he ku i ka pono, e hoomaikai ke kanawai i kekahi poe, a e hookau@aha hoi i kekahi poe.  He mea pono e hana ia ke kanawai me he mea makapo la ka mea nana e kaa@ ana ko kanaka pono.  He mea @ loa ka hana ia o ke kanawai no kekahi poe wale no.  He kupeno ke kanawai e hanaia no na mea a pau.  He mea maopopo he nui k ka @ ina @ manao ia ana e hooh@l@ ia kekahi kanawai e kue wale ana i ka pono o ke Geremania, Pukiki Beritania a me ka Amerika Pa@.

  He mea maikai o@ no hoi ka ha@ kanawai ana e wae ana maluna waho no o kekahi Lahui ke kanawai, aka, aole o keia wale ke ino, aia hou ino, he ino hoi loa aku e hana ia nei maluna o Hawaii.  Ua haawi ia ka mana iloko o ka li@oa o kekahi mea hookahi mea hookahi a me kona mau hope piliwale nana e olelo ai ka manawa o maluna ia owai e hoohana ia ai ke kanawai.  E like me kona manao he hiki iaia ke kuhikuhi aku i ka poe a ke kanawai e hana aku ai, a i ka poe hoi ana i ae ai e hana i na hahaki kanawai.  A e wae hoi i ka mea hookahi ana i makemake ai e hana hooko'iko'i wale a e hoopomaikai wale.  Ina e pepehi i kanaka kekahi mea, ua hiki no i ka oihana Loio Kuhina, ke hookuu wale e like me ka makemake o ia oihana.  Ina hoi e manao e hana imihala wale, ua hiki loa no.   Pela i hemo ai kekahi mau pepehi kakanaka i hana ia i ke akea; pela no hoi i hopu ia ai makou no na wa he lehulehu wale, me ke ano ole o na kumu hoopii mawaho ae o ka ukiuki, no ko makou moekahi mahope o ka Lahui Hawaii.

  Aole he mea nalo mai ko kakou maka na hana hewa e hookuukuu ia nei.  Nui na kuai la@a me ka laikiai ole, na piliwaiwai, he mau tausani ka uku o ka mahina i lanakila ai ka paka pio a me ka hoopae wale ia ka opiuma.

  O ka mea nae i oi loa aku ai o keia mau ino, aole e hiki ke hoopii kanawai ia na mau luna aupuni no na hana ino iloko o ko lakou oihana, launa hewa ana paha, komopu ana iloko o na hana a me na kuai ana, a lawe kipe paha a pela wale aku.  Aole e hiki i ke kanawai kuraima ke lalau aku ia lkaou; no ia mea, ua pakele lakou, a ua hookiekie nae no ia kaawale ana malalo o ke kanawai.

   He oiaio, eia kekahi mau olelo pohihihi o ka hana aku, i hoao ole ia a hiki i keia manawa.  Ina e nalowale aku kekahi dala mailoko aku o ka waihona ua hiki ke hoopii ia ke kanawai, aka, he kanalua nae makou no ke ko ana o ka hoopii.

  Eia ke manao ia nei e hoao ia kekahi hoopii o keia ano, i ike pono ia ai he hiki paha i kekahi mea, a aole paha, ke hoolilo poho i kekahi waiwai o ke aupuni.

  O keia maau hemahema e hemahema ai ka hooponopono ia o ke Kanawai, he hiki wale no maloko o ka hale Ahaolelo e hoomaemae ia @i, aia @e a lokahi kakou e kupaa mahope o ka pono, alaila hiki.

 

E ke Kiai, Heaha ko k@ po?

 

HE PUALI KOA KAUA LIO, I LAKO PONO ME NA MEA KAUA?

 

  Ua lohe mai makou, ma ka po Poalua nei, hora 1 a oi, ua ike ia kekahi @uali ka@a lio o na ilikea, i ka oili ana mai, mai ka Pamoo mai ma ka aoao ma Waikiki o ke alanui Nuuanu, mauka o ke alanui Hotele.

  O ka mea haohao loa nae i ike ia oia no ka ike ole ana o kekahi kiai e ku ana ma ka ipuka mauka, ua kaa aku la ka ike mua na ke kiwi ma ka aoao makai.

  He heluna nui o keia poe, ka na kiai i ike ai, a ua ike pu ia no hoi ko lakou lako pono i na mea make.  Ua kaapuni ae la lakou ma kekahi o na alanui o ke kulanakauhale nei no hookahi puni a nalo aku la.

  Nolaila, ke ninau neiKA LEO, he mau lana maikai anei keia a keia poe e hule ai e hoohalua i ka po, aohe paha?

  Ma keia li@; ke kono ia aku nei na luna hooko o ke kanawai e ku me ka makaukau, a e makaala i na wa a pau.

  Oiai, wahi a ko makou lole, ke olelo nei ua poai nei, o ke kumu ka o ka liuliu o oukou na luna hooko kanawai o ke aupuni, a pela hoi lakou, no Hon. R. W. Wilikoki ka, he kou keia o ka poe nahe@ maalea nui wale, ke hoao nei lakou e uhi i ka ino a lakou e ake nei e hooko ia.

  a linea no ka lahui e puni aku ai, a manao lo aku paha i ka lakou mau pelo mai, a i iho, ua pono lakou, a ua hewa o Wilikoki.

  Ke hoike aku nei ka LEO me ka oiaio loa, o kela mau olelo a pau, he hoopunipuni wale no, he pelo, he maka keleawe o ake ana e hookomo ia oe e Hawaii iloko o ka umii lole.

  Nolaila, eia ka LEO, ke kiai naue ole ou e Hawaii Imiloa ma ka ipuka o na hana ino e hana ia nei kahi i kiai ai i na hana a pau e hana ia ana, a e upu ia ana paha e hana aku.

  Nolaila, ma keia mau hana, he kou keia o na hana hilahila ole o ke ake ana e kau aku i ko lakou lima maluna o ke kino paupalu o ka wahine.

  Kei no paha, ua lawa ka lakou hana ana i ka wa o ke keiki kane, a lakou i pakaha ai, aole ka.  Eia no ka ke mau nei no kela moo huelo awa i ua posi ala.  Aole makou e kuemii, a hoi hope hoi i ka hoike ana i keia mau mea, e like me ka makou i lohe ai ina nae he oiaio.

  A no ka mea hoi, aole he mea maikai ia makou e huna i na hana keia ano, oiai, o ka hana maikai loa ia a na hoa Hawaii e hee nei iluna o keia nalu hookahi oia hoi ka papa pa'i.

  Aole hoi o ka huna i na hana eepa puuwai derogona e ake ana hoi e noho alii iluna o ka umauma lahalaha ou e Hawaii.  Oiai ke hoike mai nei kela a me keia la i ka ino, a ke hoonui mai nei hoi kela a me keia po i ka ike.

 

NA HOONOHONO OIHANA ANA A KA MAKAI NUI O HAWAII.

 

  He lono kai loaa mai ia makou, ua hooholo ka Makai Nui o Hawaii e hoonohonoho i na iliili o kana papa konane penei:

  O ka Hope Makai Nui o Hilo Hikina, oia ke hoihoi ia no Kohala Akau, a o ko Kohala hope makai nui hoi, oia ke hoihoi ia no Hilo Hikina.

  O ka hope makai o Hamakua, oia ke hoihoi ia i Puna, e kanu ko oe ai, oiai ua loaa ia lono ia makou oia kahi hana aia hope makai, a o ko Puna hoi, i hea la ia, a heaha aku la la hoi ka hewa oia luna hooko o ke kanawai, o ke oki ia ana o kona kani-puu.

  O keia na hoonohonoho oihana ana a na Makai Nui ala, a owai la hoi ko Hamakua, o lakou iho no pahe, pauaka ka hana o keia au.

  Nolaila, mao ke noo 'ia o keia oihana, a me ka Hanuku o ke aupuni, ke ninau nei ka lahui, ua poanei keia mau hoonohonoho ana, aole paha?

  Aka, i na ua lawa like ia oukou alaila ua pono no, aka hoi ina aole alaila e ka@ ia lakou e pono ai.

 

  Heaha ka ma'i nui o na ilikea e pakaawili nei iluna o ka moe i keia mau la? Aole he la grippe aka, he maka@ ho i ka noho kalaunu, he lili i ke kanaka Hwaii, he ake e kan@ ola ia Hawaii, a he makemake e lilo no lakou ke ao hol@okoa nei a puni.  Uhu! E ohu ana ka nalo.  Ula-@.

 

   Ua makemake ia na hoa a pau o ka Ahahui Honnaauao Liliuokalani Mahele Elua, e akoakoa ae ma Iolani Hale i ka hora 10 o ke kakahiaka la 3 o Iune, 1891; no ka malama ana i ka halawai mua o keia makahiki.  Mrs. H. H. Webb.

Kakauolelo.

 

Ka Buke Akeakamai.

A O

KE KI GULA

NO KEKAHI MAU MEA HUNA PO HIHIH@ HOLUA E KA NOE AU O KE KANAKA.

 

Kakau mua ia o ka Mea Hanohano DAVID KALAKAUA a me kekahi poe e ae he nui, a i Hoouluia, Hooponoponoia, a Hoomahuahua hou la e Levi-i-Levi ole ia ka Akeaka-mai Hawaii o ke Keneturia 19.

Mahele o ka Buke.

MAHELE I.

ZODIALOGIA-Hoike Ouli ma na kaulana Mahina.

MAHELE II.

NA@VIALOGIA-Hoike Ouli no ka Ila o ke kanaka.

MAHELE III.

METRAGARATIMA-Ka hoike Ouli ma ka Hoohonohonoh@ Huahelu ma ka Helu Kahalu.

MAHELE IV.

ONEIROLOGI.

MAHELE V.

Ka Papa Komane Hoailona Pomaikai.

MAHELE VI.

Ka Arimatika Kamahao.

J. M. POEPOE.

Kauka Yong Kam Pung.

(APANA.)

 

Helu 33, Alanui Maunakea.

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua!

 

Ua hiki ke hoola la kela a me keia ano ma'i mai ko na kane, wahhine, ame na keiki liilii.  O na ma'i ha no ua hiki loa ia kehoola ia me ka maalahi.  A ona ma'i e pili ana i ka maka pau pu la i ke oia.  Ke hoike ia aku nei, eia ke ola ia nei, me ke oluolu pu o kahi auhau.  Ka poe pilikia hanau keiki a hele nui paha o ke koko, e paa a lohi paha ka hanau ana, paa paha o ka waiu, e hele nui mai i o'u nei.

 

  E kipa mai e ka poe i hoolua@ ia me na haawina pilihua a ka ma'i, a na'u oukou e hooluolu aku.

KAUKA YONG KAM PUNG.

Honolulu Iune 2, 1891.           206-d3m@

 

LA 11 O IUNE.          LA 11 O IUNE.

E! Kakou i ka Heihei!

Na Papale Wahine i hanaia.

 

E HOOMANO,          E HOOMANAO,

O ke Kilohana o kahi o na Papale i Hanaia,

-aia ma-

-N. G. SACHS-

@104, Ala@ Papu, Honolulu.)

 

Eia ia makou, a e loaa mau mai ana ma na mokumahu a pau,

Na Paikini Hope a me na Ano Hou Loa.

 

Na Papale Poepoe i-e nani, eleele a me keokeo, i kahikoia me na p@ maikai, mai ka $4.50 o ka Papale a pii aku.

Na Papale Sela i hanaia me na Lipine, $2.00 a pii aku.

Na Papale Sela Spar, i hanaia @e na kahiko a me na ho, $2.@0 a pii aku.

Na Papale Keiki i kahiko ia, no ke kumukuai haahaa loa.

 

Na Pua hou! Na Hulu hou! Na Lipine hou!

He mau mea kupono wale no La Nui e hoea mai ana.

 

Na Lole Keokeo Lihilihi a loihi, ku i ka @l@ku, he $4.@ no ka lole holoke, Na Lihilihi laula kupono no na Lole Keiki, ma ke @ a me .73 keneta o ka @.  Na Lole Keokeo maikai, kakani loa a i a@mu palua, ua ka @ a @ keneta o ka @.  Aole e lawa ke kahiko lole @, ke ole me kekahi KAHEI SILIAKA.  E loaana no i @ makou @ o @o na @ a pau, @ a me $1.25 pak@.  Na Lihilihi kek@ Lole Lihilihi a me na ka @ ma ke kumukuai haahaa loa.  @ oukou e imi ana i na ano @ hana @ a pulupulu keokeo, a waiho @ ia paha, oia ia oukou ia ana a kupa@ ke ka makuai haahaa loa.  Ua hilinai makou i ke kuai @ pono ana, a pomaikai ana oukou ke kipa @ mai @ o ke kuai ana aku i ke@

N. S. SACHS.

Ka @ Ka@ o na Kahuku Wahine."    104. @ Papu.

Honolulu, @ 4, 1891  @