Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 349, 21 December 1891 — Page 2

Page PDF (1.07 MB)

This text was transcribed by:  Joann Kaneshiro
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

 

OLELO HOOLAHA HOOPAU HOPE.

 

            E ike auanei na @

KAPIOLANI.

            [Ma o Jos. Nawahi la.]  Honolulu Oct. 31, 1891.  314-d3m.

 

            I keia la i hookohu ia aku ai o DOROTHEA LAMB, i Notari no ka lehulehu no ka apana Hookolokolo Ekahi o ke Aupuni. 

                                                            C. N, SPENCER.  Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Dec. 3, '91.  338-3td.

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA LOKO O OPU, MA PAWAA, OAHU.

 

            Ma ka Poakolu, Dek, 16, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo komo aku ma mua o Aliiolani Hale e kuai ia aku ia ma ke kudala, ka hoolimalima o ka loko aupuni o Opu ma Pawaa, Oahu.  Ka me nawa he 15 makakiki, ke kumukuai koho mua he $50 uku makahiki, e uku ia ma ka uku hapa makahiki mamua. 

                                                            C. N. SPENCER.  Kuhina Kalaiaina  Keena Kalaiaina Nov. 14, '91.  32@ 3t@d

 

NA APANA AINA HOME LIILII MA PUNA HAWAII.

 

            Ke hoolaha ia aku nei ma keia:  @

            1  Ai@ mau apana ma Nauawale, Puna, Hawaii, e loaa no he mau apana kupono no ka noho ana kuonoono, mai keia mau apana aina home liilii mai.

            2  E ike ia no ka @ii o keia mau apana aina, maloko o ke keena Aina o @ aupuni, ma Honolulu a i ola ma ke keena o J. E. Elderts ma Kapoho, Puna, Hawaii.

            3  Na J. E. Elderts, e kuhikuhi mai i na apana i ka mea e makemake ana e ike i ua mau apana la, a no ia hana ana e loaa iaia ka uku o $1.00 mai ka mea noi aku.

            4  O ka poe makemake i mau apana aina, e nonoi mai no, ma ke kakau ana mai i ke Kuhina Kalaiaina, maluna o ka pepa i pa'i hakahaka ia @a loa no ke kope oia mau palapa @ me ka uku ole mai a J. E. Elderts.

            5  Aole e noonoo ia ke noi a kekahi mea he aina ponoi kona.

            6  O kela a me keia mea nonoi o loaa iaia na makahiki @ ma ke kanawai.

            7  E ae ia no ka mea nonoi i umi makahiki e uku ai noka aina ma ia manawa, e hookuu ia no ka aina mai na auhau aupun a pau.

            8  Iloko o hookahi makahiki, ke kauoha ia nei oe e kuku@u i hale nou maluna o ke apana aina i lilo ia oe, a e hoomau aku oe i ka noho ana no ke koena o na makahiki he umi.

            9  Iloko o ekolu makahiki, ke kauoha ia aku nei oe e hoopuni i ua aina la me kekahi pa kupoo a paa hoi.

            He mea pono ia oe e hookaa mua mai i kela a me keia hapa makahiki, i ka uku panee maluna o ke kumukuai o ka aina ma ka 5 pakeneka o ke dala i ka makahiki hookahi; ua hiki no hoi ia oe ke hookaa i ke kumukuai holookoa, a o ka hapa paha, ma keia a me keia wa, he mea ia e emi mai ai ka uku panee.

            11  O ka aelike mua ana aole hiki ke hoolilo ia aku, a aole no hoi e hiki ke hoolilo ia aku ka aina, a hiki i ka hooko piha ia ana o na kumu aelike.

            12  Ke haule hope ka hooko ia ia ana o kekahi o kela @ mau kumu i hoike ia ae la, he mea ia e loaa ole ai ka aina. 

                                                            C. N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina.  Nov. 6, 1891.  318-4t.

 

NA AINA HOME MA HILO, HA WAII.

 

            Ma keia ke hoolaha @ aku @

            1.  Ua hookaawaleia he Umi (10) Pahale, ma Kaieie, Hilo Hawaii no kahoo lilo ana aku i ka poe e makemake ana e loaa ia lokou na aina home i wahi e noho ai.

            2.  Ua hiki no ke ike ia na kii o keia mau apana aina ma ke Keena Aina, Keena Kalaiaina, Honolulu, a i ole ma ke Keena o Mr. A. B. Loebensteni ma Hile, Hawaii.

            3.  Na Mr. A. B. Loebenstein no e kuo hikuhi aku i na apana aina i kela a me keia mea e makemake ana e ike, a no ia hana ua kuleana oia e ukuia $1. mai ka mea e nonoi ana.

            4.  Na kanaka a pau e makemake ana i na apana aina. e ui mai no lakou ma ke kakau i ke Kuhina Kalaiaina ma kekahi palapala pa'ihakahaka, a oia mau pa'ihakahaka e loaa wale mai no mai a A. B. Loebenstein.

            5.  Aole kekahi nonoi mai kekahi mea e noonoo ia mai ka poe e noho ona aina nei.

            6.  O ka poe piha o na makahiki walno ke nonoi mai.

            7.  E haawi ia no iloko o umi makahiki e uku ia ai ka aina.  a iloko oia mana wa ua kuu ia mai na auhau.

            8.  E kukulu hoi oia i hale noho maluna o ka aina nona iloko o hookahi ma kahiki a e hoomaka hoi e noho maloko o ia hale, a e hoomau aku no ke koena o ka manawa o umi makahiki.

            9.  E hoopuni hoi oia i ka aina, iloko o ekolu makahiki, me kekahi pa kupono.

            10. E uku hoi oia ma ka @paha ma kahiki mamua i ka uku panee maluna o ke koena i uku ole ia o ke kumukuai, ma ka p@ 5 keneta pa haneri.  Ua hiki no i ka mea kuai ke hookaa pau a i ke kahi mahele paha o ka uku kumukuai i kela a me keia manawa, a i ka mea no hoi e oki ai o @a uku panee.

            11. Aole e hiki ke hoolilo hou ia aku ka aelike mua, a aole no hoi ka aina e hiki ke kuai ia a pau mua na olelo aelike i ka hooko ia.

            12. O ka kaule ana o ka hookoia o na kumu i aelike ia, he mea no ia e hoolilo wale ia ai o ka aina. 

                                                            C. N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina.  Keena, Kalaiaina, Dek. 3, 1891. 4t@d.

 

KUAI O NA APANA AINA AUPUNI MA MANOA, HONOLULU, OAHU.

 

            Ma ka Poakolu, Ianuari 13, 1892, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo komo o Hale Aliiolani, e kuai kudala ia ai he @ eha mau apana aina ma Manoa, Honolulu, Oahu, e like ole ana ka @ni mai ka 8:36 a ka 11:10 eka.

            Kumukuai hookumu like ole mai ka $200 a ka $400, no kela a me keia apa na, e like me ka nai a ine ke kulana o ka aina.  O ke kumu a me ke ano o keia kuai ana ma ke dala kuike no ia, a i ole e like me ka makemake o ka mea kuai he uku hookahi hapa mua a o ke koena ma ka hookaa mahele like ekolu iloko o ekahi, elua a me ekolu makahiki, me ka ukupanee 7 keneta pa haneri o ka makahiki.

            E hoopuni ka mea e kuai ana i ka ai na ana i kuai ai i kekahi pa maikai ilo ko o hookahi makahiki.

            E hoop@ ia aku no na Palapala Sila Nui no ka aina ma ka wa e pau loa mai ai ka hookaa ia ana o ke dala kuai.

            E ike ia no ka palapala aina a e lohe ia no hoi na mea pi@ no keia mau aina ma ke keena Aina. 

                                                            C. N. SPENCER.  Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Dec. 16, '91.  346-3td.

 

KUAI O KEKAHI KOENA AINA AUPUNI MA WAIAKOA, KULA, MAUI.

 

            Ma ka Poakolu, Ianuari 13, 1892, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo komo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai keka hi koena aina aupuni ma Waiakoa, Ku la Maui nona @a ili o 3:67 eka @i aku a emi mai paha.

            Kumuk@ai hookumu $5@00 ka eka. 

                                                            C. N. SPENCER.  Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina.  Dec. 16, 1891.  346-3tsd.

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

J N O. E. BUSH.  Lunahooponopono a me Puuku.

 

POALIMA, DEKEMABA 18, 1891.

 

NUI KA POULI.

 

            Ke hoao nei na l@ Hawaii e hana i kumuhana kalaiaina na Kahoonei, aka, no ka nihomele o ka ike a me ka naanao, ua hiki ole ke hana.  Nolaila, e ane olohelohe ana ko kakou makamaka i ke kuhinu ole e hoani aku ai imua o ka lahui, a e ku ana ia laau e like me ka ulunahele o Kahihikolo aole he kumu.  Aia hoi ihea o Hohoke.

 

UA KUPONO LOA.

 

            Ma ka haiolelo naauao a Mr. C. W. Akepoka, ua hooia ia ae ke kupono loa e hooikaika keia lahui e hana hou ia kekahi kumukanawai hou, a e kohoia ka poe mahpe oia manao no keia kau Akaolelo ae.  Eia iho ke ino a me ke kolohe ke nihi ae la e apono ia keia kuikahi ma o ka poe o ka aoao hoomaemae, ka aoao hoi a ka nupepa Elele e hoao nei e piele ia mai oia.

 

HE POWA.

 

            Ua lo@e mai makou, ke hoao nei kekahi mau hoa o ka Hui mahi-ko o Waimanalo e hoeueu i ka poe Mahiko, ke pau ka lakou ae like kanu, e hoonui ia ko lakou mahele i mea e haule ai o ka ona nui hookahi oia mahi-ko.  He huli poe e nahu na, hoa loha o ua keiki papa la, kaua mea he hilina kuhihewa.

 

HE HULA

 

            Ke hoao nei, kekahi mea e hoopunipuni, ua olelo ka Hon. J. E. Bush ke ao la na Kumu Hoomana o Laie i ka hula Hawaii i ka poe opio ma ia apana.  He nui na hana eepa a hoopunipuni e hoao ia nei i kumu e hookahuli ia ai ka manao o na kanaka a kne aku i k@ aoao lahui.  Aka, aole kakou e puni i ka poe haole o ka aoao hoomaemae e ake noi e komo i ka Hale Ahaolelo mam@li o na hana a me na olelo apuka a hoino i na moho o ka aoao lahui.  O keia ka poe o ku nei ma ka aoao haawi aina, nolaila he kupone i na Hawaii a pau e keku mai i keia poe.  He maikai no hoi ia kakou e hookaawale aku i na kanaka e nihi hele nei mahope o ka pono ai maunu a na hoolilo aina.

 

He Kalaiaina Olalau

 

            He nui na ma puna olelo wai meli o ka hookamani, i @ mai i o makou nei, i keia mau la @i honei, e hoolilo mai ana i ko makou puniu, ka hi o ka makou noonoo maikai i waiho ai imea ole, aku aole loa e hiki, oiai ke kukulu nei makou i ko makou kulana kauhale ma kahi kiekie, kahi hoi eike ai na mea apau.

            A o ko makou ma kulana kalai aina hoi, aia noia ma ke kulana kaulike, a ke hoike mai nei ka mea kaupaona i ka iliwai, a me ke kaulike o ka makou e hoike nei.

            A o ko makou mau @ kuku@ aia noia i ke kiko waena o ka Pae Aina Hawaii nei, a ke hoomala malanea nei oia i na aoao apau o keia mau Pae, Maku.

            Nolaila e kela he@ nui aole makou makemake ei ke hou i kau haua e hoeamai ana i o makou nei mai keia la aku.

            Oiai hoi, aole makou i makemake e uhiuhi lau mamane i kapo no kaulike o na mea apau, a aole nohoi makou e hoopanee wale ana.

            Oiai hoi, o ko makou kahua, e ku mau aku ana oia i mua, me ka emi hope hou ole aku, a e ku ana oia ma ke kahua oni paa o ka oiaio, ahiki i ke kanaka Hawaii hope loa.

            Ke manao nei makou, aole no paha i poina na kanaka Hawaii oiaio ina hana ihana ia i ka 1887, a he aha ka mea iike ia, ua poino ke Aupuni, ka Lahui, ka Aina ahi; ki i keia la.

            Oiai hoi, na hoopanee wale ia ka hana kupono e hana ai oiai hoi, ka mana, o ke Aupuni ia manawa, ma ka lime o ke kahi mau Hawaii, i hilinai ia he naauao, aka, no ka hoopanee ana ua lilo ko laua ike apau i mea ole.

            Oiai hoi, o Mr A. Rosa e noho Loio kuhina ana Kiaaina nui o ke Aupuni, a Alihikaua nui ma luna o na pualikoa o ke Aupuni.

            Aka, he aha kana i hana ai, ua hoohemahema wale ia ka pono o keia Lahui, ahiki i ka wa i hoi hoikemaiai ka laau, i ka huaawa hia ka hua hiki ole hoi ke malama ia e ke kanaka Hawaii.

            Oiai hoi kona hope maka oihana o Mr J. L. Kaulukou.

            Heaha oia ka kainohoi he @amuku Nui no ke Aupuni Hawaii nei oiai hoi ua manao ka Moi Kalakaua 1 e pono ana ka aina iaia nolaila haawi aku ai iaia maia kulana eia ka aua nei e kumakkia ana oia i ka pono aka Moi Kalakaua 1 i haawi mai ai iaia.

            Aola loa oia i hana aole nohoi i hooko i ke kauoha ake kanawai aka ua punihei wale aku oia i ka Apuhi mai aka Nahesa, a hiki i kona hoopau ia ana.

Nalaila, ma muli o ka puni hei o keia mau kauaka mana nui o ka aina ia maula, ua hiki mai la maluna o ka Lahui ka aahu o ka poino kanele, kahune, a hiki i keia la.

A nolaila, e ka nahesa nui he mea ino oe i kiola ia mai mai ka Lani mai a i ka honua nei, nolaila, hele pela kou palou olalau, aole o makou ma kemake.

            Oiai hoi ma muli o ka hoopa nee ia ana o ke kauoha e ke kahi Generala o ka Emepera Napoliana, pela oia i haule pio ai ma ke kahua kana o Wataru kahi koi o Nelekona i ahai ai i ka Hae o ka lauakila.

Nalaila, he mea pono ole ka hoopanee wale ana i na o ka hana i manao ia e hana i keia la, aole pono ke kali no ka la apopo, he mea hoonui ia i ka hana.

Nolaili aole makou e poina i ka manao koa, wiw@ole o ka Hope @amuku o ke aupuni i ke au o Kaulukou enoho @uko aan.

Oia hoi o Mr F. Pahia, oia ke ka naka hookahi i@a e hopu pio i ka poe nana i hookahuli i ka pono o ke Aupuni.

            Oiai, wahi ana i hoike aku ai i ko na mua ma ka oihana J. L. Kauukou ke ike nei au, eala mai ana he poino mo keia mau aku, i na aole e hopu ia keia poe, alaila e poino a na ke aupuni makeia mua akui

            Oiai hoi o ka hana e hana ia nei e keia poe a kana ei ke a ku nei aole ia no ka mea e ae, aka, no ke upuni noia.

            Eia ka pane a J. L. Kaulukou, e haawi aku kana i na, hooluolu ana, a me ka noho hoa loha ana, oiai hoi.  aole paha lakou e hana ana i ke kahi hana kue i ke aupuni a me ka Lahui.

            A me he mea ala, o ka lakou hnaa, e hana mai nei, he mea ia e hooi aku ai i ka ikaika o ke aupuni, a e hoomau ia ai hoi kona

 

NA MOHO AOAO LAHUI LIBERALA.

 

            No na mokupuni o Hawaii a me Maui, ua holo aku ko kakou kanaka i aloha ia, Hon. R. W. Wilik@ a me Hon. Wm. White a @ lawe aku oia i ka inoa o na mohe ana e waihe aku ai i na Apana Koho e keia mau Mokupuni a me Molokai, i hooholo ia e na alakai  Lahui, e like me ia i noonoo ia e like me ka la kou i nonoi mai ai.  Eia iho ka inoa o na moho:

 

HAWAII

 

Hilo Akau, ----H. Kauwila Unea.

  "  Waena ---Henry West.

  "  Hema ----Joseph Nawahi.

Hamakua ------Z. Paakiki.

Kohala ---------G. P. Kamauoha.

Kona -----------D. H. Nahinu.

Kau ------------J. N. Kapahu

 

MAUI

 

Hana ----------P. Kamai

Makawao ----J Kamakele.

Wailuku Akao --L. W. P. Kanealii.

    "    Hema --

Lahaina -----Wm. White.

Molokai -----Na@aleka

 

OAHU.

 

Koolaupoko ----J. E. Bush.

Koolau-loa & Waialua ---R. W. Wi@

Ewa & Waianae --J. Kauhi [likoki@

 

AINA KUAI MA KAMAKELA.

 

He Umi Aina Pa-hale ma Kamakela.

 

            He 50 kapuai ka @uia ma ke aio, a he 150 kapuai ka averika hohenu.  Ua pili i ka Home o ka Ohana Buckle, a he oluolu ke komo ana aku.  He wahi e puka aku ai ma Alanui Liliha, a ma ke Kula Nui e S@ L@i.

 

            No na niuau hou aku e pili@ ana no @ mau aina, e u i aku ia.  C. J. McCARTHY.  35 Alanui Kalepa, Honolulu H. I.