Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 675, 3 April 1893 — Page 2

Page PDF (988.73 KB)

This text was transcribed by:  Ali Sek
This work is dedicated to:  Kawena Komeiji

KA LEO O KA LAHUI

JOHN E. BUSH,

Lunahoopomopono a me puuku.

POAKAHI, APERILA 3. 1893

 

HE MANAO AKEA I KA

LAHUI.

          Mamuli o ko ka Hon. John E. Bush hoi ana mai nei, ka On a ponoi o na Nupepa Ka OIAIO a me Ka LEO O KA LAHUI; Nolaila, mai keia la aku, ua waiho aku au i ko'u noho Lunahoopooepono ana, a me ka noho Puuku ana no ia mau pepa: O na kauoha nupepa a pau loa, na kakau manao ana a me na hookaa dala ana, a peia aku, e hoouna pololei ia mai ma ko Hon. Jno. E. Bush Inoa.

Joseph Nawahi,

Honolulu, Mar. 27, 1893.

 

Ka Ike ana o ke Komite Lahui me ke Komisina.

          I ka auina la Poaono iho nei, ua hui aku ke Komite Lahui me Hon. James H. Blount, Komisina Wae o Amerika Huipuia, e waiho aku i ka "Memoriala" i hooholoia e ka halawai Makaainana, i malamaia ma ke ahiahi Poaha aku. He umikumamaiwa ka nui o ke Komite i hele aku ai ma ka lakou huakai. I ko lakou hiki ana aku ua hookina ia mai la lakou e ka Hon. Jas. H. Blount, ma ka hoolauna ia ana hoi o kela a me keia hoa. Mahope o ka hoolauna inoa ia ana o na hoa ua hoike aku la ka Hope Peresidena J. E. Bush, i ke kumu o ko lakou hiki ana aku imua o ke Komisina, me na olelo hoakaka penei:

          E Hon. James H. Blount, he Komite makou i hookohuia ma kekahi halawai makaainana nui i malamaia i ke ahiahi Poaha iho nei, e hele mai e waiho aku ma kou lima i kekahi "Memoriala" mai ka Lahui Hawaii mui e hoike ana i ko lakou manao io maoli e pili ana i na ninau koikoi no ko lakou kulana aupuni a me ko lakou noho ana aku ma keia hope. O ka mua popoi keia o ka loaa ana o ka hiake'na oiaio ana a ka lahui Hawaii ponoi i ko lakou makemake mai ka lele ana nai o na koa o Amerika a mai ka hoohulihia ia ana o ko makou aupino kumukanawai a me ke kapae ia ana o ko makou Moiwahine ma ka noho'na noi. Ua loaa keia kuleana e hiki ai ia makon ke hoike akea ae i ko makou makemake mamuli o ko ke  Aupuni Amerika lokomaikai, ma o ka Peresidena Cleveland, ia ia i kaohi ai i ke kuikahi i hoohui aina a unuhi aku mai ka Senate a waiho ma ka lina o kona mau hookele aupuni, a mamuli o kona wae ana ae ia oe, a hoouna mai i Hawaii nei e hooponopono i na hana i hana ia, a e imi i ka oiaio o na kumu a me na kulea na o ka hoohana ia ana o na mea e ike in nei i keia la ma ko makon aina. Ke haawi aku nei au, maka aoao o keia Komite i hoouna ia mai i ou nei, e ka Lahui e hoike aku i ko lakou makemake, i ko lakou mahalo nui i ka Mes' Mahalioa ka Perseidena Grover Cleveland, kona Aha Kuhina, a ia oe hio i ke Komisina, nona na lohe'na kaulana maikai i hiki nua ia i o makou nei. Ke waiho pu aku nei no hoi au, no makou ihom i ko makou mahalo nui i ke akahele o ka lahui Amerika, ko makou hoaloha maikai mai mua lao mai.

          E Mr. Blount, ua hauoli makou i ka houke ae ano, ua hooko ia ka makou pule, a me ko makou hilinai piha, he lahui hoopono ka lahui Amerika, he lahui pakaha ole, he akahele, a he lahui hana mai ana i ka pono a me ke kaulike maluna o makou. I keia wa, ua hookoiaia manaolana ma ko makou ike ana ia oe iwaena o makou, he kanaka i kaulana no ka hoopno a me ka hopo ole i ka hooko ana aku i kau mau hana i kauoha ia ai e hana aku oia hoi  e hooponopono i na hewa i hana ia, a e imi ia ka oiaio o na mea a pau i hana ia.

          Mai mua mai o na hana i hana ia a hiki i keia la ua noho hoomalu makou. Ua noho hou malalo o ka hookaumahaia e na hana i hana ia mai ia makou, ma ke ano he lahui, maloalo o na kanawau koa e hoopilihua kumu ile ana i ko makou noho ana, mamuli o na hana a ka poe e kuko ana e hoopoino i ko makou noho aupuni mou ana, aka, e like me kela puana olelo e kau ana maluna o ke dala gola o kou aina. "In God we trust." I ke Akua ko makou hikii ai." pela ma kou i hilinai ai, a me ia manoa iloko o ko makou puuwai, ua noho hoomanawanui makou i na hana a pau i hana ia mai, me ka hihnai ma o ke Akua la e hoihoi hou i mai ai ko makou pono, i iawe kumu ole ia. I keia la ke ike nei makou ke hooko nei onkou i ke kahua kumu i kukulu ia ai ko oukou Aupuni

-FREEDOM AND EQUALITY- ke Kuokoa a me ke Keia mau manao, ua kukulu ia nai e na hoa nana i kukaia a hookuma i ko oukou aupuni i kinohi. mai loko ae o ko ke Akua HOOPONO' na kauoha loli ile o ke Akua. Ano e oluolu oe e hoolohemai i ka manao o ka olelo Hawaii a me Enelani e  na kanaka ponoi o ka aina.

          Ma keia wahi heluhelu mai la o Mr. J. K. Kaulia, Jr., i ka Memoriala ma ka olelo Hawaii, oia keia.

Memoriala a ka Lahui Hawaii i ka

Lahui Amerika.

          No ka mea, ua hoohanohano ia mai ka Mea Mahaloia Grover Cleveland. Peresidena o na Moku Aina Hui o Amerika, i ka Lahui Hawaii. maka hoouna nus mai i ka Hon. James H. Blount, ma ke ano he Comisina Wae, e ike i ka makemake olalo o ka Lahui aku i ko lakou hoaloha, nolaila;

          Omakou na kanaka o ka Pae Aina Hawaii, iloko o ka halawai nui ana a ka lehulehu, ke lawe net i keia ano, e waiho aku ai i kalakou hoohalahala, a me na hoilae ana i ko makou lokahi. i ka Lahui o ko makou hoaloha nui a maikai, ka Repubalika o nan Moku Aina Hui o Amerika ka hoa a makou i noho launa ai, me na noho ana launaoluolu, ka mea i ao ai ia makou e nana aku, he hoa kohua a he hoa hoopakele, i hilinai nui ia, a nona hoi ke kulana hanohano, hoopololei, a me ka noonoo hoopono me ke kaulike, a makou i kaunui ai i na hewa nui i hana ia. e kue ana i ke kino o ko makou Aliiainukau, a me ke Kuokoa hoi ko makou Aina;

          A oiai makou e noho kaunui aku ana, e hooulu ia na nohona launa Aupuni a Kalepa ana, pili loa a oluolu hoi, me na Moku Aina Hui o Amerika, aka. aole hoi makou i manao ua hiki  mai ka manawa no makou e hoopau ia ai, ko makou noho'na lahui, a me ko makou Moi, ma ka hoohui ia ana aku me kekahi mana auouni e;

          A nolaila makou; ma keia ke nonoi aku nei me ka iini nui, a me ka manaoi'o maoli, e hooponopono iana hewa nui i hana ia mai ia makou. ma ka hoihoi hou ia ana nai o ko makou kulne Kuokoa a me ke kulana Kumukanawai o ko makou Aopuni; malalo o ko makou Moiwahine Liliuokalani i aloha nui ai, he Poo Hoomalu hoopono a i ulumahiehie nui ia.

          Mahope o keia ua neluhelu aku o Mr. John Mahiai Kaneakua, i ka olelo haile me ka leo moakaka. e manao ole ia ai he Hawaii ka mea e heluhelu ana.

          I ka pau ana o keia ua lulu lima aku na hoa o ke Komite a hemo aku lakou no ka huli hou ana a kahi o lakou e kuu ai.

          No ka hookipa ana, ua pane pokole mai la ke Komisina, me ha olelo oluolu.

          Ke lave nei au i keia olelo memoriala, a e waiho aku ana au i ko'u aupuni, me ka hai ana aku i kahi i loaa mai. Aile e hiki ia;u ke hoike aku'i kau mea e hana ai, aka, hookahi a oukou mea e hoomaopopo o ha pono a me ke kaulike ke hana ia ana. E imi aku ana au a ka mea oiaio. a e waiho aku imua o ko'u aupuni. Ke mahalo aku nei au i ko oukon hoomaikai ana mai i ko'u Aupuni, ka Peresidena a mea'u pu no hoi.

          I ko ka wahaolelo o ke komite lulu ana me ke Komisina, ua hoike ae oia i keia.

          Ua piha hauolu makou i ke ike ana i ka manao hoopono o ke Aupuni o Amerika, ma kona hoihoi hou ana aku i kona noho hoomalu ana i ka noho'na o ke Aupuni Kuloko, ka hoihoi ia ana o ka hao Hawaii, a i ka unuhi ia ana aku o na koa Amerika. He hoailona nui keia. He mea hauoli no ka poe nanao niaikai a pio. He hooia ana mai  no hoi eia no kalahui ke ku nei iluna o na hana pono, ke kuokoa a me ke kaulike.

          Ua pane ke Komisina i keia: E hoomanao oukou oia ko Amerika ano i no qa a pau, Aole e ae ia e ka lahui ke komo wale ana aku o ke aupuni Amerika, ma o kekaho o kona luna aupani e lawelawe pu o ka hookele ana o na hooponopono aupuni kuloko ana oia aupuni.

 

 

          Eia ka papa inoa na Komite i kakauinoa malalo o ka Memoriala a ka Lahui a lawe aku la imua ke Komisina James H. Blount:

          J. A. Cummins [Keoni Kamaki]

          Joseph Nawahi

          J. E. Bush  [Ailuene Buki]

          J. K. Kaunamano

          J. W.. Bipikane

          J. L. Kaulukou

          J. K. Kaulia

          S. K. Aki

          D. W. P. Knnealii

          J. K. Meresburg (Kahai)

          S. M. Kaauki

          H. S. Swinton (Hale Pino)

          A. K. Palekaluhi

          F. S. Keiki

          J. Kekipi

          J. Mahiai Kaneakua

          Jno. S. Kaneakua

          Jno, K. Prendergast

                   (Kapamawaho)

 

KA LEI O KA LANAKAILA.

OHUOHI HALEMANO I KA LAU KEHUA

          Ma ke ahiahi liula o ka Poaono nei, oiai na kukuna anapanapa o ka la o iho aku ma kela aoao o ka peopoe honua, aia hoi, ua ike ia aku la kekahi mau mea kinokanaka e maalo ae ana me he uhane wailua la ma ke alanui Nuuanu, a e kamoe poloei mai ana ko laua mau kapuai wawae no ke alo huli pololei i kai. me na kaina wawae palanehe, me ka hoomaopopo ole ia hoi, owau la ua mau mea kino kanaka nei e iho mai nei ma ke alanui Nuuanu?

          O na makaainani aloha aina e hele ana iuka a i kai, aole lakou i hoomaopopo, a aole hoi i mahui mua o ka Hoola ia o ka lahui Hawaii, nona hoi na manaoiana e hilpoi ia nei iloko o ka puuwai o na kanaka Hawaii, oia hoi ke Komisina Blount a me kana Kakauolelo.

          I ko laua hiki ana aku mauka iho o ka Nekina, ua hoike ia aku la ka lohe i na kaikamahine kau pua o ka Nekina, eia imua o ko lakou alo ke Comisina Wae o Amerika Huopuia, oia ko lakou wa i eu mai ai me na puuwai lokahi ohonialua lua ole a papahi mai la maluna o na malihini i na kipona lei like ole o na ano a pa@@@ oiai@@@ e pahola ia ana e ka lokomaikai o na ui o Lanihuli, ua hiki ole i ko lana mau kapuai ke hoopee hou aku imua, a ua hoomaopopo iho la ua poe kai kuahine nei o ka lokomaikai, ua hoopokole ia ka huakai a na kamahele mamuh o keia mau hoohiwahiwa a lakou i makana aku la.

          Nolaila, me ko lakou kaneha ole ia mai. ua kauoha koke ia aku la kekahi kaa lawe ohua e ku ana o koo mai i na malihihini i aloha ia, e hookau aku iluna o kona kaa, a hoihoi pololei aku no ka laua home i hele mai ai iwaena o na leo h uro, nalo aku la laua i loko o ka hookeke nui.

          He hoike ana aku keia imua o ko laua mau makaainana, he lahui makee ka Hawaii i ka malihini.

 

HE LOHE.

          Ua lohe wale ia mai ke kahea ia nei na lako kaua a pau o ka oihana koa e hoakoakoa ia ae ma ka lima o ke aupuni.

          Wahi a ka lono mai, e hoomau aku ana ke komisina Amerika Blount i kono imi ana i ka oialo o namea i hana ia.

          He mailai ke ola o Mr. a me Mrs. Blount. He nui ko laua mahalo i na wabine HAwaii. Ua hoomalalalala ia ko laua i ke'na i ke ano o na kanaka Hawaii, a me ka oiaio ole o na hoino ai o na wahine Hawaii..

          He mahalo kai loko o na kanska Hawaii a pau i na hana a ke Komisma Amerika, A ua  mahalo ia no hoi na kanaka Hawaii i ka hooioi ole i ka poe i kaena a e hoino ana ia lakou.

          Ke huli-amahi nei ke au ma ka aoao o ka hoole hoohui a me ka hoihoi hou i ke aupuni e like me mamua.

 

NUI AE ALOHA AINA.

          Ua nui ka @ uluahewa o kekekahi poe, no ka huki ia ana o ka zHae Amerika ilalo, a kau hou i ka Hae Hawaii iluna, a neia ulu ahwa, ua ulu ae he hoopaapaa ikaika ana mawaena o kekahi mau Lede koko hapa, a me kekahi Lede Hawaii Ponoi. A o ka ulele wale iho no koe. i na ai o Hinakahua ao ka hope los. ua ue paoauma aku la kekahi koko hapa. a holokiki aku la iloko o o ka bale e uwe ai.

          Mahalo a nui ka wahine Hawaii Aloha Aina  Oiaio, na ke Akua no e kokua mai ia oe, a me kakou pu  pau

          Ua mau ke Ea o ka Aina i ka pono.

 

HE MAU HELEHELENA KAUMAHA.

          He mea haohao no makou ka ike ana aku, i na hiohiona o ka poe iloko o ke apo o ka Have oloelo o ka Hoohui Aina, e kulou a Holo ana, ua pepee nohoi, a e mihi ana i ka hewa o ka nea a lakou i hana ai, a i manoao ai hoi e kaih lima nui ae i ko kakou aina aloha.

          Aka, aile loa i ae mai ke Akua, e hana ia kona lahuikanaka pela

          Nolaila, ke hoike nei Ka Leo O KA LAHUI, ua lanakila oe e Hawaii Ponoi, ua hala na la o ka inea.

          Eia ka lamaku o ke ola, ua hiki mai i na kaiaulu aloha ou e Hawaii Nui Kualiholiho

          A e hulie kakou no ka kakou