Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 708, 18 May 1893 — Page 1

Page PDF (921.77 KB)

This text was transcribed by:  Zendy Solero
This work is dedicated to:  Halau Keali'i O Nalani

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.           Honolulu Mei 18, 1893                       Helu 708

 

He Nanea Kamahao No Maika Ke Keiki Hapa Ilikini a Hawaii Hoi.

 

Ke Kanaka Mua Loa Nana I Pana Ke Akua Bea A Na Ilikini I Makau'u Loa Ai - A O Ka Weli Hoi O Na Ili Koreo - A me Ka Luki Ia Ana O Kela Hui Keaka A Li.

 

            Hoohauoli ia ka Puuwai o na poe o Kaleponi I ke loaa o ka hui pepehi kanaka o Conegokena ma. Pepehi mainoini ua ba uku keokeo. He $25,000,000. ka uka makana ke loaa o Maika. Kau hou ka weli I ko Kaleponi poe no ka eueu hana Ilikini. 20 kue ia Maika 1. Aole oia he kanak, he akua. Lele I ka pali kiekie me ka lio. He noho paipai ka hokua o ka lio ahiu no Maika. Hui o Maika me na Ilikini iloko o kekahi a-na nui. Mare hou o Maika. Lilo oia I moi. Hui ka makua me ke keiki. Ka luku ia ana o ka Hui Keaka a Li ka loaa ana o kekahi keiki Hawaii oiaio opio ia Maika, ka ili poo o na ili keokeo ka mea e pii ai o kou kulana a me ka hopena o keia moolelo. Good-bye.

 

            I ka wa a ua kaikamahine nei i hoopuka mai ai i ka inoa o ka kaua eueu he akua no lakou, ua hoolele ia ko ia ei nauli me ka pii pu ana ae o kona haikea ma kona mau papalina no ka mea; ua hoomanao iho la oia i kana mau mea i hana ai mamua, akahi no komo ku hohonu iho he aloha iloko o kona puuwai, no kona makuahine a me kona ohana, a oia kana i hoohualau aku ai i ua kaikamahine la.

            A aka wa hea a hele mai ai ua kua la o oukou e ai i keia mau mea?

            Aole I maopopo ia'u kela mea, o kuu makuakaue wale no ka mea i ike ia mau mea.

            A pehea ka hoi I maopopo ai ia oe, na ke akua keia mau mea ai?

            He lohe wale no ko'u I ka olelo ia mai, na Maika; ke akua o ka ikaika

            E hoao hoi ha kaua e ai I keai mau mea?

            Kahaha! mahope kaua mamake, no ka mea; he mea mau make wale no kela a pau.

            Aole kaua e make, nawai hoi kaua e pepehi mai?

            Aohe ka hoi he lohe ou mau pepeia, na Maika; ko makou akua

            Pea ia e ike mai ai?

            Ike no oia no ka mea; he akua

            Aole oia e ike mai, e ai ae paha au la, oia no ka wa a ua Hapa Ilikini nei i lalau aku ai ia kekahi ahui maia, a hoomaka iho la oia e ai, a ia wa pu no hoi i uwa mai ai na kaikamahine nei.

            Auwe! Auwe!! Aole! Aole!! aole oe e ai, mahope oe make ia Mmaika ke akua weliweli.

            Aole au e make, nana paha oe la noke no keia i ka ai, no koia nei popoli loa, aole i emo iho ka ia nei ai ana ia ahui mana, lalau hou aku la no keia i kekahi ahui maia, me ko ia nei lalau pu ana aku i ka hua ohia me ke ko, a noke loa iho la keia i ka hoonuu, hele no hoi a pau ua mau mea ai ala i ka ai ia e ia nei akahi no a ano piha mai ko ia nei houpo lewalewa.

            I ka wa nae aia nei e ai ana, aia he mau heleheiena o ka ano kaumaha ke halii ana ma na helehelena o ke kaikamahine a ua hiki loa ke ike ia aku hona ano ma o ka helelei ana iho o kona mau waimaka e hoopulu ana hoi i kona mau papalina i ka ua mea o ka paakiki launa ole mai o ua eueu nei a kaua aia nae i ka hooki ana iho o Maika i ka ai ana, ua pane mai la ua kaikamahine la.

            Aole i pau.

 

Kauka Yong Kam Pung

[Apana]

Helu 81 Alanui Maunakea

 

Kauka Loea O Ka Aina Pua

            Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano ma'i, mai ko na kane wahine a me ko na keiki liilii. O na mai ha-no a me na ma'i e pili ana i ka maka pau pu ia i ke ola. O na ma'i kokio inoino a me ka hooulu hou ana i na wahi poino o ka puui wai a me ke kino e hoola ia no me ka maalahi. Pela mena ma'i hu'i koko maloo, ua hiki ke hoola ia me ke oki ole. Ke hoike ia aku nei eia ke ola ianei me ka oluolu pu o ka hi auhau.

            E Kipa mai e ka poe hooluuluuia me na haawina pilihua ka ma'I, a na'u oukou e hooluolu uku.

Kauka Yong Kam Pung

mar. 29 - 2monsd.

 

He moolelo Kailai Puuawa No Matifira

Ka Hookolu Meheu Lua Ole Ka Olali na Alahele Hoopaha Oha'o Ka Punawai Kupua o Alemoni Ka Huewai Ili Batensia A Me Ka Luahine Maka Kupa.

He Moolelo Kupua no Arabia.

(Kaauaia no Ka Leo.)

 

            "Uzera Gue Zero Mazinia" o ke an o kei huaolelo, "Makana na Her Mineta."

            Ke nana iho i ua wahi omole ili la, he nani a maikai, a ua uwepa ia ke pani a paa pono, a o na huaole lo hoi i kakau ia a puni mawalio o ua wahi omole la, he mau huaolelo moakaka le'a ia i kakau maiau ia me ka waihooluu o ke gula maemae, a aia hoi ua wahi mole la ke lana hele la i luna o ka ili wai.

            Iaia e lana hele ana a no kekahi mau hora, pae aku la ua wahi omole la ia uka o ka ae wai, a aia pu hoi ka haia wahine malaila kahi I kiai mai ai no keia wahi omole o kona pae aku.

            I ka pae ana aku o ua mole la laau koke iho la a kaikamahine la me ka naau hoihoi lua ole no ka loaa ana iaia o keia wahi omole nani.

            Hapai ae la oia iloko o kona mau li na me kahiipoi ana i liuliu iki, kilohi iho la oia mawaho i na hua gula i kakau ia mawaho, a ike iho la ia i kainoa o kona haku alii e paa ana mawaho a maopopo iho la iaia, he makaua ka na kona haku alii.

            O ka ninau nui nae a ua kaikamahine la ana e nalu ana iloko ona oia no ka maopopo ole o ka mea uana mai keia makanan, oiai, aohe kupua i hiki ilaila, ahoe hoi he mea i ike i keia aina aohe no hoi he kupua e ae i hiki mamua aku hookahi wale iho no o ke kanaka opio a laua I kiloi ai iloko o ua moana wai Omaomao la.

            He mea kahaha hoi i kona noonoo ana, oiai, aohe kupua hiki ke pakele iloko o kei moana wai, oiai, he wai make ia, o ke kanaka no e haule ana, i kona wa no e pa ai iluna o ka ili o ka wai ua make oia.

            Me keia mau noonoo e lauwili ana iloko o na huli ae la ola a hoi aku la i mua o kona haku alii, oiai ua ike mai la no oia i keia mea i loaa ai i kona kauwa wahine, a ma kana hoomaopopo mai he poo kanaka la, eia ka he omole.

            Oiai hoi ua haia wahine la e hoi aku ana, aia hoi na kiai maka uwila o Debolo e haka pono mai ana i ke kaikamahine kauwa, a i kona kokoke ana aku, aia hoi ua hooho koke mai lalaku:

            E ka wahine lapuwale! Homai kena mea au e paa la.

            Aole au e haawai aku ia oukou no ka mea na kuu alii wahine keia makana.

            Ia wa koke no, ua hooho like mai la na kiai a pau me ka leo nui moakaka: he kupua! he kupua!! a lele like mai la na kiai a pau maluna o ka kaikamahine me ka manao e kaili I ka mole mai kona lima aku, aka, ike e mai la ke kaikamahine alii Here Mineta mai luna mai o ka puka aniani, lalau aku la oia i kona kookoo gula a o mai la kona lima i lalo imua o ua poe kiai la e aumeume nei, me ka pane pa ana mai: Ua oki oukou! e hookuu ikuu kauwa.

            Alawa like ae la na maka o ua poe kiai la iluna a ike ae la i ke kookoo o ka kaikamahine alii e o mai ana, haalele aku la lakou i ua kaikamahine kauwa la.

            Oiai, o ke kanawai paa o na kiai oia no ka hoopau ana i kekahi aumeume mawaena o lokou, i ka wa e ike ai i ke kaikamahine alii e o mai ana o kona kookoo, oiai o ka punahele hookahi wale iho la no ia a ua lapuwale nei.

 

Lipine Aloa Aina

            Ua makaukau ka mea nona ka inoa malalo e hoolawa aku i ka makemake o ka poe kauoha mai na kuaaina mai a me ka poe e noho nei ma ke taona o Honoluu, i na Lipine i pai ia me ka Hae Hawaii a me ke Kalaunu. He hoailona keia no na kane, wahine a me na opio makes kuokoa a aloha alii. E loaa no au ma ke keena o Enoka Johnson, alanui Kaahumanu. He 30 a he 40 keneta ko ka hoilona hookahi a ina ma ke kakini - 20 he 30 keneta pakahi.

J.K. Nakookoo

Apr.21             2w-d.   31a-wkly

 

Huialahao A M Aina O Oahu.

Papa Manawa

Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892

Na Kaa

A.M.A.P.M.P.M.

Haalele ia Honolulu 6:15 8:45 1:45 4:35

Hoaa I Honouliuli 7:20* 9:57 2:57 5:35

Haalele ia " 7:30* 10:13 3:45 5:42

Hoea I Honolulu 8:35* 11:55 4:55 6:50+

No Kulanakauhale Momi Iho.

Haalele ia Honolulu 5:10||p.m.

Hiki I Kaulanakaumahale Momi 5:48||

Haale ia "         " 6:55*a.m.

+Poaono waie no

* Koe la Lapule

|| Koe ka Poaono

Sept. 28 tf-dly.

 

Hoolaha Aina

            E ike auanei na kanaka a pau ma keia Hoolaha, owau o S.K. Kila Opio, e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ke hoi aku nei au ma ka akea owau wale no ka pilikoko pili loa i na aina o Kila (k) Kepola (w) a me Ku(k) i make e waiho la ma Kahuku Kau, Makupuni o Hawaii. O ka mea a mau mea i kuai a hoolimalima paha i keia mau aina, aole i mana ia hana ana, ina he mea a mau mea paha e paa nei i ua mau apana aina nei, e hoike koke mai ia'u, a I ole e kipaku no au ia lakou.

S.K. Kila Opio

Honolulu, Feb 17 1993

lts-wky.

 

Elia Kaululaau.

Kauka Hana Niho.

            Ua hiki ke huki ma Niho me ka eha ole iloko o ka manawa pokole loa. He loea me ka noeau ma ka Hoopiha ana i ka niho me ka Gula Kala a mea a ae paha. He akami lua ole i ka Hana ana i na Noho Kui o na ano a pau.

            He Mikioi ka Holoi ana ino Noho. He pa'anehe kona mau lima ma Kana mau mea Hana Noho o na ano Hou loa i loaa mai nei. Honolulu no ke kukai olelo ana no kona ukahana.

            O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40,000 kanaka i loea ka Laikini Kauka Hana Niho; mai ka Papa Kakuka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mumuli o ke ike ana o na Hoa o na Papa Ola i kona akamai maoli ma keia Oihana no nui.

            E ikeia kakou Hoa Kanaka o l ipa hewa ke aloha ia lakou nei ae.

            Keena Hana malua ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Ainui Moa me Beleta Puka komo e pii ai iuna o ke Keena ma Al Moi.

mar 6 - tfd.