Ka Lei Momi, Volume I, Number 37, 4 August 1893 — Page 1

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA LEI MOMI

 

Luna Nui a Lunahooponopono.

 

M@ Honolulu kona wahi noho.

 

UKU PEPA.

 

No ka Makahiki                      $10 00

No ka Mahina             1 00

No ka Pule                              25

No ka Kope Hookahi 10

 

KO@KE KA @@@

E hoopuka mau ia ana I kela a me keia la, koa ka Sabati.

O na hooponopono dala a me na kauoha nupepa ana, aia wale no me ka Luna Nui.

Aia wale no me ka Luna Nui a Lunahooponopono @a kuka ana no na mea a, pili ana i ka uku o na olelo hoolaha, na kanikau, na mole inoa, a pela aku.  Aole loa e hoopukuia kekahi, o keia mau mea ke hookaa mua ele ia mai ka’uku.

 

O na poe a pau o makemake ana o lawe i ka Nupepa Ka Lei Momi o hookaa mua ia mai ka uku, ina ma ka Pule a ma ka Mahina paha, Aole hoaie.

 

E hoopukaia aku no na manao o na makamaka ma keiu Nupepa i kui ke ano hoonaanao mai a me na moa hou o kela a me keia ano, koo nu hoopaapaa pilikino ano ole.  E hoonaa mai i na manao i ka Lunahooponopono.

 

KEE@A HANA: Ma @ahi @oho

(no ka manawa) Alanui Kule.

 

KA

LAHUI HAWAII

 

Ka inoa ihi nani au e ka mea aloha aina i makee ai, he inoa haaheo @o@ e ka mea aloha lahui i makamae ai, a maloko o kona opi, a malalo hoi o kona walona kilohana e ka lanakila, e inolia nei makou ia makou iho he opumalumalu no ka maka @@@@, a he palekaua no ke makou mau manaolana i hilinai @i. Iluua o laila ko makaou mau li-a a@a a pau, a me ko makou upu ana ina kau a kau, a a no ia kumu, a mo na koni ana o ke aloha lahui olalo, aina ka mak@e ana i ua lii hanau o ka aina i lawe mai ai wakou iaia, ho lamako no ka kakou pepa, a no ko @ukou ho@aloha pipili paa @ ke kanaka hawaii he inoa kaakeo kupono na kakou o hiipoi ai. O ko makou mau uke @@@ a me na iini ana o ka naao, e imiia ke kulana holomua o ko kakou kolina lahui, a hiki i ke auhulihia ana o ko ke ao nei. E mau hoi kona lanakila ma ke anohe huikuokoa a hiki ika wa e lo@ea ai ka leo o ka pu kahea i ko ka aina a me ua kai. Aku, me keia mau li’a ana o ke aloha lahui oiaio iloko o ko makou puuwai, he mea walohia ehaeha i ko makou manao ka ike ana, ke hiolo kikiopa@ aku nei ka lahui iloke o ka @@i hikiwawe kupaianaha.

Mai koia kapa aku o ka manawaiko olo ia e hiki mai ana, ke haha e nei ka manao o ka poo noonoo me ka hoomaopopo ana, he mau huia makahiki wale no kou e ku ni ma ke kahua a maalo ae na i@oa makamae la mai ia oe @ku, @na o kuliko ka noe omi aua o ka lahui ma na @egere o ko na makahiki o hiki mai ana mo ko @@ makahiki i kaahope ae.

I ka makahiki 1872 i moowa aku nei, eono tausani a me kanawalu @omamalua ka omi iho o na kanaka i ko ka makahiki 1866, oia hui, he tausani ka awerika i kela a me keia makahiki @awaena o lana. I ka makahiki 1872, na helu ia ka huina o nakauaka maeli ma kahi o ke 51,581, Nolaila, ina he mea ane hiki ole @@ pani ia @ma emi, @ ina hoi e like pu keia n@@ ana o ka emi me ko i@ mau makahiki @@@@ @@@@ @@@ @@@@ @@@ @@ ano @ ka hoonohonoho pololei ana i na hua halu emi, he mea hiki wale no ke puana @@. Hoko o ka hapal@@ keneturia mai keia wa aku, aole he uhane Hawaii hookal@ e koe ma kou m@u papalina e ka @@@ aloha. Ai e ko kanaka Hawaii oi@iol Heaha kea aloha i kea lahui? Auhea kou noonoo no kou hapena? Eala ae oe mai kou m@e lolii ana i ka uluna o ke kumakaia, - e kakoo i kou @@h@ka, @ hele aku imua e paio@@e kou @n@@@i ikaika.

Noloko mai o keia ulia paoa o ka manawa, i puka mai ai ka olelo kaulana @ ko kakou moi aloha kanaka-  Hooulu lahai- a oia ka makia ana i hookahua i@o ai no kona aupuni. Oia hoi keia, me ka mana hiki ia kakou ke ha@a, @ h@oulu ae kakou, e hoolaupai, e hookawowe, a e hoolaha ae i na @we o ka lahui ma na ano a pau i ku i ke kanawai o ke ola kino, a ma ke ano noeau hoi i pili i ka hoonponopono aupuni ana. I ko ke akua hana ana i na paa mua, ua waiho mai la oia i ka olelo ma @a akua e like me kona ike e ana i ke au o na mea a pau e hiki mai ana, he mau huaolelo wanana loli ole ia a hiki i keia wa:- “E hoohua ae olua, e hoolaha hoi, e hoopiha i ka honua, ae lanakila maluna.” No keaha nana o mai ai @a pomaikai o keia mau huaolelo mana akua i ko kakou lahui i keia wa?

O ka mea hiki ke hai aku, ua kue ia i ka pono o na mau wanana la, a ua hoololi ano e ia hoi na hikimua a me na hop@na o ua mau huaolelo la e ka manao kanaka- o ko k@ko@ hemahema a me ka hawawa iho

Aole i Pa@

 

Na olepe i no i@@

 

Ua hoike mai o Mr. Hamilitona o ke kiowai hooulu o na mea kanu, ma ke kulenakauhale o Nu Ioka i kekahi m@@ hou kupanaha i loaa mai, no na hapa aloha ana maluna o pa holoholona o @a papa haahaa loa. Aia ma kekahi Wahi p@h hao uuku kahi i @al ma @@ @ @k@ kahi @@u olepe, @@ ka hoon@@@ like ana ia lakou, ma na alanui. Ua noho hookuli wale no lakou, a i na la a pau, e hoolei mau aku ana no e Hamilitona i ka ia @p@ku@kui ia @ wai, a me kekahi mau hunahuna-me@ ai e ae, a me he mea la, ua hiki k@ hoomaopopo ia k@ @o lakou hauoli no ia mau mea.

No kekahi mau pule, aole lakou i hoike lea mai i ko lakou olioli, aka i kekahi la a Hamilitona e kaapuni hele ana ma ka pahu hao wai, aole kanawai ka nui o kona kahaha i ka iko ana ku i na olepe e  hoohamama mai ana i ko lakou ma@ iwi iaia i kokoke aku ai, Oiai, ua manao paha lakou e loaa ana ka ai ia lakou.

Hookomo aku la oia ika ai maloko o ka waha hamama o kekahi o keia mau holoholona, a upoi koke iho la k@la. Ua hoomauia ka hanai ana pela, a laka loa ua poe ole@e nei, ua hiki ia Hamilitona ke hookomo i kona manamanalima iloko o ko lakou mau waha. Ua manao kekahi kanaka i ike ka olepe i kekahi kanaka e, ke hookomo aku oia i kona manamanalima.

Ua hoao aku la oia e hookomo i kona manamanalima ma ka waha o kekahi olepe, ia manawa ao i upoi @oke ae ai kona mau iwi me ka ikaika, a ua lil@ ia hoao ana i mea hoaha mai iaia. Aka, i ka manawa no a Hamilitona i hoopa aku ai me kona lima i ua olepe nei, me he mea la ua ike mai la no ka olepe o ko lakou kahu keia, a ia manawa ao i hamama a@ ai a hemo mai la ka manamanalima i@upiki@@. @@ h@@i@ uka mau no ua poe olepe nei e @kali @ @o lakou makamaka, m@ ke kaualupe hele ana ia lakou iho e noe hele ai iloko o ka pahu wai, me ka hoohamama, a upoi hiki@@ Wa ana iho iko lakou waha.