Ka Lei Momi, Volume I, Number 46, 15 August 1893 — Page 3

Page PDF (427.85 KB)

This text was transcribed by:  Jeff Bay
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

mai io @ i ka pouoi, key hamu @ key ahi i key kalao Waipio.

            Key hana hou in nei he puka api@ni kuai poolet@ me ka Hale Leta no key kuai ana aku i na pooleta i na Iapana a me na Pukiki.

Aina Mamao

Aia key kau mau la na ao hoku makoma o key kaua maluna o Berezila me Urugue.

            Ua make o Barona Fedinano Freiberr von Vauer, ko Ausoturia-Hunegariu Kuhina Kaua, ma Viona.

            Ua kipu iho e Mrs. Lulu Pore iuia iho ma Okalana, ue key kumu ua more oia i key kane me ka pu-Puahulu. Ho IS ka nui o kona mau makahiki.

            O key Keikialii Viei Pore, kekahi ono keikialii o na p@emoku o ka @@@a oia oia ma Kapalakiko, a he nehlo hana nei me Baker me Hamilton malalo o ka inoa hou Wiliama Walaka. Ua kipaku ia mei oia mai kona aupuni mai e na Fa@ani pakaha.

            Ua pepehi mainoino ia mai nei kekahi misionari wahine Amerika ma Tureke. He kupa keia wahine no ka mokuaina o Iowa, a me he la e hoouna ia ana kekahi o na mokukaua no ka ninaninau pono ana i key kumu i poino ai kela wahine.

            Ua olelo ae o Russel Sage o Pelia Kegau, ka wahine i hoopii ai iaia no kona hoopoino ia, he mau hana imi loaa wale no kela na na loio, a he hana powa wale no kela kei poho. Oiai mele oiai hoopoino aku i kekahi wahio ke kino o kela wahine.

 

Ko Kakou mau Anela Kiai

E Mr. Peresidena:

            O kekahi mau hana a ko kakou mau anela kiai, ua manao au, oiu ha hoopaa ana i ka moololo o @ kakau mau hana o hela a me keia la, mai ua hanamaikai a na hana ino. Ke hoopaa nei nanoela kini i ka manlelo pololei o kela a me keia kanaka, ua manao - na olelo a pela aku a nu miliona maluna o na miliona o na kanake, e hoomaka au mai a Adamo mui a h@ai i ke kauaka hope loa o ke ao nei, na ke kaupooua ana ma ka la. Hookolokulu kahi hoi e hoopuka ia mai @i ka olelo hooholo e hiki ole ai ke hoohalahala hou ia. E hookolokolo ia ana na mea a pau e like me ke ano o ka @ kau hana he hana no ka hulau, a he @[next 3 lines illegible] huaolelo imo a pau a na kanake o olelo ai, o hookolokolo ia ana @kou no ia mea @ ka la e hookolokolo ia oi. No ka mea na kau olelo e hoaponoia oe, a ma kau olole e hoahewaia ai oe." O na haua a pau'a me na olelo ku ole i ka pono, e hoala hou ia mai ana ma kela la weliweli, na la hoi e ike ia ai e na mea a pau ka moololo oiaio o keia a me keia kanaka e homaka ana mai kona hanau ia aua mai. Na kuko Lewa'o ka naau a me na hewa kahiho i poina loa ia a na e haawi ia ka uku no kekahi mea, e pualu like mui mui no na mea a pau ma ka hooho ana. "He oiaio a he pono kana hoopai ana." Ua olelo mua ae nei au, ke hoopaa mau nei na anela kiai i ka moolelo o kela a me keia kanaka, no ka mea o noho mau ana lakaou me na kanaka i na @nea a pau. Nolaila e Mr. Peresidena, a me na lala o keia Ahahui, he meu pono ia kakou ke hoo@@@@o mau i na la a pau o ko kakou ola ana, aia mau ka kakou mau ololo, a pela me ka pohe hoolohe ana i ka kakou mau olelo, a pela hoi me na kuko a me na hana ku ole i ka @ponoi. Ke noi pu nei no hoi ao, e pule kekahi i kekahi i loaa ai ia kakou ka hooko ana i na kanawai o ke Akua, ma ka kou mau hana o ka la, i ole ai kakou e puumele ma na kiko eleele o ka hewa. E na hoa o keia Ahahui, heaha ka moolelo a kou anela kiai o hoihoi nei i ka Lani i kela a me keia la? A heaha hoi ko la apopo? He @@ololo auei o ka mihi aua i na hala? a i ole he mau kiko eleele anei o ka walea hewa? E hoomanao mau i keia iloko o ko kakou mau puuwai i kela a me keia la, he hookahi nouo o koa huke moolelo e paa ana i ka kakauia, no ko kau paou@ @ an me oe maluna o na kanawai he umi o ke Akua ma ka la Hookolokolo o ka olelo no ka olelo, o ka manao no ka manao, a o ka hana no ka hana, nolailu, e makau aku kakok ia Iehoya, a e hoopailua i ka hewa me he mea ino la mamun o na mea ino a pau, no ka mea, ua ike kakou a pau o ka uhu hoopai o ka hewa - HE MAKE!

            Me ka mahalo.

            JON E. POEPOE

Ahahui Paio o Ema Hule.

            Honolulu, Augate 1803.

 

I nehi oi i oi@ akuai ka makou @@pepa puka pule me ka pihi kaheki mau o ka na @eki i na mea helu hekeha @[last 8 lines of second column illegible]

 

He @@@@ @@@@@

I hoomaoe ae uei makou i keia wahi mapuna olelo, no ko makou ike ana iho maloko o kahi nupepa nana e kakoo nei ka pouhana o ke Aupuni Kuikawa, ma ka Poakahi nei e ku olohelohe ana me ke kino i makia ia iluna o ka ole, a hiki i ka hopuna; oia hoi na mea e pili ana i na pauku eli@@ o ke Kuikahi hoohui aina hou a ke Aupuni Kuikawa i hana koke iho nei a hoouna aWiWi ia aku nei ma ka luna o ka Alekanedero, me ka ananao ia, ua nalo aohe la epuhi ana ka mahu a hiki'i ka Wa'e'huai @@ i ka imu.

            Aka, aole pela koke akua makemake no ka mea, ua hoike e mai oia ma kona olelo i kinehi. "He kupanah ko ko Akua aloha i ka Lahua HaWaii ka lahai e na - i ia nei e ka make loa e ka poni o ka pooi aena ia lakou iho he maemae a homolele ko lakou mau lima, aohe wahi kikohakohu i kau iho maluna o lakou.

            Aka, e ko makou @@@@ aloha, ko makou io a me ko @@@@ koko iloko o ke olona h@@@@@, ano la, ke hoike aka nei makou me ka hunahuna ole, ua hoole ae nei na losopa maloka o ka wahaolelo a lakou e puhi mau nei, aohe ka he mau pauka Kuikahhi i haaWi ia aku ma ka lima o Alekanedero, a o na mea ka i hoike ia maloko o na nupepa o Kapalakiko epili ana noia mea, he mau mea ia "ua kiloa ia ikoko o ka pahu opala," a aohe ku he waiwai.

            Nui ke akamai, a me ka noonoo o na kakoo nana e hoomi'ia mau nei na Aamokua o ke Aupuai i kululu ia ilu@a o ke one-ae oiai lakou e hookinohinohi ana i ke kulaua maluna, aia nae ha hanee @@lolo kahi i hookuinu ai a he iki kahi ua na@@ ke pa mei o ka hikiwawe ihola no ini ka hanee, pela makoa e hoo@@opopo e nei i ola hoaua aia no haWa'e hookahuli ia mei ai ka mamao o ka pe nahu haakei a lilo lakoa i mauna au pepa Wale, a loaa oloko o ho lahou mau mau ha mihi apa no ka lakoa mau heWa'i hana ai.

            A o na hoole ana a lakou i hoaka ae'nei imua o ka lahui he hoopunipuni ia a me ka wahahee no ka mea. ua @[next 3 words illegible] o keia wahi napena 'i ka uhiuhi lau mamane, kahi wai o kapapala," a i ka wa e puka ae ai ka oioi, he puni ka hoole, aohe i hanoia ka niu a me ke kulolo iloko o keia mau hoololiloli Kuikahi hoohui aina ana, nolaila. o pa hoole, ana elike me ia ke ana, he hou le mihiia o ka make, aohe mea nana e kala iloko oka @@kupapau.

 

He jPili @[illegible word] 'Ole.

            @@ hoopua ia mei makou, ia mokaou i kaalo a'@ ai @@ @@ hileo kekahi kanoka k@@ io o@@ aina, ua hoonin@@ aku la @@@@ @ a kona meu e pili ana i ke kalao o lo kakou aina aloha, oiai kakou e @@@@ la ana eke aumiki a meke a@ @@ @ @ kana waliu'puna olelo i pane mai ai ia makou meke hohio:

            "Ula he@mi taasani dala ke pili na ka mei e aa aku aue, aole e hoi jhou ana ka Moiwahine Liliuokalani iluna o kona nehoalii, i na no ka hookahi kaniri @@la a oi a'u pahi a ka mea e hoale aku ana, "o keia pili, na kekahi haole kuopoonono @[two words illegible] kula a'@uhale i maopopo @@, @@@@ mai ha manawa o @@@@ he ahi wa e hoi hou ai iluna o @@@@ noho kalauau i hehiku ia ilalo me ke kuleana ole.

            Ua hoike mai oia i keia mea no kona akenui e ike na wahi Iospea o Hana i keia pili maka'i ole a keia mea pohaku nei, oiei hoi aia iloko o ko lakou mau lana ke kealawa o ka hookoiekuhoe ana, nolaila, eia ka pili la e na h@hanau kii in aku hoi paha.

 

 

            I keia @@@@@@ e kuai kula'a ianika mol@@k@@@ Lilioliko i i'i ui ma Makiweli, Kauai.

            Ma ke kakahiaka Sap@ti nei, ua hali mei ka makuahi Kilauoina mai P@a@h@@, Hawaii mai, he @[remainder of paragraph illegible]

 

N@ Hoku holo @ N@@@@

            Ka'a@@@@, no Maui, hora 3 pm.

            @@@@, no Nawiliaili, Koloa, Eleele, @@@@, Waimea me Kekaha, hora 3 pm.

            @@@@ Li'hopa, no Nawiliwili Ha@@@@, Kilauei, Kaii@@@@ me Hawa'ei, hora 3 pm.

            Kaula, no Waianae, Wailua, Mokuleia, Kahuku me @@@@@, hora 3 pm.

 

Na Moku e Holo @@@ @ ka @@ Apopo

            Hawaii, no Olowala, Loupahoehoe, Hakalau me Pohakum@@, hora 4 pm.

            Auseteralia, no Kapalakiko, hora 12 awaken.

            Ua holo aku kekahi mau moku ahi' iuehiaei.