Ka Lei Momi, Volume I, Number 14, 6 November 1893 — Page 7

Ka Lei Momi.

 

HONOLULU, OAHU, POKAHI, NOVEMABA 6, 1893

 

Aina, aole anei ho hana maikai nana ke kakali ana a hiki i ka manawa a na kanaka e koho balota ai no ka hoike ana i ko lakou manao maoli no ka hoohui aina. A ma ka hana ana pela, aole anei ia he waiho ana aku i kumu ao i na kanaka o ka Hema? Aole anei o Amerika e hoike aku imua o ke ao, “he aupuni oia no ka lehulehu, ma o ka lehulehu, a no ka lehulehu, ma o ka lehulehu, a no ka lehulehu.”

 

            E heluhelu i na moolelo o ka wa i hala i ike, ina paha he pomaikai kekahi ma na hana pakaha maopopo. Heaha ka pomaikai o Farani, iaia i luku ai mai na Puramida a hiki i Mosekao? A heaha la ke kumu i hina ai na lahui palupalu a nawaliwali imua ona? Ua ukali mai ka hoopai ma kona meheu, e like me ke ano o kana hana. Hea ha ka pomaikai i loaa i na lahui nana i hoopio a i mahelehele e Polani uuku nawaliwali me ke kue i ka makemake o kona mau makaainana? Eia wale no, ua haawe lakou maluna o lakou iho, i ka hilahila a me ka mihi no ke kukulu ana imua o ke ao nei i kakahi kia hoomanao e poina ole ia ai. O na hanauna mai keia manawa aku, e kuhikuhi mau ana ka moolelo me kona manamanalima o ka hilahila i kela hewa kue loa i ka pono io. E ae ana anei o Amerika Huipuia i keia la e apo aku ia Hawaii mai kekahi mau ili-keokeo kakaikahi mai i pakaha i kekahi lahui i ko lakou aina hanau, a oe hooko hoi i kekahi karaima i like me ka mea i hana ia maluna o Polani He Aupuni anei o Amerika Huipuia o kanalima makahiki i hala ae nei, i hoike ae ai imua o Europa a pau ma keia mua aku, oia ka puuhonua o iwakalua a oi aku o na lahui nawaliwali maluna o ka mahele aina puni ole o Amerika, e hoao ana anei keia lahui e hoopoina i kona ma arepubalika kaikuahine, ma kona hoike ana aku imua o lakou, he mea makehewa ia lakou ke hilinai mai lamuna o kana malama ana? He nui na manawa a Amerika Huipuia i hoopakele ai ia Hawaii mai na maiuu mai o kekahi mau lahui e ae. E huli ana anei oia i keia manawa e kue aku i kana keiki? E ae ana anei oia ma o keia hana hilahila ole a kue i ka pono e haawi pio i kela inoa, oia hoi he hoopakole no ka mea nawaliwali? Ka inoa pookela hoi, ma ke ano o ka lahui kaulike mawaena o na lahui a pau o ke ao nei? Ma ka hoohui ana mai i kela paeaina me ka loaa mua ole o na a pono ana a ka lahui? E haalele ana anei kakou i ka rula alakai, he kuleana ko na kanaka o kekahi aina e komo pu iloko o na lawelawe ana o ko lakou aupuni? Ke ku nei ka Repubalika alakai a ke nee nei imua maluna o keia mau rula alakai, nolaila, e haawi ana anei kakou i ko kakou ae e lawe mai ia Hawaii imua o ke akea me ka hewa loa?

 

(Aole i pau.)

 

            Ke oili mau aku nei makou me ka hele a ohuohu mau i na lehua o Mokaulele, aohe wahi hoohalahala a ka ua maulu i ko kula, he nani okoa no mai Kaona a Waialua.

 

KUMUMANAO.

 

            “Aole no na Hana Pono a Kakou i Hana ai, aka ma Kona Aloha wale mai.”

 

Mr. Peresidena:

 

            Me ka mahalo:

            Imua o oukou e na lala a pau o keia ahahui, na hoaaloha hoi i akoakoa mai i keia po, keia kumuhana a ko oukou hoaaloha i lawe mai mailoko mai o ka ke Akua olelo, oia hoi, “Aole no na hana pono a kakou i hana ai, aka ma kona aloha wale mai.” He mea oiaio, he mea pohihihi ka wehewehe ana i ka ke Akua olelo i ka poe akahiakahi e like no me ko oukou makamaka nei, he poe i olelo ia he poe ai waiu, aka, o ka iini nui ana i ka waiu aiai o kana ollo, oia hoi ka mea iloko o ko`u puuwai, a`u hoi e poloai e aku nei imua o oukou e kala mai i ke`u hemahema ma ka wehewehe ana i ka oiaio a me ka lawe ana mai i kekahi mau mea ano like e hoopili pono ai i ko kakou kumumanao ma keia ahiahi.

 

            He oiaio, ua hoikeia mai ma ka pauku 16 o ka mokuna ekolu o ka euanelio a loane, penei, “No ka mea. Ua aloha nui mai ke Akua i ko ke ao nei, nolaila ua haawi mai la oia i kana Keiki Hiwahiwa i ole ai e make ka mea manaoio iaia, aka e loaa iaia ke ola mau loa.” E na hoaaloha i akoakoa mai i keia po, ua pomaikai kakou i ka lokomaikai o ke Akua Kahikolu, no ko na aloha wale ana mai ia kakou, kona makana wale ana mai hoi i kana Keiki Punahele hookahi wale iho no i ola no ke ao nei, a ua ola la ka malamalama no na kanaka a pau. Ea, he kupaianaha ko ke Akua aloha, ka oi kelakela o na makana i loaa mai ia oe ia`u a ia kakou no a pau. Ke manaoio kakou iaia me ko kakou pouuwai a pau, he makana i loaa wale mai ia kakou me ke kumukuai ole, aka me ka manao hooiaio wale aku no i ka inoa o ko Akua ola, e loaa mai ai na makana la ia kakou a pan. Ea, nana ke aloha o ke Akua ia kakou a pau ka poe ounuha mai ka lepo mai, ka luhi hoi a kona lima aloha i hana ai, i hana hoi ia kakou a pau e ku i kona ano iho, oia no hoi ka haahaa o ka naau, ka u ana o ka naau no ka pono.

 

            O kona makemake i akakou e hoolea mau aku i kona inoa hemolele ia no aku ia ao aku, aka, aole nae pela kakou i hana aku ai iaia. Iloko o ka nui o kona lokomaikai ia kakou, ua haawi wale mai oia i na momona a pau o ka aina, na ia o ke kai, na manu o ka lewa a me na holoholo na o ke kula, nou keia a man Ioa aku, he mau lako ia nou, a aole hoi he wahi hemahema iki no kou mau aoae a pau, au hoi e olelo iho ai, he lani iluna a he honua ilalo. Ea, he hookahi wale iho no ana wahi kumulaau i papa mai ai ia oe mai hoopa oe, mai hoao a mai lawelawe hoi i ka hua o ka laau i ikeia ai ka pono a me ka hewa, a no ka mea i ka minute a i ke sekona au e ai ai ia, he oiaio no e make oe.

 

            E na hoaaloha iloko o ka Haku lesu, ua ike kakou, ke kau like nei maluna o kela a me keia kela mau huaolelo weliweli, oia hoi, me ka hou o kou lae e ai ai oe i kau ai, a me ka ehaeha hoi ka wahine e hanau ai i kau keiki. E na makamaka a me na hoaaloha, he oiaio, ua hewa ka honua i ka lele mua, a he hope ka Iehova, a ke mau nei kela mau olelo weliweli a hiki i ka hopena o keia ao. E pau e ana ka lani a me ka honua, a o kana mau olelo, he oia mau no ka wa pau ole. Nolaila o ko kakou kumumanao, ne kona aloha wale mai. Iwaena o ka ohana Kristiano, he mea nui a he mea pulama nui ia ka makana i heawiia mai e kou hoaaloha, a ke malamaia nei ka la 25 o Dec. o kela a me keia makahiki iwaena o na poai o ka ohana Kristiano a me ka poe ohana koikoi, he la haawi makana ia, e haawi wale ana ka makua i ke keiki, ke kane i kana wahine, ka hoahanau i ka hoahanau i ka hoahanau a pela wale aku iwaena o na hoaaloha a me na makamaka, a o ka loaa ana o kekahi makana ano nui i kekahi, ina paha he gula a he dala paha, na makana i hiki aku ka waiwai io ka elima haneri da@ a i ke tausani paha, alaila, aole-anei e hauoli ana ka mea i loaa kela makana iaia? He mea oiaio, ua nui palena ole mai ka olioli o kona puuwai no keia makana i loaa iaia, no ka mea, he mea hou loa ia imua o kona alo, i ka ike ana iho hakukoi loko i ka olioli, lelele ka hauli i ka nui o keia mau dala. Pela no ko kakou Makua ma ka lani, e hauoli kakaou a e olioli uni hoi, no ka mea na oi loa aku kana mamua o ke dala a me ke gula i loaa mai kou hoaaloha mai, ana i makana wale mai ai ia kakou i kana Keiki Hiwahiwa e make no ke ao nei, ua kauia oia mawaena o ka lani a me ka honua i hanauia e ka wahine he hapa kona mau la.

 

            Ea, e na hoaaloha, he mea e ka nui o ko ke Akua aloha ia kakou a pau, a kakou e uhaai nei, a e haakei nei me ka manao aloha ole iloko o kakou no ke Akua, a ua ike kakou i ka palena ole o kona aloha a me ka uui o kona lokomaikai. E nana kakou i na mea a kakou e ike maka nei, ka lani a me ka honua, ka la mahina, na hoku, na wai, ka aina ka hookaawale pono ana i ke ao a me ka po a pela aku, a maluna ae o na mea e ae a pau, oia no ka hanu ola iloko o na mea a pau. He oiaio, o ka nui palena ole o kana mau mea i hana ai nou a no na mea a pau loa. Aole anei hoi e loaa ona wahi keena iloko o kou puuwai no ka hookia ana mai i ka lokomaikai a me ke aloha o ke Akua iloko ou? E na hoaaloha, ina aole i loaa he keena no kona aloha e noho pu ai me kakou, mamuli paha e ka piha e ana o ke kakou mau puuwai i na lealea a me no kuko lapuwale o ke kino, he mau mea nae e hoalohaloha mai ana ia kakou e kauo aku i ka poino mau Ioa o ke kino a me ka uhane. No kakou keia manao aloha, e kono mai ana ai kakou a pau e imi aku iaia, oiai oia ma kahi e loaa ai, a e kahea aku iaia oiai oia ma kahi kokoke; e hookokoke aku kakou i ona la me ka pule a me ka naau mihi me ka pepe, a ke loaa keia haawina i kekahi o lakou, a ia kakou no paha a pau, pomaikai wale ka mea i loaa ia, ka makana hoi i haawiia mai nau mai ke Akua mai, oia no Iesu.

 

SAMUEL K. KAMAKAIA.

Ahahui Paio o Ema Hale.

 

            Ua waiho aku o Lunakanawai W. Poka i kona kulana lunakanawai no ka aha apana o Honolulu nei, a ma kona makalua e hoomau aku ana o Lunakanawai Ropikana.

 

            Ma ka auina la Poakolu nei, hora 5, i holo aku ai ka mokumahu Iapana Miike Maru no Iokehama me na ohua Iapana he lehuhu wale.

 

            Mahea la e loaa ai ka waiu a me ka meli? Ma ke keena o KA LEI MOMI, aohe hewa o ka naue wale ae no—waiho na manao ano e i kauhale. E lawe i kou kulana lede a keonimana oiaio paha.

 

            O ka Poakolu i hala, Nov. 1, 1893, oia ka piha ana o na makahiki he umi o ke ku ana o Kinau ma ko kakou mau aekai nei. No ka mea, ma ka la 1 o Novemaba, 188, i ku mai ai oia mai Pilabelepia mai ma ke ala ae o ka Lae Hao.