Ka Makaainana, Volume I, Number 2, 8 January 1894 — Page 3

Page PDF (770.20 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IANUARI 8, 1894.

HE MOOLELO KAAO
MONE TIKERO
---KA---
HOLOLIO I KA WA HOOILO
---KA---
UI MAALO I KE KUPULAU
A O KE
KEIKIALII HARE MATINE
---KE---
KIAHA OPAKA O NINEWA.

MOKUNA IX.

Ka hololio iloko o na Ululaau---
Ka makua me ke keiki---Ke
Kupe Figinedera.

I keia manawa i hoomakaukau mai ai na lio o ua mau kanaka la, a laweia mai la ma ke alo o ka halealii, a oia pu no hoi ka manawa i puka aku ai o ua mau kanaka la iwaho, haawi ae la na lulu lima ana a me na muki aloha hope ana, alaila, iho aku la laua ilalo o ke alapii a kau ae la maluna o ko laua mau lio.
         
O ko laua mau kanaka, aia lakou maluna o na lio me ka makaukau nui e hooko i ke kauoha a ko lakou mau haku. A ia laua i kau ae ai maluna o na lio, ua paiakuli ae la ka lewa me ko lakou mau leo huro o ka hauoli.
         
I kela manawa i iho pakahi iho ai na kulu waimaka mai na maka nohea mai o ka Pua Lilia a hooma-u iho la ma kona mau papalina, a ke hana mao ole la hoi ke aloha walania iloko o kona houpo. Ua nana malie aku la oia i ka mea a kona puuwai i lia ai a hiki i kona nalo ana aku.
         
A iaia i huli hoi aku ai no ka rumi hookipa nui o ka halealii, aia na manao ano e ke loku mau la iloko o kona puuwai, a ke hookuu la no oia i kona mau waimaka e kulu pakahi ma kona mau papalina.
         
Maanei e hookuu ai kaua e ka mea heluhelu i ka Moiwahine o ka Nani e noho ana iloko o na manao pono ole o ke aloha i ka Ui Maalo i ka wa Kupulau, a e ukali ae kaua ma ka meheu o ua kupueu la o loko o na ululaau o Paramuga.
         
Ia lakou i oili aku ai mailoko aku o ka pa alii, ua kamoe pololei aku la ka lakou huakai no ka home kuahiwi o ka elemakule Igeboseda, a i ka wa i mawehewehe ae ai ke alaula o ke kakahiaka i hoea aku ai lakou no ka home o ua kaeaea la. Ua hoomaha iki iho la lakon no kekahi mau minute pokole, alaila, hoomakaukau ae la ka kakou koa no ka huli hoi ana imua o kona makua.
         
Iaia i puka mai ai e hoi, ua lohe hou ae la oia i ka leo o ka o-le a kona makua, no ia mea, i unuhi ae ai oia i kana o-le kiwi pipi a puhi aku la no ekolu manawa. A i kona hoomaha ana iho, ia wa i kani kapalili mai ai ka leo o ka o-le a kona makua, me he leo la no ka manu leo lea o ka uka, a ia manawa i haawi ae ai ua hololio la i ke aloha hope i kona hoa'loha a kuupau aku la i ka holo o kona lio keokeo, a e lohe ia ana hoi ke pohapoha o na kapuai wawae o ua lio la ma na kula mauu uliuli e waiho mai ana imua ona.
            I keia wa ana e holo nei, he mea ole ua pali kahako a me na awawa imua ona, ke holo la oia iluna o na puu, ke lele la ma na muliwai, a maluna ae o na mea a pau, he mea ole na wahi inoino
imua o ua lio keokeo la. Ua like ia wahi me he kula mauu uliuli la.
         
Iaia i hoea aku ai malalo o kekahi wahi kipapali, ike aku la oia i kekahi wahi kulu wai e kahe malie mai ana mai ua wahi la, nolaila, kaohi mai la oia i ka holo o kona lio a hoomaha iho la malaila.
         
Lele iho la oia mai luna o kona lio a inu aku la i ua wahi wai huihui me ka puana ae i ka olelo,—
         
"Na ka hololio keokeo o loko o na ululaau o Paramuka i inu mua ia oe e keia wai huihui."
         
He manawa loihi keia hoomaha ana o ua hololio la, e haawi ana hoi i manawa no kona lio e hamu iho ai i na mauu uliuli, a i kona ike ana ua loaa he maha kupono i kona lio punahele, kau hou ae la oia a pane ae la,---
            "Ke hoi nei ke kupua Fuginidera o na mauna Urala no kona home, a o ke aloha no kou e keia wahi wai huali huihui, oiai, ke kali mai la kona makua o ka hoi aku."

         
Me ia mau huaolelo pokole i hao ae ai oia i na Kepa ma, na opi o kona lio, a oili pulelo aku la ua lio la me he pua pona la mai ke kakaka aku a ka mea pua ka---"Oili pulelo ke ahi o Makuaiki, Kau aheahe i ka haka o Nualolo."
         
Aole i liuliu, hoea aku la oia ma ka ipuka hale o laua, a o ka hoi ana iho no hoi ia o kona kahu hanai, oiai, ua lohe aku oia i ka leo o ka o-le a kana milimili.
         
Komo awiwi aku la oia a lulu lima pu aku la me kona mea lima pu aku la me kona mea nana i hanai, a mahamaha mai la no hoi ka makua i ka mea hou o kana huakai i hele loihi loa ai a oia ka ua keiki la i pane aku ai,
         
"Ia'u i hele aku nei ma ka'u huakai, ua hookipa maikai ia au e ka mea au i olelo mai ai ia'u, he Pua Lilia no Subieda. He wahine oia a'u i hoohalike aku ai i ka nani o kona mau helehelena me ka po mahina piha o Mahealani, a o ka olinolino o na kukuna o ka la, ua like ia me kona mau papalina, a o kona mau maka ua like ia me na manu nunu o luna o na puu o Haredina.
         
"Ua hoolike aku au i ka olu o a me ka waipahe o kana mau olelo me ka waiu a me meli e kahe ana o Kanaana. A maluna ae o na mea a pau, e kuu makua, ua hiki ia'u ke olelo ae,---

"Aohe puu aohe kee,
He ku na ka mea maikai."

I kela manawa i nana pono mai ai kona kahu hanai iaia, me he la, e hakilo ana i ke ano o kana hanai, a i ka hope loa o kana nana pono ana i pane mai ai oia---
         
"Oia wale ae la no anei, aohe mau mea okoa ae?"
            "He
mau mea okoa ae no kekahi e kuu makua, a oia keia:
            "Ua paio aku au me ko'u mau hoa'loha kakaikahi me kekahi heluna o na powa, a ua loaa ia makou ka lanakila maluna o lakou. Ua palua ia ae ko lakou heluna i ko makou. A o ka hopena o ia hana, ua haawi mai
ka Moi i na mahalo ana he nui ia makou, no ko makou hoopakele ana i ke ola o kela anaina nui i malamaia i ka po nei. A pehea la kou manao e kuu makua, ua hewa anei au ma ia hana ana pela?"
         
“Aole oe i hewa e kuu keiki, aka, ua hana oe i kekahi o na hana pookela loa o ke ao nei a puni, ka mea i hiki ole ke hanaia e na kanaka koa a kaulana no hoi o ke au i hala. Nolaila, e kuu keiki, ke hookokoke mai nei ka la au e lei ai i kela pua lilia mae ole o Subieda."
            Mahope iho o ko laua kukai olelo ana, ua paina mama iho laua, me ko laua kamau kiah
ana ae no hoi, e inu ana hoi i ke ola o ka Moiwahine o Ara bia a me ka Pua Lilia o Subieda. A pau ka laua paina ana, ua noi aku la ua keiki la i kona makua e hookuu mai iaia e hele maloko o na ululaau e hoohala manawa wale ai no, a ua ae mai la kona makua iaia.
            I kela manawa i kakua ae ai
ua keiki la i kana mau mea kaua o kana pahikaua e lewalewa ana ia ma kona aoao hema, a o kana laau iho hoi aia ke ku pololei la maluna o kona keehi hema, a me ia ano iho la ua hookalakupua la o loko o na ululaau i holo malie aku ai me kona lio a hiki i kona nalo ana aku mai na maka aku o kona makua
Aohe i laua aku.

Hoike Hui o na Kula Sabati o Maui-waena.

M r Lunahooponopono: Ma ka la hanau o ka Haku, ua malama ae na Kula Sabati, o Maui Waena he hoike hui o ko lakou mau kula ma ka halekula hui o Wailuku, Kahakuloa, Waiehu, Waikapu, Keawakapu, Keoneoio a me Waihee. He maikai na hana hoike i malamaia, a ua maluhia na mea a pau. Aohe mea e hoohalahala ae ai, no ka mea, ua hana lakou i ka hana maikai. He mau haiolelo Kuliu mahope iho, mai ia J. W. Kalua, W. E. K. Maikai, J. Kamakele, a me Pe v. P. Kuia. O Fhos, Clark ke kahu Kula Sabati Nui o ka la.
         
O. PONIAULANI,
Waihee, Dek. 29, 1893

Na Anoai o Kalaupapa.

M R. LUNAHOOPONOPONO:
            Ke haalulu nei ka lehulehu o na poe hoohuiaina, a ke pau nui nei i ka uwe paiauma me ka haaloulou ana.
            Ua hoouna aku nei o J. P. Maiau i elele nona imua o ka Moiwahine, e mihi aku i kona hewa no kona lilo ana i ka hoohuiaina, a ua koho oia S. Kahalehulu i elele nona. Aloha no.

         
O na poe a pau nei i na oihana malalo o keia Aupuni, eia ke kapekepeke nei. He makau ko lakou o ka hoi ae o ka Moiwahine, o ka lilo no ia o kahi ai me kahi i'a.
Kou haahaa,
S. W. KAWELO.

Ka Uouo a ka Hawaii

No Auseteralia kahi aloha,
Mokuahi lawe laina o ka hema,
E ka mokuahi aukai o ka hema,
Hoihoi mai oe i kuu aloha,
Ke lohia ia mai la e Kaleponi,
O ka lohe ka Hawaii e ike,
O oe ka'u i ike aku ai,
I ke ku kilakila i ka oneki,
Ekolu ou pule i ka moana,
I ka ha o ka pule eha oe ia'u,
Aole no oe e pakele aku,
I ka wai uouo a ka Hawaii,
Auhea wale oe e kuu aloha,
Malama pono oe i ka'u wahi,
Hainaia mai ka puana,
Aia Puuhale kuu Emalia.
Emalia Kaihumua.