Ka Makaainana, Volume I, Number 2, 8 January 1894 — Page 5

Page PDF (799.44 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IANUARI 8, 1894.

ko mai lakou ia hana. Ke iini nei makou e hooko mai lakou, alaila, o ko lakou kue ana aku no ia ia Ame rika Huipuia, a o ko lakou hopena auanei ke puhiia o ke oka a puehu liilii i ka makani.

Ke hoao lakou a hooko io no i kela hana, oia no ko lakou auamo ana ae i kekahi mamaka koikoi loa a oi aku hoi mamua ae o ka lakou i upu wale ai a i manao ai hoi. Aka, aohe no ia e nele ana, no ka mea e like no me ko Kakina ano paukiki, pela no auanei lakou. I hoi paukiki mai nei no hoi ua o Kakina, aohe nae i ula iho la, eia nae, ua ohi iho nei ka i mau palapala i hoohikiia e na poe o kona poai pakaha i mea e kue ai ia Komisina Balauna a me kana hoike a me na palapala a pau i loaa iaia a i waihoia aku hoi imua o ka Peresidena, a mamuli o ia i haku ai ka Peresidena i kana pane, a waiho loa ia aku la hoi imua o na mahele na mahele elua o ka Ahaolelo. Ohi hapuku okoa la, aohe opala koe!

He mau pule i hala ae, ua hoolaha ae ka wahaolelo pahemo auwina la o ka poai hoohuiaina i kekahi palapala maluna ae o ka inoa o ke Alii A. K. Kunuiakea, e hoike ana ua makaukau oia e kakauinoa malalo o ka Ahahui Hoohuiaina a e auamo hoi i ka pu no ka pono o na Pi Gi. Ua hiki ole ia makou ke hilinai o kona manao io ia, a ke hala ole ka makou kuhi ana, ua noho na aumakua hoomalule kino maluna ona, e like no me kona mau, a kakauinoa ai oia i kela palapala, me he la ua hoomakaukau mua ia a kau wale iho no kona pulima a paa ana ka inoa. Ina o kona manao io ia, alaila, he keu oia a ka mamo hilahila ole na Kamehameha, a he lapuwale haalele loa hoi oia. Malia hoi paha no ka ike o ua Alii la i kona hilinai ole ia e kona lahui ponoi, imi aku la i wahi nona e hilinaiia mai ai e na huaelo pakaha, eia nae, ua ikeia no kona ano, a ua kaupaona kahiko ia a ikeia kona mama. He makehewa no ko ka lahui nana aku iaia, oiai, aole no ke ano kanaka me ia.

Aole no i ku loa i ka mahaloia na hookohu oihana malalo o Ewa, o ka hookohu Hope Makai Nui nae hoi ka ole loa o laua. Ina paha he Kumukanawai ko kakou e ku nei, makeeia la hoi, no ka mea, ma ia hookohu ua kue hou ia no ke Kumukanawai, aohe nae he ae a hoole mai o ka Ana Kiekie no ia mea. O ka piha ana iho la ia o elima lala o ka Ahaolelo i hookohuia ma na oihana iloko o keia au oehaa, oia o L. A. Kakina, Elele Kuhina, J. Masadena, Komisina Mahiai, J. H. Waipulani, Lunakanawai Apana, J. K. Iosepa a me A. Kauhi, i mau Hope Makai Nui. Ua hilu loa nae hoi, o keia kanaka hope loa ae la a lakou i kumakaia ai iloko o 1888, oia no keia a lakou i hoolilo ae la i makaia ma keia hana.

O na hoao ana a kekahi poe e kiu nei i kahi noho o ke Aliiaimoku, o kekahi ia o na hana ekaeka a hilahila ole loa o keia au, a he mea ku no hoi i ka hoowahawaha e na anaina naauao Karistiano a pau. Heaha la ke akenui, o ka lawe wale ae no i ke ola o ke Alii, oiai, o ka mea no ia i kaena kahiko loa ia. Ke olelo nei hoi makou ma ko ka lahui aoao, ina e hoopoinoia kekahi oho hookahi o ke poo o ke Aliiaimoku, aia no ia hewa maluna o na alakai o keia au, a e hewa ole ai no hoi ke hooleleia mai na koa o na mokukaua e hoomalu, oiai no hoi, eia no ke mau nei kela ninau imua o Amerika Huipuia. Aikena no hoi na hana! Ua eha loa ia ka lakou i ka noho malie wale ia aku no. Auwe, hilahila ole no!

Ua oioi ae ka wini ana o na ahahui o ka poai hoohuiaina e noi aku i ke Aupuni e hookohu i ka lunahooponoponoi malihini o ka nupepa pahemo auwina la ma kekahi wahi hakahaka iloko o ka Ahaolelo Pi Gi, a ua heluheluia ae ke noi a kekahi i ka Poaha iho la. He hakahaka paha ka i manaoia ma o Keoni Ina la, eia nae, aole oia i waiho a aohe no hoi ona manao haalele. Nolaila, ua hoka keia noi no keia wa, a ua waihoia a no kahi wa okoa aku. Piha haakei no hoi keia poe kolea kauahua o ka hele kohana nui ana mai ianei.

Mamuli o kela mau ano hana a keia poe, ua hoopuka ae o Kale Kaaka he manao e kue ana i keia ano hana a kona aoao, oiai no hoi oia he lala no kekahi o ia mau ahahui o na pakaha. Ua kuokoa oia ma ia manao ona, a lilo hoi ia i mea nona e inoia ai e ua poe ake oihana nei o lakou. He keehi maopopo hoi keia ana ia lakou iho, me kona manao hoi e waiho malie ia no na poe alakai me na loea Pi Gi a na lakou no e hana e like me ka lakou i manao ai he pono, me ka hookikina ole ia aku hoi e na poe i molia ai i na ola ole wale o lakou no ke kulana o ke Aupuni e ku nei a me na poe na lakou e hookele nei.

Alua ae nei pule, aohe ikeia iho ma ka hoike hebedoma mau a ke Kuhina Waiwai kahi koena o $401.79 malalo o ka helu Aie Lahui Mamuli no o ia nalowale honua ana, he mea maopopo loa ua pau aku la no i ka hamuia. O ka aie hoi keia o ke Aupuni, aia no i ka huina nui o $3,382,616.95, pela ka hoike o ka la 3 nei, a he $1,000 i loaa mai ma ka lilo ana aku o na bona aie ma ke 98 pa-keneta, no ka mea, he $20 ka lilo no ia hoolilo ana. Haawe no la!

Maloko o kekahi nupepa Amerika i ikeia iho ai he manao no J. S. Emekona i kakau aku i kona pokii, Rev. O. P. Emekona, ma ka olelo ana no na poe kakoo i na Pi Gi "e ahona ka make ana me he poe kanaka la mamua ae o ke ola ana e like me na ilio." Hoike ka puni koko o keia welo mikanele, a o ka nau aku no hoi koe i ka lepo. E kala mua no la hoi i ikeia ai o keia iho la ka hua i loaa mai no ko na Hawaii oluolu, a ua lalau la hoi e hehiku nei. Nana no hoi ka olelo e ki i ke Aliiaimoku a make i ka poka o ka pu, a ua makaukau oia i kana pu. Hele pela, e ka lapuwale o na lapuwale!

 

Pela Io No Anei?

Ua lonoia ae mamua o ka holo

ana aku o ka Auseteralia i ka Poaono nei, aia ka iwaena o na ukana i hoounaia aku la no ka Hoikeike Hooilo, na noho alii elua o ke Aupuni, a na Pi Gi kapae ae ai mai ke Keena Kalaunu aku o Halealii Iolani. He wahi moali no kekahi no ka oiaio o keia lono, a he keu no hoi a ka lapuwale a me ka hilahila ole o keia poe. Malia o na ahuula kekahi, oiai, ua noi ae o Kakini no ia mau mea nana e hoikeike ma o Hookohukohu no ke ino!

Helelei ka Puna o Luna.

Mahope iho o ka hora 1 o ka auwina la Poalua i hala iho la i helelei honua iho ai ka pale puna o kaupoku o ke keena mua iho nei o ka Luna Hooia ma ke kihi hema o lalo o Aliiolani Hale. He keena moe ia no ke kapena o na koa e ku kiai mau nei ilaila, o ke keena Ahaolelo mau ua kapena la i ka hooluolu i kela wa i na la a pau, a i keia la hoi ua hele oia no kahi wahi okoa aku, a pakele ai oia i ka helelei ana o ka puna, ina la paha ua make loa oia ia oia i hana e like me kona maa mau. Aia maluna pono ae o keia wahi ke keena buke o ka Aha Kiekie, a ua kaumaha loa ia wahi i na ku buke. A o kekahi no hoi i ka nana pono ia ana, ua popo na kua a me na laau i ka ainaia e ka naonao. Eia ke hoomaemae hou ia nei.

Ka Hopena Poino o ka Hookuli.

He ulia hopena manaonao ka i loaa i ka luna nui Pukiki a Kale Maki, ma Kapaa, Kauai, i ka Poaha nei, pela ka mea i lohe ia mai ma ke Kimo Maki o kakahiaka Poaono nei. Maluna oia o ke kaa bipi e holo ana ilalo o ka pali, a ua paukiki loa aku nae na bipi a hookui ana i ka pa. Na ia hookui ana i kiola aku i ua Pukiki la a ku ana ke poo i ka honua. Hookahi no ana hooho leo ana ae a make loa aku la. Elua aenei paha makahiki i hala o ka loaa ana no o ia ulia i kahi Pukiki okoa aku i like loa no me keia, eia nae, aohe oia i make, aka, he lima kona i haka A mai ia wa mai, ua papa loa ia ka holo ana ilalo o ka pali maluna o kekahi kaa bipi, aka, mamuli o ka hookuli o keia Pukiki ae la, alaa ka make.

Mau Hunahuna Pilikino.

Ua hala aku ma ka Auseteralia ka Mea Mahaloia Samuela Paka, no ka imi i pono nona mamuli o kona kulana puikaika, i ukaliia aku e kona loio, ka Mea Mahaloia A. P. Petesona. E hoea hou mai ana no laua ma ka la 27 ae.
            Ma ia moku hookahi no hoi i
ahai aku nei ka pupuhi ia L. A. Kakina a me F. M. Haki. A o E. C. Makapolena no hoi kekahi mamuli o ke ao a kona kauka, no ka imi i ola no kona kino mahope o kona kaa mai ana iho nei.
            A ua pau pu aku no hoi me Mrs. Mele Ailau a me ke kane,
Mrs. A. Leihulu Keohokalole, Oli va K. Stillman, wahine me na keiki, Miss Reuter, a me kekahi poe Hawaii lehulehu e ae no kela Hoikeike Hooilo ma Kapalakiko  o ka wehe ana i ka la mua nei.
         
Ua hala aku no ko laua huakai mare o W. Pota Boide, Hope Kanikela Nui o Amerika Huipuia, a me kana wahine. A ua huli hoi aku la hoi no ka hana o H. A. Wilimana opio, a o ke kaikamahine no hoi kekahi a ka Mea Mahaloia W. H. Konuwela.
            Apopo a ahiahi e mareia ai o W. M. Gerehama, o ka Hui Alahao
me Aina o Oahu, a ke keiki ohana hoi a Kauka Makalu, me Miss Bega, ke kaikamahine hiapo a H. Bega, kumu puhiohe.
         
Ma ka hora 1 o ka anwina la Poalima nei i mareia ai o Lutanela Rush, o ka mokukaua Bosetona mamua, me Miss Jane Hare, ke kaikamahine a J. H. Hea, kupakako o Lehua, e Rev. A. Makinikoki ma ka Luakini o Sana Anaru. Ua holo aku laua no Amerika ma ka mokumahu Kulanakauhale o Pekina i ka hora 2 a oi o ia auwina la no.