Ka Makaainana, Volume II, Number 6, 6 August 1894 — KELA A ME KEIA. [ARTICLE]

KELA A ME KEIA.

Hg 50 toua ukana a ka Ar#wa mai nei mai na Panulaau mai, Poaono nei i haalele aku ai ka Augeteralia ia Kapalakikd, a i keia Poaono iho e ku mai m' Lehulehu na koa pualu 1 hoopauīa i ka Poakolo iho la no ko iakou mikmla o!d ma na paikao. Aohe ko. ka Pilade!epia poe i hooleleia mai iuka nei i keia Poalua iho la no ka hookahakaha paikau aua, I ka waeuakonu paha o keia , pule ae e 'ku niai ai ka Haiakina no ke pani iho ma ko ke Kamepiona wahL Ma Āala ae noi i kaja 2 nei, i hanau mai ai na ka wahiue a S. . Lui Kekunmno, he koikikane liui nepunepu, Ola na iwi,. | He elima poe mahuka maluna : mai o ka Monowai i ku mai ai i \ ka la 2 nei Iwaena o ia poe he hookahi wahine opio. Ua pau ko Keoki Kamila noho luua uui aaa uo ka Halepai j Holomua i Poaono nei. Ao- j le i maopopo owai aoa la kona paiii. J Ua haiihali mai ka Monowai j - ia "$52,1)00 ina . ke gula i ka Po- | aha uei mai Kapalakiko raaL ! .bo na banako kuloko elua o ! kakou nei. j 0 na pukuniahi kahiko a me ; na kaa i laweia ai no ka Hoike- | i.ke Huihui i Kapalakiko, ua pau ; i ka hoihoiia mai ma ka Mouowai o ka Poaha iho )a. j ' He wahi pauahi ka i hoopuoho | ae i ke ahiahi Poaono nei, ma | alauui lana kokoke ia Kamaki j Kuea, a ua pio koke 110 uae me I ka palahalahu b)e aku. j Imua o ka Aha Apana i ka | Poalima nei, ua ahewaia oi no ke kuai waioua me ka j laikini ole, a ua hookauluaia ka hoopai £ no kahi m tnawa aku. 1 kakahiaka Poaouo iho la i ku mai ai ka mokumahu Arā wa mai na Panalaau Beritania ma ka Hema, a i ka hora 1:30 p» m. i holo loa aku ai oia ao ka Akau. Ua hoea mai nei ma Monowai he haole i kaulana i ka ikaika Impai n-nre kāhiīkoaleōa a eia iho, a inalia o haawi ae i aha hoikeike maanei i keia mua iho. Ua hookaa ae na makai knnaau i ko lakou mau auhau i ka la pau o lulai i hala iho la. Malia no ka nele mai no o ke Au pu ui, a e ole hoi ia, īoaa hou ia ola ana o na koa. " Ua ae ko Kakaako a me ko Hauuakaha poe i hopuia ai no ka hana a kuai pia i ko lakoiu hewa imua o ka Aha Apana i ka Poakahi i hala, a ua kaulua na hoopai a no kahi wa aku. Ma ka la 14 o ĪUlai i haawi ae j ai o Mr. a me Mrs. W. L Wilikoki" he ahaaina komo liale ma j Moaualua, a ua Uui na makamaka a me na hoa'loha i hele ae | e ai i na mea i hoomakankauia. 0 keia ka la m.ua o ke kau kiure o keia Apana Honkolokolo Kanpuni, a i ka horn 10 a. m e weheia ai ka Aha no ka hana, ndalalfv"ā ka » maio Lunakanawai Kaapuni AVa'itin4.. : He kaoaka i loaa me na haawinn a ka ma*i pupule' kekahi ohuM a ke Kinau i lawe <nai ai i > ka Poiikolu iho 1:» nv\i Lahaiua inai, «nalah» o ku inala«na aua u j kekahi inakai, A ua lawe loa ia ak'i uo ka Haleinai Pup .le. '

! Eia ike kulanakauhale nei o | Lunakanawai Kepoikni, ma ke Kttlaudiue oiiehinei. j Oka Poakahi i hala, lulai 30, j ka piha ana o na makahiki ellma mai ko kipi & Wilij koki i 1889 j He ulia ka i loaa i kekahi o | na ohua wahine i li$!o āku ma j ka Arawa. laia e hele atta ma3una o nwapo, ua haule iho !la kana mau pono pi!i-ili a muu I ana ilalo. Auwe ka mai e! ! Imua oka Aha Apana ika ' Poakolu iho la i ahewaia ai kekahi Pake, no uka b Kapalama» ika aihue ana m kaka na kekaln haoīe Olelo E, a ua hoopaiia no 20 I* ma Kawa. Oiai kekahi lapana e moe ana i ka aka rama ma kahi o ka mere-go rauna, he inau po i hala ae oka pule hope o lulai iho la, a he $200 i lawe powa ia aku ftaai kona kino aku. Ua waiho ae oW. F. Alani a me S. Paka, i ka Poaono nei, i lea laua hoike tna ke ano iuna-

| hooponopono ivo ka waiwai o J. P. Paka i make. He $5,750 na J loaa, $307.19 ua hoolilo koe iho 1 he koena o $5,442. ! Maluna mai oka Moaowai i ! ka Poaha iho la i buli hoi mai i ai he heluna nui o ua Pukiki, ! kane a me na wahine, mai I Kapalakiko mai, mamuli o ka i nele i kahi hana ole e pono ai I ka malaila. r ! īwnena ona poe kamaaina i | : hu!i hoi mai ma ka Monowai, ; ! ua ike aku makou ia W. M. Gi- | ( fada, B, M, Dftmor»a t A. S Ha- : | kaweln, Okn Una, Kauka Hude | | a me W. C. Pikok», me ka oha- ! | na, ame kahi poe e aeia lehu- ] | lehu waie. < | Ua loheia ua ae o Kuhina I I Haki i ka bana R<?pubalika e puhi hoolaulea ma ke kahua | heihei kaa hehihehi wwHe e malamaia ana ma Kapiolani Paka ī keia auwina la Poaono> la 11, rna ka hora 2:30. He ewalu ka nui o na heihei. Ua ioheia rii»i he pahuhae ka kekahi mea i hana i keia mau ia iho la mai kekahi i-okiia-mai keklilii mai TT na ilina. Peheā, ua pikaiia iio anei? Oia, kukuluia, no ka ia hoi mai ona Komisina Alii, a kii ae no ika Puāli Pu h ioh Mamuii o kekahi ano mai poniuniu i ioaa i ka'hi makai kauiio Rukini s ua haule iho oia mai kona iio i ke ahiahi Poak6lq iho la. Ua hoikeia ae ka lohe ika Haiewai a kiiia oia a ae, a mahope iho hoihoi loa ia no kona wahi noho. Ua oluolu oia i keia wa. Ua hopuia mai nei o H. H. Pelema o Wailuku no ka hewa j puhi ahi. ma ke puhi ana ike j keena kupakako o ka Hui Kppaa Wailuku. Ua huii o Keiiikipi i i hoike uo ke.Aupuui, a ma ka 1 hookolokoloia ana mai nei, ua ! huihoiia aku koua hihia 119 ke j kau kiure ae o Oekemaha ma ! Lnli^ina. I He ia nuilo ke ano uphpalu ka i kapBpa ae nia ke kahua ol u Hi4eie iiawaii i k* po Poalua i hnla iho ia, oiai na ohe e hOene aiia, e l<»u «na ma ka aoao kekahi uhu ula o luna o ke Kame pionā. 0 k*a hale ia a MaiMise i V imi ilio ai a l'oaa, n oia keia kapeku' nipi !naf Nawaieha mai. E I ole ia, loaa ka mea henehe|ie a kamalii liilii kohu ole a l ole no ho:

Oi loa aku ka hahana o ka ' hookoia o ke kanawai Sabati maluna ona Pake halekuai. Pe* ' hea no hoi ina e hooko Hke ia aku i na poe haole e kiki pu mau nei ma na La Pule mauka 0 Makiki? Aohe ia e hewa, oiai, oia ka naui loa. E mai «na paha ka mokuk?>ua PiMelepia i awa no Mea 1 ka Ja 15 iho. Aole oia i holo hoomaamaa kiki pukuniahi i keia Poakolu iho la, eia nae, ua lonoia i keia Poakolu iho paha, oiai, i ka Poakolu iho la oia i uhao lan&hu ai. No hookahi a oi pule o ka 110ho ana o ka Papa Hoopaa Inoa no kē koho halota a hiki i Jca po Poaono nei, ua loaa he 657 paha poe i hoohiki. lwaena oia poe me he la ua 150 aoi aku poe i hoohiki ole no ke koho elele iho nei. Aohe nui o na kanaka Hawaii. « I keia la e haalele mai ai ke Kamepiona ia Kou nei, a'e hala ana no elua pule no ke ana a hoomaopopo āna i ke ala oka uweaoleīo moana Pakipika i manaoia e moe ai, &lailnr huli lioi hou niai i ka la 23 a 24 ae paha, 1 loaa ai paha hoi na kauoha ma ka Arawa mai. Ma ka Arawa i haalele mai ai 0D; M. Crowiey (Karole) ame kona ohana i keia mau kaiaulu no Kaiiada. Oiakaohua hope | loa ok« kau ana aku t a ina ke i kaula.o hope oia i pinauaaliii.ai, no ka mea, e hemo akū ana ka moku mai ka uwapo aku. Ua kohu keko oia a ua lilo hoi i mea hoakaaka. Aole uo o Adimerala WaKa i loihi loa ilalo o Waimanalo. me W. G Iwini a hoi mai no ī ka Poaouo, īulai 28 Poakahi hoi 1 hala, o laua pn n.o a mekekahi poe lehulehu e ae, e laa o Kole, a pela ak<i, me kekahi poe wahine nui aku ma ni moku heihei pea no lalo o Puuloa, a i ka Poakolu iho la i huli hoi nui mai ai. „ Ua piha knineki ka uwapo <l_ inokuahi o Kinau i_ ka auwina la Poalima nei i na poe makaikai ame na ohua e holo ana e nana i ka Luahine o ka Lua, a me na ohua eae no hoi. Makai ae o laila Ka bana o ke Aupuni kahi i puhi ai mamua o ka holo | aha aku oka moku. He umi uiau obua a ke Kinau i lawe aku ai no ka Lua o-Pele. Poakolu, la 1 nei, i paeli mua loa ia ai ke ala e moe aku ai o ka pakui hou oke alahao kaamahu o Oahu nei a hoea i Kahuku Na J. T. Walakahauki makua i paeli ka lepo mua, mahope iho o kona haawi ana ae he leo pule e kalokalo ana e boopomaikaiia mai keia hana hoo-_ waiwai hou. E nee aku ana 'imua ka waele ana i na laalaau mikinolia a me kolu ma o a ihaanei o ke ala. Po Ponono, lulai 28, i hopnia āi o WHgHiifi, kela makai kaulio Olelo E i hoopama »i no ka hopuhopu i na poe holokaa o ka po } no ia hewa no ana i hopuhopu ai ia hai m unua aku nei, ma o kona holopui ma ma luna o kona kaa huilalua ma- | Waena o na hor« 11 a 12 o ia po. 1 He kokooUia kane kona o luna o ! kekaa, a i alualu ma«>li ia ma ka lio h loaa mnlnna o K<>uhi, Ua I lewe loa ia lana a ka HalēWul, J aoia mai a hookuu hou i

| Auwina la Poahn ilio !a, ma~ I hope iho oks hora 3, iku mai | ai ka Monowai mai Kapalakiko mai, h i ka hora 9 o ke ae i holo loa akn ai no na Parialaau ma ka Hema. Muhope i'ha i»ei o ka we!o mau ana o ka hae Amonka iluoa o ko Alaaiapalu panuhae ma kona wabi noho, ua haohao kekahi poe ika Poaiima aei i ke kau a welo ana ae oka hae liawaii mai īa pahuhae mai. Apifci 10 no hoi la! Ewalu poe i hopuia i ka Poakahi i hala no Jta hana a kaai pia, a eiwa hoi i hoahewaia, iuamuH no o L > lakou ae okoa ana i ko lakou iiewa imua o ka Aha Apana ika Poalua niai, a ua waihoia a mahope uku e hooko ai_i ka hoopai. Me he la ke huli hoi aku ka Arawa no na Panalaau Hema, mai ka Akau mai, e hui pu aku aoa oia me k& Miowera ma Kikane. Ua manao ; wale ia oia ana no ke holo. mai no lloiiolulu nei, e like me ia ukii o kona kau aua iluna o na ohuku akoakoa o Puuiki. Alaiia h©i,o is;a Miowera a me ka Arawa ke lioloholo mai, a noho uku hoi ka Warimu no hoomaemae hou ia. Ee ahaaina la hanau ka 'J. Luahiwa « me kana wahiue i haawi ae i ka auwina U Ponlima nei, ma kahi noho o P. Nahoolewa, ma alanui Ema,.no ka piha ana o ka makuhiki hookahi o ka laua kainalei kane. lehulehu na poe i hoea aku a na laWa no ho" me na raeu i hoomakaukania. He hula olapa keknhi i haawiia malaila. Ke kalokalo i ae nei makou e ola loihi ka pua la. Maloko mai o na elie leta o ka Monowai mai nei i loaa inai ai be huke i ke Alii ka Moi uie na manao ohaoha mai ja i'efesideua Kalivilaua me J. J,Gerehama, kakauolelo a Meia Hansona o Kikako i make. 0 ua buke la.oia ka hoike makahiki 18 o ka oihana o lia Hana Aupuni o Kikako, Iliuoi, Aia 110 hoi maloko o buke ka palapala aTMēiā"lTansona, mamua o kona make ka Papa Luna Hooko oia kuluna kanhale. He oiaio anei eia kekahi lala o ka oihaua makai ke iiawahawa pu nei kona mau lima ma ka huua maiu ana i ka opiuma? No ka mea, ua mahui wale mai ao makou ua loaa pono aku oia e kuai malu ana i ka ojpiuma i kekahi poe okoa aku i ka po Poakolu iho !&, aua holo mihi aku oia imua oka Ilamuku no k& hewa ana i haua ai. lua he l*biaīo keia, alaila, e peku koke ae .i kona kikala e pouo ai. He kapeua makai kona kulaua. 0 kela Mary Kaupeua i mare iho uei me C. Boss» Jr # he huuai oia uo ka Aha Hooke Wai wai, a mamua ae hoi o koaa mare aua iho nei, ua uoi tuua ia m "a loaa mai ko ka Alia ae j aiiH, no ka mea, aole oia i uo ma ke kanawai. Nolaila, ūa koiioia LiinJUai uikauawui a me ua KaJ kauolelo o ka Aha Kiekie i k& ' Hhaaina mare o luua. Ika Po- ; ahia i hala iho )u i kukauiuoa ai j o Lunakaiiawai Knīipuin Kupa j i keknhi kauoha i ke Kukauolelo o ka Ahn e uku aku ia Mayy j Kanpet»;\ \ ke'knena iho o kou& I l»e!u n.e )j'kou, oia hoi, he $525. 51, a uk hooiaia aku hoi koua J n»are ana.