Ka Makaainana, Volume II, Number 27, 31 December 1894 — Page 3
| This text was transcribed by: | Arnold Hori |
| This work is dedicated to: | Moiliili Hongwanji Mission |
Ka Makaainana.
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 31, 1894 3
LAUOMIDIHAE
---KA---
UI I MOHAI IA I KE KOKO
---KA---
NANI I ALANA IA I KA OI
KA PAHIKAUA.
Ka Mea Huna iloko o ke Kiaha
Waina
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke
Kuikele.
---A O KE---
KEIKI NUMAREDINA
KE
Komo Lima Maka Popoki.
MOKUNA XVI.
Ka hooili kaua a ka mea i ike ole i ka hopena--Ekolu kue i ka nui manu--Numaredina e, auhea oe?--Ka hopai weliweli--Naueue ka aina o ke Ao Olino--Ka liuliu kaua iloko o Kikihale no ka make a me ke ola.
Ua hookele pololei aku oia i kona lio imua me ke kau no o kona mau kaikuhine mamua, a me ka hikiwawe loa i unuhi ae ai oia i kana pahikaua a o aku la imua a olapa aku la ka uwila me ka ikaika, kui iho la hoi ka hekili me ka weliweli. A na keia mau leo weliweli i hoopili pu aku i ka hanu o ua poe kupua la, a o ka manawa no hoi ia o Hunela a me Liona i helu aku ai i ko laua mau manea maluna o na enemi, a iloko o ka manawa pokole aia he mau puu lehulehu e ku ana o na kino make o na kupua o ka aina o Masabalo
A oiai aole i pau mai ka make o ua aina la, oia hoi na kupua, ua nee aku la lakoa no mua e like me ka leo hookonokono a ko lakou kokua. Aka nae, aole i liuliu loa aku ko lakou hele ana aku mai ka lae kahakai aku, ua ikeia aku la he mau tausani o na kupua o ua aina la e nee mai ana me he mau ululaau la. No ia mea i hoomakaukau hou ae ai ua keikialii imi wahine la iaia iho, no ke pale ana aku i na enemi, oiai hoi o Huneta a me Liona aia ko laua mau maka ke haka pono la ma kahi a na enemi e hele mai la.
A no ka manawa pokole wale no, ua hui ae la lakou a pau e kue ana ia Numaredina hookahi me kona mau kokua, i iloko o ia wa i hooili ia ai he kaua weliweli iluna o ka aina o Masabalo, he kaua weliweli hoi i ike mua ole ia mai ka hookumuia ana o ia aina a hiki iho la ia la. Ua hoalaia na poe e moe ana ma kahi moe, a me he mea la o ka aina holookoa aia imua o ke kahua kaua, a o na wahi palahalaha o ka aina ua paa pono i na hiena mai o a o. O na manao kaumaha a me ka weliweli no ka make, aia mau imua o kona mau kaikuahine kahi i kau ai, a i ka wa a ka lio ulaula e haawi ana i ka make imua o ka enemi, aia o Murisedela ke kahea mai la me ka leo naheuahe,--
"E Numaredina e, auhea oe?"
Pane aku la o Numaredina me na manao koa o ka wiwo ole me he mea ua loaa iaia ka lanakila maluna o na enemi me keia mau olelo:
"E hoomanawanui, ua kokoke e pau ka hana a komo laelae aku kakou iloko o ka aina a ka nani i noho ai. I nui ke aho e o'u mau pokii, mai nana i ka make e hele mai la o poino auanei."
O keia mau olelo a Numaredina ua pa pono aku la ia ma na pepeiao o ua poe kaikamahine alii la, a ke kau mai la ko lakou mau maka i ko lakou kaikunane hoomanawanui.
E like me ka ikaika i loaa ia Huneta me Liona, pela no laua i haawi aku ai i ka make maluna o ka enemi, a o ka ikaika hehi o na wawae o ua mau lo la ke loheia la ma na palena waho o ke Ao Olino. Na keia kani pohapoha a me ka uina nakolokolo i hoopili pu aku i ka hanu o ua poe kupua la, a o ia ka ke kilokilo i pane mai ai.
"E haawi aku i ka hoopai weliweli maluna o lakou, e Numaredina, no ka mea, aole lakou i ike i ka hopena weliweli o keia hoouka kaua ana."
E like me ka olapa ana o ka uwila me ka hikiwawe loa, pela ka eleu e Numaredina i oniu pakolu ae ai i kana pahikaua e like me na kuhiknhi a kona alakai. A me ka emo ole loa ua a ia aku la kekahi ululaau a pau aku la he mau tausani i ka lukuia e ka mana o ua pahikaua la. A i ka pio ana iho o ka inaina o ke ahi, aia he mau puu lehulehu e waiho mai ana, he mau alualua, he mau awawa a pela aku.
I ke peku ana no o ka lio ulaula no ka manawa elua, aia he mau kuahiwi kiekie, he mau moanawai akea, a me na wai pipii e waiho mai ana. O keia mau mea kupaianaha a pau a keia keikialii i hana ai me kona mau kokua, oia ka keia poe kaikamahine e makaikai nei me ka makahehi nui. Aka, heaha la ka waiwai o ia mau nani ke ole e pau na kupua i ka make.
Aole io no i pau na kupua i ka make, aia kekahi poe ke holo la no ka hoopakele ana i ko lakou man ola a no ka hui pu ana aku hoi me kekahi hapa o na kupua e nee mai la ma kahi aoao o ka aina, a me ko lakou alii, ke kaeaea o Kalaeino. He hapa i pau ae la i ka lukuia e Numaredina ma, a he hapa i koe e nee mai la no ka hooili ana i kekahi kaua hahana loa iloko o Kikihale [aina o Masabalo--Manu Uliuli].
[No keia pule ae.]
Palukuia kekahi Pake Kiu.
Ma Waikiki i ka La Pule, la 9 nei, i hoehaia ai kekahi o na Pake kiu a Kapena Sekota (akua-lapu alelo palu) a ku i ka hoohewahewa aku kona nanaina. He puulu o kona mau hoalahui ka i alu aku iaia a palukuluku iaia a lihi kanaka ole. Ma ke opuupuu-lima o kekahi o na poe nana oia i alu aku, he mea oolea kekahi me he hao la, a me ia mea i kuiia iho ai oia ma ka umauma a loaa hoi he moku o elua iniha ka loa a me hookahi ka hohonu, a ua lihi ole hoi kona lae a me na papalina. A mahope iho hoi o ia pepehiia ana e eha, ua kauhaia mai oia e hoomamao koke a ua hooko oia pela. No kona makau, aole oia i hoike koke ae a i kakahiaka Poalua, la 11 nei. Aohe no i kukonukonu loa kona eha, a aohe no hoi mea i hanaia no kela poe na lakou oia i paluku a hiki mai i keia la.
Na Kumu e ke Kaawe Ana
O kela Simona vona Topaza i lawe okoa ai i kona ola, no ka hoolalao ka o kela Kapuni, kana punua i noho pu ai no ka wa loihi, me kamalii hupekole, oiai, ua make loa ua wahi Lukini la malalo o ko ianei pokii; o kekahi hoi, ua lilo no ka ua wahi Lukini la i kahi eha okoa aku, ekolu ae la pule o ko laua noho pu ana, a ua hele ia wahine e kuai paleili, a i ka hoi ana aku ua paa ka puka, a i ka hemo ana e waiho ana oia ilalo na ki oia iaia iho i ka pu; o kekahi hoi, no ka nui loa o kona aie i kekahi poe lehulehu, i na kalaiwa kaa, na poe halekuai, a me na poe e ae ana i aie dala ai; a o kekahi hoi, no ka pupule (oia maoli no kona ano) a me ka hilahila loa hoi no kona kipakuia ana mai ka hana kiu malalo o ka Oihana Makai. O kela pu-panapana ana i ki ai iaia iho, ua loaa mai ia iaia mai ia Kapena Rosehila mai, no kona makau ka i na poe o ka Liki Olelo E, a na aie no hoi iaia he $14. No kela wahine hope ana na pono moe, a pela aku o ko laua rumi i noho pu ai, eia nae, ua huluiia ae ia mau pono e ka Ilamuku no kona mau aie. O kahi pahu hoi ana i waiho iho ai no ka Ilamuku, aohe mau pono o loko, he piha opala a me na apanapana pepa. Pau ole no hoi na poe hupo o ke ao nei. Ina paha i pau ia ano poe, aohe olelo ana i koe no ke ao nei. Ina paha i pau ia ano poe, aohe olelo ana i koe no ke ao nei he hemolele loa wale no. A nolaila mai hoi ka mea i oleloia ai-"Aole ke ao nei e pono ina aole he poe hupo kekahi." Pololei! Ua kaa aku kona mau wahi pono awelu a aia malalo o ka malu o ke Kanikela Lukini, J. F. Hakafila, a i ke awakea nei o ka Poakolu iho la i pau ai i kudalaia. Ke kahea nei ia Kanikela no ka waihoia aku o na koi aie imua ona.
Hooheno no Puukapu.
Hooheno keia no Puukapu,
No ka rumi liilii o uwese oe,
Mai nohe oe a hana wale mai,
I na eueu o ka I'a Hamauleo
O lohe mai au pii e ka wela,
Inaina paa ole i ke kaohi,
Ko loke ia la e ka Manuguse,
E poi hewa nei i ka'u moa,
He aloha e ka pua o ka Melekule,
O ko'u kuleana paa no ia,
Mahope makou o ke kauoha,
I ke aiai nani o ke kalana,
Na ka wai lipolipo o ka inika,
Nana i hai mai i ka oiaio,
Heaha nei hana a ka nui manu,
Hauwalaau nei puni Manana,
Olelo ana oe i ko hai kee,
Noonoo ole iho no i ko ke kino
Ua like a like ma ia hana,
O ka hoopiipii iluna a ilalo.
Haina ia mai ana ka puana,
No ka wai o ka pia e haale ana.
NA EUEU O MANANA.
Ua aie nui oukou e Na Eu eu o Manana i na limahana o KA MAKAAINANA no keia mele maluna ae me hookahi kakini lei Ponimoi.
KAMAKAAINANA
NO 1895.
"Iluna no ka Ua, Waele e ke Pulu."
UKU O KA NUPEPA.
No Hookahi Kope - $ .10
No Hookahi Malama - .25
No Ekolu Malama - - .75
No Eono Malama - - 1.25
Aka, ina e hookaa mua ia mai iloko o ka malama mua o ka hapaha [ekolu malama] makahiki, a i ole ia, o ka hapalua makahiki a makahiki holookoa paha, alaila, peneia iho ka auhau ana:
No Ekolu Malama - $ .50
No Eono Malama - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - 2.00
UKU O NA LUNA NUPEPA.
5 Inoa - - - - .15
10 Inoa - - - .20
Maluna aku o 10 Inoa - - .25
Aia a elima ia a a kekahi luna mawaho ae o kona inoa iho, alaila, loaa he pepa iaia me ka uku ole.
O na kauha nupepa, na hoolaha a pela aku, e kakania ae ma ka inoa o ka Luna Nui a Lunahooponopono, a pela no hoi me na palapala a me na manao no ka hoolaha aku. Aole e hoopukaia kekahi manao ke ole e hoikeia mai ka inoa oiaio
O na hoouna a kikoo dala ana a pau, me ka Puuku hookahi wale no ia, oia o Mr. F. J. TESTA [Hoke] a o kana palapala hookaa wale no ka mea mana.
Aole loa e loaa ka pepa i kekahi mea makemake mai ke ole e hookaa mua ia mai ke dala.
KEENA HANA@ Helu--, Alanui Moi, ma Kapuukolo, maluna mai o ka Uwapo a Haaliliamanu, ma ka huli Waikiki ma ka aoao makai.
W. H. KAPU,
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.