Ka Makaainana, Volume III, Number 12, 27 May 1895 — Page 6

Page PDF (866.14 KB)

6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MEI 27, 1895.

 

NA PALAPALA.

                [Aole maluna iho o makou ke koi koi o na hala a me na hewa no na manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, aia no maluna iho o na poe na lakou a kakau mai.]

 

He Lili, a i ole, he Kuhalahala.

E MR. LUNAHOOPONOPONO:

                Ma ko makou ike ana iho i na manao o Mea Heluhelu ma kou helu o ka la 13 o Mei, e noke ana i ka pehi, hakukole, nuku, a pela aku, pau na ino o na elemakule i ka hoopukaia. A ua haohao loa makou i ke kumu o keia hoolaha akea ana o ka lunahooponopono o ka Holomua, a ma ko makou hakilo ana i ko makou mau aoao a pau, aole loa kekahi poe i hoopilikiaia e na elemakule e like me na hana hoopilikia a ka lunahooponopono ia makou no na hana i waihoia aku ma kona lima. O ka nupepa Leialii, he $3.00 ke kumu waiwai, a iloko o elima pule make aku la me ka loaa ole ia makou he pomaikai. Ka buke Lei Momi, $100 i uku mua ia hui me $270 i ukuia no ke kuai ana i pepa me ona hua kepau no ka buke, ua hooliloia nae no na hana o ke Kau Ahaolelo o 1892. Aole loa i hanaia ka buke a hiki i ka hoopiiia ana o ka Halepai Holomua, a ua hookomo aku na elemakula he umi dala pakahi. He $145 i ukuia no ka buke o ka Hookahuli Aupuni, aole i hana pololei oia i ka makou.
                I ka wa i hoolahaia ai no ke kudala i ka halepai, ua hele au e noi i ka loio e hookuu mai i na apana pepa buke i paiia a ua aeia mai me ko makou nana ole i ka aie o ka halepai ia makou. A lilo ka halepai i ke kudala ana, koi ikaika mai la ua lunahooponopono pauaka la ia makou e kukuluia i nupepa, i wahaolelo no ka lahui. Ua ae koke makou a kaheaia he halawai, kohoia i komite o ekolu lala a ia lakou ka mana o ka hana ana i na mea a pau.
                Iloko o hookahi pule ua loaa i ke komite he $450, a ua manao makou e kuai i na lako a pau o ka Holomua. Ma ke kuka pu ana me Kamu Alani, ua hooholoia he $1,500 ke kumukuai a e ukuia i kahi la ae he $500, a o ke koena no ka manawa o 12 malama ma ka 9 pakeneta o ke dala. Ua maopopo ua lilo ia makou na lako pai me ke kanalua ole, a no ka Poakahi, la 15 o Aperila, i manao ai makou e hoopuka i nupepa "Ka Ahailono o ke Ola o Hawaii," aka nae, ua hiki ole. Ua ike no ka lunahooponopono pauaka i keia mea.
                Ia makou i noi ai ia Kamu Alani e ae mai ia makou o komo iloko o ka halepai, eia nae na paa i ke kiaiia e ka makai a ua hoomaluia no kekahi moraki o $700 mamua loa. Ua hooikaika makou me ka manao e holopono na mea i hoolalaia, aka, no ka nui o na poe na lakou ia hana, nolaila, haule ai ko makou manaolana.
[Aole i pau.]

 

I Aupuni Maikai.

E MR. LUNAHOOPONOPONO:

                O kela ae la kekahi puana olelo i loaa maloko o na manao kalaiaina a Kaanapono, o ka la 29 o Maraki i hala. A penei hou iho: "O ke aupuni maikai, he maemae kona kahua, aole i komo mai ka mahele kipe a me na hoopunahele iloko o kona poai, a pela aku. Nolaila, e Mr. Lunahooponopono, e ae mai ia'u i kahi wahi kowa o kau nupepa no ko'u mau manao ponoi, maluna o kela mau olelo i haiia maluna ae.
                AKAHI. I aha auanei ke aupuni maikai? I Aupuni Repubalika anei, a i ole, i Aupuni Moi paha; a i ole hoi ia, he ano aupuni e ae paha?
                E waiho aku mahope i ka'u pane no ka ninau, a e hoakaka mua ae au no na aupuni i ikeia a me ko lakou mau ano pakahi.
                1. AUPUNI MANA KOA. O keia ano aupuni, ua hookumuia oia mamuli o ka hao ana a me ka lima ikaika, maluna o kekahi lahui a aupuni hoi, a lanakila iho la. O ua mea la i lanakila ma ia hana ana pela, ua lilo ae la ia a o lakou paha i poo no ua aupuni la a lahui paha. A o kana kauoha na hooloheia mai la e ka aoao i hoopioia. Pela iho la e hookumuia ai ke kaua ana o kahi lahui i kahi lahui, a o kahi aupuni hoi i kahi aupuni. A na ka mea i lanakila e hoomalu ia lahui a aupuni paha ma na pono o ke kaua ana, a hoohuiia laua i aupuni hookahi a ia lakou paha. A pela iho la oia e lilo ai he Moi a he Emepera paha no ia aupuni, a i ole, he Peresidena paha.
                O keia maoli ke ano aupuni i hookumuia ma Hawaii nei i ka la 17 o Ianuari, 1893, i kapaia ma ka inoa hookamani he "Aupuni Kuikawa." Ma ka oiaio maoli, ka oiaio mau loa, he Aupuni Mana Koa ia, a ua moakaka lea ka moolelo e waiho nei no kona hookumuia ana e na koa Amerika o ka mokukaua Bosetona.
                2. AUPUNI OLIGARESIA. Oia ke aupuni malalo o ka mana a me ka hoomalu ana a kahi poe kakaikahi wale no. Ua ikeia keia ano aupuni i ke au kahiko ma kekahi mau kulanakauhale o Helene. I ka wa o onipaa ai ka mana o keia poe kakaikahi maluna o ke aupuni a lahui hoi o ka pau no ia o ko lakou hopohopo a makau ana no ka lakou mau hana e hana aku ai i ka lahui. Ua hiki lakou ke hanaino aku a hoopilikia paha i na poe o loko o ia lahui a aupuni paha, a lakou i inanaoino ai a i hoomauhala ai paha. O ia iho la kekahi ano i ikeia no keia ano aupuni i na au kahiko i hala. He nui aku no, a na lawa ae la maanei.
                3. AUPUNI TEOKARASI. He Aupuni Akua keia, a no ke Akua ka hoomalu ana mai i ka lahui. O na kahuna na poe hoomalu i ikemakaia, ia lakou ka hooponopono ana no ke aupuni, o na kanawai nae mai ke Akua mai no. Aohe leo o ka lahui iloko o na hooponopono ana o keia ano aupuni, no na kahuna ka leo, a o ka hoolohe wale aku no ka na kanaka. O keia ano aipuni ko na Iudaio, a hiki i ka wa a lakou i noi aku ai i alii maoli no lakou. O ia ka loaa o Saula, ke alii kanaka o ka Iseraela nana i noho alii i 40 makahiki.
                4. AUPUNI DEMOKARATA. Eia ke ano, "Na ka lahui ka hoomalu ana." O ko ano aupuni mua keia o ko Atenai poe kahikoia me Roma kahiko. Halawai ae no na kanaka o ia aupuni e kuka, a hooholo iho no i na hana e hana aku ai no ka pono o ka lehulehu. Ma na kauhale ka hoomaka ana e kukulu i keia ano aupuni me na palena i kaupalenaia, e na poe hiki ke akoakoa e kuka no ka hana o ka lehulehu. Ma keia ano i ulu mai ai ke kahua o ke aupuni hou i kapaia he Repubalika.
(No kahi wa aku.)

 

                Ma ka pa ilina ma ka huli ina Ewa o uka o Maemae i kanuia ai o Misasa Mele Hiipoi Kaimimoku a me JV Kaimonasona. Ua paewa ka makou i hoike mua ai.
                O ka Poaha iho la ka la hoano no ka pii ana o ko kakou Haku Iesu Karisto a komo iloko o ka lani, mahope iho o kona alahouana. He la haipule ano nui ia ma na luakini o na Ekalesia Katolika Enelani me Roma maanei, a ua lehulehu no hoi na poe i hele aku ma na anaina haipule.
                I ka Poaha, la 16 aku nei, ma Kailua, Koolaupoko aenei, ua pii mai o Wahi (k) no Honolulu nei e kii i na makua no ka hoi ana ilalo, ua kokoke e hanauia wahine. Aole i hiki na makua, o ko kaikuahine ka i hele pu, a ia hoea ana aku i Koolau, ua hanau ka wahine a na make ke keiki. Ua opeia ke keiki a hooleiia iwaho o ka hale. O Keawakea ka inoa o ka wahine, a oia a me kona mau makua ka i hana i keia hana hoomainoino. Ua kii aku o Waha i ke keiki a hoihoi i kona wahi e kanu ai me ka haawi iho ho mau kulu waimaka no ka pua i mohala ae a mae koke no.
                O na Kepani i eha ai na maka ilalo o Ewa i ke pahu ana o ke giana pauda a o waiho nei ma ka Halemai Moiwahine, oia ke pii mau ae nei ko lana oluolu. Hookahi o laua e pau loa ana ka ike o na maka, a hookahi e koe ana hookahi maka ike.

 

Na Hoolaha Hou.

 

Hale Inu Waiona KALEPA.

[NO SAMU NOLENA mamua.]
                Malaila e loaa ai ke SAKE maikai loa i paipai ole ia e 1 ke la me ko na wahi e ae, he hapaha [25 keneta] no ka omole,
HE $1 NO KE GALANI HOOKAHI.
                Pela no hoi me ka Barani maikai loa, he $1 no ka omole, aole i paipaiia, aka, e like no me ka loaa ana mai.
                E loaa no na Waiona e ae a pau loa malaila me ka oluolu loa.
S.I. SHAW, Ona Waiwai
mei 20 5mw

 

Hoolaha Nalowale.

                Ma ke alanui mai Ulakoheo aku a hala loa iuka o Alanui Liliha, he apana lole huina-ha i hana paka ia me ka noeau ka i haule a nalowale, he komo humuhumu gula ko loko i kuniia me na huakumu M.A.R. Ke loaa a hoihoiia mai ma keia keena, e loaa no he uku makana kupono.
mei 13-4pl*

 

Hoolaha Hooko Moraki a me ke Kuai.

                Ke hoolahaia aku nei ma keia mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi moraki i hanaia i ka la 26 o IULAI, M.H. 1888, e D.KAPOI, o Waihee, Mokupuni o Maui, a me J.M. KAMAWAE o Honuaula, Maui i olelo mua ia, ia Hawaiian Commercial and Sugar Company., he hui i hoohuiia, a kopeia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope Aupuni maloko o ka Buke 113, ma na aoao 141 me 142, ke manao nei ka Hawaiian Sugar Company., e hooko aku i ka moraki i oleloia no kekahi uhaki ana o na kumu i hoakakaia ma ka moraki i oleloia, oia hoi: ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee ke hiki i ka manawa.
                Ke hoolahaia aku nei no hoi ma keia e hoolilo ia aku ana na aina, na pono me na pomaikai a pau i hoikeia a i hoakakaia ma ka moraki i oleloia ma ke kuai kudala akea, ma ke keena kudala o George Hons ma Wailuku, Maui, ma ka POALIMA, ka la 31 o MEI, M.H. 1895, ma ka hora 12 o ke awakea o ka la i oleloia.
                Eia iho ka hoakakaia ana o ka waiwai ma ua moraki la, penei:
                1--O kela mau wahi a pau loa i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1424, ia Kapoi i oleloia, e loaa ana he ili o 32 1-10 eka ma Honuaula, Maui.
                2--O kela mau wahi a pau loa i hoakakaia ma ka Palapala SIla Nui Helu 2199 ia Kapoi i oleloia, e loaa ana he ili o 21 56-100 eka ma Honuaula, Maui.
                3--O ka pono, kuleana a pomaikai a pau loa o Kapoi i oleloia iloko o hookahi hapalua i mahele ole ia iloko o na aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6721 Kuleana 2655 no Palulu a i lilo mai ia Kapoi i oleloia mai ia Kalalea w ma ka palapala hoolilo i hanaia i Feberuari 15, M.H. 1877, a kopeia ma ka Buke 49, ma na aoao 350 me 361.
                4--O ka pono, kuleana a pomaikai a pau loa o JM Kamawae i oleloia iloko o kela apana aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 2620 no Keokalani, e loaa ana he ili o 53 36-100 eka ma Honuaula, Maui, a o ia no hoi ka aina i lilo mai ia Kamawae i oleloia ma o ka palapala kuai mai ia S.D.H. Kanuha, i kopeia ma ka Buke 84, aoao 326. HAWAIIAN COMMERCIAL AND SUGAR COMPANY.
                Kuike na kumu. Ma ka aoao o ka mea kuai ka lilo no na palapala.
                No na mea hou aku i koe, e ninau ia JOHN RICHARDSON,
Wailuku, Maui,
Loio no Hawaiian Commercial and Sugar Company, a i ole ia
GEORGE HONS,
Luna Kudala.
Wailuku, Maui, Mei 4, 1895.
mei 6-4pl

 

HALEKUAI LOLE NUI.

GOO KIM - Alanui Nuuanu
                E loaa no na papale wahine ano hou loa maanei, na papale kapu, na lole kalakoa o na ano like ole, pela pu no hoi me na lole silika, na lihilihi hoonani o na ano like ole, na kamaa aulii mai ke nui a ka liilii, na koloka hoopumehana o na la puanuanu, na hulu papale keokeo, ulaula, eleele, a pela aku. Oluolu ke kumukuai.
                E hanaia no na paa lilo kane no ka uku haahaa. Na papale kapu ano hou loa maanei. Na hainaka silika, mai ke nui a ka liilii. E loaa mau mai ana na lole hou ma na okumahu a pau mai na aina e mai.
KUKIMA.
APR 3-4 mnw