Ka Makaainana, Volume III, Number 16, 24 June 1895 — Page 2

Page PDF (846.96 KB)

2 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IUNE 24, 1895.

LAUMIDIHAE
- KA -
UI I MOHAIIA I KE KOKO
- KA -
NANI I ALANA IA I KA OI
O KA PAHIKAUA.
-
Ka Mea Huna Iloko o ke Kiaha
Waina,
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o
ke Kuikele.
- A O KE -
KEIKI NUMAREDINA
KE
Komo Lima Maka Popoki.
-
MOKUNA XVII.

Ke alahele no ke Kihapai-pua o Numere - Ke aloha welawela, aole i nalohia aku - Owai ke kupua, o oe? - Hehihehi kulana i ka nani o ke Ao Olino - Huhuhui na opua i Awalau.
                     I ka wa o ka nohoalii o ua kupueu la i ku iho ai iwaena o ke apo o ke kauoha, kahi ona e noho aku ai e hookolokolo i kana mea i luhi ai a me kona mau kiai. Ia manawa i nana hou mai ai oia maluna o kana hanai me na helehelena o ke aloha keiki, a pane mai la:
                     "E haalele ana anei oe i kou makua a hele aku i kahi e palaho ai o kou kino, kahi e hiki ole ai i ko ka honua poe ke kaikai ae ia oe no kau wahi e makemake ai? Heaha kau pane no keia?"
                     "E kuu makua, ua aloha au i keia keiki e ku nei ma kuu aoao, e like me kuu aloha ia oe. A pehea la e hiki ai ia'u ke hookaawale aku iaia, no ka mea, ua kaili aku kona mau helehelena nani i kuu puuwai?"
                     Ua like keia pane a ua kaikamahine la me kekahi puupuu ikaika nana i paluku aku ia Habakudera a okaoka liilii. No ka mea, i ka wa i pa pono aku ai keia mau olelo ma kona pepeiao, ua luliluli ae la kona poo me ke kaumaha no keia hana aloha ole a kana hanai iaia.
                     Alaila, me ka leo o ka mea i piha i ke aloha i pane mai ai ua kupua la imua o Lauomidihae:
                     "E kuu keiki, o ka nani o ka aina a e ike la, aole loa ia e ukali aku mahope o kou mau kapuai wawae. E nana i kou halealii, ka hale i hanaia me na mea nani o ke ao nei e kou mau kanaka, aole loa ia e ukali aku ia oe. O ka aina i keia wa ua hoopoinoia o na enemi o kou makua, a no ia mea e hahai aku no na poino a me na ehaeha mahope ou a mai hoi hou mai i ke alo o kou makua."
                     I ka pau ana o na olelo a Ua kupua la, kai aku la o Laumidihae i kana poe malihini a loko o kona halealii me ka nana ole aku i na olelo kue a kona makua, a hoonoho iho la ia lakou maluna o na noho pulu nolunolu.
                     Me kekahi mau olelo hoolana ana i haawi iho ai ia lakou i komo aku ai oia no loko o kona rumi komo kapa a kahiko iho la iaia me na aahu nani a kona makua i hoolako aku ai.
                     Kilohi iho la oia iaia iho me kona lole, aia hoi "he nani okoa no imai Kaena a Waialua." Aohe hoohalahala ana a ka mea naau kuko i ko hai waiwai ke ike pono aku kona mau onohi maka. Pela okoa iho la no ua kaikamahine la mai luna a lalo.
                     Aole hoi oia wale no ka i loaa ia mau noonoo maikai, aka, o ke kilokilo wahine no kekahi. I ko na ike ana i ke komo ana aku o Lauomidihae iloko o ka rumi ua maopopo iho la iaia na mea a pau, nolaila, kauoha iho la oia ia Numaredina e komo iho i kona lole i lawe mai ai no ke ku ana aku e mare me ka mea ana i imi hoomanawanui ai.
                     Aahu koke iho la oia i kona kahiko nani i hele pu mai ai me kona kaikuahine pu, a i ka wa i oili mai ai o ka nani o ke Ae Olino me kona mau kinohinohi nani i hana maiauia e na lima o na kupua, e ku aku ana imua ona o Numaredina me kona kahiko piha o ke kulana keikialii kiekie no ke aupuni o Siama, me kona mau kaikuahine hoi e hoohanohano ana iaia. Aohe nani aku a koe mai o ua poe la ia lakou e ku ana iwaena o ka luhiehu o na nani, o ka rumi hookipa nui o ka halealii. Ihiihi o na ihikapu ke kulana o ke kanaka. Nawai hoi e ole kela.
                     He mea kahaha nae i ko lakou manao i kela wa ka ualo wale honua ana o ke kilokilo wahine, a ma kona wahi e ku ana he kahuna Moneka me ka aahu keokeo mai luna a lalo, a ma kona lima e paa ana he buke pule a na poe Mahomeda Neenee aku la na Moneka la a kokoke ma kahi a na opio e ku ana a hoopuka aku la i na huaolelo e hipuu paa ana ia laua i hookahi, aole hoi he mea nana e komohewa ae, no ka mea, na ka oiwi ponoi no.
                     A i ka wa i pau ai o kana mau olelo me na hua pule no ka hoolaa ana ia laua, oia no ka wa i kalele iho ai o Lauomidihae maluna o Numaredina me ka lole pu ana aku e muki ma kona mau papalina.

(Aole i pau.)
-

                     E lawe i KA MAKAAINANA i ike i na mea hou.

NA PALAPALA.

                     [Aole maluna iho o makou ke koikoi o na hala a me na hewa no na manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, aia no maluna iho o na poe na lakou a kakau mai.]

-
Ua Kapaeia ka Oiaio.

E MR. LUNAHOOPONOPONO:
                     Ke manao nei a mea kakau i keia wahi moolelo e hoopuka aku i kekahi mea oiaio, me ka uhiuhi ole e like me ka mea i oleloia ae ma ke akea e na mikanele, a lakou i ahai aku nei i na hana pekapeka i ke Aupuni o Amerika Huipuia a me kekahi mau aupuni e ae, e helu papa ana i na ino a me ka pelapela o ka lahui Hawaii, mai na kane a na wahine a me ka mea e noho ana ma ka nohoalii. Ua owiliia keia mau mea a pau e ua poe mikanele nei, a o ia ka na komisina o ke Aupuni Kuikawa i ahai aku ai no Wasinetona a ulaaia aku la ilaila.
                     O na poe Hawaii i noho ma na oihana Aupuni, ua kapa pu ia aku lakou he poe hupo a me ka hoouianakii. A me he la, ua komo pu me na kahunapule Hawaii iloko o keia hoohuikau ana, a pela aku. Pela no hoi ka mea i ikeia ma ka Balauna hoike i paiia. A ma ia buke no i ikeia ai na inoa o na poe na lakou keia mau olelo hakukole i na kanaka Hawaii, oia o Bihopa, Alapaki, Alakanedero a me Kakina.
                     Mamuli o keia mau olelo i hoolahaia, ua lilo i mea makauia o ko Amerika poe a me ko Europa ko kakou nohona lahui. A ina na haiolelo laula a Kakina ma Amerika, ua olelo ae oia, "O ka lahui Hawaii, he lahui aikanaka. Mai pau mai nei makou i ka aiia e ua lahui la." Ma ka nana ana i keia manao ua like ia me ka lawe ana ae i na mea ulu i kanuia ma kahi lepo maikai a kanu ma kahi panoa. O na mea o ko au kahiko, o ia ka lakou e lawe mai nei no keia au malamalama.
                     I ka nana ana iho i ke kumu i ulu mai ai keia mau manao hailuku, hookahi wale no haina kupono, o kela manao alunu mua no iloko o lakou he 40 makahiki i hala, i ka wa no o ua poe mikanele nei e ai ono ana i na loaa o ke Aupuni.
                     O na alii hanau o ka aina ua nanea ko lakou noho ana iloko o ia mau la, aole o lakou manao ae oia ka mu a me ka popo ke pao malu ae la i ka huewai a lakou a me na pono kumu o ka lahui, oiai, ua lilo pio ko lakou mau waiwai ponoi mawaho ae o na hana aupuni ma na lima o na mikanele. Pela iho la i nee malie ai na hana imihala a na mikanele, a i ke au o na Alii Kalakaua a me Liliuokalani akahi no a loli ae na hooponopono aupuni ana mai ka umii ana a na mikanele, a lakou i noho kuapapanui ai e hoonuu i ka loaa a ua alii a me na makaainana iloko o ua makahiki he 40.
                     A mamuli o na hoololiloliia ana o na hana o ke aupuni, ua loaa i na kanaka Hawaii na kulana kiekie o ke aupuni, e laa ke kulana kuhina, kiaaina, elele i ko na aina e, a pela wale aku. He hoike ana mai keia i ke kulana naauao o na kanaka Hawaii imua o na aupuni nui o ke ao nei.

(Aole i pau.)
-
Pane a Mea Heluhelu.

E MR. LUNAHOOPONOPONO.
                     Ua waiho aku au i manawa loihi no na elemakule e pane ai iloko o kau nupepa waiwai nui loa, a me he la ko auku mai nei paha kou poe heluhelu me ke ake e ike ina paha he pane kekahi mai ia'u aku e hahai ana mahope o ua elemakule a ka hamabaga nui wale. A o ia hoi ka'u e nonoi aku nei e ae mai i wahi kowa uuku no'u e pane ai, a hookuu aku i kau pepa ohohia nui ia me ka hoopiha hou ole aku i na kolamu o kau ahailono wiwo ole me na manao waiwai ole a piha opala.
                     Ua hoole mai o J. Kanui ma kana nane aole oia i makilo. Na Kanui ponoi no i hoike ae i kekahi poe, i kona paa loihi i ka lima o W.R. Kakela oiai ka haole e huki ana i kona lima a paa iho la hoi keia. No ia mea i unuhi ae ai ka loio he $1 a ouou iho la. Nele makilo anei ia? Heaha hoi ka mea o ka hoole ana?
                     Ua pane ae no hoi oia, ina lakou i hana ia hana (makilo paha), ina ua waiwai kahiko lakou. Kahoho! Manao anei o Kanui he hana waiwai ka hana makilo? Aole. Owai ua poe makilo i waiwai aenei? O J. Kanui ae nei paha la. Aole no o Misita Kanui i hoole mai i kona hoopunipuni a me ko lakou haanui wale ana e hoala i nupepa e like me ka'u pane ana ia lakou. Me he la ua oiaio no ia, a no ia mea ua nui loa kona huhu i kekahi mea ana i kapa ai he lunahooponopono no ka Holomua, a oia kona mea i noke ai i ka hakukole haalele loa, e hiki ai i kela lunahooponopono ke hoopii iaia. He nui no na mea e ae a'u e pane aku ai, aka, ua lawa ae la au.
MEA HELUHELU.
Honolulu, Oahu.

-

                     He 30 la hoopaahao o Puia (w) ma Kawa no ka hele ole e hulei imua o ke kauka, oia ka hoopai a ka Aha Apana iaia i ka Poakahi i hala.
                     Ma ka halawai ana o ka Puali o ke Aloha i ka po Poalua iho la, ua laweia mai he kumu paio imua o na lala, penei: "Ua bapetizoia anei o Ioane Bapetite, aole paha?" Olelo hooholo a ka lunahoomalu, "Ua bapetizoia no o Ioane." E nana ma Luka 1:15, 44, 59.