Ka Makaainana, Volume V, Number 7, 17 February 1896 — KELA A ME KEIA. [ARTICLE]

KELA A ME KEIA.

Poakolu, iho e wehe ai ke kau Ahaolelo ratu o ka R*>pubnJika. 1 ke ahiahi <» keia P >aliuia iho e kannlnlu m«i «i ka Austtrralia mai KHpaiakiko I ka Poaha nei, ua hanau mhi la ma Kamanuwai he keikikane na Kalaniumi (w). Ua kokoke e makapo ioa 010 sepa Kuke, ka liaole i haiolelo ai ma ka la 4 o lulai 0 ka maka hiki i h'ala. Ua hookuuia e ke kiure o Keliihaleole do ka liewa ona V hoopiiia ai oo ka lapaau ana rae, ka Uiikini o)e. Y; nmm ae i ka Makapok'iui Mn hooliha ma keia helii e piii ana i na Wa- ! : ; , ' ■■■■ ■■ ■ . ina Kaleponi ma na kumuknai i hoemi loa ia. Maluna 0 ka mokuinahu Kepaui Gai Seu Maiu e kau aku ai ka pnah keaka lio a liolo no lapaoa I ka Poaono nei i pau aku ai i ka laweia 110 Kalawāo ni poema'i lepera o ke kahua hoomalu 0 Kalihi ma ka" Lehu... E kuaji kuda!a ia aku aua uia ka ia 20 o ke ; a malama na pono* a pau o kā Hm Kaa Kalabu ma ke kauoha a ka Abfi l4 Kiekie, r Eia o Kauka .Makalelena lio waiho nei iloko o ka akn ma'i. Ekoiu poe kauka e lawelawe ue.i iaia. Auwina ia 0 uehinei i ku «nai k\ ka Mioweni mai ka Hema mai, a i ke aumoe ae no lioi i holo loa aku ai oia no ka Akau. I keia Poakahi se, la 24, e kapaluiu mai ai ke mokunaahu Kiua Hoiiokona a me lokohiima a iiolq loa aku no Kapnlakiko. Ua hooleia mai e ka 'Papa Oia ke aoi a Kahookano (k) a me Kanui (w), no ka iiele pu ana me ka iaua mau ma'i no Kalawao, Molokai. Ua ku mai i kakahiaka uui Poali.majofei ka Mariposa oaai t Kapalakft:o mai Hora 7 o ia almhi i holo loa aku ai oia no na Pnnalaau Hema Ua lilo ia Waiia Ma ka hoo- j hmaluim o na ap«ua elua makai o Ainanou ma ke kuai kudaia ia | a-na ika Poaha nei uo $360 pa- j kahi no ka makahiki.

Ua makeia ke keiki opio o 1 makahiki me 7 la Apio, i ka Poaono, la 8 uei. A ua naio no i ka La Pule ae uiauka no o Nuuanu, malalo o ur. lawelawe ana a Ede A. Wiiiama. Ua hoōleia e ka Aha K?vapuni ka hoopii koi eiie a Mis«sa "Ema Kipili i ka waiwai o ke Kauka Paiaui uo ke kuaiu ua hauie hope loa ka manawa i waihoia aku ai o ka ..hoo.halahala mui.lka wa mai o ke koi mua i hooleia aiv 0 ka aie e koiia uet»lhe#2,937 me 10 pa-keneta no eiwa mahinu. j Ua oleloia ae he kanaiUkumamalima ka uui o ua jioe koa oeremania e noho ana ma llonoiulu nei Tloaa <uai iiei na kauoha ia lakou e iii»ho me ka makaakau no ka hoikē akuliu jBk<>u imua o ko hikuu uupulni ke kauohaia m;,i Uikou e Hoi, ke komo aoa iloko o ko lak< u mau pualikoa iho. i

Ua wawaia ae i ka P.muno nei, ua ma'huka aka kekahi o na ma*i i tep<-r.* mni ka p-i hoouialu s \k\} o ; Kt*iihi i ka po P< akahi i liela, a ua nolowale ioa. Eia-oia fe©-hu-liia nei. gjST Hele i o Makapolena Ma no na Waina iiiaikai loa, a lakou lioi o haawi iioi 110 na kumuknal huahaa loa. . O ka Poakolu iho» la 19, ka Poukolu Lehu, a o ka la mua hoi ia o ke Kau H E hooina ÜBOia aua ia la me na antūua pule kupono oia na iuakiui o Sana Anaru a me Malieokamalu. He kaa mnauaua o na mea ulu no kekahi Pake ka i pau i ke okaoka ma alatiu ; Papu i kaka hiaka Poaha iho ia. Ua holo aku ka lio me ka pukalaki me" ka haalele iho i koua hookapuhi mahope. Ua haawi ae ka oaa o kela haieaina e ku nei ma ka huiua o ii9 alauui Nuuanu me Kaiepa he paiua manaw.alea ina kapeua, ua iut;Ane(a a me kekahi mau laiakai ika Poakolu iho la Ua haupa iho ua poe inakai la a puu na nuku. Piha makolukolu 110 ka ahaineie ana kaikamahine o ke Kula Kamehameha i malama ai ma ka Paka Kuokoa i ka po Poaoao nei. Ua kokua pu ka bana Aupunima na mea kani. He ahamele kokua keia no ke kula kaikamaliine o Kohala.

Ma ka halaWai aua 6 aa hoā hanau o ka Ekalesia o Sana Anaru ike ahiahi Poaha iioi, maloko o ka luaeiai kahiko iloko o ka. pa ekaleaia, ua koho lokahi ia o St. C. Piiauaia i mea naon % maiaina ko lakou anaina pule ma ko aao kokua aku, oiai, £»o)ie o lakou kakunii i poniia 0 keka%i o na paoahi o luna o j ka Auseteralit» i hopuia iho nei j mamnli o ka hoohuoi wale ia ua komo-pu oia lae kela mau wahine Mekiko ai i ka hooo ana e , heopae malu mai i ka opiuina iuka nei, ua hoooaiia iaiua o ka Aha Apana i ka Poaha iho la he $700, hookahi mahiua hoopaßhao a me $5,20 koina

Poakolu iho la i ahewaia ai o Pahio (k) e ke kiure no ke kii an.a iho no e hana paka i kaaa kaĪKamahine poaoi i ioii &i a loaa, a i ka Poaouo aei i hoopai U ai e Luuakauawai Kaapuui Kaaka e hoopaahaoia no ēouo makahiki uia ka hana oolea a e uku i $250 a me na koiiia. Na J. Mahiai Kaneakua oia i pale. Ua kapiliia ih6 nei a paa e W J, Ball (Bolo), he moku kiakahi heihei no Kalaleua Maka* polena, a i ka Poaha iho Ia i hoolauaia ai iloko o ke awa uei Ua heaia «kū ka iuoa o wahi moku heihei !a o " Q koua loa he 20 kapuai m Xo ka puai wai, 3E kooio pu ana keia wahi moku o ua heih«i e laalamaia aua ma nei mua iho, malama io ia hoU'. \

Ma ka mokumahu Kauai i huli hoi mai ai ka puaa keaka iio i ka Poakahi i*< Lhila um Waimea, Kauai uiau la lakou i Lihuo, he eha o lakou qaau po i hoikeiko ai malaila, a hookahi i W*ium. /iLihue, ua makaiia aku o'. Wili Laiki he lio keiki ia Munelu Wit«, ke kaikaiuahiue holoho. he puaa ka i kekahi* a he lio puiwa hoi ka kaLL, Ike kauia una o ua ho ia, iho o ka hawanawauu malie waie aua uo ma kahi eeiao, aohe wahi m«a a puiwa iki, ua hele $ kka, ...... : : I

Ua lilo aku i ko kuaiia ka mokii'ījahu Ar5 b"lobolo ih«> tvi W ke bi)o »>a kahi u kn MiowtT;i -t n;e ka Mouuw rt i iiiHmna nkn ; kw'luina iuu. kumnhu o Sep«ni*', ā e lmolioli. 1 - ia Hku 'aim oia 1:1-t V* ;uio m<ku !flwe koa aiai S°phtum mai 110 Kuba. Ua holo pukaka ae ka lio kaa o Mekia Sew>-.da i ka Poaha iho la uia alanui Kalepa. A ua kekahi Pukiki i aluiuu ~a hopu Laa ka pepeiao a paa ka lio, Laki loa aole mea i poiao. I puiwa ka lio mamuli o kekahi apauapepa i leīe ae uia kona alo, a o ka hoonaaka no ia o ke pi o ka ihu 0 ka lio a holo eku !a. Poalima nei 1 hopuia ai o Jutu> Davis ,no ka hoao aua e pae i k& wahiue Pukiki a Mauu ela Roderigo, hapa Pukiki, o uka o KaHhi T ka La Konohi nei keia hoao ana ona ia haua oiai oia ua ona. Ua "haalele oia 1 ka manao hookol.ofeolo itnu-a o k» Aba Apai);), noLiila, ea waihoia nku nn ka Aha Kaap Jui. Eia oia i Kawa e paaia nei uia ke ano hoomalu. He Pukiki ka i hina i kekahi kaapio i ka auwina la Poalima nei mauka o Waipil »p.ilo r _ me ka holo loa aku ao o ua.kaa la, aohe ku iho. Na ua lima kokua ua Pukiki la i hapai ae, ua hele a poniuniu, a hookauia ma kekahi. k'aapio okoa ae a lawēla no ka Halewai, a mai laila aku hoi i hoihoi loa ia ai no koui* v¥ahi maukao Auwaiolimu. Aole.no i kukonukonu loa uaau palapu.

kka Poaha iho la, oiai kekahi poe wahiue e uiaiama aua i ko īakou la hauo.ikouohi iae kekahi papaaina i luluu i na iuea-ai ono, a i ka wa paha i iho uiai ai ka noe a ke samasu, o ia ka wa i komo aku ai o kekahi eu a uiuki 122a ua papaliua o kekahi wahine i kainohio, he puuua no paha uaua. UuKO oia wa i pii ae ai ke kai o ka nui wahiue iho e uouoho aua, a uluaoa ae la a lilo i Uaua uui. Aole ka he makemake o keia poe wahiue e honiia kela waliine o lakou e kela eueu. Hu uo hoi ka aka.

Ua ike mau ia kekahi Pake ina ke alo ok& Haiewai i kela uiau la aku uei ua hele a ua» waliwaii, Ika po Poak tt ibo la ua moe iho ke aio iho o ka Haiewai, a i koua wa i ninauiu aku ai, ua pa;>e he la o ia u Ua pololi āu " Aoie wahi e uaoe ai o keia a o ua kapa alauui koua wahi e uoho ai uiai ka la a po. Ua lawekw uaakai iaia i ka haWiua a ua hauaiia a maoua, He keiki iio kaua aia 1 Haw&ii, i\ole uae he Kokua mai iaia. Eia oia ke malauiaia uei e ka Ahahui Kokua a ua Pake. He 73 ka uui o koua mau hikL