Ka Makaainana, Volume V, Number 26, 29 June 1896 — Page 3

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IUNE 29, 1896. 3

NA OULI O KA PO.
Ulaala na Mea Pohihihi o ka Nane.
(Hoopau ana.)

                Ma keia haina a Kealohaaina, ua loaa he elua mahele noi, (1) o ka pono o ka lahui; (2) o ka pono o ke aupuni. Aole nae i loaa he pane mai ka wahine o ke kai no keia haina, ua mumule oia, a me he la e noonoo ana paha. Aka, he mea pono no nae ke nanaia ka hoolahalaha a ka wahine o ke kai. Eia la ihea ke kahua o kana hoohalahala kahi i ku ai a i nane mai ai oia ma kana olelo.
                Eia kana nane: "Mai ka muli mai, aole au i hoamanaoia mai e ka Nuu."
                Eia paha ka haina: Mai kuu hiki hope ana iho nei me kuu muli kolera, aole au i hoomanao a nanaia e ua poe nuu-loaa, ai-loaa, ua inu, ua ai, a hoopoina mai lakou ia'u.
                "Aole e ka mana loa." Eia paha ka haina: Aole paha au i nanaia mai e na poe manao lolelua a kanalua, ua hoomalokaia au.
                "Aole e ka mana kolu.'' Eia paha ka haina: Aole au i nanaia mai e ka makolukolu pepeekue o na poe auwana.
                "Aole e ka Amene." Eia paha ke ano: Aole no au e hoomanaoia ana ke ike lakou i ka hookoia ana.
                "Heaha kau kuailo ia'u?" Eia paha ka haina: He ma'i ahulau. A eia hoi ke noi a Kealohaaina, "O ka pono o ka lahui a me ke aupuni."
                He mea pono ke nanaia ka lokomaikai o ka wahine o ke kai ia Kealohaaina i ka mea pono e hana a: no ka lahui a me ke aupuni, penei:
                "E ao aku oe i na poe e kokoke mai ana ia kaua, e kau kela a me keia i na lepa iole keokeo a ulaula ma ka pa. A o ka lima, e mihi kela a me keia nona iho. Kai-okia ko'u kanawai, owai au ia oe?"
                O keia ae la ka lokomaikai o ka wahine o ke kai no na poe nuu-loaa, ai-hoonuu, pakela ai, a pela aku. A pela i na poe manao lolelua, manao lauwili, a pela aku. A pela i na poe makolukolu pepeekue o ka auwana. A pela i na poe e ike maoli ana i ka hoea ana mai. O keia ae la ka pono o ka lahui i kulike me ka haina a Kealohaaina i noi aku ai. O ka pono o ke aupuni ke noi i koe o ka haina.
                "Kai-okia ko'u kanawai." Eia paha ke ano, he kaupale, he hoo kaawale aku. Mahope iho o ka mihi ana, e hookoia ai kela kai okia kanawai, alaila, pau ka hana a lanakila, puka aku i ke ao malamalama a palekana no hoi.
                O ka ikeia ana ka hoi ia he pono no ke aupuni.
                He mea pono ke nanaia ke ano o keia huaolelo--"okia," ua like ia me "okiia" "Kanawai," ua iike no ia me kanawai. A o kona olelo ana ae, "Okiia kanawai." O ke kanawai hea la keia e okiia ana? He mea pono ke huliia iloko o ka oleloao a ka wahine o ke kai, penei:
                "E kau kela me keia i lole keokeo a ulaula paha ma ka pa" He elima mahele o keia oleloao kauoha a ka wahine o ke kai: 1-kau, 2-lole keokeo, 3-lole ulaula, 4-pa, 5-lepa.
                Eia paha na haina: 1-kau, ua like ia me ka olelo ana "e kau ka lima;" 2-lole keokeo, o ia o papa keokeo; 3-lole ulaula, o ia

o hoopa ana, pili ana a me kaomi ana o ka lima; 5-lepa, o ia o hoailona; 6-kai-okia kanawai, oia o kaupale aku, kaawale, pau.
                Nolaila, ua loaa ka haina, pau ke "kanawai hoailona manamana-lima nui." O ka pono keia o ka lahui a me ke aupuni, i kulike me ka haina a Kealohaaina.
                Ke ninau nei ka wahine o ke kai i kona inoa ia Kealohaaina, "Owai au ia oe?" A ke pane aku nei o Kealohaaina, "O Ka-lamaku-oe-o-ka-noeau." Eia pana ke ano, o "ka lamaku oe o ka ike i na mea pohihihi."
                "Aia oe i ka puu-kualua.'' Eia paha ke ano, aole oe i ke aheahe makani. "Aole oe i ka puu-kuakolu a me ka amene a kaua." Eia paha ke ano, aole oe i ka heleuluulu a me ka hoike maoli, aka, aia oe iloko o ka nane.
                Ka ike ana o Kealohaaina i ka papainoa o Iehova mauka o ka hale: o Kane makai o ka hale o Lono ma ka hikina o ka hale, o Kuwahai'o ma ke komohana o ka hale.
                He eha keia mau inoa, heaha la ko lakou mau haina? Nolaila, he mea pono no ke imiia ko lakou haina.
                No Iehova, o kona haina, e waiho. Penei e loaa ai kela haina ae la: Eva-I-ho--like Iehova. Ninau, e waiho i ke aha? (E nana i ka haina o ka nane "Moo ka mooloa.")
                No Kane, he la a po ia: Kane-i-ka-wai-ola.
                Lono, he po a he la ia; Lono-i-ka-hawanawana, Lono olelo, lono wawa, nune, nuhou, lono pahaohao, lono ano e, hoea ano e ae, lono pakaawili, lono lauwili, lono puahiohio, lono oiaio.
                Kuwahailo, ka ilamuku o ka luaani me ka halepaahao. "Ku," he po a he ao. "Waha," he haawe kaumaha ma ke kua, he waha nui, waha hoonuu, waha ai-loaa. "Ilo," he ai pilau, make, dala ulaula.
                Ina e kapaeia o "waha," e loaa ana ka haina kuailo, oia hoi, he kua puka, e eu ana no ka ilo. Aka, e koi mai ana o kuailo i haina, a eia ka haina i loaa iloko o na inoa eha: E waiho iloko o na la o Ku, o Kane, o Lono, oia hoi, e haalele iho.
                Make ke kanawai kuni manamana-lima ia Kuwahailo, iloko o na la o Ku--"Kulua," a mahuka no na poe o ka hale halau ia ahiahi ia Kupau. E nana hou aku i na Ku mauka, malia ina aku no he mea ilaila, a e nana aku i na la o Kane a me Lono, i na la 6 me 7 o Liona. E nana aku i ka Lae o ke Ahi i kona hoea mai.
                Ua ninau aku ka wahine o ke kai ia Kealohaaina, "Owai o keia mau mea kau i koho ai?" Ua pane aku o Kealohaaina i ka haina o Kane.
                Ku hou ka ninau a ka wahine o ke kai, "Pehea ka hoi i kahuli ai ke aupuni?"' Aohe haina a Kealohaaina no ia ninau, nolaila, ua paa no kona manao o Kane no kana mea i hilinai ai, a me he mea la ua hooholo paha o Kealohaaina aia iloko o Kane e ike ai oia i ka hopena, a e maopopo ai iaia o Kane-i-ka-wai-ola ke oili mai ana. I nei wa, ua haawi mai la ua wahine la i ke aloha, a kauoha mai la e huli aku i kona inoa, i mea e ola ai ka lahui.
                O ka mea kupaianaha keia, ua loaa hoi kona inoa o Kalamaku-o-ka-noeau, a ke kauoha hou mai nei e huli aku ka i mea e ola ai ka lahui. Heaha la ke ano o keia kauoha huli inoa? Nolaila, ke kapa nei au i kona inoa, o Hoolohe. Aia a hooloheia a hookoia kana mau mea a pau i nane mai ai a me kana oleloao, alaila, loaa ke ola i ka lahui; a ina no e hoolohe ole ia ana e make ana no ka lahui.
                Eia ka olelo hoopaa a ua wahine la o ke kai, "Mai manao oe o ka olelo 'ola' i ka po, he 'make' i ke ao; aole pela." Eia paha ke ano o keia olelo, o ke ole, e ola no ia: o ka make, he make no ia. Nolaila, ina e hoolohe ana, he ola ia; aole ia e loli ae ana i make. Ina e hookuli ana, he make ia; aole ia e loli ae ana i ole.
                Eia ka nane hope loa a ua wahine la o ke kai: "Ekolu pua o ke kumu hookahi, o ka'u amene ka hoi ia ia oe." Heaha la ke ano o na pua ekolu a me ke kumu hokahi? Eia paha ka haina: Ola. Ekolu huapalapala ia, ua like ia me ekolu pua, aina, a i ole, aupuni. Haina piha, "Ola ka aina." "O ka'u anene ka hoi ia ia oe." Eia paha ke ano, ua hookoia.
                A oiai, aole ka wahine o ke kai i ikeia e ka mea e wehewehe nei, e hiki ai ke hai aku i keia haina, ina paha oia a aole paha; a nana la hoi ia e hooia mai, a ihea la nei wahine e loaa ai. Nolaila, he mea pono ke waiho aku i mau haina hou, a o ia keia:
                1. "Ekolu pua," ua like ia me ekolu huapalapala "Moi." "Kumu hookahi," na like ia me "Aupuni" Haina piha---Moi Aupuni.

                2. "Pua," imi aku i kona pili, he alii, hoohui ae ia laua a pili, loa he Pua'lii; hui aku me ekolu, loaa ka haina, Ekolu Pua'lii, kumu hookahi, Aupuni. Haina piha---Ekolu Pua'lii (o ke) Aupuni. Heaha ka pua nana e hoike mai ke alii? Haina---Pua'lii poe.
                3. "Ekolu pua," ua like ia me ekolu huapalapala "Ahi." "kumu hookahi." ua like ia me "Ai-humuhumu," (Hookahi ia hele'na, koe opala ole.)
                4. "Ekolu pua," ua like ia me ekolu kulana o ke kanaka, (1) wa opiopio, (2) kanakamakua, (3) elemakule. "Kumu hookahi," Kino. Haina piha---Kino opiopio, kino kanakamakua, kino elemakule.
                Ka ui a ka wahine o ke kai. "A i kamailioia mai ia oe, ea, e hai aku oe, o Ka-lamaku-au-o-ka-noeu." Penei paha ke ano o keia olelo, a i ninauia mai oe, ea, e hai aku oe na ka "loea ike nane o ke kai mai." He wahi ano kaena paha keia. O ka hope iho la keia o na kualehelehe ana.
                Nolaila, o ka wahahee o na wahahee, pau loa na mea a pau i ka akaakaia. Hele pela, VI:4, E nana aku ma Hoopuukahua II:3-5.
KILOKILO DIMERATA.

                Ua hiki i ka $5,000,000 ka waiwai o ka Puali Hoola ma Amerika Huipuia ma ka waiwai paa.

Hoolaha Hoohui.

                Ua hoohui ae o L.H. Dee a me H.A. Juen ia laua iho i keia la, no ka lawelawe ana i ka oihana kalepa Mauu, Hua, a Mea-ai a na holoholona, malalo o ka inoa hui o ke CITY FEED STORE, kihi o na Alanui Puowaina me Beretania, ma Honolulu nei, o ko Hawaii Paeaina.
iun 22-3mnw.

AHI

[PAIKII.]
Helu 89. Alanui Nuuanu.
PAIKII--Owau no nei, o ko oukou hoa kamaaina kahiko loa. E kipa mai, he emi loa na kii o na ano a pau ma ko'u hale paikii.
NA LAKO HALE--Oluolu a makepono loa ke kuai ana o na Moe, Nohu, Koki, Pahu-lole, Pahu-ume, Pahu-ku, Pahu-kupapau, Pela, Uluna, Moena, a pela aku. Emi loa.
                E loaa no kumukuai maikai kupono no ke Keleawe aq me ke Kepau.
iun 22-6ml

HALEKUAI LAHUI KALAHIKI.

Helu 405, ALanui Moi, ma Waikiki aku o Alanui Nuuanu, ma ka aoao mauka, ke keena mua o ka "Hawaii Holomua."
Ma ka halekuai o na oiwi e loaa ai na anoi a me na paihi o na ano hou loa, e laa
Na Kalakoa, Na Keokeo, Na Makalena, Na Kinamu, Na Huluhulu, Na Lihilihi, Na Kamaa o na Kane, Wahine me Keiki, a pela aku.
Oluolu no ke kuai ana. Aohe hewa ke kipa mai e ikemaka, a aohe no hoi he kunu kunuia no ka hoikeike ana i na mea kuai.
M. PALAU, Luna Nui. ok 14-of