Ka Makaainana, Volume VI, Number 14, 5 October 1896 — Page 7

Page PDF (953.68 KB)

This text was transcribed by:  Arnold M. Hori
This work is dedicated to:  Hawaiian Collection; University of Hawaii Library

Ka Makaainana.

 

          HONOLULU,  OAHU,  POAKAHI,  OKATOBA  5,   1896           7

 

MAU HOALOHALOHA.

 

No ia Aloha Aina Oiaio i Hala

i ka Make.

  Eia mahope iho he mau olelo hoalohaloha na kekahi mau ana ina iwaena o ka lahui, a ua lawa hoi na olelo ma ia mau mea me ko makou pakui hou ole aku, a e ikeia mai no ananei pela, e pili ana no ka mea a ko ka lahui aloha i kau ai me ka ohohia nui iloko o keia mau la:

Na ka Hui Aloha Aina Nui

  Ia Mrs. Emma Aima Nawahi, ka wahine kanemake, a me ne keiki makua ole, Albert Kahiwahiwaakalahui a me Alexander Kaeeokalani a me ka ohana;

                         Welina Oukou:

  Me ka walohia, a no ka mea, ua oluolu i ha Mea Mana Loa ka hookaawale ana aku mai keia noho ana pilihua a me ka hoiloli pu ana i na inea o keia ao, i ka Mea Hanohano

JOSEPH  KAHOOLUHI

NAWA-HI-O-KALANIOPUU.

ka makou hoa'loha nui a maikai, he kanaka i hilinai nui ia e ka lahui, no kona kulana hoopono a kupaa mahope o kona lahui, kona Alii, a me kona aina hanau i na makahiki lehulehu ana i noho ai he wahaolelo a he pouhana hoi no kona lahui.

  A mamuli o kona kulana hilinai nui ia e ka lahui, ua kohoia oia i Peresidena no ka Ahahui Aloha Aina Nui, a ma ia kulana oia i paa iho la a hiki i kona haalele ana mai la ia kakou, e hoomau aku hoi i ka hana ana i hoomanawanui ai a hiki i ka lanakila ana. Nolaila, e

  Hooholoia: O makou o ka Ahahui Aloha Aina Nui, ma o ke Komite Hooko la, ke hoike aku nei i ko makou mau manao u minamina, kaumaha, a walohia no ka hala ana aku la o kekahi kakoo ikaika o ka lahui, a kakou no a pau e hoomanao nei me na manao aloha no kana mau hana.

  Hooholoia: Ke komo pu aka nei makou me oukou ma ke kumakena pu ana no kona hala ana aku la, a ke kalokalo ae nei makou i na Mana Lani, e hoomaha mai i ko oukou noho'na u, pilihua, a kaumaha.

                             O makou iho no,

JAS. K. KAULIA,       @h@

@   Lunahoomalu, @

                        { J. M. KANEAKUA,

                        { L. W. P., KANEALII,

                        { ENOCH JOHNSON,

                        { J. W. BIPIKANE,

                        { J. HELELUHE,

Komite                        { G. W. HOLOUA,

                        { K. KAPOE,

                        { ASA KAULIA,

                        { C. B. MAILE,

                        { W. H. KAILIMAI,

                        { P. K. PAE.

  Honolulu, Sept. 30, 1896

Na na Poe Ma'i o ka Halemai

Moiwahine

  I Hilo aku nei makou,

  A hiki i Homelani,

  E huli ia Nawahi o Kalaniopuu,

  Me ka manao eia no i ka Home,

  O ka pua ia a Kamehameha,

  Ka Pohakuhauoli o Hawaii nei,

  Pipika wale ka noho ana

  Aohe makamaka o ka hale,

  Ua anu makou a huihui,

  Aohe wahi e mehana ai,

  Ua lawe ka Makua Mana Loa,

  I Kona kuleana o ka Uhane,

  O ka liko oe a ka Lahui,

  Mai Hawaii a Niihau.

Ia Mrs. Emma Joseph  Nawahi-o-Kalaniopuu, na kieki a me ka poku kaikuaana ole:

                           Aloha oukou:

  Me ke kaumaha. luuluu a mokumokuahua o ka naau me ka piha i ke aloha me ka waimaka pu, makou e hoike aku nei, no ka haalele ana mai i keia ola ana o Joseph Kahooluhi Nawahi-o-Kalaniopuu, ka mea a ke Akua i poni mai ai i alakai a i kuhikuhipuuone nou e Hawaii e ola ai ka aina, ka Moi a me ka lahui iloko o na pilikia e nee @i

  O ia mau kuhikuhi ana no ka pono o ka aina, ua silaia a paa iloko o kela a me keia puuwai pakahi i aloha oiaio i ka aina, mai Hawaii a Niihau.

  He io, he iwi, he koko ponoi makou no Nawahi o Kalaniopuu, he puuwai ko makou i hilinai i kana mau ao a alakai ana no ke aloha i ka aina, ka Moi a me ka lahui, a o ia mau ao ana, he kukui malamalama ia iloko o ko makou mau puuwai pakahi, no ka wa mau loa, me ke aloha o ka Makua Mana Loa.

  Me ka manaolana, a hiki mai ka la e oo ai na mea kanu, ilaila kakou e ai pu ai me ia i ka luhi a me ka hou o ka lae, ana i hoomanawanui ai me ka pauaho ole, eia ka e haalele mai ana.

  O kona leo hope loa no ka lahui ana i aloha ai, ":E homau i ke kupaa no ke aloha i ka aina," ke apo aloha aku nei makou ia leo me ka walohia, i kia hoomanio iloko o ko makou mau puuwai a kau aku i ka makou mau mamo; a nolaila, e

  Hooholoia:-O makou a pau, na kane a me na wahine e noho nei ma ka Halemai Moiwahine, iloko o na pilikia a me na ehaeha i loaa ia makou pakahi ma ke kino, ke komo po aku nei makou iloko o ke kumakena pu ana me oe, e ka wahine kanemake, na keiki i hooneleia i ka makua ole, a me ka pokii i hoonele ia i ke kaikuaana, ka ohana a n@e ka lehulehu o ka mea i hala aku. Ke noi ae nei makou i ke Akua Mana Loa, e hoomama mai i ke kaumaha a me ka luuluu o ka wahine kanemake, na keik@ a me kona poku, ka ohana a me kakou no a pau.

  O ke aloha o ke Akua Mana Loa me kakou a pau. Amene.

  Ma o ko makou Komite,

                        {WM. K. KALEIHUIA,

                        {D. LOKANA,

                        {HARRY ANEKO,

  Komite:         {CHAS  KALUA,

                        {GEO. ELIA,

                        {SAM KALUHI.

                        {FRED WEEMER.

  Halemai Moiwahine, Honolulu, Sept 30. 1896.

Na ka Hui Kau Lei o Honolulu Nei.

  Mamuli o ka olu'u i ke Akua Mana Loa, ka lawe ana aku i ka hanu ola o Iosepa Nawahi, ka hoa'loha oiaio o na kini o ka aina kulaiwi; nolaila,

  Ke komo pu aku aku nei makou me ka wahine kanemake a me na kama i hooneleia i ka makua ole, a me ka ohana no a pau iloko o na haawe kaumaha kuhohonu o ka u, ke kumakena me ka walohia kuipolipo i awaiauluia e ke aloha makolukolu no kona mawehe ana mai i ka pili'na o ka noho mea ana ma keia ao mauleule. Ua kuu ka luhi, ua maha, a he kii hoomanao i makiaia me ka poina ole, i kana mau hana akahele wiwo ole a me ke kaulike iloko o ke aloha onipaa no ke Alii, ka aina hanau a me ka lahui a pau.

  A ke uwalo aenei ka makou ulono ana i ka Mana Lani e hoomama mai i kou luuluu, e Mrs. Emma Aima Nawahi, ka hoa'loha i hooko-oia e ka hoapili ke kane, a e mawehe ae hoi i na hekau ana o ka ehaeha me ka pilihua.

  A i na keiki hoi, e haawi mai i ka maha me ka manaolana poina ole e uh@i i na keehina a ka makua i holo ai a oi aku a i koo hoi no ka lahui.

  A i na pukii a me ka ohana a pau, e hooluolu mai i ko oukou mau naau i kiponaia e ka ehaeha.

  "A e hoomaikaiia ke Akua, no ka mea, Nana no i haawi mai a Nani no i lawe aku."

  O makou iho no, ka Hui Kau Lei ma o ko makou Komite la,

                        {LULIA WAIANUHEA,

                        {ESTHER BAKER,

                        {KEALOHA,

  Komite:         {KAULUALII,

                        {MARY KEALAKAI,

                        {KAAIONOHI.

  Honolulu, Sepatemaba 30. 1896.

Na ka Hui Aloha Ain o Laie

IA MRS. EMMA A. NAWAHI;

                        Me ka Walohia:

  Mamuli o ka ololu o ke Akua Mana Loa, ua lawe aku Oia i ke ola makamae o kau alii kane, Mr  Joseph Nawahi, ka Pohakuhauoli, ke kuhikuhi, puuone kaulana, ka pou hana o ke Aupuni Hawaii, ke kalaiolelo naauao nana i kaohi i ka holomoku ana o ka lahu iloko o ka imu enaena o ka hoohuiaina; nolaila,

  Hooholoia:--O makou o na lala o ka Hui Aloha Aina o Laie, Oahu, ma o ko makou Komite la, ke hui pu aku nei makou me oe, e auamo pu iloko o kou kaumaha luuluu me ke kanikau kumakena ana i ke aloha no ka hala ana aku la o kou kokoolua ma kela aoao o ka lua ko a puanuanu a ke aloha ole, a haalele hookahi iho la ia oe i ka aina malihini, me na waimaka helelei; nolaila,

  Hooholoia :--Ke komo pu aku nei makou me oe me na naau ehaeha, i kiheahea me na waihooluu a ke aloha i ka olua miu kamalei, Albert Kahiwahiwaakalahui Nawahi me Alex Kaeeokalani Nawahi, na kama i hooneleia iho la i ka papa, e noho u iloko o ko laua mau la opiopio, me na hoomanao ae i ka aina hanau nona ka Ua Kanilehua; nolaila,

  Hooholoia:--Ke awaiaulu pu aku nei makou me oe; kou mau kaikuaana a me ou mau pokii e puili pu iloko o na hoomanao ana no ka hooneleia o ka lahui i ka mea ole nana e rula i ke ano o ka noho ohana ana a me ka noho aupuni ana; nolaila,

  Hooholoia:--Ke hui pu aku nei no hoi makou me oe a me ka lahui, ka poe i kupaa ke aloha i ka aina, a me na Alii hanau o ka aina, e auamo pu i ke koikoi o na hooman@o aoa ae no kana mau hana ku i ka pono, ka oiaio a me ke aloha, a ua lawe pu aku la no oia me kana ipu-olelo, me ka papakonane hoonohonoho o kana mau hana koa a wiwo ole, a waiho iho la i kana inau hana pookela i kia hoomanao na kakou e hiipoi ake ai ma keia ao nolaila,

  Hooholoia:--A oiai oe iloko o na kipona ehaeha kupouli i ke aloha no kau kane, a oia ka makou e kalokalo aenei ma ka inoa o na Mana Kahikolu Kiekie Loa, me na leo pule iloko o ka lokahi, e hoopau ae a e hoomama ae i kou mau manao kaumaha i hele a @iliaiku i ke aloha, a Nana no auanei e hoaahu mai ia oe i ka "aahu apo o ka manaoio a me ka pale umauma o ka manaolana," a e holo aku no auanei na ao hakumakuma o ke kaumaha mai ia oe aku, a e noho alii iho maluna ou a me ka lahui mai o a o o ko Hawaii Paeina ka hauoli no ka nee ana imua a hiki i ka pahuhopu no ke aloha i ka aina, oia ka makou pule iloko o ka inoa o Iewu Karisto, A@uene.

                        {LVONS B. NAINOA,

                        {MRS  E  K. NAINOA,

                        {J  A. KAHIONA,

  Komite:         {N. K  HIAPOOLE,

                        {M. K. KOU,

                        {H. K. KANIHONUI.

                        {JOS. K. APUAKEHAU.

Laie-wai, Koolauloa, Oahu,Sept. 28, '96

Na na Hui Aloha Aina o ka Malu

Ulu o Lele.

IA MRS. AIMA NAWAHI, A ME NA KEIKI

MAKUA OLE;           

                            Walohia Wale:

  OIAI, ua hiki mai ka lono kaumaha i o makou nei ua oluolu i ka Makua Mana Loa ka lawe ana aku i ka hanu makamae o kau kane i aloha nui ia, oia o Mr. Joseph Nawahi, maloko o ke kulanakauhale o Kapalakiko, Kaleponi, ma ka auwina la Poakahi, hora 2:35 P.M., Sepatemaba 14, 1896; a.

  OIAI, o kau kane i aloha nui ia he makua, he alakai, he kalaiaina noeau, he kauaka i hilinaiia a i paulele nui ia e makou, a he Peresidena Nui hoi no ka Hui Aloha Aina o ka Paeaina Hawaii nei; a,

  OIAI, o kona haalele ana mai ia oe, i ka hoapili he wahine, a me ka olua mau keiki i hooneleia i ka makua ole, e auamo i na haawina kaumaha, ka mauao luuluu, ka ehaeha o ka naau, e uwe paiauma aku ma keia aoao; nolaila,

  Hooholoia:--O @makou. o ua lala a pau o na Hui Aloha Aina o ka Apana o Lahaiua, Mokupuni o Maui, ma o ko makou mau komite la, ke komo pu aku nei me oukou ma ka u pu ana, ke kumakena, ka lihaliha, a me ka iuinamina pau ole i kau kane i aloha hui ia; nolaila,

  Hooholeia: Ke noi ae nei ka makou leo pule i ke Akua ma na lani kiekie loa, o hoomamaia mai ko oukou manao kaumaha, a e kau ka malo o Kona aloha maluna o oukou a pau. No ka mea, "Nana no i haawi mai a Nana no i lawe aku, e hoomaikaiia ke Akua ma na lani kiekie loa, he malu ma ka honua, he aloha i na kanaka a pau loa,"

  O makou, o na lala o na komite hui:

            A. MAKEKAU,

            MRS. MIMA AHYEE,

            MRS. KAMALA AIONA,

            R. H. MAKEKAU,

            MRS WM. WHITE,

            MRS. R. H. MAKEKAU,

            JAMES KAIIALEPUA,

            MRS. P. KUAMU,

            MRS. LELE DUNCAN,

            MRS. C. B. COCKETT,

            MRS. MAKALUA,

            C. B.  COCKETT,

            MRS. KAUWENAOLE,

            MISS LAVINIA MAKALUA,

            MRS. MALEKA KAHANU,

            MISS ALICE AIONA,

            D. KAILANU.

  Lahaina, Maui, Okatoba 1, 1896

Na na Hoa Makaainana Aloha Aina

o Nawaieha.

  Luuluu Hanakahi i ka ua nui,

  I na kihene waimaka o ka Ua Kanilehua;

  He waimaka luuluu he anoai aloha e!

  He aloha, he lihaliha, he kumakena,

  He u ia oe e

HON. JOSEPH KAUOOLUIU NAWAHI-O-K@

                        LANIOPUU,

                                    A-----ha'o-----e!

  I aweia mai nei oe e Nawaieha,

  E ka makani Kilioopu o Waihee,

  Ka Ua Hoehaili o Waiehu;

  I kumakenaia mai nei oe e ka aina Malu i ke Ao o Wailuku,

  Makani koloio o Waikapu, a me ke aheahe makani o Kama'oma'o

  "Me he holoaau la i ka malie,

  Ko kalaku, kalaku alo na moku

  Ka pewa, ka hi'u o Kanaloahiulua,

  Ka halo ua mahamaha e au nei,

  Ka lele ha'oha'o o Kamehame, Lanai,

  Lana me he pikoi la, laua Maunaloa,

  Ka olokea o na moku iloko o ke kai e,

  Kuu hoa, kuu hoapili o na kai ewalu,

@ Mai ka ai nana i uka ke noho la, e, e la e,

  Ke noho nei no la me ke aloha,

  Aohe wahi e maalili iho ai la, a ha.

  Kio e lana ka hau iluna o ke kai,

  I luna o ka laau o Mikikawai,

  He wai e lu ana iluna o ka ili,

  He wai auau no ko laila kupa,

  E makaala ana i ka wa ana o ke ao,

  E pulale ana o awakea,

  O inuhia e ka la ka wai,

  Pau ka wai mihi hopo o ka eha e'

  O ka eha ia a ke aloha he waimaka,

  O ka okaua ia, ke hanioi nei e, e la'.

     E MRS. AIMA NAWAHI, A ME NA KEIKI I HOONELEIA I KA MAKUAKANE OLE;

                  Ehaeha Wale:--

  O makou, o na hoa makaainana o Nawaieha, ma o ko makou Komie la;

  NO KA MEA,ua loaa mai ia makou ka lono e hooniua ai i ka uhane, e kaumaha ai ka noonoo no ka hala ana o ka uhane mai ke kino aloha, haahaa, kuokoa, kupaa, naauao, hoopono, a Aloha Alii, Aloha Aina oiaio o kau kane i aloha nui ia, a o ka makuakane hoi o na keiki, na lei aloha a olua, mai keia ao mauleule aku, maloko o ke kulanakauhale o Kapalakiko ma ka la 14 o Sepatemaba, 1896; a,

   NO KA MEA HOI, O kau kane i aloha niu ia, oia kekahi kakoo oiaio o keia aina i na makahiki ana e noho ana i keia, ao, a nana i lawe ae keia mau mea hoemanao, a ko makou puuwai e ponina ole nei:

  1. He koa wiwo ole no ka lahui a me ka aina.

  2. O kona kuokoa a hiki wale i kona hala aoa, he mea ia na keia lahui i ike, a e aie uui nei, He lei hanohana loa ia i loaa iaia, a me makou pu kona mau hoa makaainana iloko o ka waiholuu hookahi.

  3. He haawina hiwahiwa a he makana kiekie kana i waiho iho maluna o na lepo aloha o kona aina, ka nohoalii, a me na naau o kona mau hoe makaainana, o ia ka hoopono ma kaua mau ha@a, koa@ haahaa kona oiaio, a me ko@a ano hookai mai ka la mua o kona kohe ana i kona wahi e ku ai iloko o ke Aupuni, a hiki wale i kona m@o @oko@a hope loa, ana i paana malie ae ai, "E hawi i kuu aloha @kuu Moiwahine a me kuu aina aloha." Na ia mau mea, a me na mea e ae he nui, i kono mai'ia