Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 77, 17 April 1908 — Kohu Ole ke. Kuhalahala! [ARTICLE]

Kohu Ole ke. Kuhalahala!

Ma na wahi apau e halawai aku ai oe me kekahl iuau wahi Demokarata kakaikahi, e lohe aku ana oe i keia ninau: "Heaha ka pala a na Hopie Rula i hana ai no ka lahui ma ko lakou kau mua i lanakila* ai?" He ninau maikai keia a lia poe hoohuakeeo nei a poe makemake wawahi i ka ikaika koho balota o na kanaka Hawaii, i lanakila mau na puakea e alakai nei ia lakou ma ko lakou- mau pou ihu. Ua pili like/ no keia^ ninau i na poe Repubalika, iloko o ko lakou mau kau o ka noho ana ma ke ano ai-puupuu. HeaHa ka na Repubalika pala i hana ai no ka lahui?

O na Buke Moolelo Ahaolelo, kahi e maopopo ai Ka pane no keia ninau, a ina he makemake ko na Demokarata noonōo hapopo a nawaliwali e ike i ka mea oiaio, e imi iloko o ua mau buke la, i ole e hele wale no i ke aīanui e waha nui ai me ka maopopo ole. Ma ke kau o na Home Rula i hakuia ai ka Buke Hula Ahaolelo a na Repuba!ika a me na Demokarata e hiki ole nei ke hoonioni. Hoopiiia ka uku o na makai mai ke $40 l a $75 o ka mahina. Kookuu wale ia na ukana o na Hawaii ilihune i aie i na uku hoolimalima hale i piha ole i ka $200. Na Haaheo ,i hoemi i ka auhau o ka ilio i hookahi dala hole.hoi he $3.00 elike me ka na Repubalika kuikawa i hana ai i mea e poino ai na Hawaii ilihune; a pela a nui - wale aku. Aole anei kfeia he mau pala a ka Kome Rula? ^ Heaha hoi ka na Repubalika pala i hana iho nei? He mea makehewa wale no ka wahanui ana, e olelo ai i ka hoonui lilo o na Home Rula. O na hana kalaiaina

pili kalepa a imi waiwai apau, me ka nui no o na hoolilo i kona hookumu mua ana, pela no me na hana kalaiaina pili aupuni. Heaha hoi ko oukou mea olelo ole i na tausani dala lilo ma'u wale i ke aupuni Kalana kue Kumukanawai a na Repubalika pookoi i hoohioloia ai e Hon. D. M. Kupihea? Oia nae paha? Aohe ikeia o ka na Repubalika mau poo-kii, o ka na Home Rula wale no kai ikeia. Me he mea la, he poe Repubalika keia poe e waha ko'u nei, akahi ka hoao e po'ipo'i i ka lakou maū hana ino. Aka, e hoomanao nae ka lahui, o ke kau Home Rula, ke kau i weli nui ai na Repubalika, a aneane panikuia ka Hale Ahaolelo, a pela no i na wa apau e lanakila ai na Home Rula.