Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 2, 10 July 1886 — MA KE KAUOHA. [ARTICLE]

MA KE KAUOHA.

__ HE KANAWAI

E Hoopon'oi*oxo ai i ke Kukulu, a me ka Haka HOU A\A. r,NA Hat,e jta ke Kulanakauhale o Honolulu, maloko o KEKAHI MAU I'ALENA TALE AHI J HOAKAKA ĪA, E Hooholo ia e ka Moi a me ka īlale Ahaohlo o ko īlawnii Pae Aina, i akoakea iloko a ka Ahaoklo Kau o ke Aupuni: . Pauku 1. O kola maliole oke ku]:maliai"iliaTo o Honolulu, i kau palena ia e like me keia ilio, pnnei: "Ma ka aekai, ma ka aoao Hikina o ke -Alaiiui Maiuiakea, e liolo ana mai ka aekai mai, a ike kilii Henia o ke Alamii Moi . ma Alanui Maunakea, al&ila; nia ka aoao makai o ke Alanui Moi ; a Mki i kalii e a'e aku ana, raa ka lilii Hikina o ko Alanui Konia (oia ke Alanui Kamika mamiia) kahi i moe aku ai ua liolo ana la; alaila, liolo ae m-a ka aoao Hikina oke Alanui -" Konia, (o ke Alanni Kniniln. ia. ,y»fnnnn> n liiln i Icoīralii manka o ke Alanui Hotele; alailā _ holo Hikina ma ka lama, lie kaniiwuln kapu^i-mnnkrr.~ a~ō — Ilotelo la. a hiki i kekahi ' , walii, h© kftriawahrka]Tuai, nw ki Hikina oka laina hikina o Alanui Alakea; alaila, ma ka laina he kanawalu kapuai ma ka Hikina a o nioe kaulike ana me ka liiina hikina o Alanui Alakea, a hiki i ka aekai me ka huipn inai. nie-Ma aina a "" pau i lawe ia, a o lave ia akn ana palia, ma keia hope iloko 0 ua man palena la; a pela, puHEoi me na aoao a elua, o na Alanui Nuuanu a me Papu, mawaena o na Alanui Hotele a me Beritania, nona ka hm ho kann wahi—kapmi. mai-kTThr~?t " _ mo aoau pakahi mai, e homwnoponoia ia mau wahi', oia * i'i'.lena kaupale panahi o Hoholnlu. Ma na Alaniii a *• i>aui komo ai. hookahi wale no aoao, iloko ona paleha kanpale ]>anahi, o na hale ma kela aoao mai, (i na aole ho liale pale ahi,) aole e oi aku mamua o hookahi hale kekiekie, 1 oi 010 aku maluna o 16 kapuai ke kiekie, a ō ke kiekie ioa o kaupaku, aole o oi aku mamua o 80 kapnai mai ka iliwai ne o ke Alanni. Pauku 2. O koia ame keia aiio halo, koe na hale lua liilii, e kukulu ia aku ana ma keia liope, maloko māi o na palena kaupale pauahi o Ilonohilu ~ e kukulu ia na pale-ku o walio loa, a me leo ke kaupaku o ua hale la, me ka uinihepa, pohaku, ]X)liakx<puna, liao; a o kekahi mea pale ahi e ae palia i aponoia, a ina nae he hao, alāila, e kukulu ia ke kino me ka hao, a o na o'a, a mo na kua o kaupaku kē nhi ia nw kekahi mea pale ahi i alaila, he laauiio. E hana ia —~ ~ o Joko o ka hal«? palr* alii. a mau halo paha, me na mea pale . alii, a i 010 ia, me na aaho i palaina ia i ka puna. Aole i {>ili na olelo o keia Kanawai i na lanai i knknlu ia, a e eukulu ia aku ana paha e ke Aupu'ni. ma na uwapo no ka lioolawa pono ana īa mau uwapo. Pauku 3, Aole e hoano-e ia kekahi hale laau e kn nei inaloko mai o na palona kaupale pauahi o Honolulu, aolo lioi e hana hou, a lioololi paha me ka palapala ae ole. i kakau inoa ia e ke Kuhina Kalaiaiua, a e loaa wale no ia ae, jm'ainuli o ka waiho ana aku i ke noi ma ka palapala, mē ka waiho pu akū i ke kii, a me nā lioakaka oia man honno-e, hana hon a hoololi paha, a aole e ae ia ua noi lā ina o ua hoano-e nei, liana hou a hoololi paha. ua hiki aku ka nni, o kahi hou i hookahi hapako]u, a oi aku pahā i ko ka mea k»hiko; a e pau ka mana o ua ae la, ke hoomāka ole ia ka liaua i manaoia, iloko o na la he \imi, a e paā lioi iloko o na la lie kanaiwa, mahope mai o ka la i haawi ia ai na ae la. PAUKrr 4. Aolee ae ia kekahimea. nona kekahiliale a e noho ana paha ma kekahi hale e hnli ana ke alo i kekalii 'Wliinui, alahele, ala olowl a wahi e ae paha, maloko mai o na |sau;ihi o Honolul u, e kukulu a e palia e kukuli? ia, a e malama ia paha, kekahi anini aia-nai pahā o kekahi anp, koe wale noke kulike me ua malalo iho nei. oua auiui la, ā lanaipalia o kekalii ano, e kukulu paa ia maluna ona koo hno, i ia iloko ona paia, me ke Jtoo ole ia e na pou, a aole hoi e emi 'iho mālalo o umikumama3iahi k.apuai La kiekie maluna ae o ke ala.liele aoao, a e kau ia % hawai no ka lawē ana~i i ke kihi oJia liale, a malaila aku a iko alawai'o ke alanui ; aka Uana ia na hawai maliina, ona anini o kela a me keia ano," p pela no lioi, oke kiekie o'na sjiini ona ano a pau, e hana ia aki}.aua makeia liope, aole e emiiho maklo o ehikn me »a kapuai maluna ae oke alahele aoao. Aole eaō ia kekal} i p®,o aai'ūi lanai pa'ha eoi aku mawaho, oka pnlena oke alaliele aoao. Aole o kaupale ia kekahi aho anini, a lanai paha ao' m ke kiekie maniua o ekolu kapuai nie eono iniha; a aole e iat|» hanaiakokahianini, a lawiipahamakekahi hale, o huli ftna i ko alānui, alahele, alaolowi, a ma kokahi walii paha, lie kanakolu kapuai a emi mai ke akea ; a aole e ae in na nuo anini, a lanai paha e kau ia ma na aoao, a mahope paha o kekahi hale maloko mai o na palena, o ke kahua kaupale nauahi, koe nae ina aole e emi iho malalo, o kanakolu kapuk# akea mai kekahi mau hale e aku, a o kukulu ia hoi ia »nau nn<?a, me na lako pale ahi. Aole e kau ia na hoailona oihana ma ke alo; ma ke kua, a ma ka aoao paha o kekahi iiale. a oi ae ke kiekie jnaluna o na paia pale ahi, a aole hoi kekahi hoailona oihana i liana ia me ka laan, a io)e palia, eoi aku maniua o ekolu kapuai ke kiekie. Ona hoailona oihana a pau, e lioopaa pono īa apaa, ma ka hale o Jjau ia ai, Aole e kukulu ia ke , *ahi mau puo'a laau, maluna o kaupaku o kekahi hale, a i uhi ia mo na mea aa ia e ke ahi,

• 110 na hoailpna oibai,a , a 710 kokalū n\ea eae pnlia. Pauku 5. Aole eaeia ke kapili ana aku malnnn o kekahi halepaleahi, maloko mai onapalena kaupale pauahioHonolulu, i «ft laau niaoli, na laau apo liooiiani ame na ano laau hookinoliinohi e ae. O na moliiia a pau mawaho o ka hale, a me na laau apo hoonani, ame na mea kinohinohi e ae, e lianaia me kekalii mau lako pa]e ahi; a ina he hao e hoōpaa ia 111 o na kui liao, aole e oi aku mamua o elua iniha, ko kaawale mai kekahi a i kekahi, a e koo ia lioi e na koo hao j hoopau ia iloko o ka paia o ka hale, aolo e oi aku mamua 0 elua kapuai ke kaawale, a i namanawa a pau, o ke kaumaha oi o ka pohaku, ka hao a mea e ae paha oia mau mea i hana ia ai, e hoopaa ia ma ka aoao maloko oka pale mawaho oka paia, ma e ka* ia ai, m* ke ano liko oko kanmaha, eha no ka paia, a elua no na molina : a e haawi i* kekahi huhm hooi, no ke kaomi hoopaa i hoala ia, mamuli o ka oioi o na molina, o ka paia oka lialo ; o hoapaa ia na molina a pau, ileiko oka paia me na hao hoopaa, me ke ku kaawalp mai na moa laau mai, a i na maiiawa a pau, e kukuluia na paia a pili pu, me ka papa moe o kaupaku, a ina ua kaa ka lioomaka ana o kaupakivmalalo o na molina, alaila e kuknlu ia na paia a hiki i ko kiekie o na molina, a i ole ino na kaupale nialuna ae, a o ulii ia me kokahi moa pale ahi. Ona hawai m? na molina laau, ku i ka hoopoino a pau o keia manawa, a ma keia hopo aUu paha. e liookaawale ia, a e kukulu hou ia me kekahi masi jnea ]iaie alii, malalo o ke kauoha a ke Kuhina Kalaiaina. Pauki' 6, Ona puka a pau ma na paia aoao, a paku-])ale paha, e pale ia me ka liao, a olepelepe hao paha i aj)onoia e ke Kulmui Kalaiaina.ao nap;yaao.o, paku-pale. a paia paha oke alo, a i ole oke kua pjfha > kekahi hale . i na he Ir> a oi aku kapuai ke kiekie, alaila, e kukulu ia i kauakolu iniha ke kiekie maluna ae o ka hoomaka ana aku o kaupakn, a oua paia 'la hoi, ao|e e emi kona manoanoa malalo o iniha. l'.U Ki" 7. O kola nio k-ūa mea. e kue ana ina hoakaka o keia Kauawai, o manao ia ua ku ka hewa mikamina iaia, a ke hoahewa ia. o lu-iopai ia mo na dala aole o oi aku i ka elima hanen'. a «> ka liooniau, a me ka lawelawe ana ia mau kue. mahope o kona hoahewa ia ana. e manao ia, he lunva hou ia i kela me koia la. i hoomau a ilawelawe iaai. a e kau ia ka hoopai no i:t me;i. aaHU" 8. E kau no ka hana maluna oka īlamuku oka Oihana Kinaiahi o 110-iohilu. ka Ilaimiku oko Aununi. kona Hopo, a okekahi Mak i paha. e h.oiko ao inma o ke Kvthii\,a Kalaiaina, i na kueia i pau o ua hoakaka o keia Kanhwai, u.nana o lawelawe kok aku ika hana, no ka hoopii ana ika luea liaua hewa. ' : Pai ki' 0. Ona K: .awai amo na h;q>a Kanawai a pau i kulike t>io nio koia Ka iwai. ma koia ua lioopau loa ia. Aponoia i koia la L )l: 1 Moi M. H. ISBG, KALAKAUA BIX,