Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 1, 21 July 1888 — HE MOOLELO HOONANEA NO [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA NO

U APONAWAI KUPUA O EILEMONA A ME K 4 OULI PAHAOHAO O NA HUAHKLU EKOI.U 3, r. Huli mai la ua Moi la a paue inai _la me_na _hmmlelo h<;ak<'i, o ke Hiio ■ Jiookano a me ka hookiekie. E kahi'pauku kauia lauaiana ]aj.»u wale, heajia l<e ;iijo o kau ruau hnolelo huohuoi, nu iioi e hoao mni : r e imihala i kuu man kiai hoopouo, aok j anei oe i oke, uu koekan ia na wiiiii » .|j»tt o ka lewa lani e ko lakou mau. niaka 'i ike, a aole loa hookalii mea i ealo ae mai ko lakou mau muka ae. Ua buli ia na poopoo huna o ka ho uua, a ua hoike nmi ko'lakou muuaoio hana, ua haj?a ia ka.-haji£* '.'iu'. ke kot : k'oeua ole, a ke ike uei koa maii maka 1 keīa !a, eia kekahi o na kupua i weh ia e ko ke ao holookoa ke noho niiii nei i j>!o kaulanH no ka halepa;)o "Ki CJmii" k'ahi a'u i hilinai ai, aole loa e hiki i k-i mana o kekahi kupua kvj imi, a huli pahu a pnu na la o kona hanu ana i lia ea o ka honua. Nolaila. i na wau e lohe hoū uua i kekahi huaolelo inai kou mau lehelehe mai e pili aoa uo keia mea,a'ai!a oka make kou uku hoo[tai # e pmio ai, a i o»e ia, e hoopaāhao ia oe iloko o ka balej»aahao o Ki L'mii a pau na la okoolaena. Noluila, auo, e ku a hoi u malama i kau hana e like me kou ano iuiui, ;i mai hoao oe e a-e maluna o ka muna o kou mau poo malona ae, w«»hi ana i .paoe aku ai me ka hookikiua. ■ ::, 1 kela wa i huli <ie 'ai ua wahi kaul.ii llaualaua ueī a paue aku la i ka Aloi tne ';o iu o o ke ' > . \' t '%< ' a* I > ; ' ■ ! . ■ oe, a no ia aioiia i awm iu uie ku make, nui au e keehi &l|j| i pa enemi u pau iii>ilura aka Dfttepa a pau o Tisela« ka home h'oi o. kuu haku i omo aj i ka o na hu;i-ai nui wa kamalii rnai, a eia oe i kou taati la kanukamukua ma keia ola ana.

Nolaila, ina e oluolu mai ana kou manao, e ae mai no ka lua .o ka maiii.wa, e lawe ia niai kela niau'inea ©kola a'a e noi akti nei ia oe no ka hoao iina e huīi i ka'.enemi iloko nei o ka »ma, » ina hoi e na!« aua, alaiia, owan kati eqemi mua e Lioopaah». nku ai iloko o ka halepaahao, a a ku hooko ana hoi ia " makeruake au i pane mai nei. Aka hoi, ma e loaa ana ia'o kc kupna iloko o ka aiua uei, alaila, ua haL oie au ma ka hooko ana i ka haua, no »o ka p6maik:.i o ka Moi, ko'u!mau kiāi, a me ka aina holookoa a pau o ka aina o Tisela. Aka,e like ma ke auo mau o na Moi hoōkano a me ka hookiekie, j,»apale «e la oia i keia mau olelo ao naaūa. a kena ae ia pia i koiv mau alihikaua ia wahi pauku kuula lan«l«na nei iīoko o ka halepaahao o tJmii,"kahi hoi a na mea a pau a kona naau i hookaawale ai uo koua hopena mau ioa', e like me ka uku hoopai o ua mea a pau i hahaki i kana kauoha. I ka wa i hoopuka aku ai ua Moi i;; i ka huaolelo ke.ia rrui kona mnu lehelehe akn, no ka iioup.m aua uku i tta wuhi kauwa lioaniunu «'anai i v ; k mv ka houlohe iioko o ka h.uepauhuo o ka elmeha, oia »6 ka wa i ivoopinjs i« ae aūoia me ka hikiwuwe loa, o u;i Alihikaua Kiekie o ua M i la, a i ku wa jK)kole waio no, ua heoko ia aku lea makemako o ua Moi haakoi in, a eia hoī keia wahi kauwa e makaukau iā ann e lawe nku n-> kona wahi hoojpaa, a ei t hm oia ma ki ;»la!.e3e o ka -poie.o a me ka phkin, |>uai a ae ?a kooa mau lohelehe i ko,; mau h«aoJelo. ♦'Ke kokoke- mhi nei ku'« hopena, a-ke nee nku iio; i.,»s k s'n n);usawl<i no P» liopaiu Wtisvim » iiiui iii.a tuu-

'naa o ko'u kino. aiamali o ku',a mau ole'o a'o maikal itnua o ko kakon liakn «loha, aka, aole o : .a i lualiu mai i kti'u niau lee» kalokalo ieuua « ku ihiihi kap» o kona nohoalii. haliu iiiiii 1«, oia a kue mai la ia'u me na leo o ka hoino me ka hoolilo p« niai tioi ia'o he eiiemi au jiona a hiki i ko'u make an;i. v Nolaila, ke hooko nei au i koiia makemake. aka, aiu he \v;i e hiki mai ana, e īke ai oia, aoie au i hoao e a-e aiahuia o konu mana. aka, ua hoao uui au e hoommi loa i ka malnhia o kona nohoalii, aka, ua kue mau mai

oiu ia'u, a me ia mau kue ana a pau e nee aku nei ko'u mau kapwai no ke alalieie o ka make. Kulouiho la kona poo ilalo uo kekahi mau rninate, a ī ka ea ana ae o konu poo iluaa, pane aku la oia imua o na koa nana oie e alakai nei no ka halupaahao, i ka i ana'ku. A ka la apopo, e lilo no ka aina nani o Tiapla a mp. kona. mea mau a pau i l'.uhi na kekahi huloholona i oi :tku kona mana a me ka ikaika mauiU3 o na kiiii a me na pakaua ikaika a"*pau o ko kakon aupimi, a e anai ia ananei ka mana o TPisela mai konn kulana kahiko ntai, a e lilo oia i beba e omo arr» rka waiu a ka hai fokomsu j -.1 o kn lfoi auanei nooa ka*naa« i ka hookiekie a me ka haakoi, e lilo oin i mea kuewa loa maluna o ka iii o ka honua a pau'na lao kona'hanu ana "i kii ea ui;ika r naka o keia noho ana, a e t>i ho iHiane! rraw;iena o na holohōlona rr,e he mea la, oia kekahi i hanau l>u i;i me hikou. a e lilo keia mau huaole.'o wanana a'u i mea mana, mahope o ke komotna aku o kuu kiiio iloko o lea hiilepaahao o "Ki Umi'."

T ka wo i hooki ae ai ua wahi pio nei i knna mau huaolelo ku i ka walohia a me ke alaha, ua li.lo ia i mea e hoano. e ai i ka ooonoo o na koa kiai uiiea e. halihali ne.i iaia iloko o ka hulepaahao, a o na huaolelo hope aua

i 'kiiooha ai e hookoia ia mau huaoleio, ua like ia me ka pahikaua nana e csaholehele ana i ko iaua men io, aka, aule o lilki ia laua ke hoopakele ae, oiai, lifi mau kauwa haua aku laua maiiilo o kekahi mau Alii maialo iho o ka Moi, aka, ua komo nae au iioko o ko auu maeole o ko 'aloha no ua wahi pauku kaula lanalnna nei, a pi mn» lu laua, iua.he hiki ia oe ke . .. : ;■ lieiii.:- ■. _ A iua c hoea io , uiai at me». e ulupa io i ka aina a me ka Moi o Ttse!a nei, alaila, aia mau mana ma ka aoao o ua malihini ja, nona'ua hallolia ana au e hoonoanao k, ahula, ntr*T- ti>ii !r<ana e hana i kekahi mea e kue ai i ka lanakila haaheo o ka malihiui maluua o ko kukou Moi huakei. Ua kuka iho la lakou a hooholo i kei;i nmnao, i ka wa e hiki mai ai ua hoo[iake!e Ja, e. kokua do lakou mahope ona, a e hoao ao lakou e haua e like i«e kahi ikaika i loaa ia lakou.

I kaia w.a a lakou e hele nei, eia l .kou ma fca e kamakamaiho iU .vei, nie ka ik« .ole ia o ka lakou ma>i olelo ohumu. aku la lakou nei uo ka halepaahao, kahi hoi e hoopaa aku ai i w-ahi pio hahaki kaniwai nei o ua wahi aupuui nei. A ia wa qo i hllimama ae ai ka waha o ua mauu kiai, oili māi la ke ahi iwailoko niai o ka laua oleio, a lalau mai la i kahi kauwa hoolohe a ;.kahai a poholo aku Ia iloko o ka opu o na mauu kiai o ka haiapaahao a ualowaie aku ia iloko o ka imo ana' j n ka niaka. Naai ke aloha a me ka mauaonao, i ka I'.ooiilo īa aua o ke kanaka e imi auu i ka pouo o koua mau haku, i mea hoowehawuha ia, a pela iho la ka hopena o ua kauwa hoolohe la i hana ia ai. Huli ae la ua koa kiai kina o k? 3foi, a # hoi aku la uo ku halealii, a i ko Lua hoea anu aku; ua uiuau koke ma, la ua Mo' la' ina paha uu hooko la kana antu kanoha e h;ua, a aole ,pul,a. j E ke alii o na ahi, ua hoohiki iho muua e haua a hooku e iike me kou ;mikeuu\ke, kai.olui, uu hiipol ia, a hiki ! ka i ke komo aua aku la, i ka I hulepaahao o ivi L mii, kahi e uwi ai kona mau niho no koua mau s«kona | hope loa o ke?a o!a anu, ao ko maua i iKe.nuka ua poholo pu oia iloko o k. j wa'ui o »a manu kUi, a me he mea lā :i I,e a wu a kakou e kamailio pu uei, aus oia he kii>o kmn tioloko o ua halevA —• ■- | 1 » lohe ai ua Moi la i keia imaUoMou kuiiu uju\j I»*#», i/u

inea a koua nauoli, ae la oia n.iao a maanei o koi|i haleali), me he mea la ua piha kpna naau i ka uwiia, a puaua ae la oi|t i keia mna huaoleio oka uilaui o hookiekie, i ka i ana «ku. j Owai la o na kupqa e i>la aoa ma]uoa oka ili oka honul, e eku a naio inai imua t> ka Moi p ka nina kamahao o Tisela, ka ain| i ka mana a ine ka ik*ika, a o pulena puu aohe hopena e hil|i ai i kekaiii mana kupna ai kaika e paha ke hooioli. | * Nolaila, e ikemaka ua |mea a eia kela kupua kaulana Ipa i weliweli nui ia koka inoa ma na wahi a jmu o honua a ma ua ao kaalelewa hoi o lewa lani, a o kona inoa $ia o Ugelegina ka Nui, ke kaeaea o"BabQloni;». j Aole e hiki i kona mauu ke kele iaia iho, oiai, he wahi keikVomoi wuiu hou ia no ka hooua, a o konni wahi omilumiljL_ha. mea..}jii;;iii i wale no ia na ua kiai oke aifymi! j TiBela, kahi a na kupua : a pau i wei -! weh ai, ke puaua ia ko hlaou inoa. j Na ka make e hoopau i ko'u Noi.< alii, a na ka'u mau mamo ipahope o'; | e hoohanahano loa aku i kq'u aina !: flfiVkoDB maa pualikoa I me koua halepaahao kamphao, k:•.■•• ; i weliweli uui īa e ua mea a pan, ki- j koino lakou iloko o laiia, āohe ho[ "!•■■ i oko lakou oia. * I