Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 26, 24 May 1862 — Na Palapala. He Ki e hemo ai NA OLELO E !! A W. PILIOLE. [ARTICLE]

Na Palapala.

He Ki e hemo ai NA OLELO E !! A W. PILIOLE.

j l"a !oaa mai ia'u, ma ka hora 4o ke ahia.'n oka la 15 o Mei nei. na Ninau o na oMo Lalina. Helene, Hebera, a W. Piliole, i hoikeia ina ka Helu 23, o ka la 3 o keia m.-ilama. Ua kauoha mai, e hai aku au i ke ano o ( k:i •' Lib Ch a Teletuliano," a rne ke ano o j ka hua Aleph & Thau, ona hua Palapala o | k;i poe Hebera, ona haina ona Ninau Bail.nla, aJ. \V. Lipoa a'u i hai mua ai. £ia k" ano oka " Lib," ma ka olelo Latina; he " Palapala,"' ma ka olelo Hawaii ; a o 4, Ch," i!vi ka Latina, he 41 Mokuna kau ma kahi e, i hookomoia ma ka Helu Nui o na Mokuna, o ka Moolelo a Teletuliano," he " A " ia ma ka olelo Hawaii:—Penei e like ai, o , (Aloph ) ka hua mua o ka olelo Hebera, 'i he a, ka hua mua oka olelo Hawaii. A o ka hua 14 Thau," ma ka olelo Hebera, o ka • W," noia ma ka olelo Hawaii:—Penei e !:ke ai, n , ( Thau ) ka hua hope o ka olelo i ll' l>era, a he w, ka hua hope o ka olelo Ha-; \v:iii. j i Ke olelo mai nei o ua W. Pililalau nei, f ni.i" ma ka Baibala Hemolele loa, keia mau i o!< lo Hebera, Helene, Latina, Aleph, Lib! | K ke. hoa, ua kakau oMose i na Buke 5, ma ku olelo Hebera, mai ka makahiki 1491 a ; luki i k:i makahiki 140l mamua o lesu. A i ka makahiki 280, B. C. ua unuhi o Poto- ; ma ka olelo Helene, na ka lima o na Imlaio he 72 i hooponopono, a kapaia " Se-; j>'>tiiacrincta." A pela no na Buke e ae, o j kf Kauoha Kahiko, mai losua, Malaki, a hi-1 ki i Mataio o ke Kauoha Hou, mai ka olelo | Hebera wale no ke kakau ana. Mai ka j lOnanelio a St Luka, Hoikeana, ma ka olelo I Hflciie wale no. Mai kuhihewa oe na ka «lelo e ae i kakauia'i'keia Baibala Hooweliweli a ka Mea Sabaota, na olelo Hebera, a, ine ka olelo Helene, niailaila mai ka Baibala o ka olelo Hawaii. O ka Aleph.aia ina Hoikeaim 1: S. Ch 22 : 13. Eia ke ano oia mau llomaile. " O lesu no mai ka hua i»ua o ka Hebera, o ka hua mua o ka ( "Omega) i na olelo i kakauia'i ka Bibilia. A oka ole-1 lo Latina, he hop'e mai ia, i ka manawa m I A(leleme f nana i unuhi ka Baibala Benta-1

nia, mni kn olelo Lntinu mai, a na Bedc, hiua o John Witcribe, o ke tenekuria 13 i Kope na apana o ke Kauoha Hou. Aka, o W'aknlo, ka inea nana i hoohui ka Baiba!a llolene, me ka Hebera, a hoolilo ma ku olelo Latina, ina ke tenekuria 11, oia ka olelo Koma. Oka hoomaka ana ia o Waledo, e unuhi i ka Euanelio St. Alataio, St. Mareko, St. Luka, St. loane, ma ka olelo Farani. Nolaila, o ka oielo Hebera, Helene, Latina, Aleph, a ia noma ka Baibala, aole oe e ike, i ke ku o ko ihu i ka lani. A o Thau, a ia ma ka liaihala Beritania, Psahns CXIX : 769. A o ka Lib, aia no ia ma ka Moolelo a Tel<»tuliano. pela no ka mea a'u i pane ai, aole au i kuhikuhi ma ka Baibala. Ina manao oe e ike i na Lib, oia "na Palapala " a Toletuliano 3li2ō ma kuu hale, e hele mai e hapahi nku au i ko poo i ka ai, a waiho ae ma ka paia o ka haie, na ka iole ia e ai mai, " l'wi' o Kanepuniu i ka la." A ke kauoha hou mai nei o ua o W. Pilinakekeke nei. e unuhi aku au i ka palapala a Teletuliano ma ka olelo Latina, a Helene, a Heheni, ma ka olelo Hawaii. Eia mai na pohaku e pau ai ko pae niho i ka helelei. Ma ka olelo Latina ka wehe mua ana. Olelo Latina. 1. "Incensus his Aselepiadets g\isserat | Kv!s,<enimlum Corpus, equu leo eminus I Pondere, et uucis ungulisque crescerc. (Ter- , tui(iam Apolo*?., Dissert., 10 D. le Nour, | Lil». primus Cap. 16: Artic. 1.) Olelo Hawaii. i4 He nui ae ka huhu o Aselepiade kauoha oia e heiuo i ka naau o ke kino a e kau ma kahi mamao aku ma ka lio laau a e pehu ae ana na lima lou e\ua e huki mai." (O Teletuliano ka mea wehewehe mai, ma ka pjile 10 o kana palapala mua. Mokuna 16 : Pauku 1.) Olklo Hklene. 14 Quia omnis; qui se exi\ltat, humilial»itur; et qui se humiliat, exaltabitur." \Sane Lue.) Olelo Hawah. " 0 kela mea keia mea e hookiekie ia ia iho e hoohaahaaia oia, a o kela roea keia mea e hoohaahaa e hookiekieia oia." (Luka 1S : 14. Olelo Hebbra. 3. " Beati paupares Spiritu! quoniam est regnum Coelorum. n (Matth.) Olelo Hawau. " Pomaikai ka poe ilihuue i hoomaonaia e ka Uhane Hemolele, e lilo no lakou ke Aupuni oka Lani." (Makaio 5 : 6.) Ma ka Pauku 1. Ua hewa kela mau hua •' srusserat," eia ka pololei, " jusserat." Pela ma ka Buke Sebera o ka Latina. Ma ka Pauku 3. Ua unuhiia noloko mai o ka Buke Pope, nolaila, ke paewa o ka I unuhi atia ma ka Baibala Hawaii. I EW. Piliole! Aole o'u hookiekie i lohe | oe. aole pili kela pauku au i kuhikuhi mai ai ia'u, ua pili kela ia oe; ake noi nei au ia Adamu Hope, e aloha ia oe.

He lana kuu manao, he pope oe, ke Geradona o Gehena, ka hoa pili o Abadona, ke aikane a Balaama, ke kuene wahine o Babulona, ka Hoku awaawa o Apiseneto, ka punohu uwahi o Gomora me Sodoma, ka hale kainana o ke Diabolo, ka papa kaukau a na Legeoria, ka papa paina haki wale o Kitima, ka moku holo hae oie o ke Kaiwaenahonua. Eke hoa ! eia mai kahi Kui-nao e poha'i ko onohi. 1. Heaha ka Palapala Sila i kuikahi ai o Solomona tne ke Lii Wahine oka Hema ? Ehia olelo i kakauia ma ka Palapala Sila ? Heaha na Hoailona Pai o na aoao elua ? 'Nawai i malama mai kela mau Sila ? I ka makahiki hea ka haehaeia ana ? 2. Ehia na olelo o ka hoomaka ana, a j hiki i ka wa i haule ai o Babela ma Sinara? , 3. Owai ke lamaka nona ka lauoho i waiho puia me ke kano o ka hainare ? Owai ka | aina i waiho puia'i ? 4. Owai ke kanaka nana i kaha ka hua Helene, ma ka ili o kekahi laau ? Heaha ka ; inoa o ia laau ? | E aho ia! oka leho ka oko a-i, i keamo ; i ka ala nemoneino o ka Lae o Kaena. Eke hoa! E iini oe ina ninau mua a'u i pela ai ia J. W. Lipoa. Aia no ma ka Bai- : bala kela mau Hokuwelowelo, o ke kaei anu. j Akaaka loa au i kau mau olelo Latina, i ko i komo paha ia mau olelo paani. a loaa i ke j keiki Ana Hoku o Winesemebeta. j E ike oe ! O Enehsa ke kumu aka poe !Latina, nana no i hookumu i ke AupuniLatina, au e liki mai nei i Hoaeae. Ua hoo- : kumuia 428 makahiki mamua o ka hookumu • ana o Romuthu ia Koma, 753 B. C. lesu, : kokoke i ka manawa o ka 01umepiada, 776 ;B. C. lesu. Mai ka mokahiki 11S1 mamua I jo lesu, a hiki i ka A. D. 1157 oka " Era ! Keristiano," nolaila, 233S B. C., A. D., na j makahiki i olelo ai ia Lahui ma ka olelo La- j ' tina, mai laila mai, aole wahi kanaka i koe ; e kamailio ana ina ka olelo Latina; nolaila, i kapaia'i he " Olelo make." Aka, ke hahai nei o Roma ma ka unuhi Buke ina ka ike Latina. j E W. Pilihakahaka, ua lilo oe i hauniana na ia mea, he makemake loa ftu e hai koke aku, o huliu mai oukou i ka lohi loa ; aka,: he lohi loa ka'u nupepa, elua pule hiki inai. ; u He pau wale kuu manawa, ke hai aku no 1 Oiheona." Heberall:32. j Haua ika lae, anai ke poliue. Huna oe i i kou inoa. G. M. Koha. ! A'eau-aula, Waianae, Mei 10, 1802. j