Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 4, 24 January 1863 — Page 4

Page PDF (1.58 MB)

This text was transcribed by:  Marques Marzan
This work is dedicated to:  David Kazuo Kalohi

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

HE KAAO

NO KE KEIKI ALII OPIO

CAMALAZAMANA.

A ME KE’LII WAHINE OPIO

BADOURA.

I unuhiia @ mai o ka Arabian Nights, @ mai ka po hookahi haneri me kanahiku, e paa i ke kuina o ka @ elua haneri me kanaha kumama@.

 

HELU 3.

 

IA CAMALAZAMANA I HOI IHO ai e honi ia Badoura, makau ae la ia i ke Akua, a huli aku la ma kahi e, me kona olelo iho nae iloko ona, “E hoomanawanui au, malie i ka wa i huhu ai kuu makuakane, a hoopaa ia’u iloko nei, ua lawe mai nei kela i keia kaikamahine a hoomoe ma kuu aoao, a ua kauoha mai paha kela e hoohiamoe loa ia keia ke hoala aku au, a olelo mai ia ia nei, o na mea a pau a Camalazamana e hana mai ai ia oe, e hai mai oe ia’u.  Mahe no paha ke ku mai nei kuu makuakane ma kahi a’u i ike ole aku ai, i ike mai ai ia i na mea a pau a’u e hana aku ai i keia kaikamahine, a i kakahiaka e nuku mai kela ia’u, a e olelo mai, no ke aha la oe i olelo mai ai aohe ou makemake e mare, a mahope, honi oe i keia kaikamahine, a apo aku.  Nolaila, e hookaawale mai au ia’u iho, o hoohilahilaia auanei au imua o kuu makuakane.  Aole au e hoopa hou aku ana i keia kaikamahine i keia wa, aole no hoi au e nana aku; aka, e lawe au i kekahi mea ona, i mea no’u e hoomanao ai ia ia, i loaa ai ona hoailona mawaena o’u a me ia.”  Alaila, hapai ae la o Camalazamana i ka lima o Badoura, a wehe ae la i ke komo, a hookomo iho la i kona lima.  Ua kakauia ua komo nei i keia mau olelo:

“Mai manao oe, ua poina i keia kauoha,

Mahope o kuu kaawale loihi loa ana,

E kuu haku, e lokomaikai, a e hoomanao mai ia’u !

Malia o honi au i ko waha, a me ou papalina,

Ma o Alahe, aole au e haalele iki ana ia oe,

Ke helehewa oe mai ke alanui aku o ke aloha.”

            Komo iho la o Camalazamana i ua komo nei, a huli aku la ke alo ma kahi e, a hiamoe iho la.  I ka ike ana aku o Memouna i ko ia la huli ana ae i kahi e, piha loa iho la ia i ka olioli, a olelo aku ia Danasi a me Casicasi, “Ua ike aku la olua i ka’u mea aloha, i ka huli ana aku la ma kahi e.  E hoomanao olua i ko ia la ike ana ia Badoura, a me kona nani a pau, aole nae kela i apo aku; aka, ua huli aku la kona alo ma kahi e, a hiamoe iho la.”  “Ua ike aku la maua i ka hemolele o kona manao.”

            Hookuwa ukulele iho la o Memouna ia ia iho, a nahu aku la i ka a-i o Badoura, ala ae la ia a ike iho la ia Camalazamana e moe ana ma kona aoao, me na papalina i like me ka anemone, a me na maka nana e hoohilahila na wahine a pau, a he waha kona e like me ke Sila o Solomona.  I ka ike ana iho o Badoura, uluku ae la ka manao, a olelo iho la ilokoona, “Auwe kuu hilahila ! he malihini keia keiki, aole au i ike ia ia ; heaha la kona mea e moe nei ma ko’u aoao iluna o ka pela hookahi?”  Nana iho la o Badoura, a ike i ko ia la nani lua ole, olelo hou iho la, “Ma o Alahe, ua like keia keiki me ka mahina, a ua kokoke kuu puuwai e naha i ke aloha ia ia.  Heaha la ko’u mea e hilahila ai ia ia?  Ma o Alahe, ina wau e ike o keia ke keiki i koi mai ai i kuumakuakane e mare, ina aole wau e hoole.”

            Nana hou iho la o Badoura i na papalina o Camalazamana, a olelo iho la, “E kuu Haku, ka mea aloha a kuu puuwai, a me ka malamalama o’u mau maka, e ala ae oe e hiamoe nei !”  A hooluliluli iho la. a aohe o ia nei ala iki ae, ua uhiia mai keia e ka mana o Memouna.  Noke nou iho la no o Badoura i ka hoala, a olelo hou iho la, “Ma ko’u ola, ke koi aku nei au ia oe e hooko mai i ko’u makemake, a e ala ae mai kou hiamoe!  E ala ae e kuu Haku, mai hiamoe oe.”

            Nolaila, olelo hou iho la no o Kuini Badoura, “Heaha la kou mea e hookano nei i kou nani?  He nani no hoi oe, a pela no hoi au.  A heaha la kou mea e hana nei pela.  Ua aoao mai nae paha kuu makuakane ia oe, kela kanaka paoa, aohe ona make pane mai ia’u?”  Owaka ae la na maka o Camalazamana, a ikaika loa ae la ke aloha o Badoura.  Kahea iho la o Badoura, “E kuu Haku, e kamailio mai oe ia’u!  E kuu mea aloha, kaua e kamailio!  E pane mai hoi oe ia’u, a hai mai ia’u i kou inoa; no ka mea, ua pouli ko’u manao ia oe.”  Hoala hou aku la no keia, a ike iho la i ke komo ona e paa ana i ko ia la lima, uwe ae la keia me ka hikilelel nui, a olelo iho la, “Auwe !  Ma o Alahe, o oe maoli no ka’u mea aloha, a ua aloha no hoi oe ia’u, a ke hoano e mai nei nae hoi oe, ua hele mai oe i ko’u wa e hiamoe ana, a aole au i ike i kau mea i hana mai ai ia’u; aka, aole au e wehe mai ana i kuu komo, mai kou lima mai.”  Huli iho la keia i mea nana e lawe ai i mea hoomanao, a unuhi al la i ko ia la komo, a hookomo iho la i kona lima ; a mahope iho honi aku la, a hookomo iho la i kekahi lima ona malalo o ko ia la a-i, a hiamoe hou iho la ma ko ia la aoao.

            I ko Memouna manawa i ike ai i keia, piha loa iho la oia i ka olioli; a olelo aku ia Danasi, “Ua ike aku la oe i ka hana ana a ko mea aloha, no ka nui loa o kona aloha i ka’u mea aloha a me ka hana ana aku a kau mea aloha i ka’u, nolaila, he oiaio loa, o ka’u kai oi aku mamua o kau.”  Olelo aku ia ia Casicasi, “E hoihoi olua ia ia ; no ka mea, ua kokoke e ao, a ua hala ka wa pono o ka’u hana.”  Hopu iho la no hoi laua ia Badoura, a hoihoi aku la, ku iki iho la o Memouna, a hele aku la.

            I ke kakahiaka ana ae, ala ae la o Camalazamana mai kona hiamoe ana, a nana aku la i o a ianei; aka, aohe ona ike hou i ka wahine i moe pu au me ia.  Nolaila, olelo iho la ia iloko ona, “Heaha la keia?  Me he mea la e imi ana kuu makuakane e mare au i ke kaikamahine i moe pu ai me a’u i ka po nei, a mahope iho o ia hana ana, ua lawe hou aku, i mea no’u e kau nui ai.”  A kahea aku la keia i ke kanaka ona e moe ana ma ka puka, a ninau aku, “Owai ka mea nana i lawe aku nei ke kaikamahine i kuu wa e hiamoe ana?”  Ninau mai ke kahu, “Ka wahine hea?”  “O ka wahine i moe ai ma kuu aoao i ko po nei,” pela aku i Camalazamana.

            Hoa-a loa iho la ke kahu; aka, pane mai nae, “Aohe he wahine me oe, a aole no he mea e ae, pehea la auanei e hiki ai ka wahine ke komo mai, e moe ana wau mahope o ka puka, a ua kiia a paa ?  E kuu Haku, aohe wahine, aohe no he mea e ae i hiki mai i ou nei.”  “Wahahee oe e na kauwa moewaa.  Manao anei oe, o oe kekahi mea nana i hoopunipuni mai ia’u, a huna i ka mea nana i lawe ke kaikamahine?”  Pioloke loa iho la ke kauwa, a olelo aku, “Aohe au wahine opio, aohe no hoi he kanaka opio i komo mai iloko nei.”  Huhu loa iho la o Camalazamana, a olelo aku la, “Ua aoia mai oe i ka hoopunipuni, e hele mai io’u nei.”  I ka hiki ana aku o ke kauwa, hopu mai la o Camalazamana ma ka a-i o ka palule, a kulaiia iho a hina iho la ilalo; nokeia iho la i ka pepehiia a kokoke e pau ka ike, a mahope iho, nakiiia i ke kaula huki wai, a hookuuia iloko o ka punawai, he manawa anu loa ia.  Hookuu iho la keia a komo iloko o ka wai, a pau ia, huki ae la la iluna.  I keia manawa a pau loa, e kahea mai ana ke kauwa e kokua; aka, kahea iho la o Camalazamana, “Mao Alahe, aole au e huki ae ana ia oe, a hai mai oe i ka moolelo o kela wahine, a hai mai ia’u i kona mea nana i lawe i kuu wa e hiamoe ana.”  Nolaila, pane mai la ke kauwa “E huki aku oe ia’u, alaila au hai aku ia oe i ka oiaio.”  Huki ae la o Camalazamana a kau iluna, ua hele ko ia nei kino a opili i ke anu.

            I kona kau ae iluna, olelo aku ia, “E kuu Haku, e hookuu mai oe ia’u e hele ae au e uwi i o’u mau wahi lole pulu i ka wai, a kaulai aku, a komo iho i wahi lole hou, a hoi mai au, hai aku ia oe i ka moolelo o ua kaikamahine la.”  I ka aeia ana aku o ua kauwa nei, o kona holo aku la no ia me ka hoomaha ole, a hiki ana i kahi o ka Moi, ka makuakane hoi o Camalazamana, i kona hiki ana aku i ka hale, e ninaninau ana ka Moi i ke Kuhina, i ka hoopaaia ana o ke keiki, a olelo mai ke Kuhina, “Mao Alahe, mai makau oe, aole e loaa ana ia ia ka pilikia.”  Ia laua e olelo ana pela, kahea aku ana keia, “E ko makou Haku, ke Sulatana, ua pupule ko keiki, a o keia kana mea i hana mai nei ia’u.”  A olelo mai nei kela ia’u, “He wahine me a’u i ka ponei, a ua hoi malu, nolaila, e hai mai oe ia’u.”  Aka, i ka lohe ana o ka Moi i keia mau olelo, kahea ae la ia, e kuu keiki, a piha loa iho la ia i ka ukiuki i ke Kuhina; no ka mea, oia ke kumu o ka loaa ana o keia pilikia a kena koke aku la ia e hele e nana a ike pono, alaila, hoi mai a hai aku ia ia i ke ano o keia mea.

            I ka hiki ana aku o ke Kuhina, olelo aku la ia, “Ua hiki ae nei ke kauwa, a olelo ae nei i mea no makou e pioloke ai, a ua huhu loa ka Moio.”  Ninau mai la o Camalazamana, “A heaha kana mea i olelo aku nei, i huhu loa i kuu makuakane?  O ka oiaio, owau wale no kana mea i hoopilikia.”  Pane alu ke Kuhina, “Holokiki ae nei kela i o makou la, a olelo ae nei ia makou i kekahi mea e hoole mai ai ke Akua i ka oiaio o ia mea nou, a ua wahahee mai kela nou, a he kupono ole ke hai aku.”  Nolaila, ninau aku la o Camalazamana, “Heaha kana mea i olelo aku nei?”  Pane hou mai la ke Kuhina, “Olelo ae nei, ua pupule oe, a olelo aku ka oe ia ia, he wahine me oe i ka po nei, pela ia aku no anei oe i ke kauwa?”  Huhu loa iho la o Camalazamana, a olelo aku, “Ua akaka loa ia’u na oukou no i a-oa-o aku i ke kauwa, e hana i ka mea ana i hana’i, a na oukou no i papa aku, aole make hai mai ia’u i ke kaikamahine i moe pu ai me a’u i ka ponei; aka, o oe e ke Kuhina, ua oi aku kou naauao mamua o ke kauwa, nolaila, e hai koke mai oe ia’u no kela kaikamahine wahine maikai i moe pu ai me a’u i ka ponei; no ka mea, o oukou no ka mea nana i hoouna mai, a kauoha mai e moe i kuu poli; a ua moe pu maua a hiki i keia kakahiaka, ale ae nei au, aole kela.  Aia la i hea i keia manawa?”

            I ka lohe ana o ke Kuhina i keia mau olelo, pane aku la ia, “E kuu Haku, Camalazamana, ma o Alahe, aohe a makou wahine i hoouna mai i ou nei i ka po nei, o oe wale no kai hiamoe, a ua kiia na puka, a e moe ana ke kauwa ma ke kua o ke pani; aohe wahine, a aohe no he mea e ae i hele mai i ou la i ka ponei.”  Huhu loa iho la o Camalazamana i ka ia la mau olelo, a pane aku, “E ke kuhina, o ua kaikamahine la ka’u mea aloha, a oia ka mea nani me na onohi eleele a me na papalina ulaula a’u i apo ai i ka ponei.  Ninau aku ke Kuhina, “Ua ike ono no oe ia kaikamahine me kou mau maka e ala ana a iloko paha o ka wa hiamoe?”  “O Elemakule paoa, manao anei oe, ua ike au me o’u mau pepeiao?” wahi a Camalazamana, “Ua ike au ia ia me o’u mau maka, a e ala ana no au, a ua hoohuli aku ia ia me o’u mau lima, a ua ala au ma kona aoao a hala ka hapalua o ka po, e nanea ana i kona nani ; aka, ua kauohaia e oukou, aohe make pane mai ia’u, nolaila, hoohiamoe loa kela, a hiamoe iho la no hoi au ma kona aoao, a hiki i keia kakahiaka, i ala ae nei ka hana, aole kela.”

            (Aole i pau.)

 

Ka hoomana Karisiano.

 

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe :

            Ua ike au ma na Helu hope o ka Buke mua i pau ae nei no na mea e hoopaapaa ana, a e kue ana no na hoomana me ke koho iho o kekahi o ka hoomana mea, a mea ka pono, no ka mea, ke ike nei au o ka hoomana Katolika Roma ka hoomana oi aku o ka liki, me ka olelo iho, oia ka hoomana makua o na hoomana a pau.  Aka, ma ka nana ana i ka oiaio iloko o ka Buke nui hooweliweli, a me ka moolelo o ka hoomaka ana o keia mea he hoomana akua, a ekalesia hoi.  Ua kapaia ka hoomana Katolika Roma, he makuahine o na wahine hookamakama, a he mea pono ole kana i hana ai, a oia ka hoomana i piha kona lima i ke koko, a nolaila, na pono ke kapaia’na oia hoomana he “hoomana puni koko.”

            Aka, ma ka nana ana iho eha ka nui o na hoomana i hiki mai ma keia aupuni.  Ua ikeia ma ko’u nana ana i ke ano ia o keia mau hoomana, a me ka pili pono ana o ka oiaio i ka Baibala, a me ka moolelo ekalesia; oia no ka hoomana i hiki mua mai i Hawaii nei, a oia no ka hoomana a’u e ku nei me ke kanalua ole o ka manao ma na hana e pili ana i keia hoomana.  No ka mea, he nui ko’u mau makahiki i noho ai me ka hakilo i ke ano o na hoomana elua i hiki mua mai ai, a i ka iwakaluakumamalua o ko’u mau makahiki, ike no au i ka hoomana oiaio, a oia no ka hoomana a’u i manao ai i ka pololeo, a eia no au malalo o ka malumalu o kona mau eheu mana, i ke kau ai, a me ke kau wi, ike kau malie, a me ka wa makani, a i ka wa ua, a me ka kau wela, me ka ike ole i ke kumu pono e hiki ai ke haalele aku.

            Ua maopopo ma ka moolelo o ko Iesu hoomaka ana i kona ekalesia, e noho ana ke aupuni o Roma i ka hoomana ma na akua kii e like me ko Hawaii nei mamua ; aka, i ko Iesu hiki ana mai ma keia ao, ua pau ia ia keia mau akua i ke kulaiia.  A ma ka nana ana i keia hoohalike, ua maopopo o ka hoomana a’u e ku nei, oia no ka hoomana i ku i ka oiaio ma ka Baibala hemolele, ke kahua o ka hoomana oiaio a Iesu i kukulu ai, a pela no hoi ma ka ike maoli ana aku i ka wa kahiko o keia aupuni e noho ana i na akua kii, a me na ana hewa a pau.  A i ka wa i laweia mai ai o ka Iesu olelo e Binamuma, ua pau na akua kahiko o keia pae aina i ke kulaiia, a ua huli koke na kanaka e hoomana i ke akua oiaio.

            Ma ka nana ana i ke ano o keia mau mea, ua maopopo ia’u mai ka makahiki i hoomakaia mai ai keia aoao hoomana a hiki i keia la, ua pii mai ka naauao, a me ka waiwai, a me na lako o kela ano keia ana o na kanaka, a ua ikeia ka momona o ka poe a pau i ike i keia pono.  Aka, ke keehi aku nei kekahi poe me na manao haakei, a me ka luli ana i kela hoomana keia hoomana.  A ina pela ka manao huhewa ana ma ka huli ana i o a ianei, alaila, eia ka olelo pili no ia mea, “O ka pohaku olokaa mauia, aole e pili ka limu ia ia.” Na kekahi hoole pope.  Me ka mahalo.    S.N. NAHAKUELUA.

            Pauoa, Honolulu, Ianuari 12, 1863

 

Mea Kupanaha.

 

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe :

            E wiki mai oe i ka hookomo i keia wahi palule nu hou, a nau ia e aahu mai, i lohe na hoa lawe nupepa puni nu hou, e i mai paha auanei oukou, no ka loihi loa o keia wahi koope o ka waiho ana, pela io no paha, ua loihi io no; penei no ua wahi kope la:

            Ma ka la 9 o Nov. i hala iho nei, M. H. 1862, a ma ia la no hoi, hanau kekahi wahine o Kaukaliu kona inoa, ua hanau mai oia he kaikamahine kanaka, a he moo hoi kona lua o ke leiki i hanau pu mai ai, penei ka ano, “ I ka wa i lawe aku ai o Haukoae i ka iewe o ke keiki iloko o ke kai, lawe aku la oia e holoi i ka iewe, i kona kalena ana ae i ka iewe, ike iho la oia he moo ko loko e pili pu ana mawaho aku o ka iewe o ke keiki i hanau pu mai ai.  I kona ike ana aku, hoolei aku la oia no kona maka’u, a waiho aku la ma kahi e, kau mai ana ka weliweli maka’u ia ia.

            Kii hou aku la no keia wehe hou no, a i ko ianei wehe ana ae?  E moe ana no ua moo nei, ike iho la keia i na helehelena ano kohu kanaka, he poo kanaka no, he maka kanaka no, he ihu kanaka no, he lima kanaka no, he kino kanaka no, aole nae ona wawae, he ano huelo moo no.

            A o kona mau wahi lauoho, aia maluna ponoi iho o ka piko o ke poo, a ua nana mai no kona mau maka, e like me he maka kanaka la, pela no kona ano noho malie ana mai, a i kona wa i holo aku ai iloko o ke kai, ua aiai kona kino ke nana aku, pela ko’u ike ana aku ia ia, me he holo ana la na ka i’a.”

            A nolaila, auhea oukou e na wahine i hanau i na keiki, ke ike pu ae nei no kakou i keia wahine o oukou i hanau i ke keiki kanaka, a me ke keiki kupanaha, he mea hou ia a’u i ike ai.  A nau hoi e ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii e auamo hele ma na ipuka o kou mau makamaka aloha.  Me ka mahalo.         Na B. L. D. KOKO.

 

Hale Hana Piula.

 

MA KE ALANUI NUUANU, MAKAI IHO o ka Leiala Hotele.  Mau mea hana, a kuai Piula, Hao, Keleawe, a me na mea e ae e pili ana i ka hale oihana piula.  A e hoomoe hoi i ka Piula Wai, me ka hooponopono kupono i na mea a pau e pili ana ia oihana.  Ua lako mau i ka Piula Wai maikai.  E hele mai e ike no oukou iho.

59-6m              F.H. & G. SEGELKEN.

 

KAKELA ME KUKE.

 

MA KA HALE POHAKU HOU, MA POLELEWA kahi kokoke i ka Halepule Betela ma Honolulu, Oahu.  Na laua no e kuai i na lole o

Kela ano keia ano.

NA MEA AI,

            NA BAKEKE,

            NA IPU TINI,

            NA PA LEPO,

            NA KAMM,

            NA PAHI me na O-O,

            NA PAPA me na NOHO,

            NA IPU HAO,

            NO NOHO LIO,

NA MEA E KAKAU

            NA PENA ME NA AILA,

            NA MEA MAHIAI,

            A me kela mea keia mea.

            Me na laau a Dr. D. Jayne.

Honolulu , Dekemaba, 1861.

 

MOKU HOLO MAU

NO

Anahola a ma Maloaa,

KAUAI .

 

            E PONO I NA KANAKA A PAU e noho ana ma na wahi i haiia maluna, ke ae maluna o ka moku kialua maikai JEANNETTE.

            O Kahalemake, ke Kapena, he mea i akamai i ka hookele a me ka malama ana i na ohua ; oia ke Kapena mua iho nei o ka moku kiakahi Ainahou.  Hookahi holo ana i ka pule hookahi.  E ninau i ke Kapena ma ka moku, a i oleia, ia.

            von HOLT & HEUCK.

            Ma ke kihi o ke Alanui Papu me Kalepa Honolulu.  59-3m

 

NUHOU! NUHOU!

 

I NA MAKAMAKA A PAU LOA, NA KEIKI papa hoi o ka aina hanau, e noho ana ma ka apana o Hilo Akau, a hiki aku i Hamakua, Waipio.  Na poe opio, ui maka palupalu i nohea i ka ua lai o ka aina.

            Ia oukou hoi e kuu nui kini e noho mai nei, e makemake ana e lawe i ka Nupepa Kuokoa.  He oluolu loa wau e kuai aku me oukou i ka Ili Bipi, Ili Kao, Pia, Pepeiao Laau, no ke kumu kuai makepono loa i mea e lako ai oukou i ka Nupepa, a e ike mau ai hoi i na nuhou o na aina e mai, a me na mea kuai no hoi o keia Aupuni.

            Nolaila, e lawe mau mai i ko oukou mau mea kuai i hai ia maluna ae, ma ko’u hale kuai ma Laupahoehoe, Hilo.

            O ka poe makemake e hookaa i ke dala o ko kakou Nupepa Kuokoa i ka makahiki hou e hiki mai ana, oia hoi 1863, e hoomaka ka helu ana mai ka pule mua o Ianuari.  E hele mai oukou e kakau i na inoa maloko o ka pepa pai hakahaka, e waiho ana ma kuu lima, ma Laupahoehoe nei.

            56-tf    JOHN J. PORTER.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            O KA MEA NONA KA INOA MALALO nei, ke papa aku nei oia i na kanaka, haole, a me ka pake, o kela ano kanaka keia ano kanaka a pau, e nana mai ana.  Ke papa aku nei au i na mea a pau, mai hookuu wale oukou i ko oukou mau holoholona, ma ka Apana kula o

            Ukumehame,

mai ka pali o Manawainui, e pili ana me Waikapu, ua kapa ia Apana kula.  Ina i kaa kekahi holoholona e hele ana ma ia Apana kula i oleloia maluna, e uku mai ka mea holoholona $1 00 (hookahi dala,) me ke kao, a me ka hipa, ewalu poo $1 00 (hookahi dala.)  Ina aole e loaa mai ka uku e like me na mea i oleloia maluna, alaila, e hookomo ana kuu kanaka ma ka Pa Aupuni, no ke kolohe i ka manu o ua Apana kula ia me ke kuleana ole.                P. NAHAOLELUA.

            Hope Luna Aina o ka Moi.

            Lahaina, Maui, Maraki 31, 1862         19-tf

 

J. H. COLE.

LUNA KUDALA,

Ma ka Hale Pohaku o Mi. Aniani ma.

Ma ke Alanui Alii Wahine.     59-6m

 

H. W. SEVARANA.

Luna Kudala a mea Kalepa.

Hale Mahoe.

Alanui Aliiwahine.

            59-6m

 

OLELO HOOLAHA

 

I NA KANAKA HAWAII !

 

Makai iho o AIGUPITA!

 

Ma hope iho o ka Pa

O MAHUKA !

 

Ka

Pa Kuai Papa

o

LUI, C. H. LEWERS,

 

MALAILA E LOAA AI NA PAPA O KELA ano keia ano, me ke Kumukuai makepono loa, nolaila, e naue mai oukou e ike i ka oiaio o keia leo paipai ia oukou e na makamaka Hawaii.

NA PAPA OLEGONA,

LAAU HALE A ME NA POU,

LAAU KAOLA A ME NA PINE PA,

LAAU AAHO HALE PILI MAOLI,

PAPA ULAULA, PAPA PAINA,

PAPA KEPA A ME KA AAHO,

PILI ULAULA A ME KE KEOKEO.

Eia ka mea

KUPANAHA

Ma keia hale – maanei i wiliia i ka

PALAOA a ma ka HANA PAHU

e like loa me ko

ULAKOHEO

mamua, i kona wa e kau ana, aole i pau i ke ahi mamua ; nolaila, e naue mai e makaikai.

            Na Pena Keokeo a me ka Omaomao,

            Na Pena Ulaula a me ka Eleele,

            Poho, Kolu, Hulu Pena,

            KUI o na ano a pau,

            LAKA o na ano a pau,

            Ami, Kilou, Kui kakai moena,

            Kui Nao,

            Pani Hale,

            Pani Aniani, Pake,

            Aniani kaawale,

            Pani Olepelepe.

A PELA WALE AKU.

            Aole o’u hoolimalima i poe e koi aku i na kanaka e kuai mai ma ko’u wahi; aka, he hilinai no wau ma ke ano maikai o ka’u mau mea kuai, a me ke kumukuai o ka’u papa, me ka malama pono hoi ka’u oihana iho, i hoomauia mai ai ka komaikai, i loaa mau ia’u mamua aku nei.

            Honolulu, Okatoba 30, 1862.             (49-3m)           LUI.

 

OIHANA LOIO !

 

JOHN L. NAILIILI, AIA KONA KEENA oihana Loio, ma ke Alanui Nuuanu, makai iho o ka Hale Kuai o A. S. Cleghorn, ma ka Hale Ai o na Kanaka Hawaii, i kapaia

O HALEOLA ,

ma Honolulu, Oahu.  Ua makaukau oia e kokua ma ke ano Loio i ko oukou mau pilikia ma ke Kanawai, no kela hewa keia hewa i hoopii ia ai oukou, a ua makaukau no hoi oia e hana me ka maemae loa, a me ka pololei, i ko oukou mau Palapala Kuai o kela ano a me keia ano, me na Palapala Hoolimalima, me na Palapala Haawi Waiwai Paa a Waiwai Lewa, na Olelo Ae Like o kela ano a me keia ano, na Palapala Hoopaa o kela ano keia ano, na Palapala Moraki, Waiwai Paa a Waiwai Lewa, o na Palapala Hoohui o kela ano a me keia ano, a me na Palapala Hoopii i na Ahahookolokolo, no kela hewa keia hewa Kivila a Karaima, a me na Palapala Kauoha a pau, a me na Palapala a pau o kela ano a me keia ano.  E ninau no ia ia no ka uku.

            Honolulu, Nov. 7, 1862.         50-1y

 

KA LAKO HALE

A ME NA

Pahu Kupapau !

 

AUHEA OUKOU, E KA POE E MAKEMAKE ANA E kuai ma ke ano makepono wale.  Eia no ke waiho la ma kuu Hale Paahana, ma Alanui Papu.

NA PAPA KAUKAU !

            NA LAKO HALE !

            NA PAHU KUPAPAU !

            PAHU KOA.....$12.

            Ua loaa ma hoi na mea hoonani Pahu Kupapau he nui loa, a e kuaiia no ka uku makepono.

            A ua makaukau no hoi au e kuai aku i na mau mea hoolako hale, a ka poe e makemake ana e kuai me a’u no ke dala.  Nolaila, ke makemake nei au e kuai aku i na lako hale o hai me ka uku aku i ke dale maoli, a ua lako hoi i na mea hoolako hale no ke kuai aku ia hai, no ke kumukuai emi loa.

            HANALE ALENA.

37-6m              Alanui Papu

 

MOKU HOLO MAU !

 

KE HAI AKU NEI AU I NA KANAKA A PAU, e holo mau ana ka moku kiakahi, i kapaia

Express,

oia o “AINAHOU,” i keia Poakahi keia Poakahi, no ka mokupuni o Molokai, a wahi e ae paha.  Nolaila, e pono i ko Molokai poe ke makaala ma na Awa ka moku,

MA:

PALAAU,

            KAUNAKAKAI,

            KAMALO,

            PUKOO,

            a me ONOULI.

Me ko oukou mau ukana a ohua hoi, e hooili ai maluna o keia moku holohikiwawae loa.  Ua keu aku ka holo a me ka maikai i keia wa no ka hana hou ia ana, aole hoi he liu.  Nolaila, e pono i kela mea keia mea ukana a ohua hoi ke hookokoke mai ma keia mau awa, a he oluolu no hoi ka uku ana.

            J. W. KAIKAINAHAOLE.

Honolulu , Aug. 29, 1862.       40-6m

 

J. P. HUGHES.

MEA HANA

NOHO LIO !

 

AIA MA KA HALE KUAI O KA mea nona ka inoa maluna nei, he @ a he N @ a me na N@ ano a pau, ua Noho Paniolo nu hou.

            NA HAO WAHA a me NA KEPA o na ano apau

            NA KAULAWAHA a me na mea e @

            NA ILI KAUO o na ano a pau

            NA EKE ILI,

            NA HUIPA,

            NA HAO KEEHI,

            NA PALAKI LIO,

            NA KAHI LIO

A me na mea e ae a pau loa e pili ana i na lio a me na  @ a e kuai ana no ia mau mea.

No ke kumukuai makepono loa!

            Aia no ke waiho mau nei 2alaila na pela maua

            O na pela pulu, na pela hulu, a me pela @ hanaia no e like me ka mea i kauohaia mai.

            Ua hanaia no na kaa lealea me ka maikai loa, a me ka makepono hoi.

            Ua hana hou ia na mea a pau e pili ana i ka’u oihana me ka maikai.

            E malama pono ia no na mea a pau i kauohaia @ ana i ka’u oihana.  E loaa no wau ia oukou ma @ ma ke kihi o ke Alanui Hokele a me ka Alanui Papu.

            J. P. @

            Honolulu, Okatoba 4, 1862    @

 

E MAKAALA !

 

OWAU

O KAMUELA,

KA HOA KUAI O NA

KANAKA HAWAII,

NONA KA HALE KUAI PAPA MAuka iho o ka

Hale Hookoloko ma Honolulu. Ke hai aku nei au ia oukou, he mau la ku wale no keia o kuu moku papa,

“CONSTITUTION !”

a ke ku mai oia, e loaa ana ia’u na

LAKO KAPILI HALE

o kela ano, keia ano,

EIA NO KE WAIHO NEI.

NA:

PAPA O KELA ANO, KEIA ANO,

            LAAU HALE, o kela ano, keia ano,

            PILI HALE,

            PINE,

            AAHO,

            KEPA,

            PANI PUKA,

PUKA ANIANI,

            OLEPELEPE,

            KUI,

            PENA,

            AILA PENA,

            WAI HOOMALOO PENA.

IA MEA AKU, IA MEA AKU.

            Ua makaukau au e kuai aku me ka oluolu i keia mau mea, a no ka maopopo no paha ia oukou he KEIKI KAMAAINA au, he hiki ia oukou e ka Lahui

Mai Hawaii a Niihau,

ke kipa mai i o’u nei.  E hiki ana no na moku papa o’u i na manawa a pau, a hoolako mau ia’u.  He mea mau i na poe o ka hiki mai ka haanui, a me ke kaena.  A he mau Luna kekahi i hoonoho ia e lakou e alako ana i ka poe maikai, me he lawehala la.  Aka, he hiki ole ia’u ke hana pela, o ko’u ano no ka oukou e imi mai a loaa, maopopo no na hana a kakou, no ka mea, o ko HAwaii nei kupa iho la no ia o ko oukou makamaka.

            KAMUELA, (Kaikaina o Kimo Pelekane.)

Honolulu, Ian. 8, 1863.           5s-3m

 

HALE HANA KAMAA.

 

UA MAKAUKAU KA MEA NONA

ka inoa malalo iho nei, e hana i ke

KAMAA MAIKAI LOA,

no ka poe a pau e makemake ana ; o na a@ a pau, @ nani me na mea ola ana i hanaia ma

Europa a me Amerika.

A hele mai ma ko’u hale, mauka iho o ka Hale Kuai o

George C. McLean,

ma ke Alanui Nuuanu.            WM. BENNETT.

            Honolulu, Nov. 7, 1862.         50-6m

 

MAKEMAKEIA !

LOLI, PEPEIAO LAAU !

A ME KA

LALA MANO.

 

PENEI UKU ANA:

No ka Pepeiao Laau,

“  “  Lala Mano, 15 keneta,

“  “ Loli Kohola, 12 ½ keneta,

“  “ Loli Kake, ( ke nui,) ½ keneta,

“  “ Loli Kao, (ke nui,) ½ keneta,

            E hele mai ma ko maua hale kuai, ma ka aoao komohana o ka Hale Kuai o Daimana, ma Alanui Ahi.

            UTAI & AHEE.

            Honolulu, Aug. 1, 1862.         51 – 3m

 

PAPA MAKEPONO !

 

AIA KA HALE KUAI O LUI (C.H.LEWERS,)

            ALANUI PAPU, kahi e kuai oluolu ai.

            NA PAPA OREGONA 1 a hiki 3 iniha,

            LAAU KAOLA, oa a me na pou, a me na opa@ e @

            LAAU PA a me na PINE PA,

            LAAU AHO HALEPILI,

            PAPA ULAULA, PAPA PAINA,

            PAPA KEPA,

            PILI ULAULA a me KEOKEO.

            PENA KEOKEO, OMAOMAO,

            ELEELE, ULAULA,

            POHO, GALU, HULU PENA,

            KUI o na ano a pau, LAKA,

            AMI, KILOU, KUI KAIAMOENA, KUINAO

            PEPA HOONANI KEENA,

            PANI HALE, PANI ANIANI,

            ANIANI KAAWALE, PATE,

            PANI OLEPELEPE.

Kia ka mea kupanaha ma keia wahi, na ka mahu e hana i na pahu apo, he hikiwawe, kupanaha.  E hele nui mai e kuai a e ike wale i keia KAMELO