Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 3, 16 January 1864 — About Christmas Day. [ARTICLE]

About Christmas Day.

Eka JVvptpa Kuokoa e; Aloha oe : Me )ca lana o ko'u manao e loaa ana no ke aloha ia oe, i ka hookau ana i ka'u mau lilia o ka la hanau o ka Haku leau Kristo ma kahi kaawale o kou kino holookoa. No ka pohihihi wale o ka la hanau o ko kakou Haku lesu Kristo i na Kristiano a pau e noho ana ma kela wahi keia wahi o keia īli honua ; nolaila, manao mai lakou, ua hanau ko" kakou Haku ika la 25 o Delc M oia no hoi ke kumu o ko lakou malama ana me ka hoomanao iua la la. Aka, aole he like o ka malama ana i keia la, me ko kakou malama ana i na la nui o ke aupuni, ame ka la hanau ona Alii nui oke ao nei; ke ki ana i na pu ame ke kau ana ir na hae e welo ana i ke ahe aka makani, ame na mea like. He alii okoa keia, o ke alii keia o ka malu, pela ka mea i hoakakaia e ke kaula e Isaia 9 : ō, "No ka mea, ua hanau e ia mai, he keiki no kakou, no kakou i haawiia mai ai, he keiki kane; maluna o kona poohiwi ke aupuni, a e kapaia kona inoa o Kupaianaha, o Kakaolelo, o Keakuamana, o Kamakuamauloa, o Kealiiokamalu." * Oia na ano o keia alii, aole like ka malama ana ia ia me ko kakou maualii. Nolaila, ua malama iho na haumana o ke Kulanui o Lahainaluna i keia la, me ke kukulu ana i wahi ahaainn ma ua la nei ma uka o Maunahoomaha, (Mount Retreat.) Ka hoomakaukau ana ina meaai: Mamua aku o keia la, oia hoi ka Poaha, ua lawe e akū kekahi mau hanmana elima i ka makou mea ai maluna o ka Hoki, ame ka Lio, oia hoi ka i-a ame na pai ai ewalu. Ika wanaao o ka Poalima, i ka pau ana o ko makou halawai hoomana i ke Akua ; e like me ka mea mau ma keia kula. Naue aku la makou ma ke hula loa o Maihikuli, a kokoke makou e iho i ke kahawai e hiki aku ai i ka hale o Maunahooinaha, hoolei mai la ka

la i ka malamalama olinolino, ikeia aku la ka uliuli lipolipo o ka nahele, moani mai la ke ala o ka Palai; ame ka Awapuhi, a hiki makou i kahi i hoomakaukauia ai no* ka ahaaina,oia hoi maloko o kn hale o Mr. Pogue ma e ku nei ma ia uka, hiki aku makou, ua makaukau mua ka ai i «a keiki i pii mua'i hoolapalapa makou i ka i-a a mo-a, o ka hoomakaukau no ia o ka ai, haliiia mai la na lau uliuli o ka nahele, a kauia ka ai, ka

i-a, ame na mea a pau no ka ai ana; oka makou mau kuinu pu hoi kekahi ia wa me na keiki opio, oia hoi o Rev. J. F. Pogue, me S. T. Alexander, ame na keiki opio a Pogue, oia hoi o Wile Pogue, me Samuela Pogue»

JVo ko ai ana. Mamua aku o ka ai ana, he wahi himeni haku, e pili ana no ka malama ana i ka la hanau o ka Haku, a pau ia, hoomaikaiia ke Akua me ka pule ; a pau, o ka ai no ia. A pau kaai ana, hele aku la na kumu J. F. Pogue, S. T. Alexander, ame na keiki opio i ka makaikai ma uka aku, hele aku la no hoi makou na haumana i ka makaikai ma ia kahua nahelehele palahalaha. Ka ikaika o ka makou elemakule i ka pii ana i ka mauna. la wa a laua i pii ai mamua, huli aku la makou, ehiku ko makou nui, a loaa e na keiki ia makou, o Sa!muela.Pogue ma, ua noho i ka ohi ohelo, imi loa aku la makou a loaa o J. F. Pogue, ame S. T. Alexander ma uka e hoomaha ana ; ia manawa, koi makou e pii a hiki i ka piko o ka mauna hoi mai, oiai/hoi, he la malie loa ia o ke kuahiwi, ae mai Ia laua, pii aku la makou a liuliu, hoouna hou o J. F. Pogue i kekahi haumana e hoihoi i kana mau keiki i ka hale, a hoi mai la ia hauinana, pii aku la makou iloko o ka laau loloa, a haaleleia mai la makou ekolu e S. T. Alexander me, kekahi mau haumana, a loaa aku lakou ia makou i ka piko o ka mauna e nana ai ia Wailuku, o ka loa mai ka hale o Maunahoomaha a i ka piko o ka mauna, 7,500 kapuai. Aia ia wahi ma uka pono o Honokohau, ame Kahakuloa, nana aku la makou i ka waiho maikai o ka aina, ua ike ia na wahi a pau, no ka mea, aole he kau ohu o ke kuahiwi ia wa, a kapaia ka inoa o ia wahi, kahi hoi i ku ai o kahi hale launahelehele o S. T. A. m», o u Mauna Kukui." No ka makemake o ka makou elemakule ( J. F. Pogue ) e ike pono ia lalo o Waihee a me Waiehu, ua iho mai makou a kahi e ike pono loa ai ia mau aina, a hiki makou malaila, e ku ana he wahi hale moe malaila no S. T. A. mamua i ka wa a lakou iho ai ma o o Waiehu, ia wa a makou e noho ana, uhi paapu mai la ka ua Awa o ka nahele ia makou, aole he ike ia aku o kai, pii ae la makou i luna o kekahi puu, a kapa ibo la o J. F. Pogue i ka inoa oia puu o 41 Christmas Mountain " No ko makou kokoke loa i kai 0 Waihee, nonoi aku la makou ia J. F. Pogue e iho loa makou a puka i kai o Waiehu 1 lanakila ai ka makou huakai, ninau kela ia S. T. Alexander ke kamaaina oia nahele i ka loihi a hiW i kai, hai kek, " ina i kakahiakanui e iho ai po puka i kai," No kana I olelo ana pela, aole i ae mai ia makou e iho, no ko makau pāakiki loa i ke koi e iho i kai ua hookuu maikela ia makou eha e iho, viz: J. W. Naolulo, K. Naiehu, Uza. P. A. Ka lalaupunaakeonaona, a hoi mai o J. F. Pogue, me S. T. Alexatider, Kinimakalehua, Asa Peapea, William Brown. No kaiho ana ma kela aoao o Waiehu: I ka hora e 2 o ka ahiahi hoomaka ko makou iho ana, la makou e iho ana, ua uhi paa ia

makou e ka ohu aohe ike pono ia aku o ke alanui, hoomanawanui aku 1& no makou a hala ka hapa nui ona lapa he 13. koe e 2 lapa i koe, we he ia ae la ka luna o Hihimanu, ike aku la makou i kauhale o Waiehu o ka hoaa 6 paha ia;hoomanawanui aiu ia no makau a kau pono iluna o Wniehu, naiowale ke alanui, loaa iho !a ia makou kahi olelo a ka poe palani, "Pii aku )a ua poe palani nei a Paohaka, ai iho la i ka huamakani," Ia makou e hu hewa ana i o ia nei, haalele mai la ka malamalama o ka la ia makou, naku po aku la makou, pomaikai ka loaa o ke alanui; ma ia alanui ko makou ihō ana a puka i ke oneanea, i nana iho ka hana ina wahi welu ua haalele i ka pili, ua koe poomuku mai kahi koe me ko makou ili; hoomaha iki a maha, o ka iho aku la no ia a hiki i kauhale kamaaina, hele aku la makou i ke noi ai, me ka hai pu aku i ko makou pilikia, hoole mai la kamaaina, " aole ai, e i aku paha, kauhale ai ma kai aku la," i hoi mai makou a lohe i ka owe o ka lau o ke ko, hele aku la makou i ke kuai ko, ninau aku la i kamaaina i ke ko kuai, hai mai ia lakou he ko no, olelo makou he hapawalu ka makou, kii aku la eha wahi ko liilii he hapaha (25 k,) olelo aku la makou, 44 he hapawalu hoi ka makou ī olelo aku nei." Me ko makou hai ana'ku no i ko makou pilikia, aohe wahi mea a maliu ia mai, i ko lakou la manao mai paha o Hopena makou ka hpole ia ia o Waiehu hoopii mai ai, me ko lakou la i mai i ka hana pono ole, ninau aku la makou, •« Hemau hoahanau no nae paha olua?" Ae mai laua, i aku la makou, "O ka hana kupono anei keia ia olua e na hoahanau," "O ke kue mai i ka mea pilikia," ninau hou au i ko laua mau inoa hai mai la o Kapaole ke kane, o Keawe ka wahine. E nana mai e ka lehulehu i ka hana aloha ole a keia mau hoahanau, i kapa ia ma ka inoa o ke ola, o ka hana ana nae, aole i ku like me ka rula gula o Kristo. 44 E aloha oe ia hai e like me kou aloha ia oe iho," ke poo o ka Ekaleaia, kahi a laua e hilinai nei me na kino wale no o ka manao nae ai \Yale no i ke—e io kalala la.

A no ko makou pilikia loa i ka pololi a ine kahi ole e moe ai, ua ninau makou i kahi o Lani hē Lahainaluna mua, kuhikuhi ia mai e kamaain, hele makou a hiki i kahi 0 John Lani, hookipa ia makoii me ka olu* olu, moe malaila a ao ae o ka Poaono ia, haawi mai kela ia makou i mau wahi aahu no makou, 110 ka mea, ua pau ko makou mau wahi lole' i ka nahaehae, kokua pu mai kela i mau lio no makou e hoi mai ai a hiki 1 Lahainaiun«u Ua iiiki nae makou i Waiehu ika hora e 7o ke ahiahi. Nolaila, auhea oukou e ( na makamaka e hele ana ma Waiehu a loaa i ka pilikia e like me makou nei, ina ifio no ke keiki a ke aioha ke noho ia ilaila o' John Lani, ka mea nana e hookipa me ka oluolu, nolaila, ke hoomaikai nei makou i ka la hanau o ka Haku lesu, a me kona kokua ana ia makou iloko o na pilikia i ili maimaluna o makou. Me oukou a pau ke aloha, me ka malu mai ka Haku lesu Kristo Amene. P. A. Kalalaupunaakeonona. Lahainaluna, Semiuary, lanuary, 8, 1864.