Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 44, 29 October 1864 — Untitled [ARTICLE]

j Me he mea la, aole i holo lea ka make ann o ka lahui Hawaii e like me ka makemake o ka Ahaolelo. Nolaila anei ko lakou hooholo ana i ka Bila Kanawai e ae ana i ke puhi rama ? Ina pela, e ko auanei j paha ko lakou nei makemake, a ma keia ho- ! pe e oi paha auanei ka hikiwawe o ka ma- | ke ann o keia lahui kanaka. Ke eli ia nei : e ka Ahaoleio Kaukanawai ka auwaha e i pio ai ka lahui. Ma ka nana ana i ke ano I o ka inu ranm maloko o ka ohana, a me ka } lahui, ua akaka he mea ino loa ia. Aole o j makou inanao e hoole i kekahi pono o ka j rama. Hc pono ia iloko o ka oihana lapa» | au a me keknhi mau oihana e ae. Ua ko- | mo uuku nae ka rama iloko oia mau oihana, a ua komo nui ka rama iloko o ka puu o kanaka īne he wai inu la. A ma ia ano ua lilo ka rama i mea pepehi kanaka iwaena o 1 na lahui a pau, aka he pakela oi loa ia ano [ iwaena o keia lahui. j l 'kekahi manawa mamua, ua kapu ka | hookomo ana mai o na wai ona mai na aina j e mai. Ina hoomauia ke kanawai hookapu [ rama me ka hooko pono ia, i na ua ike ka- | koo i keia mana no i na haole a me na ka- ! naka kupa kekahi, he nui lakou a he poe i hanohano kekahi, e noho pu ana me kakou i keia me ka oluolu a me ka ikaika o na kino. make e lnkou i ka inu i na wai ona. Nui wale na kanaka ui ma keia pae aina 1 malee me ka piha ole o ka hapapalua o ko lakou mau makahiki mamuli o keia kumu wale no, ua haule lakou iioko o ka auwaha a inu rama i eli ai. He nui na kanaka naauao i hoike mai i ko lakou manao, he mea kue i ke ola kino ka inu ana i na wai ona. Olelo kekahi, o William kona inoa, "maloko o na Kulanaka[ uhale nui, ua oi ka nui o na mai i lo;ta na ka inu rama mamua o na Mai-mai na kumu e ae a pau. " Olelo o Paris. O ke puhi rama ana, oia ke ino pookela ioa i kau maluna o na kanaka ; a o ka inu rnma hoi, oia ke kumu o ka hapalua a oi ae o na mai kuloko o na kino o kanaka. Olelo o Dawine, kekahi kanaka naauao, "i ka wa e laha ai na mai kuloko o kanaka no ka inu rama ( o ka lilo iho la no ia o ua mau mai la i hooilina no ka ohana, a me na makua ka hooili ia a i na keiki me na moopuna a hiki i ke kualua me ke kuokolu. A ina e hoo- | mau ia ke kumu o ka mai, oia hoi ka inu | rama, o ke pio ka hope oia ohana. " Wahi hoi a Frank, "he mea pono ke hoopau loa ia ka inu ana i na wai ona, no ka mea, ua lilo ia, ina e inu liuliu ia, i mea e maimai ai ke kino, he mea hoi e elemakule koke ai, a e make koke ai na kanaka. " Ua akaka lea loa ma ka hoike a ka poe naauao o kela aina a me keia aina, a me na mea hoi o kakou i ike maka ai ma keia aina, ua akaka ioa he mea ino wale ka rama ke iuu ia e ka lehulehu. Aka, eia ke kumu nui i hapaiia'i ka Bila puhi rama e keia Ahaolelo: Ke kumu waiwai ia, wahi a lakou. Ua paa ko lakou maka i ke dala. Me he bea la, he mea ole ka make o kanaka i ka rama, he mea ole ka ilihune o ka lehulehu, o ke dala nae ka mea nui me hea ia he Akua ia i hoomana ia. Nolaila haalele ka loio i kona haawina, oia hoi ka imi ana i ka malu o ke kau like no na kanaka, a me ka wehewēhe pono ana i | na Kanawai o ka aina, a puni oia i ke dala inu rama. Nolaila hoopoina ke kumuao i kaua oihan», a kuai lilo aku oia i ke ola a me ka pomaikai o ka poe opiopio o keia aina no na wahi daia wela o ke puhi rama. Nolaila hoowalaau waha ke kahunapule i kana <4hāna, a kokua pu oia e puhi a e hoolaha i W irama, ka mea e make ai ka pono n e haunaele ai ka aina. E Babetiso ana anei ia Kahunapule i koha poe hoahanau! iioko o ka rama no ka muke. £ hoololi ana anei oia i ka berita hemolele ana 1 lawe ai maluna ona iho ma kona ano Kahunapule a me kona elele mai ke Akua a .i na kanaka! T; r a e hana hou asa aoei oia i berita kuikahi J me ka make ? E £e kumakaia, auhea la kou [I Lunaikehala ? 4 E ka hewa auhea la kou hilahila aoa? Mamuli o keia kumu hookahi, oia hoi ka

waiwai, ua hoopoina ka Lunakanawai i ka-1 na oihana, ka hoomalu ana i na kanaka ma! ka hooko ana i na kanawai o ka aina, a ke kokua pu nei oia e hana a e hoolaha i ka inea e haihai pinepine ai na kanawai, a e piha ai ka aina i ke ino, a e pihā ai na hale paahao i na lawehala. Aka, ke olelo nei ua poe so!ona ai waiu nei; "aole ka e kuai ia ka rama maanei, e lawe ia i na aina e e kuai aku ai, a o ke dala wale no ka Hawaii nei e ohi. " E make pu paha auanei ka naauao me oukou! no ko oukou ike ana anei ī ka nele o na aina e i ka rama, nolaila anei manao oukou e lawe ilaila ka rama Hawaii e kuai aku ai ? Ua nele anei Amerika i ka rama a me Enelani, a oukou e manao nei e lawe ka rama Hawaii llaila ? Ua like ia me ka hoihoi hou ana, oka paakai i Waimea. Aka, malia paha ua manao ko kakou poe naauao e hali maauaua i ka rama a i waenakonu paha o Aferika, a i ka poe Hotenetota! E puka pono ana anei ka rama Hawaii ma na aina e, me na lilo he nui maanei, no ka hana aha, no ka uku o na moku naiia e hali, a me na dute ? Ae paka, aole maopopo. Eia ka mea i akaka lea : ma ka JBila puhi rama e liooholoia nei e ka Ahaolelo, ke weheia ae nei ka puka a akea, e komo mai ai na ino he nui wale maluna o ka lahui kanaka Hawaii. Ina e wehe loa ia ka pulea e keia Bila, alaila, aole liuliu, na makahiki i koe, a e ike auanei kakou i na auhau kaumaha, ka ilihune, ka haunaele, ka mai a me ka inake e hele okoa ana maluna o ka aina, a e popoi mai ana ia kakou me he kai koo nui In mai Hawaii o Keawe, a hiki aku i Kauai o Manokalanipo. Alaila, aloha ino ka lahui kanaka! alaila e lawe ia ka nani o ' Hawaii a e haawiia i na malihini, no ka mea, ua hoowahawaha oia i kona pono iho. Alaila e piha ka aina i ka poe e; no ka mea, ua kiola o Hawaii i ka hooilina o kona makua. Alaila e ike ia ke aloha ole o ka poe nana e hapai nei ka Bila Puhi rama i keia lahui. Alaila, e popopo ka inoa o ka poe nana i hoolaha keia mea ino nui. Ao ke kanaka nana i lawe ka aahu o ka inoa Kahunapule a kokua pu i keia ino nul, oia ka mea e hoo-1 wahawaha loa ia, a o kona inoa, e popo lua j ole ana. Alaila hoi e ike ia ka naauao, a me ke aloha io i keia lohui, o ka hapa uuku nana i kue i ka Bila Puhi rama o ka Ahaolelo oka makahiki 1864. A e mahalo pono ia ko lakou mau inoa. E kala mai na poe naauao nana i hooholo i ka Bila Puhi rama i ko makou kue ana i ka lak,ou i manao ai he pono, aka, i mca,« ha!a ole ai makou i keia lahui i ke Akua, a I me ko makou Lunaikehala, nolaila, ua hiki ole ia makou ke kapae ae i ka hoike ana i ka lehulehu i ka poino nui e ilihia mai ana j iluna o keia lahui, mamuli o ka hooholoia ana o keia Bila Puhi Wniona. Ao ka makou leo hope e hoopuka'i me ka minamina, oia no o Aloha oe e Hawaii.