Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 15, 14 April 1866 — Kumumanao. [ARTICLE]

Kumumanao.

Na POL>O PILIKI.NO E ru.r AZU l KA I'OL' lIEU'A I K/\ n'A E OLA NKI MA KEIA AO., Elua wahi e akaka ai ia kakou ke nana a hoOmaopopo iho,.no ke /eumumanao i oleioia nialuna. Aia maloko oka Buke Nui Baibala; ua hoiKeia inolaila ka pili maopopo loa ana, ka hooiaio ana, a me ka heoko ana o ka mea i oleloia, " Na poino pilikino e pili ana i ka poe hewa i ka wa e ola nei ma keia ao." ; A eia ka lun o kahi e akaka ai; i keia wa no e noho nei kakou,a me na kauna rnakahiki no hoi i aui i\c nei i u kala kahiko ia auwale ka la." He ike maka maoli iho no keia o kakou. nole e he lohe pepeiao »wale mai ia hai; ua momona na maka ika ike aku, ua pakui ka ihu i ka honi ae, ua pakua na puka pepeiao i ka lohe ana i na leo u, leo uwe,ieo kaniuhu, a me na leo e kanikau ana he nui wale, e 010 pihe ana o ka poe hewa, Ninau. Uwai la ka poe hewa ? Eia no, o iīa poe rftakau ole, weliweli tle, aloha ole, hoowahawaha, hoomaloka, hoole i ke Akua. Ina e noho ekaiesia aiui, a noho wale iho no hoi, ua jike. U.a moakaka paha keia. Eia na mea hoakaka e pili ana i ka poe hewa, no na iini Uoko p lakpu iho. 1. okd iakou mau mannolana ime e loaa ai ko r 4ttkou makemake, ,? • 2i 0 rta hana e lona ai k6 Jnkd« mau makemake. 3 <V XJI ka hookoana iymaka;loaa ana niai 0 ko lakou makemake. 4. oka pokole oka manawa oko lakou iimrtaolana nna. * > 5. Oka bopeqa oko Ukou mau manao lanu, he poho wale a me ka luhi makehewa. 1. He inanao aluau ko ka poe he\vo, he ake-nui i ko lakou pono ihof liolehe iWha ia hai, aole aloha i ka hoalauna, aole uo he manao i ko hai ola a me ko hai mau pono; nolaila mai ka pepehi, ka powa v -k# kipi, ka aihue, ka haowale, lawe wole. pakaha wale ame na mea like. Ua ulu a kiekie ioa keia manaolana iloko o ka hapanui o na lahiukanaka oke ao nei; roai ka mea e noho M6l tiha a hiki ilalo i ka lopa-kualea loa, k« mea e noho nna ma ka ipokar-p6. 2. Uoa bana ana ma keia me& keia mea kti hiea e loaa mai ai na raea i makemake nui ia. Peia no, oka poe i hoomaamaaia, n hoawaleaia ma na hana ku ika maikai; a o i loaa mai ia [akou pela, aole ia he mea e pilik|a a> w ; ua haiiaia ia me ka pono. a roe ka pololei 10. Aktt hol,' ka poe i oleloia ma keia m«««o eWa «>pili 4tia i na hana o ka p»e hewa ; me oa mea i oleloia ma ka manoo roQA, rtab mea paahana e loaa ai i.ka tnalw*\ak*ibo.< ■ ;i t 3 V He nui ioa ka poe i hoao ma keia maa hana i nje* ,e ioaa mai ai ko (akou naau unake<nai(e, aua ioaa no. Ma ka pepebi. ua ioaa paouo ia Henen VIU be maa w»bine nana i kona wa, e noho Moi ana ma Bentanii. Ua hookoia mnina kuko haumia o kona naa«. A peia oo o Ahaha kekahi- alii 4 ka lseraeia, me lozebela kana pe* pehi aku iaN*abota ao lezereela a. make. Ā lua lca«, bookt>ia laua ka naau olieli no inihi mak waim o Nabola, E hooma- , nao tio kakou ia Hainaaa, Fkrao T (khaii, i» ' , .!4! , ■ - • -

Keoua. Kaiana. Poki. Kaomi, Keola. Kamaa me ka Moi «!ua o kakoa, a mp ka poe aka i koe aoie i olelom maioko n«i t o lakou a pau i newn aka nei i Aawaie ka ia, a ua ioaa r.a mea i makemakeia e iakou. 4- He oiaio, aole i liuiiu ke aa ana iioko 0 ka poe hāwa no oa mea a iakou i maiiaoiaoa ai, ua pokole io no, emooie a loaa no keia a me keia mea » makemake nuiia e lakou. He hikiwawe loa ka ka poe hewa imi ana i na pomaikai pilikmo raa keia ao; aole be nui oka luhi, aole kahe nui o ka hou, aole kaumaha nui ke poo i ka noonoo a nie ka imi i kahi e loaa'i; he noonoo pokoie. a ioaa no, be imi pokole, a loaa no. Ua moakaka paha kekahi mau nooooo pokole ana o ka poe hewa, i mea e ioaa hikiwawe ai ia iakou ko lakoa makemake iho, ke nana iho kakou. £ nana ika ppe hookainakama ma]oko o ke kaona o Honoiuiu, me na wahi ku moku eae o keia mau Aiiana ,* hookahi po wale no ke hui na seke elua, ua pa-umi daia ioaa ika wahine hookahi. Ina he wahine kulia, ma ke ano alaalq.mea y (maikai) aoie e emi kana ioaa maiaio o ka hapaiua, oi aku no. A pela no hoi ka aihue, hookahi po wale no, tausani me na haneri puehi» na dala loaa. Emooie ika poe hewa ke imiia me ka iuhi oie. Aka ea, e iike me ka loaa emaoie ana o na pomaikai piiikmo ia iakou ma keia ao, a pela no hoi ka hoopokoieia ana o ko lakou manaoiana. Noiaila, ua hoiokiki kekahi poe hewa i ka luokupapau ; ua noho iki iho kekahi'poe he manawa wale no, me ka pili kaoihaha nui nae no na poino piiikino e kau ana maluna o lakou ; aohe oiuoiu iki i ka po ame ke ao. 41 He uwe ka hana, he uka hana, he kaniuhu a me ka waimaka heieiei 1 kela ia keia ia." 5. Oka hopena ona mea a pau, aia ina keia manao olima. Peia paha, he' hopena ko na hana a pau ma keia ao. oka mea kanu i ka niu r ka maia,ai no i ko iaua hua ; a pela no ka mea hanai i ke kao a me ka bipi, ai no iko laua waiu. A- pela no keia hana keia hana i hanaia e ke kanaka, mai na hana mnikai a na hana ino, he hopena no, eia, o .ka oiū ana. Pono paha e hoomoakaka lea i kekahi mau hana i ohiia e ka poe hewa i keia wa e noho nei kakou, a oia mau mea, "Na poino pilikino e piii ana i ka poe hewa i ka wa e ola nei ma keia ao." 1. ona inai ino e pili ana ma ke kino, e like paha me ke kaokao, puha, aiaaia, hahai, kakio, makaaha, 1010, paia, kiokio, ihupau i ka ai ia e ka miiiana, waiki, inai-hilo, mimi helelei, kikaia hui, (lohi ke kino, e ake no e moe, aohe wahi hana e loaa) &c. 2. Oka ilihune niau mahope iho oka ohi ana i ka hua ; o ka noho neie o na hooilina, aoie wahi mea waiwai e ili iho maiuna o lakou, pau loa i kudalaia kahi kuieana, kahi pa-haie, na wahi hoioholona, kaiii waa, ke aho, upena, na wahi holoku o ka wahine, na wahi pahu kapa, na wahi paiau moena, a pela aku no. Mea paha o i mai auanei kekahi, • Auwe ! I ka poe hewa wale no keia mau poino e kau ai ?" Ae, peia ka'u īke, ua kau maiuna o ka poe hewa wale no, aoie i ka poe pono me ka maikai o ka noho ana.

Wehewehe ana. Aole i manno ka poe hewa e kau maluna o lakou na poino i oleloia ae 1;\ maluna, he hoowahawaha no lakou, e like me ka hoowahawaha ana o ka poe pono muoli. Aka ea, eia ka inea akaka, ua pili paa loa ke ano o ka hua me ke kino o ka $aau i kauuia, aole ano.e iki ae ; e iike paha me k<eia, lua e lawe ke kanaka i ka u\va)a 0110 puliapuna, a hoo iloko o ka wai, a waiho a awaawa, oia a me kekahi poe e ae, inu lakou a ona v hopuia e ka makai, laweia ika Ahahookolokoio, hoopniia no ka inu ona a , he eono dala a hiki aku ika haneri. O keia hoopai ana no ka hana ona, a kau maluoa o ka pae nana i inu ua mea ona ln,aole no ko lakou makemake ihoi kau mai ai ia hoopai o lakou, aka, no ko lakou uhaki in, he kanawai ia oo ka aioa, ua paa ke kanawai a me ka hoopai. Pela no hpi na hewa haumia i hanaia e ke kanaka, 4 $tea e poino ai oia, a o lakou paha, PouQ ē nana pu kakou ika oleio i sila pna ia iloko o ka Buke I\'ui Baibaln, a e nana aku hoi iaa Sol. 13: 21. "Hahai ka poiuo ika ppe hewa." Ua huhu mai no ke Akua , i ka. hewa ioa la a pau. Koma 1 ; 2*—32. Isaia 3: 16 &c. Nolaila v ua pili pono na pauku maluna iho me.ka hana,i hanaia, a me ka hua i ohi ia eka poe he\va. aua ioaa ia lakou ka uku pono o ka laiau ana." . Ke waiho nei elua wahiue niannei, ua loaa i na mai ino i oielo ia jiwluna. o,ke kumu i loaa'i, ua hiki mai he raau moku okohola maanei ; a malunaoiji .mau moku na holokahiki he lehulehu wale, ua hookipaia e na kamaaina maloko o roau poii» hanai ia lakoa.i ka ai, me ka hpomomoa i» i keia mea keia mea e like me ka malama ana i ka bti& o ka nioo* a me ke ahi ma ka poii, a mahope e welaaoa. i : O keia mau holok'ahīki hoi, ua piha lakou i na mai ino o ka moana mai, a oia oaau mai kai pili iho i keia mau wahiWelua e waiho nei; o'kēao no ke ao. o'ka po no ka po, '•|>iii kakili i na kuma pepeiao,*' a ka oWlo. Elua no boi kaikamahine e waiho nei na K.-—he kaikoaaoaa he kaiUina, roai Oahu mai ko laua mau pilikia e wa waiho ne »>. «a makamaka. e hoomanao i keia kOWuao. Kalaio«oxa. 'Koi». Hawaii»