Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 41, 13 October 1866 — Page 1
KA NUPEPA KUOKOA:
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE V. HELU 41. HONOLULU, OKATOBA 13, 1866. NA HELU A PAU 254.
"KA NUPEPA KUOKOA,"
HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU
I kela Poaono keia Poaono.
$2.00 no na mahina he UMIKUMAMALUA,
$1.00 no na mahina eono.
ME KA HOOKAA MUA MAI.
NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.
KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.
NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.
O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.
AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi. L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)
KA "NUPEPA KUOKOA."
I s published in Honolulu. EVERY SATURDAY,
$2.00 per annum, or $1.00 per six months, in advance.
A DVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.
KANIKAUS will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line.
PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.
ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.
THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M. L. H. GULICK. Publisher.
Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.
Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.
HE MOKU HOLO MAU
No Lahaina, a me Makena.
O KE KUNA KALEPA PAA maikai,
"Ka te Lee."
O Fountain ke Kapena,
E HOLO MAU LOA ANA A HIKI MAI no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia C. BREWER &co. (BURUA MA) 228-tf
No Hilo.
KA MOKU KUNA
"MELE HILO,"
O Sebastian ke Kapena.
E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no na ukana a me na ohua e ninau ia HULIPAHU, (L. L. TORBERT).
No Hana, Kaupo, a me Maliko,
KA MOKU KUNA
'MANUOKAWAI,'
O Merchant ke Kapena.
E HOLO MAU ANA KELA MOKU I NA Awa i haiia maluna. No na ukana a me na ohua, e ninau ia C. BREWER &co. (BURUA MA)
Olelo Hoolaha
- A KA -
AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI
- A -
MOKU MAOLI KULOKO
- O KO -
Hawaii Pae Aina.
KA MOKU KUNA MAIKAI Alabani, 161 tona, e holo ana i Kawaihae, a me Kona, ma ka Poaono, a mamua ae paha, la 10 o keia malama. O KE KUNA KALEPA O Neti Mela E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea. No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mokina, a i ole ia, ia JANION GREEN & CO., A. H. M. K. H. 222-tf
W. KEAWEHUNAHALA.
Loio! Loio!!
O KA POE MAKEMAKE I LOIO E KOKUA ma ka Hoopii ana, a pale ana ma ke Kanawai imua o o na Aha Hookolokolo o keia Aupuni, e kii koke i ka mea nona ka inoa e kau ae la maluna ; a e loaa no oia ma kona Hale noho i Kikihale, ma uka o kahi o J. KAHAI Esqr., a i ole ia, e loaa no ma ka Hale Hookolokolo i Honolulu, Oahu. Honolulu, Feb. 9, 1866. 219-1y
Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.
Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.
Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4 00
" Ohana, ano nui, me na kii, 2 50
a me na Moohana, 5 00
" Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula, 1 00
" Ohana, me na Moohana wale no, 62 ½
" Okoa, 50 Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838, 25
Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 ½
Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.) 25
Haiao, 25
Hele Malihini Ana, 25
Wehewehehala, 26
Li ra Hawaii, 25
No ko ke Akua Ano, 25
Li ra Kamalii, 25
Kumumua Hou, 12 ½
Moolelo Ekalesia, 50
Hoike Palapala Hemolele, 25
Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25
Ninauhoike, 12 ½
Ui Kamalii no na Kula Sabati 12 ½
Kumu Leomele 12 ½
Eia na buke i haawi wale ia.
Haawina Baibala.
Ui.
Na Dawida Malo Kumumanao.
Ko Olelo Ao Liilii.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
L. H. Kulika.
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o Hawaii.
Ka Nupepa Kuokoa.
Ka Aina o Pale setina.
HELU 19.
NA MEA E PILI ANA I KA MAKE ANA.
I na e make kekahi kanaka, wahine a keiki paha, o ka hana mua a kona poe, o ka haehae i ko lakou mau lole mai luna a hala i lalo, a he mau wahi nahaehae liilii iho hoi kekahi na ka poe uwe makena hoi ia e haehae mai. O ka haehae ana i ka lole he mea mau noia ia lakou, i na he kumakena, a he mau pilikia e ae paha Kin. 37:29; Lun. 11:35; 2 Sam. 1:2; Esetera 4:1; &c. Aia a make kekahi, alaila, nei like mai la ka makena a ka poe uwe makena, e helu ana i na wahi i hele ai, i noho ai, i moe ai, a pela wale aku. He like loa no ka lakou kumakena ana, me ko kakou nei. E uwe haalou ana kekahi poe, me ka minamina, kaumaha, luuluu, paumako, a me na mea ano like,no ka mea i hala e aku i ke ala hoi ole mai. Lihaliha i kau a mea o ke aloha, e hoonana ana i wahi e pau ai, a e kanahai iki ae ai hoi ke kaumaha o ka naau. E pea ana i ke kua ka lima o kekahi poe, a o ka waha wale no o kekahi poe ke hamama mai me ka ike ole ia aku o ke kulu ana iho o na waimaka. O ka hana a kekahi poe uwe makena o ka hookani i na mea kani, o ka kekahi poe hoi o ka haku i mau kanikau. A he poe himeni kekahi i hoolimalimaia na lakou e himeni mai i na mele kanikau, he hula mai hoi ka kahi poe, he walaau wale mai no hoi ka kahi poe. Ua like loa me na mea i hanaia ai i ka wa i make ai ka Moi Iolani, ma ka pa o Hale Alii, he himeni ka kahi poe, he hula ka kekahi poe, he pepeu hoi ka kekahi poe, oia iho la no na hana a ko laila poe. Ier. 9:17; 18; Mat. 9:23; Mar. 5:38; Oihan. 9:39. Na na keiki e pani i na maka o ka mea i make, a i ole ia, na ka poe e pili pono ana i ka mea i make, Kin. 46:2; alaiia, e kau ia aku ka mea i make maluna o kekahi lole maluna o ka papahele, a i ole ia, maluna o kekahi papakaukau, a e holoi ia ke kino make me ka wai mehana. A pau ka holoi ia ana, alaila, kau ia iluna o ka papakaukau, a ia wa e ialoa ia ai. He nui wale na ano o ka ialoa ana. O Iakobo a me Iosepa na mea i ialoa ia ma Aigupita; Kin. 50:2; 46. O ka hana maa ma ka ialoa ana i ka mea i make, oia no ka hamo ana a puni ke kino i ua mea make nei, me ka mea ala maikai, alaila, opeia a paa me ka lole olona. Alaila, laweia aku la na mea ano ala a pau, a hookomo ia iho la ma ka mea i wahiia ai o ke kino make, a pela e hana mau ia ai, a mahope, lawe ia maloko o ka hale kupapau. Ua ike no kakou i ka nui io maoli no o ka hana ana o keia mea, ia Iosepa ma laua o Nikodema i hoomakaukau ai i keia mea no ke kino o Iesu, i wahi ia ai a paa iloko o ka lole olona, he haneri pauna o ka mura i huiia me ka aloe; Ioane, 19:36; 40. O ka mea mau mahope iho o ka holoi ia ana, a me ka poni ia ana o ka mea make, o ka wahi loa ia a paa me na kahakahana lole, a o kahi poo hoi me ka hainaka. E nana ma Ioane, 11:44.
NO KA HOOLEWA ANA.
O ka hoolewa ana i ke kino o ka mea make, aole e waiho loa ia a hala na hora he 24; mahope iho o ka make ana, no ka pii o ke kino o ka mea make ke waiho loihi loa ia, oiai he wela loa ma ia wahi, a ina e loihi loa ka waiho ana, o ko ia la pii mai la no ia a aneane kupono ole ka noho kokoke ana aku. E nana aku ma Mah. 19:11; 13; Oih. 5:6; 10. Aole e hahao ia ke kino iloko o ka pahu kupapau, aka, ua ope ia no a paa mai ke poo a na wawae, me ka lole olona, a maluna o ka manele e lawe ia ai a hiki aku i kahi e kanu ia ai; Luka, 7:14. Mamua iho o ka manele o ke kupapau, ka poe puhi ohe, a me na wahine e uwe kanikau ana, a mahope iho hoi o ke kupapau ka poe e ku-o hele ana, a me na lama e a ana, e hele ana lakou me na naau i piha i ka mokumokuahua i ke aloha, a kanu aku i ko lakou mau ehaeha ma ka lua kupapau o ka paumako, me ke aloha e lokuloku ana i ka iwi hiolo o ka manao. Ehaeha maoli no ka naau ke lawe ia aku ka mea i aloha nui ia, e like me na keiki liilii i aloha nui ia e na makua, he makua i haalele mai i na keiki, he wahine i wehe mai i ka pili kooko-o ia loko, he kane paha i hoonele mai i ka pili aloha me ka ipo a hoa pupuu anu no hoi, a pela aku. 2 Sam. 3:31; 32; Amos. 5:31; 32; Mat. 9:23; 11;17. Ua waiho ia iho ke kino kupapau maloko o kona hale mau, me ke kaumaha. A pau ka hoolewa ana, alaila hoi aku ka poe i hele i ka hoolewa. O ka lakou hana o ia wa o ka hooluolu aku i ka poe nana ke kupapau, oiai iloko lakou o ke poluluhi o ke kumakena. Ia wa koke iho'la no, ua hanaia kekahi ahaaina hoolewa, a ma ia ahaaina ka berena e ai ai, oia hoi ka "berena o ke kumakena," a e inu ana hoi i ke "kiaha o ka ehaeha; 2 Sam. 3:35; Ier. 16:7; Hos. 4- O ka haehae ana i ka lole, he mea maa no ia i ka poe Iseraela i ko lakou wa e kumakena ana; Kin. 37:34; 2 Sam. 3:31; Ioela. 1:8; &c. O kekahi kumakena o lakou, oia no ka hele ana ma-o a maanei, me ka uhi ia o ke poo a paa; 2 Sam. 19:4; a o ka oni iloko o ka lepo oia ano kumakena no ia o lakou; Iob. 2:12; Kank. 2:10; Hoik. 18:19.
NO KE KANU ANA A ME KAHI E KANU AI.
O ke kanu ana i na kupapau maloko o na kulanakauhale, he hana kupono ole ia i ko ka hikina poe, aohe o lakou makemake ia mea, a pela no hoi ka poe Ise raela. O kahi e kanu ai, oia hoi na ilina, ua hookaawale loa ia ia wahi mai ke kulanakauhale aku, he waiho wale iho no aohe he paa i ka pa ia. Ma ke kau wahi, ua hana ia na alanui aupuni ma waena konu aku o keia mau ilina. Pela ihola ka hana ana mawaena o ka poe Iudaio, a pela no hoi ka mea i hoakakaia ma ka Baibala; Ier. 26:23; Mat. 27:52; 53; a ma keia mau ilina, he hiki no i na kanaka ke hele maluna o ia mau wahi me ka ike ole iho he mau lua huna malalo. Luk. 11:44. O keia mau ilina kupapau, i hanaia no ka poe aohe i kukulu i mau hale kupapau ohana, a no ka poe o ka papa haahaa loa, aka, o ka poe maka hanohano, a me ka poe i kukulu i mau hale kupapau ohana no lakou, e nalo ana no ko lakou mau heana ma loko o na wahi maikai i hoomakaukau mua ia no lakou. O kahi i kukulu ia ai o keia mau hale kupapau, aia ma na kula panoa loa o ke kulanakauhale. A o kekahi no, iloko no o na ana e waiho ia ai, a ke ike ia nei no i keia wa. He nui wale na lua oloko o kekahi ana, a maloko o ia mau alualua i waiho ia ai na kino kupapau o kekahi poe. O kekahi o keia mau ana, ua nini ia a paa me na pohaku; Kin. 23:17; 20; 2 Nalii 13:21; Is. 22:16; Mat. 23:27; 29; 27; 52; 60. O na kupapau o na'lii, a me na kanaka kaulana, o ko lakou mau kino kupapau wale no ke kanu ia maloko o ke kulanakauhale; Sam. 28:3; 2 Nalii 21:18; 2 Oihana'lii 16:14 24; 15. O na hale kupapau o Davida, a me kana mau mamo aku, ua kukuluia ma ka mauna o Ziona; 2 Nalii 14:20; 2 Oih. 21:20 &c. O ka mea maa o ka hamo ana ia loko o na hale kupapuu i ka puna i ka la hope o kela makahiki keia makahiki, a me ka makai mau aku i ua mau hale kupapau nei, no ke kolohe wale ia e ka poe e hele ana e makaikai; Mat. 23:27; a o hanaino wale ia hoi na wahi iwi o ia poe moe lepo; 2 Oihana'lii 34:5. O na kia hoomanao no ka poe i make, aohe i ike maopopo ia ke ano. I ka wa kahiko loa, ua kukulu o Iakobo i pohaku, i kapaia he kia maluna o ka lua kupapau o kana wahine o Rahela, ka iini o kona naau, a me kana wahine no hoi i aloha nui loa ai; Kin. 35:20; a pela no hoi o Abesaloma, i kona wa e ola ana, ua kukulu oia he kia i mea e hoomanao ai i kona inoa; 2 Sam. 18:18. O na pohaku o na hale kupapau, ua kahakaha ia me na huaolelo e hai ana i ka inoa o ka mea i make, ka la i hanau ai a me ka la i make ai, a me kona ano, a pela wale aku. 2 Nalii 23:17. Aohe i maopopo lea ma ka Palapala Hemolele, na kia pohaku hoomanao o na lua kupapau, aka, ua hai ia ma kekahi mau mea e pili ana no ia mea, a me ko lakou hana ana.
(Aole i pau.)
Na Koo o ke Kuokoa.
2. E nana ae kakou, a e noonoo hoi no ka wai-pahee a ua kaula elemakule nei; ka i no na ka anela io mai kana i hai aku ai i ke kanaka o ke Akua, eia ka nana wale iho no; oia ka mua.
A lohe nae ua kanaka elemakule nei ua make ke kanaka o ke Akua, i ae la oia, o ke kanaka o ke Akua ia, ka mea i malama ole i ka olelo a Iehova. A o kana kauoha, e kanu pu ia kona kupapau ma ka ilina o ke kanaka o ke Akua. A maanei no hoi la e maopopo ai ke ano kaula ole no ke Akua ua kaula elemakule la, no ka mea, ua akaka lea ae la ia kakou, aole; aka, he kaula oia na ke kanaka, aole na ke Akua mai, no ka mea, ua haalele ka Levi ia Ieroboama ma, ka poe a ke Akua i lawe ai na lakou ka oihana kahuna iwaena o ka Iseraela, aohe ohana e ae e hana ma ia ano. A pela no ko Ieroboama ma lalau wale ana i ka poe makaainana, i mau kahuna no kona mau aoao. E nana ma 2 Oihanalii 13:6-9. Pela no ka hoomau ana o ia hana lalau.
Eia nae ka mea nui; o ka make ana o ua kanaka nei o ke Akua, pehea hoi ua kaula elemakule la, ka mea hoi nana i i aku, He kaula no hoi au e like me oe, a ua olelo mai nei ka anela ia'u ma ka olelo a Iehova, i mai la, e hoihoi mai oe iaia me oe iloko o kou hale, a pela'ku. E pomaikai ana anei ua kaula la ia Iehova? He ninau maopopo no ia. Pehea hoi nei, ua apono mai anei o Iehova i ko Ieroboama hoomau ana ma ka hana hewa mai ke alo ae o Iehova? E nana ae ma 1 Na'Lii 14:1-20. Pela no ka hopena o ua kaula elemakule la.
E waiho paha ia, a e kaana wale ae kakou maanei no ka mea, ua oleloia mamua aku la no ka hoomaka ana o na hoomana e ana mai ke alo ae o Iehova, no ka hewa a mau hewa o Solomona ke keiki a Davida, ke alii o ka I seraela. Pela no hoi ke kaua mau ana o na aoao hoomana elua iwaena o ka Iuda a me ka Iseraela. A no ka mea, ua kamailio ae nei kakou mamua i ke kumu o nei mokuahana o lakou mai ka noho like ana mai a Davida mai ke 'Lii maikai loa, a nolaila, aole loa i poina iki i ka Mea Mana kona inoa i na kau a kau. No ke ano haipule io no o ia kanaka.
Aka, ua lilo kana mau pono a me kana mau pomaikai i me ole, no ka paakiki loa o Reho boama ke 'Lii o ka Iuda a me ka Beniamina, oia wale ae la no, aka, hele ae la na ohana he umi mamuli o Ieroboama, a kapa ae o ke Aupuni o Iseraela ka inoa hui no lakou, a he poe hele ole lakou ma Ierusalema e hoomana ai e like me ka manao o Ieroboama i oleloia mamua o nei haina olelo, a nolaila, kauoha ae la oia, ma na wahi kiekie kahi pono e hoomana aku ai i na kii bipi, a pela aku. No kona maka'u, o hoi na kanaka a pau a hui pu me ka Iuda ke hele lakou ma Ierusalema e hoomana ai, a pepehi mai lakou iaia.
Pela no kakou e o'u poe makamaka nana Baibala, e ike ai ia manao diabolo i komohia mai ai iloko ona, a lilo ae la ia mea i mau mea e kue ai i kona mau hanauna mai ke kupuna hookahi mai, a hoowahawaha ae la ia Iehova ke Akua o ko lakou poe kupuna mai a Aberahama, Isaaka a me Iakobo, nana mai hoi lakou a pau. Aka, ua ike kakou i na haina mokuna a me na pauku maluna ae nei. Pela no ka hana hewa mau ana o ia lahui Iseraela, a hiki wale mai hoi i ka wa o Iesu Kristo.
No ia mea, ua nui wale na kaula o ia aoao, e olelo ana, "aia no o Ieho va me lakou." No ka ike no i na kanawai he umi i loaa mai ai ma ka lima o Mose mai ke Akua mai ma ka mauna o Sinai, ka mauna hoi o ke Akua, ana i hoike mai ai i kona ano Akua, a me ka weliweli i uhiia i na ao a me ka ohu, e uhi ana a puni ua mauna la, a me ka pu e kani ana me ka hekili a me ka uwila e owaowaka ana imua o na maka o lakou. A no ia mea, olelo ae la lakou, "Aole pono ia makou e hookokoke aku, e hoopa aku i ka mauna o ke Akua, o make makou." He mea make iho la ka hoi i ko i ala hoike pono mai imua o lakou, i ke ano o ke Akua o ko lakou mau kupuna, i ike hou hoi lakou iaia, e like me ka Mose ike mua ana, a pela hoi ma Aigupita imua o lakou.
Aka, i ka wa i ma-o ae ai ua mau mea kamahao la, a nani lua ole hoi, a mai i ae no paha oe-a ua loaa iho kahi mihimihi iloko o ia ike, a e lohe ana hoi la. A eia ka auanei e hana ana lakou i kii bipi keiki, a kapa ae la, "O ua Mose nei keia nana kakou i alakai mai ka aina mai o Aigupita." A pela iho la paha i hana'i o Ieroboama ke alii o ka Iseraela ma ia ano no. Aka, aole loa nae i loaa ka pomaikai ma ia ano a mau aku, o ka poino mau ka mea loohia pinepine ia lakou, no ko lakou malama ole ia Iehova ma ko lakou mau naau. Pela no i ulu mai ai na enemi a puni lakou. Aole no hoi o ka Iuda a me ka Beniamina wale, o na lahui e mai no kekahi, na ke Akua mai no ia mea, i mea e loaa ai ka mihi, a hoi ae a malama ia Iehova a me kona mau kanawai. Mai a Olekukahi no a hiki Olepau ka mea o ka Ole.
E waiho iki no ia mau haina, a e kamailio ae paha kakou no Rehoboama, ke keiki a Solomona, ke'Lii o ka Iuda a me ka Beniamina, na ohana hoi i koe mai ma ka pono o ko lakou kupuna 'Lii oia hoi o Davida. A pela i noho mau mai ai o Iehova, ke Akua o ua Davida la me laua. Aka, aole keia 'Lii ma ka pono o kona kupuna, no ka mea paha, ua maa oia i ka hahai ana ma na aoao o ka poe opiopio, nana oia i ao mai penei, a pela. A me ia no oia i haalele ai i ka olelo a ka poe kahiko, a kakou i kiei aku nei mamua.
E na makamaka, ua maopopo ae la ia kakou ka hana a ua 'Lii nei, a maanei hoi kakou e kalena iki ae ai, no ka hemahema loa o ka hana ana a keia 'Lii, a no hea mai la kona hemahema? Wahi a ka mea ninau mai. A penei hoi ko'u manao hoike wale ae, no ka mea, ua kiei mua aku nei no kakou, a kuka pu ae nei no hoi, o ka lalau maoli o ka Solomona mau hana mai ke alo ae o Iehova, ke Akua o kona makuakane. A pela hoi paha kakou e ike ai i ka hilinai nui ma ka ike, a ua nele ka maka'u i ke Akua o Davida ke 'Lii o ka Iseraela, aka, he mea nae paha e ko ai ka Iehova mau haina ana i berita ai me ua Solomona nei. Pela i olelo ia ai ma 1 Na'Lii 9:2-9.
No keia mea hoi la, ke ninau nei hoi au, heaha ka mea o ke Akua i hoike e mai ai ia mau haina ia Solomona? Ma ke ano Akua no. Oia paha ka haina kupono, no ka mea, ua ike oia i ka mua a me ka hope o na mea a pau, a no ia hoi i kapaia ai he Alepa a he Omega, he Kumu a me ka welau; a nolaila, ua pau loa na mea a pau iloko o keia inoa, a pela no ka nui o kona ike a me kona lohe mai ke kumu o ke ao nei mai a i kona pau ana, no ka mea, e hana hou ana ia i lani hou a i honua hou, a e kapaia oia o Ierusalema hou. A o ka poe e malama oiaio ana i kana mau kauoha, e pomaikai mau ana lakou ia ao aku a ia ao aku, a e oia mau ana no.
E huli hou ae kakou a nana hou ae i na la o ko Ieroboama noho alii ana maluna o ka I seraela i na makahiki he 22, a make ia, lilo ka noho alii ia Nadaba kana keiki ma kona hakahaka.
Pela no hoi o Rehoboama ke keiki a Solomona, i noho alii ai mahope o ka hala ana o na makahiki ona he 41, a alii ae la oia maluna o ka Iuda a me ka Beniamina. A o na la a pau ana i noho alii ai, he 17 makahiki, a make aku la oia, a lilo ae la ka noho alii i kana keiki ia Abiama. A ua make ua poe alii la me ke kuikahi pu ole me ka haina maluna, pela no ka pno ole o ka Rehoboama ma mau hana, aka, ua loaa no nae iaia ka pilikia ia Sisaka, ke alii o Aigupita, no kona hele ole mamuli o ke kauoha a Iehova, ke Akua hoi o kona kupuna alii. Pela ma 1 Na'Lii 14:26-31.
Maanei hoi kakou e lualai olelo iki ae ai, no ka mea, ua ike ae nei kakou i ka hope o ke akakuu ole mai o ka manao mamuli o ke ao ana a ka poe kahiko i ke 'Lii, ka poe i pakapaka lea na loina hohonu o ka ike noho akahai ana mamuli o na kauoha a Iehova ko lakou Akua. Aka, i mea no e ko ai ka ia la mau haina ia Solomona, ke huli ae oia mai ona ae. Aia ma 2 Oihanalii 12:1-16; a malaila e maopopo ai na mea a kakou e olelo nei no Rehoboama.
E pau ae ko kakou nana ana no laua, a e huli ae paha e nana no Abiama. I ka 18 o na makahiki o Ieroboama, na alii ae la o Abiama maluna o ka Iuda, a ekolu makahiki o kona hoomaka ana, a ua oleloia malaila, aole ia e haalele i ka hana hewa a kona makuakane.
Pela no hoi paha kakou i kamailio ai mamua aku nei no ia ano, aka, e noonoo ae kakou i keia ma ka pauku 4-8 o 1 Na'Lii 15: A ma ia mau pauku, he mea kupanaha, no ka poina ole o ka Davida i mau hana maikai a pau imua o ka Mea Mana, nolaila, haawi mai la ia i kukui ia Abiama, ma Ierusalema. a ua ike mua aku nei no kakou i kana mau olelo ahewa ia Ieroboama ma, no kona kipaku ana i na Levi, na Kahuna a Iehova, ka poe mamo a Aarona. A ua hoonoho ae i na mea e, mamuli o na mea a mau mea o na keiki kii bipi.
Aka, ua olelo pinepine ia no kakou mamua ae nei no keia mea a kakou e olelo ae nei, aka, o ke kumu nui no ia o keia alakai manao ana, i mea hoi no kakou e ike maopopo aku ai i na kulana o na Bihopa, i oleloia mamua no Iesu Kristo paha. E laa la, pau i kipakuia la, a me ka hoowahawaha ia la. Nolaila hoi, ke ninau nei au, aole anei o ka mua ia o ka haalele ana i ka mea oiaio? Aka hoi, ke olelo mai nei hoi o ia la, "He ekalesia nui io ka o ia la." He i aku nei au, ano wale mai nei no kakou o ka ike ana i ka mea oiaio, he 46 ae nei no mau makahiki la, aka, aole o kana mai ka poliuliu loa o ka hoowahawahaia ana, no ka mea, na Iehova mai no, no ka mea, ua kue ia mau hoomana i ko ke Akua mau kanawai.
E waiho ae ia, a e nana hou ae hoi ia 1 Oihanalii 13:10-20. Pela no ka hiki ole ana o ka oiaio i ka mea lolelua o ka manao, e laa hoi paha la ka hoka o ua Iero boama la, no ka mea, aia ka mea mana me Abiama ma, no ka mea, ma ka inoa o Iehova ke Akua o kona kupuna. Pela ia i lanakila ai maluna o Ieroboama, ka enemi no ko ke Akua poe oiaio.
(Aole i pau.)
Pio IX.
He wahi moolelo pokole no Pio IX, ka Pope o Roma i keia wa e noho nei, a malia hoi paha he nui ka poe e noho nei e makemake ana e lohe i ka moolelo o keia kanaka kaulana o ke ao nei.
Aia ka! I ka hopena o ke keneturia umikumamaono, he kanaka hana-kahi o Alebereto Matai (Alberto Mastai) kona inoa, no Beresekia (Brescia). A no ka holo lea ole o kana oihana ma ia wahi, nolaila, hele aku la ia a noho iho la ma Sinigaglia, a ua pomaikai hoi kona noho ana ma kona home hou, no ka mea, lilo ae la oia i kanaka waiwai, a no ia kumu i loaa ai iaia ka lima o Fereti, (Ferretti) he Lede opio waiwai nui, a he alii no hoi oia. A ia wa no i pii ae ai oia (Matai) a ke kulana alii i kapaia he Count.
O keia iho la ka hookumu ana o ka hale a Ma tai Fereti.
No keia hanauna mai o Girolamo Matai Fereti, i mare ai i ke kaikamahine a ke Count Salazi, a o ka hua o keia mare ana, oia o Giana-Maria-Matai, i hanauia i ka makahiki 1792, a oia hoi o Pio IX. i keia wa e noho nei.
Mai kona wa uuku mai, he ano nawaliwali oia, he keiki paaoa o, a he pilikia no hoi ka hanai ana. I kona wa keiki, hoouna ia oia i ke Kulanui ma Voletera, malalo o ka hoonaauao ana a ke kumu Inigirami (he aohoku), aka, no kona ano omaimai, nolaila ke kumu keakea i kona ao ana ma na mea ao o ua Kulanui la.
Mahope iho o kona hoi ana i kona wahi noho, ua oluolu maikai kona ola, a hoomaka ae la kona kino e ikaika; ia manawa no hoi i ike ia aku ai kona ake nui e komo i ka oihana kaua. I mea e kupono ai oia no keia oihana, hooikaika nui iho la oia e akamai ma na mea e pili ana