Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 24, 12 June 1869 — NU HOU KUWAHO. [ARTICLE]

NU HOU KUWAHO.

M.i ke ku ana mai oke Lif& D. C. Morrn%" ma ke k<ik Pc«kel3 nei. lar<e 9. oiit Kapihkiko mii, ihko o na h pokele he 13. 03 leaa mai ia makou na mea heu malaio iho : No /Lmerika. . \ Ma ka h2O o Mei, ua ka ?.e ma KapaU* 4 kiko. ka mokuahl ho!ohoto rrawaena o Kina a me KapeUkiko, iloko o na la he iwakmioa , - kamamaiima a me eiwa hon. O *-Kina* T . ka inoa oua mokuahi la. Ua iawe mai ois t - he 1310 mau ohoa ; a mailoko ae o ia heiuna, he 1250 he mau ohua pake. Oka nui . o na tona ukana, he 1.315, oia hoi, he ko- : paa, ti lau ame ka raiki aa ukana. O keia , mau ohua pake i lawe ia mai ai, ke haiia r m»i nei, e hoounaia ana i Kikako, a maiaila e hoolimaiimam ai no na mahina kanu nui / ; ma nn mokuaina Hema. j Ua koho hou ia o Gen. Loaana i Aiihika|ua Nui, a o Gen. Keikimaikai (Fairchi!d) i j Hope Luna Ahhikaua oo ka Puali Koa Nuj 5 o ka Hipuhalika. i Oke kaa-ahi lawe ohua mua, nana i lawe aku mai Kakarameta a i Omaha, ua hiki nku no ia ma ka Poaono, Mei 15. Oka nui o na ohua maluna o ua kaa-ahi !.i, ua hiki aku i ka 500. | Ua haawi aku ke Kuhina Kaua o Amerika Huipuia, i na kauoha ia Adim3raia HotT, mai ae uku ia i kekahi manuwa Sepania, e nana a e huli i na moku Amerika e hoioholo ana ma na kai o Cuba. O kana hana ia o ka maiama j ka pono kalepa e iike me ka maiama ana i na haole Amerika kainaaina i noho maiaiia. Ma ka nupepa 4, Tnbune," ua hooinhaia ae, e waihoia aku ana ka inoa o Mr. Hanaie Pierce, (haole kamaaina paiia ma Honoiulu nei mamua, a eia ma Bosetona) i Kuhina Noho no Amerika Huipuia ma Hawaii nei. IS'o ka mea hoi, o J. H, Hutchinson, nona ka inoa iwaiho mua ia aku oi i ka Haie Ahaolelo, aoJe i hooiaio mai ka Haie, nolaiia, ua manaoia e koho hou, a o ka inoa paha auanei keia. O ka mokuahi hao "Atlanta" o Amerika, ua kuaiia aku. He moku h?.o keia no ka poe kipi mamua, nka, i kona hoopuka ana aku i ke awa, ua huki koke ae ia keia i ka hae o Cuba. iMa ka ia 12 o Mei, ua hiki ae o Generala Makaielana ma Wasinetona, a ua hele aku oia e ike i ka Peresidena, a he mau ka- . mailio ka laua. Ke olelo nei kekahi mea kakau nupepa o . Kikako, ke lawelawenei o Adimarala Porter • ma ke ano Hope Kuhina no na numoku,a ina ka la 12 o iMei, ua noho mai oia ma ka • halawai o na Kuhina no ka manawa mua. 1 He eono mau mokuahi nui i pau ike ahi ma ke awa pae o Cinitinata. He 'nui ioa , ke poho no keia pau ana. O kekahi mau hoa o ka puali kaua o Generala Toina, ua ake nui loa lakou e haawi aku i ke Generala i kekahi makuna mea kala a lukou i hoomakaukau ai, aka, inamuii 0 kona hoole ponoi ana mai, ua hoole ia. No Cuba. Ma ke kaua mawaena o na kamnaina o Cuba a me na Sepania ma Los Tunas, ua hauie iho iloko o ke kahua kaua, he 1200 mau Panioio i make, a he 1,000 mau kanaka Cuba. Ua Kukulu ae na kanaka o Cuba 1 Kipuhaiika okoa, me ko iakou ae ana hoi ia Cespedas i Peresidena, a in Gen. Quesada i Aiihikaua IVui. Ke kuahaua nei iaua a elua i na kanaka o Cuba, e kaua a lanakila, a i ole e make paha iioko o keia hoao ana. O kahi e noho ai o keia aupuni kuokoa hou, aia ma Quermance, he wahi uuku aia ma ka Apana Waena. O kekahi haoie nona ka inoa Casanovia, ka mea i iawe pio ia e na mana Sepania ma Cuba, n o kona waiwai, ua ia\ve wale ia. A ua paiopala aku hoioia ī ke Kuhina Kaua o Amerika Huipuia, e hoikeaku aua he kanaka Amerika oia, a ua noi pu aku no hoi, e hooikaika o Auienka e noi ae i na mana Sepania, e hoihoi mai i kona mau waiwai a pau Ua. He lono'wnie ka i loheia aku ma Kio Jeneiro mai Parcgua aku, o ke Kuhina Noho Amerika MeMahon, ke noho la, he paahao

na Lopeaa ; aia uui kekahi wahi iwaena o ka aina. Ke hona nei ke aupuni o Alesiko i kuikahi no ke kalepa ana me ke agpuni o Gere« mania Aknu. Ua olelo waieia, ua holo mai kekahi moku lawe mea kaua mai Deleware mai, me na kanaka he 500, e manao aaa e holo mai a hui nie na kipi o Cuba. ; Ke hoike mai nei na kanaka o Cuba, aia maloko o kolakou puali k;iua, be 5.500 mnu haole Amerika ; a o ka huina patt o ko ia» j kou mau koa, he 28,000, me ka iako pono i oa mea kaua. Ke manao nei lakou, o ka j mea waie «o e hooholo mua ai i ko lakou j makemake, o ko Amerika hooia ana e ku : . ka wa. j Ma kahi e kokoke ana i Puerto Pnneipe, 1 ua hooukaia he kaua hahana loa, a hookaIheia na koko mawaena o ka puali koa Sepania a me ka puali koa o Cuba. I ka hoo- : makn ana o ke kaoa, he 4,000 wa!e no ka ;nui o na koa Gubn, aka, ua hoomahuahuia |tuai nae r mamuli o ka hiki hou aoa mai o I ua kokuA .i me ka hui pu ana mai o kekahi ;bataliona koa negero i haaiele aku i na koa , Sepnnia. a holo mai e hui me oa Cuba, a e kue aku ia >Sepania. Moiaila, aia inaiaio o |Generala Que«ada o ka aoao kipū he 7,900 I mau koa ; a malaio ho» o Gen„ Le*ca o Sel paiiia, he 3,500 wale »o. Ua huipa ino ia |afcu na koa o a ua holo aku lakou jme ka waiho itm i n.i !;»ko knua a mo keka. jhi inau pu-kuniahi o lakou. Ua hiuile pi: |imj hoi iloko o ta kaua ana kekabi mau alīi

ko\ kauUna o j»kou. No -anakwi an-i o na koi 0 Csba, nolaih, ke nei boi D3 Sep?ioh, 3c r o e hi'iOii hoa ana i na kni rika ke hele i ke kaua. He mea ke 1 e hoo hauoli ai i na kanaka o Cubsi t no ko iakou ake e kuekoa. No Europa. La eleloia roaj, e ho-ooni mai ana ke Saleuna o Toreke, ī kekahi Combina o kona aupuni, e heie mai e nana i ke alanui kaa «ihi 0 ke aupuni o Amenka Huipuia.e mee nei mai ka Hikina a i ke Komohann, ine ka manao e lawe aku i Tareke i ke ano o ke kapili aianoi hao ana a Amenka. Ma ka Poaono. Mei 15, ua hoike aku ke Kuhina Noho mua o Ao\erika Huipoia ma Ladaoa, 1 kona hoi i kooa aupuni iho. ma ka jeta i ka Moiwahine o 3eritaoia nu», Ke hoike mai nei na nupepa, he omaimai loa ko keia kea kaulana o Uaiin, oia boi o Ganpaiadi. Ke hopohopo nei kona kauka, no kona oia a me ka oie. (Ja hiki mai ka iono mai Taherana Peresia mai, he hakaka ma na aianui ka i \ke\a malaiia, mawaena o kekahi aoao Hoomana a me kekahi. Ua iako like nu aoao elua me na mea kaua, a ua manaoia, he ekoiu haneri ka nui o na kanaka i make. Ua kaheaia na koa, a ua hoopauia ka hakaka. Ua hiki aku ka iono i Ladana, mai Rio Jeneiro alai, e oieio ana. aia o Peresidena Lopeza, ke paa ia i kekahi kahua ikaiku kupono mawaeoa o ka aina, me na koa 9,000 maialo om. He nui ke pioioke ma Parisa, no ke koho barota nkea ana o ka lehulehu. He 4 inau haiawai nui a ka lehulehu i kukulu ai, aka, ua papa wale ia no e na makai, a hoopau waieia no. He pono anei keia iiaiia a ke aupuni Farani, ma ka papa ana i na aha halawai a l»a lehulehu i kukulu ai ? Hunahu.na Pili HOO.MAXi\. E na makamaka Pope e noho ana ma ka pae aina o Hawaii nei, aia Farani kel.ahi Kahuna Pope, o Makua Hyncinthe 'kona inoa. O keia kahuna, he inauao nui kona, n he mana hoi e aiakai a e kauo hoi i ka iehulehu. Mamua iho nei, ua hele makaikai aku oia ma Liona, ka lua o na kuianakauhale nui o Farani, ma ke ano e hoohoihoi aku i ko ka lehulehu kokua aloha, e kukuiu i hale no ka poe ilihune, a i Haiemai hoi no ka poe i ioohia i ka mai. Ma ke anama a uu kahuna Pope nei i haioieio ai, ua piha loa i na ,tausani o ka poe i hele mai e hoolohe, Ua lawe mai oia i kana pooieio inailoko mai o ke Kauoha Kahiko, i kakauia ma Soiomona 22 : 2 ; penei ka heiuheiuia ana: "Haiawai pu ka poe waiwai a me ka poe ilihune ; na Ichovaiakou a pau i hana." Eia kana ninau mua : 44 Heaha ia ka inea hookahi e kukuiuiaai ka noho aloha mawae* na o ka poe ilihune a mo ka poe wai\vai,a mawaena o ka poe kiekie a me ka poe iiaahaa ?" Ma kekahi oleio hoi, "Heaha ka mea hookahi e kukuiuia ai mawaena o na papa kanaka o na Ahahui me ke kue ole inawaena o ka holo mua ana o ka pono pili uhane a me na pono pili kino ?" Eia ka haina a ua kahuna Pope nei la : ik O ka Euaneiio no, ka mea nana e hooliua mai i ke niuha o ko kakou mau hoalauna, oia hoi ke aloha Kristiano." Eia hou aku kana noi, E kuu akeaia ka hoonaauao ana ma ka manaoio a me na hana haipule. a pela aku. Eia no hoi kana mau huaolelo hope ; ,l Ua ike anei oukou i ko Perusia lanakila ana maiuna o na kahua kaua ? Eia wale no, o na kanaka o P*?rusia, ua oi aku ko lakou hoonaauaoia, ua oi aku ko iakou ike hoomana ; a no ka mea no hoi, ua ho-o pakaiiiia iloko o na eke iii a kela a me keia koa Perusia ua oaihala pakahi. Ke pakui hou aku nei hoi au i ka mea i uiu mai ai ka mana a me ka oi o ka maikui o na lahui Hoole Pope, o ka loaa ana o na baib3ia a me ka heluheiu mau ma ko hkou mau haie iho. Ua papaiua ka'u holo ana i E-ie-iani, a ua iohe au a hoomaopopo, o ka Baibala ka ikaika o kela iahui." O ka poe e noho ana ma keia anaina, he poe ohana Kakoiika Koma ka nui, e hooiohe ana i na oieio akamai a ka haioieio naauao me ka hoolohe. O ka ohi ana no ka pomaikui o ka haie no ka poe iiihune ma ia anaina,he iwakaiua tausani hapaha Farani, oia hoi he eha tausani daia. He ohi nui ana keia, he mea ia e hooia mai ana, i ka mana a me ka makemakeia o ka Makua Hyacinthe oieio ona. Aka, heaha la auanei ka Pio IX e oleio mai ai no keia Kahunapuie, uia maioko o kana haioielo ana ko ka Baibala mana maikai i iiokiekieia a oi ioa ae mamua o na ano pili hoomuna a ka Ekalesia Roma 'i Aoie anei 0 Pio IX e hana i kekahi mea e hoinoino ai a kue oku ia Makua Hyacinthe ? He liiki nopaha, aka, o na hoahewa ana a ke Poo Pope kahiko, aoie ia he mea e papa aku ai i keia kanaka haioieio akamai, mai kona hoomau ana aku e hana i knna hana, a e kna mai ai koua mahaioia e ka iahui kanaka Farani. Ma na mokupuni o Maikonīsia, kahi a na Misionari Amerika a Hawaīi e hoolaha nei 1 k& maiamaiama ma ia pae aina, ke haiia mai nei, o ka poe i buti mai, aole a iakou dala, aka, aoie nae i nele ioa iakou i ke kokaa ana mai i mea e hoio ai ka hana. N'o ko lakou nele i ka mea poepoe ole, ua hopu lakoa i na aiia niu, a hookapu mai ia ma ke ano mahina hou. Ua halawa» ae ka Ahahui Hookha Baibaia o Beritania a me ko na aina e, ma ko iakou halawai mua ma Napeie. Ma i.i wahi i haiia ae ai, he 276,000 raau Baibab a me 55.000 inau apana haihala i kuaiia ma ltaiia. Ua kuai aku ka mea kuai huke, a ua ieaa mai na ds<ahe £-100 mai w-aena mai o oa ktv» ; u he .€9 000 ma? na Kaioiika Ro« ma waie mai m>. He uui ke kuaiia ana'o ua buk« ma ka aoao hema o lialia, Aia no

hoi ki mokupai» o Si«ā!i, U henoie* U ka hana 3 na kain*ka kaai bake malaila, aka. elaa mau wahi roa ia mokupuni. i hookipn ose i* mai ai oa men koai hake. ska, ua hann lt:o !<*a ta. 0?a mia vr»hi, am ialo o ka mana o rva kahuea Fope, ak*, wa miianw a kokua nui na Lana Aaponi i ke Kanawai. Ma Rovt£o. oa miim kekahi mau baiboS4, a ua puhiia 1 ke ahi.aka. ua boahewaia ka pee hana he«ni, e hc»otikoia. Ma ka la 1 weheia ai ka Ahaolelo o Mad3rida. ekolu taos3ni ame Bake Euaneiio, a elua UQsani maa Buke Epī?eß)le a me oa bake hoomana e ae i kuai ia ma k»bi heokahi ma ke kulanakauhale o Msd<irida. I ka makahiki IS6O a mamoa iho, ua oiuo!u i ka Moi o Imiia, ka heie makaikai ana ako ma ka hema o kaiia. Aole nae iae ka Moi e holo aku maiuna o ka aina Pope, ma ke nianui kaa hao e moe pololei ana. Ma Peru~ia, ua hookauiua iki ka Moi no kekahi wn, a ua hoomakaukau ae na kihuna no ka hookipa ana aku iaia maloko oka Haiepui£ a hoāke akea mai i kekahi mau mea a lakou i loaa ai, aka, no ko Catinela hoole ana, aole e he!e mai i ko ka Moi hiki ana aku, noiaila, ua hoole no hoi ka Moi. Peia no hoi ka Akihihopa o Napeie i hana ai. Ua haaieie e iho oia ia Napeie mamua ne 0 ko ka Moi hiki ana aku, a pela no ua Akihihopa ia i noho kaawaie aku ai, a hiki wale i ka wa a ka Moi i hoi aku ai. He opu kekeue iho la paha keia 0 ua poe hooiaio nei. Kahnha ! o ka hewa hoi kona enemi, eia ka hoi o ke kanaka no kekahi. Ika holo ana aku nei o ka Hihopa Tope maiuna o ka mokuahi "kiaho," ua nui ioa ka poe i heie aku e honi i kona komo guia ma ka manamana lima. Heaha ia kona mea i papa oie iho ai, aohe ia he wahi kupono no ke aioha, oiai he guia wnie no ia e honi īa la. Maiia nae paha, no ke ano iikeiike noho aupuni Moi honua no ea.