Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 1, 1 January 1870 — Page 3
| This text was transcribed by: | Anelailikea Ferguson |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE KUOKOA, HONOLULU, IANUARI 1, 1870
kole waha, nolaila, ke kapae loa ae nei makou, aka, mahalo no makou ia oe no ka nui o kou kakau ana i keia nupepa. Ua hoopoina loa makou i ka oukou hoopaapaa aole e manao hou aku, a nolaila no hoi makou e noi nei ia oukou e hoopau.
Ua loaa mai ia makou he palapala mai ka mea mai i kakau pohihihi i kona inoa, aka. o Lahaina, Maui na inoa maopopo. He mea hou no paha kaua i kakau mai ai, aka, no ka hauhiliki o ke kakau ana, nolaila, ke kapae ae nei makou i kou luhi.
Ua ninauia kekahi ninau e kekahi keiki o Makawao, a penei no ia: "O na wahi pake hana kumakahiki o Hamakuapoko. Maui, he ui he ninau. Ua ae ia anei keia pae pake e hooinu ti aku i na kanaka i ka la Sabati me ka hoouku ana ?" Ke noi mai nei kela e hoike aku kakou, a ke noi aku nei boi makou, e hele aku e ninau i ka maono o ka Lunakanawai Apana malaila. ina he. pono a ina he hewa. Loihi loa kou kaukolo ana mai ianei. I ka makou no nae, he hana imi waiwai wale no ia i ka la Sabaii.
He mau wahi kaaka hoopaapaa. Ma ka Apana o Kooa nei, i kekahi Poaono. i hala iho nei. ua hui aku kekahi mea lawe nupepa Kuokoa ma kona ala e hiki ai i ka home. aka, iaia ma ke alaloa, halawai mai la oia me kekahi kanaka o Ai kona inoa, a noi mai la i ka nupepa e ae aku iaia e heluhelu. Ua oluolu i ka mea waiwai. a haawi aku la me ka manao e hoihoi koke mai ana. Ku loihi laua ma ke alanui, a no ka hoonahili o ka palaualelo lima nui. @@ aku ka mea waiwai e hoi i kauhale. Olelo mai ka palaualelo, "aole hoi i pau ka'u heluhelu ana." Ia manawa, olelo aku ka mea waiwai, aohe no hoi i pau ka'u heluhelu ana. No ke aha no kou lawe ole i Kuokoa nou." Pane mai kela aohe makemake, aia wale no kana makemake o ka mahalo aku i ka hai nupepa e heluhelu.
Aohe no e lawa ka makemake heluhelu i na pili @@@@ hana, aia no nau kau nepepa p@@@@. alaila lawa ka puni heluhelu. Mai hoikeike na mea a ae e like pela. o palea ia auanei ka lana a he hoka ka hope. Pela mai ka mea loaa ka nupepa ma kana palapala.
Ua loaa mai ia makou he palapala mai a S. K. Low mai o Kilauaea, e hoike mai ana no ka hoomaka hou ana ae o ka Pele e a, a ma ka loaa ana iaia he wai auau pumehana ma ka lua, i hoopumehana ia mai e ka mahu o ka Pele. E ike ia kekahi palapala mai Koua mai, e pili ana no ka pele ma Mauna Loa.
Ua palapala mai kekahi makamaka o ka ua Kanilehua ia makou, ua makaukau a ke liuliu nei na kamaaina o Hilo no ko lakou ahaaina makahiki hou ma ka la akahi o Ianuari, oia keia la, e like me ka lakou hana mau ana i na makahiki i hala iho nei. Ma ia la, e puhi mai ai na keiki puhi ohe o ua kaena la, a e ike hoi na mea a pau, o ko lakou hoike nui loa ana ia ma kela hana hoolealea pepeiao a hookapalili puuwai.
Ua loaa hou mai he palapala ia makou mai Hilo mai. na ka mea puni kakau J.W. Kealohanui. Maloko o laila makou i ike iho ai, aia ma Puueo ke kukuluia nei kekahi Ahahui Humuhumu Kapa Apana ma kela wahi. Mahalo no makou i na e paa ana ka hune kapa apana o kela pue nana i hoala i kela hana nui. Aka, in a ua hana lakou mamuli o ka lealea no ka manawa pokole, alaila, he makehawa.
Ua loaa mai he olelo pane in D. W. L. Wahinealoha o Hamakua, Hawaii mai ka peni mai a J. Welewele, e hoole ana i ka oiaio no na olelo hoolaha hewa a ka mea nona ka inoa mua e pili ana i ka hana a ka Luna Alanui o Hamakua. E hoopuka no makou i kana mau olelo pane ke loaa ka wa kaawale ma keia mua aku.
Ua pane mai nei o B. Manoa o Opihikao, Pana, Hawaii ia Naahumakua o kela wahi hookahi no, i hoopukaia e ka mea nona ka inoa hope, e hoino ana i ka mea nona ka maluna ae. No ko makou wahi kaawale ole i keia mau pule i kaa hope ae nei, nolaila, e kali hou aku ana paha i pule hou aka. E ahonui no ka pono.
Ua hoouna hou mai nei kela kanaka puni kakau o hilo ia makou, no ka uleu hou non ae o ka mahiko o Amauulu i ka wili ko, aka, no he anu nui e ne o na mea i koe, nolaila, ua kapae ae makou ma kahi e i ka hoolaha pau ana aku.
Ua loaa mai ia makou he palapala mai a S. K. Low mai o Kilauea, nona ke poo: "He wahi kanaka aihue kao," o Alualu kona inoa. Ua hoopiiia imua o ka Lunakanawai Apana o Puna, a ua hookolokolooia a ku ka hewa, ua ae maoli mai no.
Ke hoike mai nei ka peni a W. D. Golia o Lihue, Kauni, ua nalowale kekahi wahine ma kela apapa maluna ae. O ke kumu o ka nalowale ana, ua loohia mau oia i ka pupule. Ua make paha oia a ua loaa hou mai nei paha.
Ua hoouna mai o Daniela Mason o Henley Siskiyo Co., Kaliponia ia makou; maloko o laila makou i ike iho ai i kona kamaiho ana wai, ua ike kumaka oia i ka liona hihiu o ka mauna wao akua o Aferika, i hoolakalaia e ke kanaka e lilo i mea hoikeike imua o na kanaka. Ua hoouna pu mai hoi ua makamaka noho ana nei o Kaleponi ia makou i na kii o Generala Tom Thumb a me Comodoa Nutt, a me ke kii o kekahi mau wahine pokopoko loa i like me na kane nona kela mau inoa. Hookahi o keia mau peke i mare i ka wahine, a hookahi aole i maae. Ke noho nei lakou (na Hawaii) ma Kaliponi, aole nae i lohe mai makou i ko lakou pii ana ma ka maikai a me ka waiwai.
Ua loaa mai ia makou kau palapala o Elias Waikane, i kakauia ma ka la eiwa o Okatoba. Maloko o ia leta i ike iho ai makou, ua loaa aku ma kou lima na nupepa i hoounaia aku mai keia keena aku. Oia mau nupepa a pau, ua booiliia aku i mea e ike ai oukou i ka noho ana o ko kakou aupuni. i ka pii ana a me ka ena ana o ko kakou lahui ma kela a me keia lala o ka noho naauao ana. Na oukou ka hoomanao ana no ka mea e hiki mau aku ai ia oukou.
Ua hoouna mai la o Mr. Puleole-opio o Naohulelua. Jau. Hawaii, he elua mau olelo hoolaha. ma na lima kakau ano like ole elua. Ua kakauia mawaho o ka wahi leta he $1 00. aka, i ko makou wehe ana ae, aohe i loaa ia makou he dala hookahi e like me ka hoike a ka wahi leta. Nolaila, no ke kue i ko makou kanawai no na olelo hoolaha mamua o ke pai ana maloko o ka nupepa, ke kapae ae nei makou me ke kakali aku a loaa mai ke dala. Ina makemake oe e hoouna hou mai i olelo hoolaha o keia ano, alaila, e helu mua oe i na lalani kakou lima, me ka boouku ana he umi keneta no ka lalani hookahi.
Ua hoouna mai kekahi mea o Puna i kapa iho iaia o Hoounameahou. O ke poo o kona mea i kakau mai ai, oia no "Na mea hou o Puna, Hawaii." He nui wale na mea maloko, e pono no e hoopukaia, aka. no ko makou oiha loa i na palapala he nui wale e kali nei. nolaila, ke manao nei makou e kali a ka wa kaawale, alaila hoolaha aku. E ahonui no ka pono o na mea kakau mai no ka mea, he wahi moku iki ko kakou. aka, aole ana hele ana i nele i na ukana, ua piha mao oia.
Ua hiki hou mai nei he palapala mai Puna. Hawaii mai, na ka mea nona ka inoa Henry Kapohakimo, e noho ana ma Waipuni i Puna, nona he poo, "Pauaka ka Luna Helu o Puna." Aia maloko o laila makou i ike iho ai. o ka poe i hookuuia no ka loihi o na makahiki ua hiki aku ike kanaono a me ka poe lio ole. hoki ole ua auhau hou in e keia Luna Helu. He kanaha ka poe i hoopii iho nei mua o ka Lunakanawai Apana. He ekolu na la o ka hookolokolo ana a ua hookunia kekahi poe o ka poe i hhoopii mai. Ke kau leo mai nei na kanaka nana i kakau, mai koho ko Puna poe ia Kumahoa. aohe ana wahi pono, a pela aku. O ka makou hoi keia e hai aku nei i makaala oukou, o lilo auanei ka mea i makemake ole ia i mea e hele mai ai e hoopilimeaai wale ai. Ua lohe pu mai no hoi makou. ua onou aku na poo aupuni e hana balota hou oia.
Ua hike hope mai ka moolelo o ka Ahahui Euaneho o Hawaii Komohana, i kukuluia ma Lanakila ma ka la 17 o Dekemaba ma ke ano Ahahui ku i ka wa. E hoopukaia ana ia moolelo ma keia pule ae. oia ka manawa e loaa ai he kowa kaawale no ka pepa.
NU HOU KULOKO
Oahu.
Ua hiki mai he wahi ogana (pila) hou ma Honolulu nei, mai Amerika mai, a e kuai in aku ana i ka poe mea dala, ke makemake mai lakou.
NA KULA AUPUNI o HONOLULU NEI—Ma ka Poakahi o hiki mai ana, la ekolu o keia malama, e hoomaka ana ke kula ana o na kolu aupuni a pau o keia apauna. Mai ua kula kanaka a i na kula haole.
POALUA HOLO — Ma ka Poalua e hiki mai ana, la 4 o keia malama, e haalele ana ka mokuahi Idoho i kona uapo, a huli hoi aku i ke awa kahi ana i holo mai ai. Maluna aku ona, e holo aku ai kekahi mau haole kamaaina.
HALAWAI KAHUNAPULE— Ma ka Poalima alua o keia malama, ma ka hora umi kakabinka, e halawai hou na Kahu Ekalesia a pau o keia mokupuni me na haiolelo pu, ma ko lakou keena e halawai mau nei. Nolaila, ua kauohaia na lala a pau, e akoakoa ae malaila.
MAU KUMU MOREMONA— Ua lohe mai makou, ma ke ku ana mai nei o kekahi o na moku kamaaina o keia awa mai Kapalakiko mai i na la mua o keia pule iho nei, ua kau pu mai maluna o lakou, he ekolu mau Kumu Moremona hou. me ka lakou mau wahine papahia la. O kekeahi o ia mau haole, he kamaaina ma Hawaii nei.
IKE ALII A NA ELELE IAPANA.— Ma ka Poakolu iho nei, ua komo aku na Elele Kuhina lapana maloko o Hale Alii Iolani, a ua hoo kipaia aku laua e ka Moi, mamuli o ko laua mau ano Kuhina mai ka Mikado mai. Ua maikai ke anaina o ke alo alii i ka akoakoa aku, oia hoi na luna Oihana.
HOI HOU MAI I HAWAII— Ua ike iho mukou, i ka hoi hou ana mai o kekahi kamaaina o ka aina haaheo o Kohala, oia o ka Rev. E. Bona. mai o kana huakai i holo aku nei e hoolana kino ma ka aina makua, aka, aole hoi i hehi loihi aku na kapuai, huli no hoi kekeahi i keia wa o ua aina la i manaoia aku ai, e hoomaha iki malaila.
NA HIMENI I HUMU BUKE IA.— Ua ike iho makou, ua pai hou ia, a humuhumu buke ia na mele i boolalia ia ma ka Nupepa Kamalii Ke Alaula mai ka wa mai o kona puka ana a hiki mai i keia mau malama hope. O ua mau mele la a pau, na ka haku mele kaulana no o Hawaii nei, e noho mai la i ka Aiua Mauna. Aia hoi maloko o ia buke hookahi, ua pakuiia mai ka pule a ka Hako, i wea hoopaa na na kamalii a pau e paa ana i kela wahi buke. Ua bui puia hoi kekahi mau pauku Halelo waeia, no ka hoopuanaau ana a pualu like. He wahi buke uuku maikai no. a he emi no boi kahi kumukuai, Peuei. o ka buka me ka ili pepa owaho, he hookahi wale no wahi dime liilii, a o ka buke i humunumuia ka ili owaho me ka lole, he hapala wale no. Ina e kuai nui, e hoemiia no ka inea hapaha. Ua hoowakaukau ia keia no na Kula Sabati o Kawaiahao a me Kaumakapili. aka, he pono na i na Kula a pau e kuai nui. E loaa no ma ke Keena Kuokoa.
NA KIURE KANAKA— Mamuli o ke kauoha a ka liamoku nui. W. C. Parke, Esq, ke hoolaha aku nei makou, aole i makemakeia na kiure kanaka maoli ma ka Poakahi e hiki mai ana. Ua hoopaneeia lakou a ka Poalua, la 4. i ka hora umi o ke kakahiaka, aia ka wa e akoakoa ae ai ma ka Hale Heokolokolo ma Honolulu.h
NA BUKE O KA PAPA HOONAAUAO.— Ua hai ia mai ia makou ka lono mai ke Keena mai o ka Papa Hoonaauao, ua hoolakoia kela Oibana i na buke kula a pau i makemakeia i keia wa, mamuli o ka hiki ana mai. mai Amerika mai maluna o na moku i ku hop iho nei i keia pule.
KA IDAHO— Ma ke kakahiaka Poalua iho nei. ua ku mai ka mokuahi Idaho ma keia awa i loko o na la he umikumamakahi mai Kapalakiko mai. Maluna mai ona, he iwakalua kumamaono na eemoku. Ua hiki pu mai hoi maluna on a na eke lala a me na nupepa mai o Kapalakiki mai a mai ka Hikina loa mai. Hikiwawe maoli na palapala o kahi loihi loa mai, e like me Kaleponi.
KE KANIKELA AUSETURIA.— Ua lohe mai makou, ua hookiekieia ae ko kakou makamaka, Kauka E. Hopemana e ke aupuni Auseturia, mamuli o ka hookohu ana mai a ka Elele Kuhina i kipa mai ma keia awa no kekahi poino i loaa iaia ma ka moana, i Kanikela no ke aupuni o Auseturia ma keia alo alii. He oiaio no, aole i hana kuikahi kakou me kela aupuni, aka, ma ka nana ana i ko kakou launa ana me na kanaka o keia aupuni, ua ano oluolu like no, me he mea la, ua like me kekahi mau aupuni i hoopaa kuikahi mai, aka, he oi loa aku ma ke ano kuikahi like.
KEIKI PAKELE MA HAUULA.— Ma ka Poakahi iho nei, maloko o kekahi hale kanaka ma Hauola, e hakaka ana, he kaikuaana me kona pokii, aka, no ka ike o ke kaikaina e lanakila mai ana kona hanau mau maluna on a, nolaila, holo aku la oia iloko o ka hale i pakele i ka eha, aka, iaia i holo aku ai iloko, lou ae la kona kue maka akau i ke kilouuwea kau ipu kukui e lewalewa ana, a akau ia aku la ka alualu o kona kue maka, a he manaonao ke ike aku i ka la o kona poino ana. Ua pomaikai no nae ua pakele ke ola, a o ka mea i koe e ao iho i na makua, mai hoohemahema i kela kilou e lewalewa mau i na wa a pau. A po kau, a ao webe, a malama ae ma kahi e.
KA MAKANI HOIHOI MOKU.— Ma kela Poaha o ka pule i hala aku nei, ua holo aku ke kuna Ka Moi i kona awa mau i Kahului, aka, mamua o ka hoohiki ana aku ma ke kowa e ikea aku ai ia Lahaina, hele huhu mai ana ka makani, a hoihoi hope mai la. Aka, aole nae i huli hoi koke mai, hoomamawanui no e holo imuam, a no ka paakiki loa mai o ka makani e puhi iaia, huli hou mai la oia, a ku hou ma Honolulu nei i ka Poaono. Ina ua pololei ko makou hoomamao ana, alaila, o ka lua keia o kona hoihoi hope ia ana mai e ka makani i keia awa i keia makahiki. He makahiki makani ikaika keia ke huli hoi nei ka moku kamaaina. Pau nae paha kana hana nui.
UA LOHE MAKOU, ua haalele ka Bihopa o Honolulu, oia o Bihopa Staley i kona kulana bihopa ma ko lakou ekalesia ma Honolulu nei, no ka hoowahawaha o kona mau hoahanau. E hoopauia ana no hoi na hana kohu Pope loa o ia ekalesia. Ua palapalaia aku nei o Rev. Mr. Williamson i noho ai ma Kona, e hoi mai e malama i ka ekalesia, a na na hoahanau maanei e malama i kona ola, a hoopau i ko Beritania uku ana mai. Ma keia hooponopono hou ana a ua ekalesia la, ua hoopau lakou i ko lakou hooikaika nui ana e laha ko lakou ekalesia ma na pea a pau o keia ana. Ma Honolulu ko lakou wahi e hooikaika nui ai. Ma keia hoololiloli ana, na ano oiaio na olelo i hoolahaia ma Amerika. Ua hoolaha makou i keia mai ko makou lohe mai kela aoao mai, a ke kali nei, o ka hooiaio loa ia.
KA HOPENA O KA LUHI O KA MOREMONA.— Ua lohe mai makou, ma ka hoi ana mai o na Elele o ka moremona i hoouaia aku nei i Mauna Pohaku, ua maopopo, ua kuka lakou no ka lawe ana i ke ko paa, mai Hawaii aku nei a Mauna Pohaku. I keia manawa, ua lohe mai makou, ua lilo na ko paa mua o ko lakou mau luhi mua i ke kuaiia aku, a o ia mau dula i loaa mai, ua kaanaia iho nei mawaena o na kanaka paabana, oia hoi na moremona e noho hana la malaila, a ua haawiia he eha dala ke kiekie a ka mea bookahi, a he•dala me hapaha ka haahaa a kekahi mau mea. O keia iho la ka uku o na luhi o ka makahiki hookahi, no ka hoomanawanui ana i ka hooulu ko. Ua kanawai no oukou i ka nana a na moremoua ma Lanai, eia no ke puni wale nei.
NA ELELE KUHINA O IAPANA.— Ma ke kuana mai nei o ke kiapa Eathen Allen mai Kapalakiko mai i ka Puakahi iho nei, ua ku mai ua Elele kuhina o Iapana i Hawaii nei. mamuli o ka boouna ana mai o ka Mikado o kela aupuni nui. O ka Elele nui o laua, o Wooyeno Kamto-no-Kamai. Ua haawiia mai iaia ka mana nui e pana a e hoomaopopo i ke ano nui o na Iapana i hoounaia mai i Hawaii nei, i mau paahana, a e noouoo hoi i ka hoihoi hou ana o keia poe i ko lakou aina i ka pae ana o ka manawa hana. O ka hope Elele Kuhina iho oia o Meewoli Sukeyeegie, ua haawiia mai iaia ka mana e hana i kuikahi mawaena o keia aupuni a me ke aupuni o ka Mikado. Ua noho keia Iapana ma ke Keena Oihana o ko na aina e, a na mokaukau o ia i hana ana i na kuikahi.
HOOKIPA NA HALE ALII IOLANI.— Ma ka hora II o ka Poalima o kela pule aku nei i haha, ua ae ia mai o Adimarala Baron Von Petz, ka Elele kuhina o ke aupuni o Auseturia i Asia a me Amerika Hema, e launa aku me ka Moi ma ke ano ike alii. I ka bika ana aku o ka Adimarala i mua o ka Moi, ua haiolelo aku oia i kekahi mau olelo ku pono a maikai no ka hookipa ana. e mahalo ana i keia Moi a me kona aupuni, a he hoike ana hoi no ka noho aloha pu ana o keia aupuni, me ke aupuni o ke Lii ka Moi o Auseturia. Ma keia mau olelo hoomaikai. ua oluolu i ka Moi, ka pane pokole ana aku, ma na huaolelo kupono, i ka ike alii ana o na Moi me na Elele a me na alii. Mahope iho o ka pau ana o na olelo mawaena o ka Moi a me ka Adimarala, ua hoolauna koke aku ia ka Adimarals i kona mau ahi moku a me kona ukali. O na alii o ko ka Moi alo alii, na Kuhina ekolu, ka Lunakanawai Widemana, ke Kiaaina o Oahu, ka Puuku o ka Moi. Na ukali o ka Moi a me na ukali o ka Alihikaua a me ka Mekia M. L. Moehonua.
KA LA KARIKIMASA.— Ua malamaia he mau halawai haipule e na hoomana Katolika elua, oia hoi ke Katolika a me ke Katolika i Hooponopono hou ia: mawaenakonu o ka po Poalima a ao ae ka la 25 o Dekemata, ka la i manaoia e kela mau he la hanau no ka Mesia. Ma ka hora 12 o ua po nei, ua kani leo nui mai na pu o Puowina, e hoale aua i kela a me keia men e moe ana, e hele i na halepule Katolika elua. Mai oi loa aku ka pono i na ua ki pu aloha ia i kela manawa no ko kakou Mooi, mamua o ke ki pu ana i ka po, no ke Lii o ke aupuni Uhane. ka mea i loelo ponoi mai, me na hua palapala nui, aole no keia ao ko‘u aupuni?
— Ma ka luakini o Kawaiaahao. ma ka hora 11 o ke kakahiaka, ua malamaia he halawai haipule, ma ia manawa i haiolelo ai o Rev. H. H. Parek, wahi a ko makou makamaka haole o ka Hale Hoomaeinai-ka ke hoole aku nei makou, aole na Rev. H. H. Pareka ka haiolelo, aka, na Rev. M. Kuaea He hoike ana keia, aole malaila na mea imi nu hou o ko makou mau makamaka.
—Ma ka hora 12 a mahope iho, ua malamaia he ahaaina ma ke keena halawai o Kawaiahao. Malaila ka Poe Puhi ohe o ka Adimarala. O na pomaikai o ia la he $2 15.00 no ka waihona o ke Kula Sabati.
Maui.
NA HIHIA IMUA O KA AHA KAAPUNI O MAUI. Ma ka Poakolu la 15 o Dekemaba, ua wehe ia ka Aha Hookolokolo Kaapuni o Maui ma Lahaina. O na Mea Honohano A. S. Hartwell a me A. I. Lawrence ma ka noho. Eia na hihia i laweia mai imua o ka Aha:
Ke Lii kue ia Hanale Konawela— Hoopiiia no na meaino wale ma ke keakea ana i ke alaloa. Ua hookolokoloia keia hihia, a ua hoahewaia. Ua uku, he iwakalua kumamalima dala. Ua hoohalahala ka aoao hoopilia, a ua waihoia imua o ka aha Kiekie.
Loio Kuhina ma ka aoao hoopii
Kanale a me Aiko ma ka aoao pale.
Ke Lii kue ia J. Adamu Pupuhi— Hoopiiia no ka huna i waihoia ma kona malu e malama ai. Hookolokoloia, a ua ku ka hewa iaia.
Loio Kuhina no ka aoao o ke lii
Kanale a me Aeko no ka aoao pale.
Ke Lii kue ia Goung Lam Low— Hoopoooa no ka aihue i ka manawa po. Ua hookolokolia a hoahewaia ma ke degere eha. Ua hooaiia he aono malama ma ka hana oolea ma ka hale paahao.
Ke lii kue ia Goung Lam Low— Hoopiiia no ka aihue i ka manawa po. Ua hookolokoloia a hoahewaia ma ke degere eha. Ua hoopaiia he aono malama ma ka hana oolea ma ka hale paahao.
Ke Lii kue ia Lii— Hoopiiia no na hana hewa ino. Ma ka hookolokolo ana, aole i loaa ka hewa iaia, nolaila, ua hookuuia aku oia.
Ka Loio Kuhina no ke lii
W. C. Aeko na ka mea pale.
Ke Lii kue ia Naailau— Hoopiiia no ka hoeha me na mea make, Ma ka hookolokolo ana, alole i ku ka hewa no ka mea i hoopiiia, nolaila, ua hookuuia aku oia.
Loio Kuhina no ke lii
Kanale no ka aoao pale.
Ke Lii kue ia Maihe a me Kane— Hoopiiia no ka aihue. Ma ka hookolokolo ana, ua ku ka hewa, a ua kau na luhi a me na hoopai ana u ke kanawai maluna o laua, oia hui, he alua makahiki ma ka hana oole maloko o ka hale puahao.
Loio Kuhina no ke lii
Nahaku a me Kou no ka mea pale.
Ke Lii kue ia Luuloa— Hoopiiia no ka hoohainu i na kanaka me ka wai on a. He kanaka keia i kaulana ma Lahaina i ka hoohainu i kanaka me ka wai on a. He kanaka keia i kaulana ma Lahaina i ka hoobainu i kanaka, a ua hoopii pinepineia a hoopaiia no hoi ma na aha malalo iho, aka, me keia hoopii ana i keia aha, ua hookuuia aku ka lawehala.
Loio Kuhina no ke lii
Kanale no ka aoao pule.
Ke Lii kue ia Lanon pake— Hoopiiia na ka pepehi kanaka. Ma ke nui a R. H. Kanale ka loio o ka mea i hoopiiia, ua hookuuia ka pake me ka hookolokolo ole ia.
Loio Kuhina no ke lii
R. H. Kanale no ka aoao hoopii.
O na hana i koe, ua waihoia i keia kau aku.
MARE.
Aug 7, ma Keahou Kona Akau, mareia e Rev D S Kupahu, oK@@@ me Kaaimahui no Honokohau.
HANAU.
Dek 25, ma Kapuukolo hanau o Kawahaheenui k. me Luukia.
Aug 18, ma Waihee hanau o Kauahia k. na Nahuina me H@kuko.
MAKE.
MRS. KALAIKINI KAONA. – Dek. 28, ma Kikihale, Honolulu, make o Mrs. Kalaikini Kaona.
Na Luna Nupepa no Kona Oahu.
Kawai. Wailupe.
Kanewahie. Palolo
Keoki Kekipi. Kamoiliili
Nailipelapela. Waikiki-kai
" Aoao H., Honolulu
Kalauli. "
Hu. Aoao Komohana
Pualewa. "
Timo Kahila. "
Kahalehili. "
Ieremia Kealiipoi. Koholaloa
Mikalema. Palama
Kapule. Pauoa
Kekalohe. Kalihi
Oleloino. Moanalua
Kalino. Luna no Waianae
Ka Hebedoma Pule Hui.
E like me ka mea i hooholoia e ka Ahahui Euanelio o o ko Hawaii nei Pae Aina ma ka halawai o Iune i hala aku nei. e hoomanao like ana paha ko kakou mau ekalesia a pau i ka Pule Hui o ka hebedoma moa o ka makahiki hou, 1870— E hoomaka ana ma ke Sabati.mua, la 2 o Ianuari, a hiki i ke Sabati elua. la 9.|
A eia malalo iho na kumumanao, a pule hoi, i hoomaopopoia no kela manawa.
Sabati, Ianuari 2.
Hoomaikai ana i ke Akua no na pomaikai i loaa mai iloko o ka makahiki hala. Hoohaahaa ana no na hewa.
Poakahi, Ianuari 3.
Ka hoohuli ana o ko ke ao nei a pau i ka pno o ka Haku. Na hana Misionari Kuwaho. I hoopomaikai mai ka Uhane Hemolele i na Misionari, na kula misionari, na hoahanau, a me no kahu ekalesia.
Poalua, Ianuari 4.
Na ekalesia.— I lilo ka hai ana o ka Euanelio i mea e hoohuli nui ia ai na hoomaloka, a i mea hoi e mahuahua ai ka ikaika o na hoahanau ma na hana haipule. I launa nui mai ka Uhane Hemolele ma na halawai pule, a me no ohana Karistiano, a me na keiki bapetizoia.
Poakolu, Ianuari 5.
Na Oihana kuloko.— Na hana e pili ana i na hoahanau. Na Ahahui kokua pono. Ka hoolaha ana i na Baibala a me na buke hai pule. Na Ahahui manawalea. Ka hoole wai on a. Ka malama pono ana i ka La Sabati. Na nupepa Euanelio. Na Pake, Iapana, Manibiki, iwaena o kakou.
Poaha, Ianuari 6.
Na Mana Aupuni.— N a Luna Aupuni a pau. I kau ia na kanawai pono. I maluhia like na aupuni. I houkaawaleia aku na mea a pau e keakea ana i ka ulu ana o ka pono. I hoomalu pono ia na Oihana Aupuni malalo o ke ano Karistiano.
Poalima, Ianuari 7.
Ka Hoonaauao Karistiano.— No ke ao ia ana ma ka ohana a ma na Kula Sabati— No na kula la, na kula hanai, a me na kula hoonaauao o na ano a pau loa.
Poaono, Ianuari 8.
Ka lokahi ana o na Karistiano a pau. Ko lakou Hui Euanelio ana. Ke aloha Karistiano. I loaa mai ka haawina kupono i na hana a me na pilikia o keia wa. I hikiwawe mai ko kakou Haku o Iesu Karisto.
Sabati Ianuari 9.
Ka Uhane Hemolele— I kokua mai ka Uhane Hemolele i na hana a pau e holo ai ke Aupuni o Karisto. I hoalaia mai ko kakou mau ekalesia. I mahuahua ae na ano haipule oiaio.
R. NEWTON D. W. KAIUE
NA LUNAMAKAAINANA
—NO—
MOLOKAI a me LANAI.
422-3ts
OLELO HOOLAHA.
E NA kanaka a pau o kela ano keia ano, ke hoolaha aku nei au ka mea nona ka inoa malalo ma ke akea, ua kapu na kai a pau e pili ana no ka MOKUUMEUME a me MAKEA ma Ewa, mai ka la 1 aku o Ianuari 1870. Aole hoi e hele kekahi upena Uhau (Kawaa) mamalo o ka $5.00 o ka mahina hookahi. O ka upena Kikee (puni) $2.00; Alihilele $1.50. A i loaa kekahi o keia ano i haiia ae la maluna me ka hoolimalima ole i o'u kanaka, e hopuia a hoopiiia e like me ke Kanawai. Ua kapu na ano lawaia a pau mai ka la 1 aku o Ianauari 1870. KEALALAINA POKA.
422-4ts*
OLELO HOOLAHA.
O KA MEA nona ka inoa malalo nei, ua hoonohoia oia e ka Mea Hanohano F.S. Lainikua, kekahi o na Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Ekolu o Hawaii, o ko Hawaii Pae Aina, i Luna Hooponopono no ka waiwai o Kaohimaunu, o Aleamai, Hilo i make aku nei me ke kauoha ole. Nolaila, ke kauohaia aku no ka poe a pau i aie mai ia Kaohimaunu e hookaa mai, a o ka poe ana i aie aku ai, e hoike koke mai lakou i na bila kui ano ia'u mamua ae o ka la hope o Feberuari, o ka M.H. 1870. Ina e hoike ole mai a hala ia manawa, e hooleia ia mau Bila. J.L. KEKUAHAU.
Lunahooponopono Waiwai o Kaohimaunu.
Dec 22, 1869. 422-4ts*
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau o kela ano keia ano, ke nana mai lakou i keia olelo hoolaha. Ke papa ikaika loa aku nei au, me ka hookapu loa i na kanaka, aole lakou e hele wale ma ke kula o kuu aina hoolimalima o KAMOKU, ma Lanai, koe wale no ka poe i ae ia, no ka mea, he nui ka poe hele kolohe ma ke kula o kuu aina hoolimalima, a lawe kolohe i na hipa, kao, pelehu, moa, a me ka puaa. Ina nae e komohewa ka pipi lio hoki kekake e uku no $1.00 no ke poo hookahi – Ina he hipa kao puaa ka mea i komhewa, e uku no i hapalua no ke poo hookahi – A o ka palahu a me ka moa, e uku i hapaha no ke poo hookahi. O ka mea a mau mea e kue i na mea i oleloia maluna, e hoopiiia imua o na Aha Hookolokolo o keia aupuni e like me na Kanawai. A ke hookohu pu aku nei no hoi au ia Solomona K. Lonoaimoku i Luna malama aina malalo o'u. AKI (pake).
Kamoku, Lanai, Dek 18, 1869. 422-2t*
OLELO HOOLAHA
KE KAHEAIA AKU NEI O KIMO PELEKANE a me MAUNAKEA, i ka poe apau i aie ia laua no na lako kukulu Huale, k@@, e hele mai lakou e hoopau a hookaa i ko lakou mau aie, oiai ua kokoke e pau keia makahiki, a e pono e hoopau ia na aie e waiho nei ma na Buke, iloko o keia makahiki 1869.
Halekuai Papa, Honolulu, Nov. 24, 1869. 417-6t
F. H. & G. SEGELKEN,
—NA—
MEA HANA TINI, A HANA PIULA WAI
—NA—
KE ALANUI NUUANU,
HELU 5.
KE HOOLAKO MAU NEI MAUA MA KO maua Hale Hana, i na Kapuahi hao, na Ohe Wai Ka@@ maiakai, na Ohe Wai Hao, na Kanuku Wili, na Kanuku Wili old, na Ki Hoopaa a @@@ Wai o na ano a pau ame na lako a pau o na mea Tini.
P.S. – O na Ohe Wai Hao, e kuaiia ma ke kumukuai emi loa, i emi iho malalo o ke kumukuai mua.
D. B. MAHOE,
LOIO!
E KA POE E MAKEMAKE ANA i kekahi hana imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, e kipa mai no ma ko'u Keena hana, ma ka Hale e pili ana i ka Hale Hookolokolo ma ke Keena o A.M. KAHALEWAI mamua. Ua oluolu no au e hoolohe, ina he ninau mua mai kekahi ia'u, i ike mua ia ka pono no kana hana. Aole no he uku. E kokua wale no au me ka uku ole i na ilihune no ka nawaliwali. 494-5m
S. B. DOLE.
LOIO.
Keena ma ka huina o Alanui Papu me Kalepa. 376-1yr*
HALE PAI KII!
AIA KOU HALE PAI KII MA
MONIKAHAAE,
Mawena o ka HALEKUAI RIPI a me ka HALEKUAI MEA Ale S. SAVIOUR ma ke Alanai papu. He emi kkoa ke kumu kuai o na KII. H.L. KEIKI (CHASE.)
310-1Y Mea Pai Kii.
HALE HUMUHUMU LOLE!!
KE HOOLAHA AKU NEI KA MEA NONA KA INOA malalo iho, i ka lehulehu, ua makaukau uia e humuhumu a a okioki i na ano loloe kane a pau e like me ke an o Nu Hoa loa i khiki a e like hoi me ka makaekamek o ka mea nona ka lile ma kou Hale Humuhumu lile ma lani hoelle hononolulu. E malama mau ana ho hoi au i ua lole Apa a pau o kela a me keia ano Nu hou maikai loa..
KEONI TELA (J NO. AYLETT.)
KA HALE PAI KII
O
1858 J.W. KING 1869
(KINI PAI KII)
HONOLULU.
EIA NO MALUNA O KA HALE PAI "KUOKOA," e pili ana ma ka Hale Leta. E hele nui mai a loaa na Kii maikai e hoohalahala ole ai. 399-1y
M. BENFIELD (BENEFILA),
MEA HANA KAA A AMARA HOI.
UA MAKAUKAU AU E HANA I NA Kaa nahaha, e kapili hoi i na Kaa hou, kapili kamaa lio a me na hana Amara a pau, no ka uku haahaa a emi kupono hoi. Hale Hana, Helu 76, ma Alanui Alii, Honolulu. Aoao mauka o Polelewa. Ekolu puka mai kahi aku o Kakela me Kuke. 386-5ms
H.K.M.
415-3m
REMOVAL.
THE UNDERSIGNED RESPECTFULLY gives notice that he has removed to king street. Two doors down from Cstle and Cookes where he will continu in the buissnes of BUILDING ADN REPAIRING ALL KINDS OF WAGONS CARRIAGES, & C.
Orders solidest and attended to with promptness charges moderate.
M. BENFIELD
KE KAUNU
A NA KANAKA!
KA MAKEPONO O NA MAKEPONO
LAUNA OLE!
I NA KEIKI LALAWAI A ME NA KAIKAMAHINE PAPALINA NOHENOHEA O KA UA KUKALA HALE O HONOLULU NEI, A ME NA MOKUPUNI A PAU O KA HAWAII NEI PAE AINA.
KE KAHEA AKU NEI AU IA OUKOU A pau, e hele mai oukou ma kou hale kuai lole, ma ke kihi o ALANUI NUUANU a me MARINE ma Honolulu nei, a na kou eva no o KENAHU e kuu aku ia oukou me ka makepono loa i na lole nuhou o kela ano keia ano. E kono no maloko a e nana a e war i na mea a ko oukou puuwai e liaai a nana ino e hooluana ia oukou i na oleleo palupalu no ka maka ia ia. C. BRENIG, (KALE.) 389-6mt*
KALE N. SPENCER HANALE MCFARLANE OPIO
C.N. SPENCER MA
NA KOMISINA KALEPA.
E LOAA MAI ANA NO IA MAU A NA MEA i hoounaia mai o na Mea Ulu o keia mau Mokupuni e like me na Ili Bipi, Ili Kao, Kope, Pepeiao Laau, Pulu, Ko-paa a me na hua ai e ae, a e hooliloia no ke kumukuai pomaika oa. E kuaiia na waiwai a hoounaia aku e like me ke kauoha.
344-1yr
NA LAAU LAPAAU
A DR. JAYNE.
OIA NA
LAAU KUNA,
LAAU HOOPAU NAIO ME NA KOE
LAAU HOOPAA HI,
LAAU HOOMAEMAE KOKO,
LAAU HAMO - PENIKILA,
HU'ALE OLA.
AIA MA KAHI O
KAKELE me KUKE,
Honolulu 327 ts
OLELO HOOLAHA.
E KUAI MAKEPONO loa aku ana au i na mea kuai a paa o kela ano keia ano ma kuu mau Halekuai ma na kihi o Alanui Nuuanu a me Marine No. 10, a ma Alanui Nuuanu a me Merchant (Kalepa) No. 7, ma ke kumukuai haahaa loa a me ka manuahi wale aku. Nolaila ke kau leo ia aku nei oukou e ka poe a pau e makemake ana e hoolako no oukou iho i na ano kahiko kino a pau; e naue mai i lawa ka makemake a koe kau wahi dala no oukou mamua o ke komo ana aku i na Halekuai e ae, a puehu loa aku nei ka lawa pono ole o ka makemake. Mai kali a a kaheaia aku, e komo mai no. Aloha. S. MEGNIN.
Honolulu, Sept. 30, 1869. 409 3ms
OLELO HOOLAHA.
UA LILO MAI IA'u ma ka hoolimalima no kekahi mau makahiki, ka aina o PAUAHI alii, nona ka inoa Honaunau, e waiho la ma Kona Hema, Hawaii nolaila, ke kauoha aku nei au i na kamaaina a me na kanaka a pau e makemake ana e noho maluna o ka aina, e hooulu mea kanu a me na hana e ae paha, e hele ae e kamailio pu me AKAI (pake) ko'u Luna, e noho ana ma Hookena, Kona Hema. He oluolu loa ka uku no na kanaka a pau ke noho maluna o ka aina, ma ke kamailio pu ana me kuu Luna. AHUNAKO.
Honolulu, Nov 6, 1859. 415-3m
H. VOSS
MEA HOOPIHAPIHA PELA
HELU 5,
Alanui Kalepa, makai mai o ka Hale LUina.
HE HALEKUAI MOENA & ULUNA
Ua makemakeia na lauoho lio ke laweia mai, a e ukula 16 kenia no ka paona hookahi.
HALE MU!
HALE KUAI MEA AI!
HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA mea ai ma keia hale, i lohe oukou e na makamaka Hawaii a pau!
RAIKI no Waimea, Kauai mai,
PALAOA maikai loa,
KAMANO io ula no Keamolewa mai
BIPI uaho no Kaleponi mai,
KOPA keokeo – KOPA ulaula,
AILA Honua! AILA Kohola,
KOPE – PAAKAI,
AI no na Lio a me na Moa
Na mea ono he nui wale o kela ano keia ano.
PIA NO HAWAII MAI,
PIA AI -
A he nui loa no na mea ai maikai e ae.
Nolaila la ea, e na makamaka, e hele mai no me kahi dal e ike maka no oukou i keia mau mea i halia ae la maluna.
Me ka mahalo,
I. BATALETA.
370-3ms