Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 51, 17 December 1870 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

Oahu. Ke kono aku nei makou i ka poe i waiho ia ka puniu e ka noonoo, e kau paona like iho i ka pane a S. P. me ka pane a ka : Ahnhui Akimeda. I fJOOHD]U MA KA BERITA MARE.—Ma kft pule I kakahiaka, ma ka luakini o Kawaiahao, ua | hoohuiia e Rev. H. H. Pbreka i»a ka berita I paa e ka mare o Mi?s. Keokiana Wana o ka j ua kaulnna o Hnnalei me Hnmauku Kaha-! nanui o ka lai o keia kaona. Hotrle hoo.— Ua lohe mai makou, e we» he hou ia ana ka Hevore House ma ke alanui Moi, ma ke ano he Hale ai, a he wahi luana no na malihini a me ka poe a pau e kipa aku ana maluiln. Aole nae makou i lohe niai i ka rnea uana e wehe hou nei. Kb kuna ' Neti Mele."—Ma ke ahiahi o ka Poakahi aku nei, ua haalele m?»i keia kuna i ka uapo o H.ileinakeke no ke awa o Lahainu, ua kau aku innlnna ona kekahi o n;i Loio o keia knlanakauhale, no na hihia e hiiua ia ana i ka Aha Kiure o \luui. Ka Hale Leta h »u. — Kc kokolie aku nei e pnu ka paia kuli pinepine ana d ko inakou pepeiao no ka hnm»re a ka poe kamana o ka Hale Leta hou o kakuu, oiai, ua uhi iho kahi puloulou o luna. O ka makou mahalo loa, o ka hoopanee hou aku, e loloiahili ai. He mau khonimana,—O kekahi mau kanaka hanohanu o keia kulannkauhale, i kauohaia e hele i ka ahaaina o na inea inare, ua pii aku no laua a mawaho o ka pa, oi kali aku o ke kii ia mai, aohe wahi mea a kii la mai, a hoi okoa mai. Auwe ! hilahila ino!! Heiiiei waapa ma Ainahou—Ua heihei ae he elua niau wahi waapa, no ka manuwa Amerika no luua a i elua, a ua make ka waap.i molnlo, ika waapn maluna. Ua lohe wale ia mai, o ko ka Moi wahi waapa ka ] ia i koho ai nana ke e<>, mninua ae o ko la* i ua hoomaka ana e heihei. j He waiii i'E-oE hana nuu.—Ma kekahi | la mua o Ueia pule, ia makou e kakau ana i \ na hunahuna maluna, kani ana kahi oe-oe, aohe no i upuupu iho hio hou nna no, o ka hele ia a paiakuli maoli, ke kani hou mai nei no i ko makou kiei ana aku, o knhi waapa mokuahi ka o Knle Puluka. Hoopaapaa ka poe kepa kanaka. —la makou e hoi mai ana e pai i ka mea hou maluna ae, elua'mau kanaka kepa e hoopaapaa ana me ka leo nui, aole i maopopo ia inakou ke kumu, aka, o ka leo nui ka makou i lohe I nku, e kapa aku ana a kapa inai i ka hupo. E umi ka huhu e pono ai. Ke '-Kilauea" no Kauai.—Ma ka auina la Poakahi i hala, ua au aku ke Kilauea i knna huakai mua, no ka mokupuni o lalo, aohe no he nui loa o na wahi ohua, aohe no hoi he piha o Ainahou, aohe e loaa aku kona mau Poakahi mua e holo ana i na awa o [ Maui a me Haw.iii, ka ka mea o ka h:»Ta/nu [o Ainahou. I Makani ikaika MA ka moana.— Ua ku mai i ke kuna Mcry ma ke awa o Honolulu nei. j me kn poino, oini, ua haalele aku oia i ke awa ana i holo inni ai me na bipi he 30 maI luna ona, aka, iaia nia ka moana, ua hala- [ wai oia me na kenkea ana a ka ino a u,\ lilo aku na bipi he 15. a he 15 wale no bipi » hiki mai i Honolulu nei. [ Auaaīna mare.—Ma ka Poakahi i hala, oiai na kanaka e mnlaiim ana i ke kulaia | ana no ka la hannu o ko kakou Moi aloha, | ua haawi ae na mea i hoohuiia i io hookahi he ahaaina ma Kulaokahua, ua lehulehu na kanaka i nnue nku malaila, ua lohe inai makou, he hula kekahi i haawiia i ka hoi ana inai o kekahi poo, ua hele a luhe i ku wai a ka Naulu. . ■■ ■ Aumeumena keiki hoe waaPa. —la makou i naue aku ai i kekahi mau la o keia pule a hiki loa aku inakou i ka uapo hoehoe o na keiki hoe waapa, ike aku la makou i kekahi wahi haole e kai a huluholu ia ae ana, a kulai ia aku ana i luna o ka waapa, me ka olelo ae o ke keiki nana i kulai aku, That j [ good boat, aka, he mea akaaka wale mai no i [mna ka haole. ———— Mai ku i ka elau, —Ma ka Poakolu o ka pu!e i hala, ua kunahihi ae kekahi wahi koa !ua hooikaika ia kona mau inanao e ka wai ona,e hou aku i kona kagiana i ka elau, aka, aole nae i ko ia manno ona, ua loaa mai kana pu i kekahi mau koa e ae, a pakele ai ke kagiana, mai ku i ka elau a kahi ona rama haukae, ua hopu iho ua wahi koa nei i ke "kukulu i ke kii i kai o kahua, ahu kn hoka i kapakai." »— Mai ulele e hakaka. —la makou e naue ana a hala loa aku mawaho o keia kaona, lona aku kekahi wabi keiki uuku mai ka hale ahaaina mare mai, e hoonana ana i kekahi kanaka o Aferica. Oka mea i hewa o laua, oia no kahi keiki uuku, no ka nui o kona ona, ua hoopuka aku oia i ka "Aferica" i na olelo ino, a pii koke mai ke kai o ka Aferica, o ka hoolnle wale iho no koe i na ai n ka ui, paa e ia makou, a pau wale ko laua enemi. E HUI ANA KE KULA 0 LAHAINALLNA.—I keia Poakolu ae e hui ai ke Kula nui, o Lahainaluna, nolaila, ua makemake nui ia na haumana e hiki e aku iko lakou punana, mamua o ka la e hui ai (Poakolu,) oiai o ke Kilaueam ka moku kupono, o na pehuelua no paha auanei ka mea inakau.

O" Ma ka hora 12 o keia la, e kuai kudala ia ai ke kialua Kamehameha V. i hele ai i ke o kohola, a holoholo hoi ma na aina lepo uianu. K7" Maluna mai oke Kilauea i ka Poaha iho nei, i lawe ia mai ai kekahi wahi keiki, ua paa na liina i ke kupee hao a ke kanawai, ua lohe pu mai no hoi makou, he wahi ano pupule ke kumu i lawe ia inai nei i Hōnojulu nei,e luana pu ai me ko lakou poe hoa aloha oiu ano mai hookahi e noho mai la ma Kalihi. Ua manao ia eku mai ana ma Honolulu nei maluna mai o ka mokuahi Mose Tela kekahi mau Kahunapule o ka Hoomana Katolika Roma o ka Cihopa o Melebone a mi» ka Bihopi o Adelaide. Akahi no laua a hoi mai ka Ahaolelo nui mai o Roma, a e kipa mui una mannei, a Jroi loa aku i ko laua wahi. . Ke Kilauea mai Kauai mai. Ma ke kakahiaka Poaha aku nei, ua ku raai ke Kilauea niai kana huakai mai o ka Mokupuni o /alo, maiuna ona i hoi mai nei na Kiaaina elua, o ka Mokupuni o lalo, me ka Mokupuni o Kakuhihewa, a me kekahi mau hoa hanohano e ae. Wikmana kekahi ona Lunakanawai Kiekie, Hon. S. K. Kuupuu, J. W. Makalena, aohe nui o na ohua, e like no me ka nele i ka holo ana aku pela no ka nele i ka hoi ana mai nei. O- E ha%lele ana ia Kapalukiko na moku imlulo īho : Oka moku Sovereig?i, ua hanlele ma ka la 27 o Novemaba, u e ku inai ana ma Honolulu nei—Ku Bark Cometa uu haalele ma ka la 30 o Novemub;», a e ku mai ana ma Honolulu nei—Ka mokuahi kaua Amerika S/iranac, Comodoa Tela, ua haalele aku ma ka lu 10 o Dekemabi f u e ku mai ana ma ka la 22 o keia mahinu e n;iue nei—Ka inokuahi Mtse Tela, Kupenu Foloida, ma ka la 15 o Dekemaba, e ku mai anu ma ku la 24 ae nei. He mai; waiiine hakaka. —Uu lohe inai makou mu kekahi o na ahaaina o ka Poakahi iho nei, i hauwi la no ka hoomanao ana i ka la hanuu o ka Moi, u.i hakaka kekuhi poe wuhine. He uno manaonuo ka ka ike una 'ku, oiui, e lnlu.oi un.i malunu malulo nie ka hukakue heie wule no. U kuhi mea hilu loa ka, <> ka moku ia ana uu poe wahine nei iioko oke kuhawai. O ka hookomo ana i ku wai hoopupule kino ke kumu o keia huna hehenu um. HELE INO MAI NEI KA MAKE- — U.l lliake emoole kekahi haole, uu inu oiu i ka r.una ma ka Royul Hotel, u pii aku oia i ka inu kope uia ka Hnle inu kopo mu ka Opuauu, u hala kekahi mau ininute, ua puka aku oia mawuho, i ke keehi mua una aku o konu inau wawue ma ku lanai oia hale, ua lawe a aku la kona olu. Aki, u.i liooko ia ki olelo aka mea Manu loa, penei: "Nu'u no i hauwi mui, a nu'u no hoi i lawe aku." E hooenaikuiia oe ma na lani kiekie loa. E KA MAKE AUHEA KoU HUELO AWA. —Ma kekahi la o ka puie i hul», oiai kekahi alii moku o ke kalepa loluiii, e hooponnpono ana no ka hiu ana i ku luau ihu a kona wahi, moleu mai kekuhi kaula a haule mai la ku laau ihu maluna o konu wawue a pepo iho la, a he mainoino ika ike aku. Ua laweia uku oia i ka Halemai o na luina Arnerica malaila e iapnnu la ai, ua lapnau aku ke Kauku inia, ua kaua aku knna mau lanu i kona ola, aka, nole i paa mai, "ua hala ku puulena aia i Hilo." Ka puali koa Kaipela.— Ua puka ae ka puali koa Ruifela mu ke kakahiaka Poakahi i hala aku lu, no ka hoohunohano ana i ku la kulaia o keia aupuni, uu poai hele ae lukou ina kekahi mau alanui o kein kulanakauhale, a hoi aku i ko lakou wahi i maki mai ni. Ke mahalo nei mnkou i keia puali no kona hoohanohano inuu i na la kuluia o keia aupuni. Ke mah.ilo pu aku nei no hoi makou i ka makepono o na di!a i hookaawale ia ai no keiu puali, no ku mea, aohe la nui i mulaina ole ia e keia puali. Aloha ka hoapili oka wahine.—Uu lohe mui makou i ku haua aloha ole u kekuhi kune i kana wahine mure, oiai ke Kilauea no kana huakai i Hilo, ua kuu aku ke kune mare a kekahi wahine maluna onu, no Hilo, me ka hai ole mai i ka wahine e ke holo nei au i Hilo, oiai hoi laua he io hookahi imua o ke Akui, maniua ae o konu kau ana aku i ka moku, uu olelo iho oia i kona kaikuahine, "i na i make kuu wuhine, palapalu malu ae oe ia'u," pela kana olelo. Mai ka Poalua ae a hiki i keiu manawu, ke waiho nei kona hoaloha i ka welelau o ka make. Ua kauoha ia aku nei ke kane e hoi mai, nohe nae he hoi mai, ua holo pu aku nei no ka oia me ka noho kapae. Me ka wahine e waiho la i ka lihi o ka luakupapau ko makou aloha pau ole. Make o Kamaukoli.—Ma ka Poakahi iho nei, la 12 o Dekcmaba nei.ma Waikikikai, make aku la kekahi o na eleinakule kahiko loa o ka noho'na ina Hawaii nei. Ua hanau ia oia ma Honuaulu, Maui, iloko o ka makahiki 1752, nolaila, mai kona hanau ana u hiki i kona make ona he 118 na nmknhiki. O keia Kamaukoli no kai hoolaha mua ia. maloko o ka Hae Hawaii i olelo ia he 107 makahiki; oka. aole nae i make a hiki i keia makahiki, nolaila, loaa hou iaia hemnu makahiki he 11, a hui puu ia he 118. He kanaka punuhele i.» nu Kainehameha 1., a uu noho konohiki ma na nina o na 'Lii. He kanaka :kuika ma ka hoe w«apa, a he makaukau hoi ma na hana lawaia, Waiho aku la he elemakule, Me kona nno hokukule, Aole e lohe hou la kana pule, Aia ina ku lani kouu hulepule.