Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 4, 27 January 1872 — Page 1

Page PDF (1.70 MB)

This text was transcribed by:  Kaleialoha Colburn
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Buokoa

 

HE MOOLELO KAAO

 

NO

 

ROBIANA LO

 

KA HIWAHIWA O KE KOA,

HELU AKAHI O KA IKAIKA

 

unuhiia mai loko mai o ka Buke Arabia

 mai ka olelo Beritania a ka

olelo Hawaii

 

HELU 12.

 

 

Ke Kuhina Kalaiaina i komo aku ame na Kamalei Alii, aia hoi ka rumi nui o ka Hale Alii, ua piha pu i na'Lii ana a me ka poe hanohano, e kuku like ana no ka makaukau e makana aloha na malihina alii. Ia Pobiana Lo e i noho iho ai ma ko laua mau oho. ia wa no i noho iho ai ke anaina. I ke anaina nae e hamumumu malie na ku ae la o Wihama iluna, a nonoi e la ia Robiana Lo, i ka i ana ae, "E ahai mai oe i ko olua moolelo o ka heana, mai ko olua la o ka haalele ana no ia makou a hiki i keia la a kakou e @ hou nei. Ua manao no hoi makou mama make no la olua, aka, ma ke ana nai hoi o ka moku leta, loaa mai ka'u leta mai ka lima mai o ke kupe i ike iho ai au, aohe ka olua i make, @ kela ahaiia ana e ku lio ahiu, aka ma la mahope aku, ua hoomanawanui ia oe na pilikia he nui a kou kaikuaana i ana ai ma ke ano hookae. aku, ma ke hora nae, ke makemake nei au e ike ono i ka oiaio o kana mau hana ino.

            Ku koke ae la o Robiana Lo ilona, a awi ae la i la hoomaikai ia wiliama, a ke anaina hoi e akoakoa ana, a hahai la ike ano o ko laua moolelo mai ka ua a i ka hope a me kona komo kino na iloko o na pilikia o kona kaikuaana wa. aohe waimaka pua ke  anaina, a ke kohina kalaiaina hoi, ka makuakane hanai hoi o ua o Robiana Lo, holo ae oia maloko o ka malu o na laau o kaa o ka Hale Alii, e hoonana i ke kauaha o kona manao @ aloha keiki.

            i ku pau ana o na olelo a Robiana Lo, o koke ae la o Wiliama ilona, a pane ae , "E kau kokeia na o Neba iluna o ka mana e make ai, no ka mea, ua lohe ae no kakou i kona moolelo ino loa." Ae oke mai la ono ke anaina alii.

            A lohe o Robiana Lo, ua hooholo ia a make o Neba maluna o ka amana, ia a oia i ku hou ae ai iluna, a nonoi ae la Wiliama a me ka anaina, iu ka i ana ae kau ;pu ia o Neba

            Ma ke kakahiaka ae o kekahi la, hoomakaukau ia ka hanaia ana o ka amana o ka mea i oleloia.

            O Neba ma nae i kela manawa, aia no ua maluna o ka moku kahi i hoonaia ai, a malaila pu no hoi o Ekemila me naælii mai ke aupuni Liona mai. La a, kena ae la ke Kuhina kalaiaina i ka a muku, e kii ia Neba ma, a e lawe mai aluna o kekahi kao lawe ukana. Kii @ la ka Limuku a lawe mai la. A o @ @ la nae a me Ekemila, kau @ la laua maluna o kekahi waapa, a o @ hoi o ke aupuni Liona, kau iho la kou maluna o kekahi mau waapa ewa- a hollo aku la a pae iuka. O ka poe @ hoi e kuku ana, haawi like ae lakou i na huro ana no na‘ilii o ke aupuni Liona, a pamalo iho la hoi Neba @, aohe wahi hoomaikai i @ na ia.

            Alakaiia aku la o Ekemila a me na‘lii  @ ke aupuni Liona i kekahi Hotele nui, @ Neba ma hoi,alakaiia aku la laua a ma kekahi papa malalo iho o ka amana, a malaila ko laua wahi i hookomoia ai na kapa li kanaka, ka palena hope o ko laua ike ana i keia ao.

            I ka akoakoa ana mai o na‘lii a me na makaainana, hoopaaia iho la na kaula ma ko laua mau pu-a-i. A pau ka pule a ke Kahunapule, helelei iho la na waimaka o Neba. la wa i pane aku ai ke kahuna, ua make ao no kau hewa i hana‘i, aka, e halawai ana no oe me a‘ou ma kela ao. A liia ae la o Neba ma, a lewa ae la mawaena o ka lani a me ka honua.

            A hala he mua pule mahope iho o ka liia ana o Neba ma, hoouna ae la o Robiana Lo ia Ekemila, e hoi hou i ke aupuni Liona, e hookuu i na koa o na pa kaua hui, a e hoi kela a me keia koa i kona wahi iho, me ka uku makahikiia.

            la Ekemila i holo ai, ukeli auku la ma kana huaai he kanalima moku, hoohanhano anaiaia. Ia holo ana ea hikik i ke aupuni Liona , kalewa ana ke aumoku mawaho o ke awa, a kelo aw la ko ke kulunakauhale. Ia lohe ana o Keoki, pii ae la oia ilua o ka aleo, a nana aku la, he 50 wale no moku, hoi iho la oia ilalo, a kena ae la i ke alii koa nui o Mahele Akahi, (Kaua lio) e iho aku a kali ma ka uwapo, no ka hoohanohano ana i ka wa e lele mai ai o Ekemila, no ka mea, oia wale no ka i hoi mai nei. Me he mea la i hoi mai nei paha e hookuu i na koa o na pa kaua hui nei.

            I ka puali kaua lio e kali ana ma ka uwapo, holo mai la o Ekemila maluna o kona waapa a me na waapa e ae hoi he kanalima @ a i ka nana aku, nani kela.

            I ko Ekemila lele ana mai iuka,, hoi aku la na waapa, a lilo aku la ka hoohanohano ana i ka puali kaua lio, a hele huro huro aku la a komo iloko o na pa kaua hui. Ia lakou nae e nanea ana, hahai aku la o Ekemila i na mea hou o Pelekane ana i ike ai a me ka liia ana hoi o Neba ma.

            Ia wa no, kauoha ae la o Ekemila, E hoomakaukauia kekahi ahaaina nui i ike ole ia ma ke aupuni Liona nei i na w manua ae, a e lako na mea a pau i hoomakaukauia iloko o na la ekolu, a i ka hora 10 o ka eha o ka la , e hoomaka ka ai ana, a ia wa hoi au e hai aku ai i kuu manao, e like me ke kauoha a na Moi o ke aupuni Liona nei.

            Iloko no o o ia mau la, ua kauohaia na mea pau o ke aupuni Liona, mai ka poe kiekie a i ka mea haahaa loa, a hookai wale no kulana o na mea a pau ma ia la. Ua kauoha pu ia no hoi me na Hale Pai o ke aupuni, e pai a nui i kekahi mau palapala hoailona o ke aupuni Liona nei.

            I ka hiki ana aku i ka hora 10 o ka la i oleloia, ua akoakoa mai la na mea a pau e like me ke kauoha, a malaila pu no hoi ka Lionawahine kahi i mokaikai ai.

            Iloko o ka wa e ai ana ke anaina holookoa pii ae la o Ekemila ilua o kekahi mau anuu i hookaawaleia, a hai ae la  i na olelo kauoha o Robiana Lo, i ka i ana ue, Ma ke kauoha a kuu haku, a nona hoi au e ku nei i keia la, a nolaila ke hai ia uku nei ka lohe i na koa a pau o na pau kaua hui, e hoi kela a me keia i kona aupuni iho, a e loaa no ia oukou ne uku makahiki, a o ka poe no hoi e makemake ana e noho no i ke aupuni Liona nei, he pono no ke noho e like no me kona makemake.

            I ka pau ana ae o na olelo a Ekemila, haawi ae la ke anaina holookoa he mau huro. I ka hoolai ana iho o on a leo huro, holo poai ae la ka Lionawahine a puni ka lanai ahaaina, ahookani iho la i knoa huelo, a ua like ke kani me na pu kuniahi he haneri i kiia i ke minute hookahi.  O ke kumu o ka Lionawahine hiki mai ai ia la, mamuli no ia o ka olelo hoolaha kuahaua a Ekemila, e hele na me a pau.

            A hala he mau la ma ia hope iho, hoi hou aku la o Ekemila i Pelekane, a ukali pu aku la ke aumoku ma ia huakai.

            A hala hoi na mahina eha o ko lakou noho ana ma Pelekane, hoomakaukau iho la ka hoi o lakou nei i ke aupuni Liona, a hoi aku la.

            Ekolu no kumu e keia hoi koke @. O ka mua _- O ka lawa pono ole o na @ piha ai i ka opu o na kanaka maluna o kela mau moku he 161. A  o ka lua - O ka hoihoi ole no o Robiana Lo e noho loihi loa ma Pelekane, a no ke ano omaimai kekahi. O ke kolu__O ka hoeu ana o kahi kuke ana, oiai oia i kekahi la maloko o ka rumi moe, a kau ana no hoi ua wahi buke nei maluna o kona wahi mau, a he lohe ana aku @ ia nei i ke pahu, i alawa aku auanei ka hana, o kahi buke ana; kii aku la keia, a hoihoi ae la iluna o ke pakaukau; a ia Robiana Lo e nanea ana no kekahi mea pahu hou ana no, a i nana aku ka hana o ua wahi buke nei no, a kii aku la keia, a kau hou ae la.no iluna o ke pakaukau. Haohao iho la oia i ke kumu o keia hana ana pela, aka, no kona manao wale iho nae, ua uluhua loa la na kokua ona i ka paa mau iloko o ka buke, nolaila, weje ae la oia i ke kui omau i hoopaaia ai ko ka lio wahi, aohe nae he puka aku o ka lio, apela no hoi i ko ka ili, ko ka liona a me ka kohola , a popoi ae la keia. A no ka pau ole hoi o kona kanalua no ka hana a ua wahi buke nei, i wale iho la no oia, E hoi kakou i ke aupuni o ka wahine a kakou e? Hulahula ae la ua wahi buke nei me ka olioli. Ninau hou iho-la no o Robiana Lo, Ua pilikia ke aupuni? Aohe oni ae. Ninau hou iho no. @ hula ae la ua wahi buke nei Ninau hou iho la no o Robiana Lo, E hele anei kakou e kokua? Hulahula ae la no ua wahi buke nei. A no keia mau kumu, ilana ai ka manao o Robiana Lo, e hoi i ke aupuni Liona. Aka, i ka hai ana o Robiana Lo i ke Alii wahine, kaunalua iho la kona manao no ka hoi, a nonoi ae la hoi i kana  Aliikane, e hoolawa a piha pono ka makahiki i Pelekane nei. Aole nae pele ko Robiana Lo manao.

            I ka makaukau ana nae o Robiana Lo ma e hoi i ke aupuni Liona, hai ae la o Wiliama imua o kona Aha Kuka malu, a lilo iho la ia i mea na ka Aha e noonoo nui ai, nolaila, hooholo iho lakou, e hoouna pu aku i 200 moku, i hoohanohano ia ai ka huakai a ke keiki a Pelekane; a o ka Pelekane hana mau no ia, o ka hookelakela iaia iho, aka, ua lilo mua na ka omaka mua oka hanohano i ke kaikamahine o ke aupuni Liona.

            I ka haalele ana iho o ka aumoku nui o Robiana Lo ma i ke awa o Pelekane, a hoopuka aku l iwaho, nana aku, kauluwelalua ka moana, i ka ka mea o ka nui launa ole o na moku.

            I ka aumoku i holo ai a hiki i ke aupuni Liona, he mea hou no ia i ka ike ana mai a ko uka poe. O ka Lionawahine nae, aia oia ma ka Hale Alii kahi kali ai no na la elua. I loa no a hehi na wawae o Robiana  Lo ma ia uka, o ka hoomaka iho la no ia o na liona ne @ hookani i kona huelo, a o ke kani @ ia a po ua la nei. He mea makaikai @ iho la ia na ka opoe mai Pelekane mai.

            A hala na pule elua o ko lakou noho ana iho, hiki mai la hoi ka palapala a ke Aliiwahine o Farani, e kauoha mai ana ia Robiana Lo, e holo aku e uwao i ke kaua mawaena o ke aupuni a me na kipi, noka mea, ua kui aku ke kaulana o Robiana Lo no ka ikaika, mai ka akena a na koa Falani i hookauia ai e Ekemila.

            I ka ike ana nae o Robiana Lo i ua palapala nei, olelo aku oia ia Ekemila, E aho paha o oe o kaua ke holo e uwao i ke kaua mawaena o ke aupuni a me na kipi. Olelo mai la o Ekemila, E holo ne au, ke haawi mai nae oe i kahi buke i kaua ia'u. Pane aku o Robiana Lo, Aole e pono ia'u ke haawi aku i kahi buke a kaua ia oe, no ka mea, aole oe i ike i na hemahema o keia buke. Pane hoa aku o Ekemila, Ina hoi ha pela, he mea makehewa ia'u ke hele, no ka mea, ua @ la no oe i ka buke. Ina e hele ana @ opio mai i kela aoao, aole no owau ke @ ana, o oe no, no ke mea, ma ou #auoha ia mai ai, eia hoi, ke hoo-@ei oe ia'u, e hele au oianuli o ka o kuu mau lima. He oiaio no ia, @ make ana no ia'u he mau haneri kanaka o ka ikaika hope @ nae. aohe e lanakila. Pela no, ma ka kaua mau ouka @aua nui ana a pua, ua ike no @, aole kaua i lanakila oia ke ikaika waiho o nalima o kaua, aka, mamuli wa@ o ke kokua ana a na mea  o lokoo keia buke aue aua mai nei. O ke ku ae la no ia o Ekemila a puka aku la la mawalo o ka rumi, me ka ano huhu.

            Ia Ekemila i puka aku la mawalo o ka rumi, kahea aku la o Robiana Lo, E heane ka hoi oe i hea? Puka loa aku @ kela iwaho. Kena ae la o Robia@ o ia Roe, E kii ae oe e hoomalimali aki ko kane, a e hoihoi mai hoi iloko nei @ hou ae ai maua i ka mea e pon@ ka hele ana.

            @ aku la i Roe a puka iwaho, a i ana @ hana, aole o Ekemila, aola @ ninau @@ oia @ kiai e holo @aba, Aia la @ ke alii i hele aku @ kela mala pua ka @ la e Roe, a loaa a @ hui puia ana, i aku la @@@ in a he makemake kou i ka le@ ha'u e kui, a o hoi i ka hale, i @ ke alii ia oe e hoi ako @anaia.la o Ekemila a hiki ilo@ p-@biana Lo, Kupanaha @ iho ne no ka ia @ ma @ wale la no, aaua hoi oe i ka buke i mea aha? A heaha hoi ka waiwai a ia buke ke waiho iho ia oe? i Ko makemake no nae paha i ka lio i ea hooholo nou ea?

            I mai o Robiana Lo, Aole o'u manao e hana pela, aka, he makemake e kuka pu kaua ma ka mea kupono; eia nae, kuu hoopuka ana aku nei no i ka'u mea manao mua ole ai, o kou nukunuku loa mai nei no ia me kuu pane hou ole aku. a o kou holo aku nei no ia. No laila, ua noonooo iho nei au, a uakupono no ia kaua ke holo pu. Ae koke aku la no hoi o Ekemila.

            A hala elua la mahope iho, o ka hoomakaukau iho la no ia no ka holo. Hooiliia iho la 5,000 koa a me 500 alii koa, kau iho la o Rubiana Lo ma, a o ka holo iho la no ia.

            I ka holo ana a hala na mahina elua i ka moana, hiki aku la lakou nei i Farani, a kalewa ana ka moku mawaho o ke awa, a ana Robiana Lo no i pailata i ka moku a komo iloko.

            Ia lakou nae i puka aku ai, ua kokoke e lanakila na kipi maluna o ke aupuni, a ua lawe pio ia ehiku pa kaua o ke aupuni i lilo i na kipi a me 50,000 alii koa; a o na pa kaua hoi ehiku o ke aupuni, ua hoopihaia me na koa 700,000.

            I ka moku o Robiana Lo ma e ku ana ma ke awa, pulelo ae la kona have i ka makani, ike mai la ke Aliiwahine i ka have alii e kau ana, hoomanao ne la oia i kana mea i kauoha ai, nolaila, kena ae la oia i kona Kuhina Nui, E holo oe e nana i ke alii o kela moku, a in a hoi o ka'u mea i kauoha aku nei, e hookipa hanohano aku no au ma ko'u Hale Alii, oia a me ka poe a pau ma kana huakai.

            I ka holo ana o ua Kuhina nei a hiki iluna o ka moku, ninau aku la oia i ke Kapena, Auhea ke'Lii nona keia hae e kau ne? Pane mai ke Kapena, Aia no ma ka rumi alii o keia moku. Pane hou aku no ke Kuhina, Aole anei au e pono ke launa me ia? I mai ke Kapena, E kali iki oe maanei, a e hele ae au e hai aku iaia nou. I ka lohe ana o Robiana Lo, kepa ae la no oia i ke Kapena, Nau no e kii aku a lawe mai.

            A hiki mai la ua Kuhina nei imua o Robiana Lo, a kuka iho la hoi no kekahi mau minute pokole, a a ka lele koke iho la no ie iuka, a mahope aku o Ekemila me na alii koa a me na koa pu.

            (Aole i pau)

 

NU HOU O NA AINA E.

Ku mai ka "Mose Tela."

Ke ola ana o ka mai o ka Hooilina Kalaunu o Beritania Nui.

Na hana ino a na Farani.

Oni hou o Bisimaka me ka leo nui!

Ke kipa hohe wale ma Nu Ioka!

            Ma ke ku ana mai a ka Mokuahi Mose Tela, Kapena N.T. Bennett, iloko o na la he 11 me 2 hora mai Kapalakiko mai ma ka auina la Poaono aku nei i hala, ua loaa mai na mea hou mai Europa a me Amerika mai, no Akahi malama ka nui. E loaa no na mea hou a pau malalo iho i hookaawaleia ma na poo kupono:

Ka mana me ke ola ana o ka Hooilina Kalaunu o Beritania Nui.

            Ua ikeia iho maloko o ka nupepa Ka Manawa o Ladana, ua loohia ka Hooilina Alii i ka mai ma ka Hale o Haku Landsborough e kokoke la i Scarborough, Yorkshire. He nui wale o ka poe i hele makaikai aku i keia hale, i halawai mai me na mai. Mawaena o ia poe, o ka Earl o Chesterfield kekahi, a i make mahope mai. Ke olelo mai nei kekahi @ Beritania no ka mea e pili ana i @ o ka Hooilina Alii @ i ka mai piva. O ke Duke o Kent keia, ko ka Moiwahine Victoria makuakane ponoi, ua make ia i ka mai piva. Ua oleloia mai, i loohia oia i kona noho ana me na kamaa buti pulu wai mahope iho o kona hoi ana mai, mai ke alualu holoholona mai. O ke kane hoi a Victoria, ua make oia no kona manao ole i kona wa anuanu. O ka mea hoi i loaa mai ai i keia Hooilina kalaunu, no kona loaa ana i ka haukeke mahjope iho o kona hooikaika kino ana iloko o ka wela a me ke anuanu ma ke kahua paani."

            Ladana, Dec. 29. - Ua hoolaha ae na nupepa o keia auina la he palapala mai ka Moiwahine Victoria mai e olelo ana ia leta, ua makemake ka Moiwahine e hoike aku i kona manao aloha i kona mau makaainana no ko lakou hoike ana mai i ko lakou aloha kuhohonu no kona ohana, a no kana hiapo punahele i loohia i ka mai. Ke olelo mai nei ka Moiwahine, o ko na makaainana hoike akea  ana mai i ko lakou aloha iloko o na la popilikia a lelele o ka oili o ke ola nawaliwali ana o kana Keiki alii, ko lakou komo pu ana mai iloko o ke kaumaha me ia iho a me ke Kamalei Alii punahele o Wale a me ka hauoli nui i ka hoomahaia ana mai o ka mai o ke Keiki Alii, ua lilo ia i mea nalu nui na ko ka Moiwahine naau. O na hoike akea ana mai a na makaainana no ko lakou kaumaha iho no keia pilikia, aole ia he mea hou i ka Moiwahine, no ka mea, ua halawai oia me ia kaumaha he umi makahiki i hala ae nei, oiai ka wa i haule iho ai ka poino e like me keia maluna o ke Keiki Alii, a laweia aku la keia ola ana kino he kane oi, naauao a oluolu i ike ole ia. Ke hoike pu mai nei hoi ia i ko ke Kama Alii Wahine o Wale hoomanao ana no ko lakou (makaainana) komo pu ana mai e nalu iloko o kona mau la popilikia no kana kane. Ua hoopau ka Moiwahine i kana leta, me ka manao lana, e hoomau aku ana kona mau makaainana i ka haipule, a ole loa ke Keiki Alii.

            Ua haawi aku la o Peresidena Tiera i na hoonana hooalohaloha ana i ka Moiwahine Victoria, no ke ola ana o ka mai o kana Keiki Alii.

No ka Hihia o ka "Alabama."

            Ladana, Jan. 8 - I keia la ua puka hou mai ka Nupepa Manawa me ka noonoo no ka hihia o ka moku Alabama, e i ana: o ko Amerika hookomo ana mai i ka manao a me na noonoo ana o ke aupuni o Beritania e pili ana no ka hoomakaia ana o ke kaua, he noonoo huhewa ia.

            Ka huakai holo e imi ia Kauda Livinetona.

            Ladana, Jan 7 - No ko ke aupuni hoole ana i ka ka Ahahui Royal Georgoaphical nei e kukulu i huakai e hele e imi ia Kauka Livinetona, nolaila, ke hoopii mai nei lakou i ka lahui, e kokua pu aku. Ke hoomakaukau nuiia nei, e hoouna aku i ka huakai hele imi, i keia malama.

            Ke Koho hewa a Napoliona Kuewa.

            Ladana, jan. 6 - Ma ka la 1 o keia makahiki, ua loheia mai, ua olelo ae ka Emepera Kuewa Napoliona penei: "E haawi aku no au ia Tiera e noho Peresidena no ka Ripubalika o Farani i eono malama, a i ka pau ana o ia manawa, e lilo ana o Gamabetta ma ia wahi, a e loli ae auanei ia wa no ka pomaikai o ka ohana Imeperiala.

            HOOWELIWELI A BISIMAKA IA FARANI.

            Berelina, Dec. 21 - Ua hoouna aku nei o Bisimaka i kona Kuhina noho ma Parisa he olelo ikaika, a penei no ia: Oiai ua nui ka nune ma Geremania no na hana ino a na Farani maluna o na koa kiai o Geremania maluna o na lepo o Farani, a nolaila, ina aole e hoopauia keia pepehi kanaka maluna o na koa kiai, a i ole e hoikeia mai keia poe powa e na mana aupuni o Farani i ka wa e hiki mai ana, e lele hou aku no ka Puali Kaua Kiai Kahua o Geremania ma Farani, a noho maluna o na okana aina i haaleleia mamua mamuli o ke kuikahi; a o na kokua a me na kaumaha no ia hana ana, e kauia no ia maluna o Farani ma ka uku papalua.

            Parisa, Dec. 26 - Ua hopuia kekahi mau kamaaina kuonoono o ke kaona o Revin ma ka Okana Aina o Ardennes no na kumu i haunaele ai mawaena o na koa kiai Bavaria i hoonohoia malaila a me na kanaka Farani.

            Ladana, Dec. 29. - He pepehi kanaka kai manaoia e hoomaka ma ka po o ka la Sabati, ma ke kaona o @, okana aina o Ardennes, maluna @ Kopela a me ka @ malaila. Ua @ i ke koa @ Geremania o ia wahi e huli koke i ka hihia. O ke kupinai pinepine ana o na haunaele maluna o na koa kiai o Geremania i hoonohoia ma Farani, o ia ke kumu nana i hoala mai i na kauoha e haawi aku i na hoopai ehaeha maluna o ka poe e loaa aku ana na hana io i keia karaima.

            Ladana, Ian 3 - He kokoke e 100 na pio Farani i hopuia e na koa Geremania, no ka hoohaunaele i na koa kiai Geremania ma Farani. E hoomaka kokeia ana ka ninaninau no ko lakou pepehi kanaka; aia wale no ka hookolokolo ole ia, a haawi pio e mai ka poe i hana io i ke Karaima pepehi kanaka, mamua ae o ka la 27 o Ianuari. O ka poe i hopu pioia ma ke ano he mau powa, e hookolokoloia ana ma ke Kanawai Koa.

            Berelina, Ian. 1 - Ua lawe hele ia he Pepa e hookupu ana i dala, e kukuluia'i i Kia Hoomanao no Generala Moleke, ke Ahikanana o na Alihikaua a pau o ke Keneturia 19.

            Berelina, Ian. 2 - Ua hookuuia aku o Gen. Von Roon, mai ka noho'na Kuhina Kaua ae no ke aupuni o Geremania, a ua koho ka elemakule lanakila Uilama, ia Herr Stosch ma kona hakahaka.

            Ladana, Dec. 25 - O ke Alii Ka Moi Uilama, ka Emepera o Geremania, e holo aku ana paha e ike i ka Emepera o Rusia, ka mea i hele kino mai e ike iaia.

            O ka huakai a na moku o Geremania e holo aku ai i Berazila, e haawiia aku ka mana ia lakou, e noi aku i na koina maikai i na lahui o na Ripubalika o Amerika Hema.

            Ko Farani mau mea hou.

            Parisa, Dec. 22 - O ka palapala hope mai nei a Bisimaka ia Von Arnim, kona Kuhina Noho ma Parisa nei, ua lilo ia i mea pioloke e hoomaka hou mai ai i na hoinoino ikaika ana ia Geremania. O na kamailio ana a na nupepa, ua hoopuka akea ia me na olelo pokole malalo iho:

            "O ka mumule ana o ka poe i lanakila ole, oia wale no ka puupuu lima nana e kukai mai i na hoino ana a ka poe i lanakila. Ua maheleia he muliwai koko mawaena o kakou, a ke ake nei kakou e ike i ka hoomanawanui a me ke kali."

            Parisa, Dec. 19 - Ua noho mai na Keiki Alii Oliana ke Duke d'Aumale a me ke Keiki Alii de Joinville maluna o ko laua mau noho, maloko o ka Hale Ahaolelo i keia la. O ko laua noho kino ana mai, aole ia i lilo i mea e pioloke ai.