Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 12, 22 March 1873 — Kumumanao. Pehea la e hookelela'i na kauaka Hawaii i ka pomaikai pookela? [ARTICLE]

Kumumanao. Pehea la e hookelela'i na kauaka Hawaii i ka pomaikai pookela?

( ka hoomaopopo iho ma ka ike, a me ka lohe nnn i ka Pupahulihonua ona aupuni nui a me na aupuni liilii, ma keia hokulel» a knkou e noho nei, mai ka wa o na kupuna kahiko a hiki ia kakou i keia wa ; ua maopopo, o kekahi hana kaulana loa keia, o ka hookele ana i na kanaka iloko o na pomaikai pookela. Aole hoi me ka.mana o ka hookahi e hiki ai, aka, me ka ikaika huiia o ka lehulehu ; no ka men, aia no iloku o na pilikia he nui e loaa'i keia pomaikai. O ka pomaikai i makemake nuiia, oia ka noho lokahi ana o . na kanaka a pau o ka aina me ka olūolu a me ka maluhia ; aoka hookele aha i na kanuka Hawaii iloko oia pomaikai, oia no ka hooponopono ana me ka oiaio e hoopololei, me ke kuhikuhi pu i ke ala maikai e hele ai. I ka la inua o Apenla, o ka makahiki 1820, oia ka hoomaka mua ana o ka loaa o ke kumu o na pomaikai a pau i ko ka lahui Hawaii; a mai ia wa mai ka pii maiie aoa o na kanaka Hawaii iloko o ka noho ana maemae, a hiki 1 ka makahiki 1840; ma ka la 8 o Okatoba, akahi no. a hoihoi pono īa

mai na pono pilipaa o kela me keia kanaka Hawaii. a ke Akun i haawi mai ai ; mamuli o ka hoopalupaluia ana o ka manao o Kamehameha 111 e ka olelo a ke Akua ma o na misionari ia ; a ua hu ae ia mau pomaikai a palitle maluna o ka lahui holookoa, a ke ai nei kakou i ka hua oia pono. A ma ke kiei ana a halo mai kela pea a me keia pe a o ko kakou lahui. mai ka *' La hiki aka La kau, M ua ike lea ia ma ka hoomaopopo aaa o na ike elima o ke kanaka, me be mea la, ke peki hope nei ka hapa nui 0 ko kakou lahui, mai-ke kumu mai o na pomaikai a kakou e hukiku nei, " a haalele wnle iho i Puna "na hoā aloha," inai ka poe 1 ka nohona kiekie a i ka poe i ka nohona baahaa. mai ka poe hoi i hoonaauaoia a i ka poe i hoonaaupoia. A no keia maopopo lea, ke ao ia mai nei k«kou ma keia Kumumanao. £ hooki ka hoonuu ana i ka make. oiai ko kakou lahui e mauliawa nei. A pehea la auanei e hiki ai? 1. Ma ka hooiknika like ana o na kanaka a pao e malama i na kanawai o ka aina. O ka mnbma ana i oa kanawaii naanaoia oia no ka hoolohe ana aku i ka ke kanawai ao a me ka papa ana mai, me ke kue ole aku iaia. He pi*io, oka lokahi pu ana oka manao o na kanaka a pau e hapai, a hooholo imua i kekahi mau hana ano nui e like me keia, oia ka mea nui e pono ai; alaila, aohe mea e kanalua «i ke hele imua a halawai aku me pa pilikia he nui; ua ike kakou i keia mau hana a pau o keia noho v ana, mawaena o na ano kanaka a pau.

E like me ka ianakila ana o ka aoao akau » ka aoao hemi maw .ena o Amenka Huipuia, i ka wa i kaua ai no ka pono oie o ka hookauwa ana ina negero. Fela hoi o Perusia ia Farani, a me Kamehameha 111 hoi ! maluna oke Aupuni Hawaii. Oke kumu nui o ka lnnakiln ana o keia ntau aupuni, no ka lokahi ana no o ka manao o na knna- ; ka a pau o ka aina, e kokua pu ana ma nn j mea a pau e pono ai ke kaua ana. j A pela auanei e pono ai kuu lahoi nei, o i ke ala like mai o na Hawnii ponoi a p«u e | malama i na kanawai o ko kakou aupuni, j me ke kue ikaika nku i ka enemi, ka poe e j a-e wale ana maluna o ka oiaio o ke knna- | wāi, no ka m*a, o ke knnawai ka mea nana j e kaupalena nei i ka manao o na 'Lii malu- ; nn o kakou na makaainana, ka poe naauao i hoi i ka poe ilihune. | E haalele i ka manao kokua rna ka hewa, ; a e kinai loa aku i na mea e poino ai o ka j lahui, oiai, nole i loaa mai keia niHU pono a 1 kakou e noho nei mamuli o ka noho ana ma ia aeao, e like me ke au o na kupunn o kakou, aka, mamuli o ka huli nui aria o na'lii a me na makaainana o malama i ka pono a me kn oinio okn " Baibala Hemolele a I mailoko mai oka malamalama B>«ibala, i j loaa mai ai ia kakou he Kumukanawai a me ! na Kanawai maikai, a oia ke kamu o na ; maluMa ana o keia Lahuikanaka. J I ke au o ko kakou Moi i make aku la, ua > lawe la aku ka io o ko kakou pono ma ke Kumukanawai, o ua ike maka ia na pilikia iloko oia kau ; aka nae, i keia au a kakou e hele nei, ua hoi hou mai ia pono. Molaila, i e like me ko ke Akua haawi ana mui ia kakou i Moi hou i aloha nuiia, pela kakou e kokua pu aku ai i Kona mau kanawai, no ka mea, ua haawi lokomaikai mai ke Akua ia liakuu l»o mam no, he ilee no hoi, n (D6 nn mea a pau i kupono ke hoomahuahua aku i keia mau pono. Aole nae pela ko ke Aupuni Hawaii i ke au i hala a me keia au, o ka hapa uuku wale no ke malamn pono nei i na kanawai, a o ka hapa nui paha aole, no ka mea, ua kue ka pono o ke knnnwai i ka hewa o na kana* : ka, nolaila, aole makemake e malama aku. Pela ka hoomaopopo ana i na holoholona hi* hiu, no ko lakou makemake ole e noho ma- ; loko o ka pa e hoomalu ana ia lakou, nolaiia i pinana wale aku maluna o ka pa, me ko la- | kou holoholo iwaena o lakou iho e kipi ana | kekahi i kekahi. Pela no kakou e Hnwaii ponoi, lele wale aku kakou maluna o ka pono o na kanawai. j a puka wale aku malalo me ka neonoo ole i ; ka pono i paa mua ia. Noiaila, ke lohe nei j kakou i na leo uwalo me ke kaniuhu ana, " E lilo ana ke Aupuni Hawaii i ka haole." Ea. e piiikia ana no o Hawaii ia Hawaii no, I ke haaieie a kuai aku i ka pono i loaa mua, j me ka hoi hou iloko o ka nenelu oka poino, i aiaila, aole o Lanai a ke Aea wale no ka mea i loaa ia haawina o ke Aea, o i aea . aku paha auanei a kunou ke poo, a, holo | ana ihea nei. Ano ka wa e nla ai, e eu, e iiuhu, e hookuoo, e ike koJkakou mau poino .

a e hoopau aku, oiai, eia kakou i ke au o ka malamalnmn, o e hele c like nie na keiki o ka malamalama. He Moi hou, he mau ka- ; nawai hou a he makahiki hou. 2. Ma ka hoopono o na Luna a pau o ke aupuni ma ka lakou mau oihana i haawiia. . He oioio. o na luna, oia no na lima il»aika oke aupuni. Oka hoopono ona luna a pau o ke aupuni ma ka lakou m«u oihana, oia no ka hooko pololei ana i na eha a ke kanawai; no ka mea, 6ia ka mea i wae ia ai ka poe naauno, a noeau me ka hoopono pu, e noho ma na oihana oke aupuni Hawaii. E like me ka pono okn lakou malama ana i na oih*na, pela ka pomnikai o ka lahui, aka, ina e hemahema ka lakou malamn ana, poino wnle ka lahui. nolaila, he mea ol* ka ai kanaka hooikaika ana e malama i na kanawai, ke ole e hookoia na koi ana a ke kanawai, e na liina laweUwe oke aupuni maluna o ka poe a pau e hehi ana i na j>ono o ke kanawai o ka aina. No ka inea hoi, he mau kanawai maikai keia i kupono no ke ao ana, papa ana, hoopololei ana, b me ka hoomalu ana i na kanaka. nolaiia, he mea pono » na luna o ko kakou wahi aupuni nei, mai ko Hawaii io ponoi a ko na aina e mai, e hooikaika me ka maWaala e hoomalu i ka poe e hooiWaika nei, e hooulu i na «noaoo ino i papa ia e ko kak. u mau kaoawai. Pel» ka hoomaopopo ana i ke kaoa ma* waena o na aupuni nui. e like me ka māka«la o na Generala a me na luna a pao malalo iho ona, e hoomalo i na koa mamuli o ke kanawai i hooholo ia no i « hana, a i huipuia hoi me ka manao lokahi o na koa. ua lanakila no. Aole i pau.