Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 27, 5 July 1873 — Ka halawai umi o ka Aha Euanelio Hawaii, ma Honolulu, Iune 3, A. D. 1873. [ARTICLE]

Ka halawai umi o ka Aha Euanelio Hawaii, ma Honolulu, Iune 3, A. D. 1873.

(Koena mai kela heheāoma mai.) Poai.ima, la hana 9, lune 13, 1813. Halawai ka Aha e like me ka hoopanee ana ; o ka Leina Hoomalu ma ka noho Malama ka Aha hapalua hop'a haipnle. Heluhelu mai o Rev W. P. Alekanedero, ka Lunahoomalu o ke Komite no ka Ahahni Ēnunelio o ko Hawaii Pae Aina. EIA MALALO IHO KA HOI&E. Akoakoa mai ka Ahahui Euanelio ma ke keena hplawai o Kawaiuhao i ka l»3o lune, e like me ko lakon i hooholo ai ikela makahiki. Ua hiki mai na lala 65, oia hoi, he 45 Kahanapule, a he 16 Eiele o na Aha Mokupuni, ame na Lala u ae ; ekolu mau MiBionari, a fala kahiko o ka Miaiojiari Hawaii. Ua kuikahi ko .kakou mau halawai, a he maikai maoli ka launa pu ana, no ka mea, o ke Poo Nai o ka Ekale aia kekahi i lauua pu, e like me kanaolelo hoolana, a hoopumehana mai i ko kakou naau me kona aloha. Ua ao pinepioeia mai kakou i ka makahiki i hala, "0 kao mea e haua'i, e hana oe me kou ikaika." Ua kii mai ka Haku i kekahi inan hoalawehana o kakon, na mea i haawi ia lakou iho e alakai i keia lahni i ke ola man loa. O Wini wahiue, he 53 makahiki kona lawelawe pu ana me kakou. A o Rev. A. Bihopa ka i halihali i ka Hae o ke ola maluna o ka pa o ko Hawaii Ziona, no na makahiki he 50. A o ka wahiue u Kauka G. P. Judd, ka i noho pu me kakon he 45 makahiki. A o ka wahine a Rev. T. C!oana kahi, ka i hooikaika mai i na makahiki he 38, e alakai i ua uhane io Kristo la.

Ua hui me lakoa nei o Rev. J. A. Ka> hookaumaha, ke kahn o ka Ekalesia o Kealakekua, Hawaii, o laaa pu me kana wahiue ; a o ka wahine a Rev. J. Ahia kekahi ; aia ke waiho la ma Apaiana, kekahi o na Mokupuoi o Gilipati. Ua hoomaha keia poo a pau i ko lakou luhi, a ke hahai uei no hoi ka lakou hana ana mahope o lakou. Qe pon.o kakou e hoolohe i ka leo e hea mai aoa, "E kaei i ka puhaka, e noho makankan, noka mea, he pokole ka manawa." Na £kalesia. Aole he makaala uni o na hoahauau. Ua kttu mai ka palaka, a me ka makemake i ko ke ao nei maluna o ua kihapai, a ua hu-nui na hana ino iloko o kekahi. Aole i malama pono ia ke ola X) ka nui o na kahu ekaleaia. 0 ka ilihnue o ii;i hoaiuiuau puha kekahi kumn o keia hemahemo. Aka, o ke kumu nui, oia ka manao nuku i ua mea o ka uhaue, a me ke aloha nawaliwali i ko kakou IJaku. O kekahi man ekaleeia nae, ua hooko maikai nue i ko lakou i hoohiki ai, a ua kuouoono maikai ko lakou mau kahu. Ke holo hoi imua na hana maikai a kakou e malama nei. Ua haawi olioliia mai na dala be $2,729 e lako ai kahi kahua no ko kakou kula kahuna ; a ua loaa na hale e oluoln ai, ka noho ana malaila o na haumana he 20, a he 30 paha. Ma ia kula, aole he nui na haumana e noho nei, eiwa wale no. Aka, ke holo maikai ia kula, a ke laua nei ko kakou manao e loaa auanei malaila ua kahu no ko kakou mau ekalesia kahu ole, me na elele e lawe i ka enaoelio i na aina pouli. He nui keia hemahema e noho nei, eia ia kakou na kihapai kahn ole, he 12 Eia hoi, ke pae mai uei ka leo, mai M%kedonia mai mai ka Paeaina Nnuhiva mai, a mai Maikoniaia mai, "E hele mai, e kokua ia makou." Nolaila, mai hooki kakou i ke noi aku i ka Haku nona ke kihapai, e hoouna mai oia i na paahaha iloko 0 kona kihapai. Na Kula.—Ke holo maikai naknla'apana, na kula anpuni ; he makaala, a he ikaika ke Kahnkula Nui. I ka pau ana o kela hapaha keia hapaha o ka makahiki.'ua hoohuiia na kumu a pau iloko o na knla kumn, a ua īilo ia hana i mea hoeueu ia lakoa. Ke mau nei ka maikai o ke Kulanui o Lahainaluna, malalo iho o Rev. S. E. Bihopa, Bev. A. 0. Porepe, Rev. J Makaimo ku n* kumn: Kula hanai o Hilo, malalo iho o B."Laimana, e kamau ana me ka bofi) itrtua. Ke uln nei no hoi ka ikaika ame ka maikai o na kula kaikamahine ma K?Sv/liahao, a nie Waialua nia ka mokUpuhi rt Oaliu ; ā Makawao ma ka mokupuoi o Maui. ''" ' l ' Ke olioli nef ho hol kakou i' manao ikaika o na Ahah'ui Eūan&io o £ ia ! lvfokupuni o Hawāii/ 6 h r obkifnfu k T okeikn 1 a atkaraahiffe ilkē iiāla £ mokdfrfifiir 4 ' ri Ka HV)KtTAcr—TJtf hdlo r akfi iWi ka 'Hokuao ia kakou e hui aiia. a uala#ela Rev. H. Binamn,laua raekanawabide, e lawelawe hou 'ma ko laua kihapai, ma na moknpuni o Gilibatl; oiai, e holo aku ahA ka mōku e kaaphni ma na mokupuni Makala, a me ko Karolaina ; a i ke kukulu Koinohana hon aku. - Ke hauoTf po nei kakon i ko lao& lawe po ana i ke Kadoha Hoo ok6a, olelo Gilipati. Ke hoi aku nei no hoi o Rev. D. Kapali me kana wahine, i ko lana"kfha£af tnua ma na mokupuni o Makala. ' , O Kekuewa laua me kana wahine keka-

hi, e bolo pa aoa e lawelaw® pu tqe Da paahana ma ka Paeaioa o Makala. Ua laua ka maaao i ko kakon baoa misionuri, i ka ike aoa i ka euauao nui o kauaka i keia haoa. He lehulehu ka poe i akoakoa mai e hui iloko o ka haipule aua, a me oa hana aloha, i ka la i holo ai ko kakou moku. ,

Aole e hoopoinaia na hoa e holo aku nei ; he nui na mea e hoomanao ia lakou i kela la keia la, i ko lakou knkuli ana imua o ka mea i olelo hoolaua mai ; " Qwau me oukoa a hiki i kn hopena o keia ao."

Ka Mai Lepera. He mea weliweli ka laha nna o ka mai Lepera ma keia pae aina. U i olaolu nae ko kakou manao i hooikaika nui o na Lana o ke Aapuoi i ke kioai i keia mai luku ; a ke lana nei ko makou manao, e hiki no ke kiaai ia ke kokua pu na makaainana me lakou, me k* mauao lokahi. Nolaila, ua maopopo ko kakou pooo, e ao nui \ na kanaka ma ko kakou.meu kihapai, i mai lakoa i keia poino nui. Eia hoi, e makaala kakou, a hooikaika, i malama io .ia inai ka Ia a kakou i hooholo ai t ila hookeai, a hoohaakaa imua otke Akua uo ka men, ua m»ja ko kakou Aku i e boolohe i kona poe kanaka, " ke imi lakou iaia me ko lakou naau a pau.'' Mn-ke noi a ua Rev. B. W Pareka, me T. Koana, ua aponoia ka hoike o ke Ko mite. Heluhelu mai o Mi. Koana ka Lunahoomalu o ke Komite, no ka palapala hoohalahala a Rev. W. Kahookaumaha imua o Keia Aha.—Penei—- " Ua inanao ke Komite no keia hoopii, a ma ka ike ana, e hoomoe i keia hoopii ma ka papa, no keia mau komu. (1.) 0 ka mēa hoopii mai, aole ona hoike e hooia mai ana i ka oiaio o kona hoopii, e pale aku ai i ka olelo hooholo o ka Aha Lunakahiko.

(2 ) Aoie hoi oia i hai aku i kona manao hoopii i ka Luhahoomalu n kela Aha ana'i hoohalahulu mai ai, a i hiki pouo ai hoi i ke kakauolelo ke lawe mai i ka Buke Moolelo o kela Aha. (3 ) O ka mea hoopii, aole oia i imi mai i ke Komite, e hoakaka pono inai i ke ano 0 kana hoopii. (4.) O na kumu pale hoi ana, ua hilinai oia no ka lona ole o kahi hoike, a mau hoike ikemaka e ae e kokua ana i ka olelo a ka wahine, i manaoia, ua hana oia i ka hewa me oa wahine la. He kumu pale auo |ofo ia." i! Ma ke noi a Rev H. H. Pareka, ua apono ia ka hoike a ke Komite. Heluhelu mai o Rev L. Kamika, ka Lana hoomalu o ke Koaiite, no ke Ola Kahu. Ma ke noi a Mi. Koana, ua aponoia ka hoiae a ke Komite ; a ua hooholoia ē hoopukaia ma ka Nupepa Kuokoa. Eia no ia : Na manao o ke koAite no ka " Hanai kaHU EKALESIA." Pomaikai na ekaleaia i loaa mai na kahu naauao e noho pu, e wehewehe i ka olelo a ke Akua, a e hanai ia lakou i ka berena e ola'i. No ka mea, aole mea nui e ae e like me ke ola o ka uhane. O ka hookohu ana i kekahi kanaka i kahn no ka ekaleaia, ua ane like me ka mare ana o ke kane me ka wahine. Ua kauohaia ke kaoe mare e aloha, a e malama pono i kana wahine ; a oka wahine hoi e aloha, a e malama hoi i kana kane, i ko laua wa e ola nei. < * Ua pomaikai na mea mare, ke noho po-' no laua me ke aioha, a launa pu, hana pu, hauoli pu, a uwe pu, i ke kau ai, kau wi, i ka wa mai, a me ka wa mai ole. P«la ke kahu a me kona ekaleaia. Pomaikai lakou ke noho pu, haipule pu, a hana pu me ke aloha, i ke kau ai, a me ke kau wi. Popilikia nae lakou ke launa ole, a kokua ole kekahi i keknhi. Eia kekahi mau manao o Pauloia Timoteo, kekahi kahuna pule opio. A i ka manao o ko oukou komite, ua pili pono i na kahuna pule, a me na kahu ekaleaia ma Hawaii nei. Eia no ia. " Mai hoowahawaha kekahi i kou opiopio ana; aka, e lilo oe i kumu e hoohalikeia'i no ka poe paulele, i ka olelo ana, a i ke kamailio ana, a i ke aloha, a i ka manao, a i ks paulele, a i ka niaemae." " Mai waiho akn i kou haawina iloko &d t 1 haawiia mai ka wanana, a me ko kau ana ilio o o« lima o ka poe luna kahiko." "E manao ae i na mau mea la ; ae hoo• liloloa inalaila ; i ikea kou pono hna i oa mea a pau." " E malama oe ia oe iho, a me ke ao pna aku. Ē noho mau mp ia mau mea ; no ka mea, ma kau t)ana ana ia, e hoola oe ia oe iho, a me ka poe a pau g hoolohe mai aoa ia.oe." I Timoteo 4 ; 12—16. No na kahu. ekaleei» keia mau Ina pela ka noho apa, a ,pe ka liana an|i q na kahn, ua pomaikai na ekaleaia i ko lakou kahu. . „ . Eia hoi kekahi man menao i na ekaleaia. He pouo ia lakon ke kahea i ke ao, kupono ia lako.i); a e hoehiki e haawi i ka uku makahiki kupono ia la, me kana ohana ; a e hāawi io mai no, me ka aie ole, i kela hapaha makāhiki keia h'apaha makahiki ; i ole e ike auaoei lakou, ua pilikia kolakou kahu a me konaohana, a af»iki lakou ia lakou iho. Cia,kekahi Rula nui a maikāi a lesu i haawi mai no na paahana o kona aupuni.

"He pooo e ukuia mai ka |»aah»»na. M Luka 10 ;7. " He poūo ke loaa i k& mea ha na ika ai nana." Mbtaio 10; 10. Bia hoi ka Paulo iko Koriueto. " At>le anei oukoa i ike i ka poe hana ma nu mea laa, ua āi lokou ma na mea laa ? Ame ka 4>oe laweliwe ma ke kuahu, ua ai lakou i ko ke kiuilni ? Pela no hoi i kauoha mai »i ka Haku, i ka poe i hai aku i ka.Ēu»oelio, e ola no lakou ma ka Euanelio." I Korineko 9 ; 13, 14. Ei« hoi kekahi manaoo ko oukou komite. E koho kela Ahahui Mokupuni keia Ahahui Moknpuni, i kekahi luna e kaahele, a kamailio pu me na kahu, a e paipai ina ekaleBia no keia mau mea, i īkea ke kumu o na pilikia aie ; a mahope e hoike kela luna keia luna i kona Ahahui ponoi. Oia kekahi mau manao oko oukou konute, me ke aloha i na Uahu, a me na ekalesia. Me ka mahalo. *• ( L Kamika, Komite, j D Baldwio Hapai ka Aha i ka noonoo ana uo ka wa e halawai hou ai ka Aha, iloko o ka M. H. 1874. Aua hooholoia, e lialawui hou keia Aha i ka Poalua mua o June M. H. 1874, ma Honolulu nei. Mb ke noi o Rev. T. Koana, ua malama ka Aha i wa hnipule.

Hooholoia ; e malama ka hebedoma mua 0 Jaouari M. H 1874, i wa haipule i ke Akua, no na ekuleam mai Hawaii a«Kauai; a me ka Poaha hope o Feberuart, i la pule 1 ke Akua no na kula a pau. Heluheluia na moolelo, a aponoia. Hoopanee ka Aha, a halawai hou i ka hora 3, auina la. Hora 3, auina la halawai hou ka Aha. Malumaia ka Ahaaina a kn Haku. Na Rev. J. Q. Parisa laua me Rev J. Kauhane i Inwelawe ma ka papa ahaaina a ka Haku. Hookuuia ka Aha me ka pule a Rev. T. Koana laua me Rev. E. Kekoa. E K EKOA. Kakauolelo pan! h iieahaka.