Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 31, 2 August 1873 — Nu Hou Kuloko. [ARTICLE]

Nu Hou Kuloko.

WBEg**~Mā k« portouah« IW Itlfar,'iw tiWW« H. Kiia tue S>r<h Uoale, na Rev. 0. "W'. Pilipo iaua i tnare. Pai iiewa —Ua prtiia ka la ma ke poo o ko kakon p<>f>a o k» hebed<>iria i hala me ka heWH, i o ka pololei <> lulai 26. 5C3* U;t lohe mai m .kou, u» hookohuia 0 Mekii» Ailuene H. B <yd i hope Luuakannwai Apunn no Koolhiipoko. Ua lohe «)ai makou, eh'Moleloana ka Hua. J. M. K»pena i kekahi ahiahi o kei/i hebed<)ma ae ma ka luakini o Kmimnknpili, no ke Kuik»hi Panai Like. A oini akbhi do a haawi kekahi kaoaka Hawaii i haiolelo o ia aoo, nolaila, he mea paha ia e kono nui is nku ai ka lehulehu e hele e lohe i keia haiolelo. Ka huakai Kaaponi hopk loa. —Ma ka Kilauea huakai i ho'.o aRn nei e Ka&pnni i ka moknpuni apn o Hawaii, ua lohe mai mai<oo, o kana huakai kanpuni hope loa ia 1 ka moku oui o kakou. Ma keia hope oku e holo ana oia no Hiloikekahi pule a no Kon v i aekahi pule i He mnkahiki Unnu ipu nai lo« keia tna Waianae, ke hele la a ku ka paila o | ka ipu huole ma Waianae, e ona o | kahi e pau ai i ke kuai. Ma Poakolu j iho nei, ua holo aku ke kuna Moi e ! īioohikihiki mai i na ipu haole no ke kula-1 | nakanhale nei paha, a no na mokupuni e ! ae p;ih». Ua hele no a kupni ke kaona nei i ka ipu, «ka, he mea ole qo nae paha ia i koonei pne. ' ■ I ka nana aku i keia wa. akahi wale no mannw» «naKi<ala mai o na mnkaainana no ! ka malama ana i ko lakou mau pono koho bil'ta. Me he mea la, e nui «na ka poe koho i keia makahiki ac. Inu pela, e ia ka makou, e koho i ke kanaka hoopono a pololei, i m»laina pono ia ai ko Ka lehulehu pomaikai. ■ — " Ma ka Apoa ke ola."—»Oia ke poo o kekahi minao i hoounain mai i ke Keena o ke Kilohana Pookela nei o ka L-ihui Ha« waii, mai M->kawao mai. Aoke kumu o keia, mfe ka la 15 o lulai, ua hoopiiia kekahi haole imon oP Nui, no ka lapn'nu me ka laikini ole, a ua Liookuuia na haole la,; no ka pili ole •> ke kaaawai i iia haole, aia 1 wal« no ka i ke kanaka lfnwaii e pili ai. < Ke °lelo raai nei ka mea kakau : " Ina o j kei» mea i hoopiim a ht> iliulanla, aia oia i j Mokaulele, komo iku la i ke ao« puni n Li» | maloa. Kopaoaha kanawai « me Lunakanawai o M-īk»wao nei. Ina he Hawaii ponoi, o na liki no » p<*u, a ihu he naole %» na hoalualu no a pBu. v Ke kauoha aku nei j mauou, i na lima lawelawe o ke kanawai, e nanaia ka bana a keia Lunakanawai Ap,a- j oa. ' ;

Ua nluolu loa ka msi « ke K«iiike- ! < Far.ini i loaa ai ma Hilo, a ma ka holo |<hh oia i ka Poukolu >ho uei. |C7* U* wehe hou ia ««ne» h« alanui maukM no k* Ilale Hotelt?, e hiki liko hi i ko Al»nui Berii«nia. Akahi n « a lo«a inai nei ka p» uiHiik* »ho, a nolaila, i weheia ai i alanui liou malaila. U* lohp mwi makon, ke hana auw-»-b» p*p* ia I» na mnliwni o Hnuula, « ho«»moe u puka iloko o ke kai, i ole ti • niha he on« i na wi wai nui O nn lio kaulua o ka Moi i )»\veia mai ai mai Kaleponi a ianei. U'v ka $1800, ua kuai kiīdilaia ma ka Poaono uku h«i • mln, h u« lilo i ka Lunakaoawai W«demaBS n» ka $540 lle mawuwa — Miilh paha o ku mai ka maiinwa ana hoh.imi ok»moHua Ports. moulh mai Hawaii mai ī kekani 1a o keia heb» d ana mc ke Kuh'na noho o Amerika. Ma ka Poalua iho nei, ua pnni ke akule o Honolnlu nei, a ua ola k>» makapehu, no ka me&, ma k* 14 nkule a oi aku no ka hapoh* dala Ka mokuahi Costa Rica —I keia knknhiaka e ko m»i ai ka moku ihi luwe leta o kakon maluna ae, mai KapaUkiko mni, me iih eke leta a uie na nupepa o ua aina e mai Ma kekahi la o keia pule, ua lawe i.i nnun o kn Aha Hoomalu, he wahi pnke, no ka luun'i hewa me kekahi kaikamahine malalo o ku 14 uiHkahiki. Ua hoopanee ia a kahi mnnawa e m«i. *AIi4PAiA H pil—Mai na pilaoala*' mai ekolu t » mm u makou mai Lahai na *« mai Kona Hema mai, ua ikeia ibo, ke ooke la na kunami Hawaii i ko kakao in<m inalalu o na palapal» hnopii imua o ka Moi, e n<>i unn, e aua ia Puul«>a aole e haawi. BC7* I kela pule in.» «tei. uu liwe n»ai o Mr. N. Kepoikai he palapala hoopii ua kekahi hap» «> ke kulanakauhale o Wailuku noua na inoa lie 224, e ooi ana i ka Moi, aole e haawi ia Ewt>. (g* Ma kn Poaha o kn hebedoma i hali, u;a linopaiia kekahi keiki kanakao Lnka kooa inoa imua o ka Ah* Hoom <ln, he haneri dila, no kona kuai aku ia hai i ku opioiua i |naa iaia ma ke kol«>he. U.t hahaiia kona kuko ioo e ka hoopai pokeokeo, e hahau ana i>ii« - - Na LEPKRA MA KA HALEM4I MoiWAHINK. -v-Ua lawea mni i o makon noi k« lobe, aia no maloko o ka Halemai Moiwahine kekamai lepera lapannia mai nei. lna he oiaio keia lohe, e hoo\aawa!e koke pko* ka pono. He kakaikuhi na moku poino i kipa mai inaauei e lapaauia ai, a no kn hiki ole ke kapili, nolaila. ua kuai ki.dil-.iJi lakou inannei, a ua hooliloia i walne Ma ia mea, na hoomikeponoia ka poe makemake wihie 0 Honolulo nei, aka, aole n«e o mnkou m > kemake, e nui na poino kipa mai maauei, e hooliloia ko lakoo liopena pela. Ma ka hoolaha a ke Kahnkula Nui maUlu o ke po<> ma ke K«uoha, e ikeia e nu makua mea keiki a pau, e hoomaka aoa iia Kula Aopuni o ka Apana o Kooa. Oihu nei, ma ka Poakahi aenei, o Angite la 4 Nolaila, e pau loa mni na kamalii i ka hoi 1 ko Ihkou mau hale hoonui ike. He huakai hele kaapuni ia C>hu iho nei ma ka WnWae ka kekahi mn» keik< haole o Honoluln nei, a ua lioi mni laun, mahope o ka hele ana he 100 mile paha h oi. Ko manao nei makou, mali paha ua pii ae la ko Uua ola m« keia hooikaika kino aim. |CP k» hoTi» ll£ awakea o ka Poakolu iho nei, lulai 30, make iho la o Mrs. JuneLoeau Kaelemakule. kekahi pua aln o Hawaii nei, ma Puiwa, Nuuanu, i ka 27 piha o kona mau makahiki. Ma ke ahiahi Poahu iho nei, ua laweU kona Kiuo kupapau a kaouia ma ka īlioa o Kawaiahao. E mo"lb a hala. —M» ka la 17 aku nei o lulai, n).' Kal;»oh i Kona Akau. ua mak« aku la o Mrs Sukaoa Kaonohimaka, k» w ihine inare a i ka 23 o na o kona ola ana. Ma ka la 2 o Sept 1812 ko Uua mare ia aea, a niake ii'». Aia maluna o ke kane i hoonele pinepineia i kb wahine ko makou u pu ana iloko o kon* w« kaumaha. IC3* Ua hoolauki.uakaia ka hale oihana J 0 kf> ft iuka Pake C. T. Akina (Singkee) ma Alanui Hotele i keia mau la iho nei. h uh nui hoi ka poe kanaka hele i ona la e lapaauia mai ai. Ua lohe inai makou, he 28 ano m»i pake, e hiki laia ke hoola, *• 8 ano, aole e hini ke Upaau, oolaila, ke pau nui nei kekahi uoe mai pake i ona la e Upaauia mai ai. —; IC7» Ua lohe mai innKou, u« halawai na mahaaiuana haole o Wailuku Maui, ina ka UIK} iho nei, a ua ham he oUlo hooholo e kuku* ana i ke aupum » rhe kana haoa. —Ma ka po o ka la 28 «e, ua halawai ni» liiakaaiuana H&waii, aohe a lnkou mea 1 holo—Eia wnle iho uo, e hoohamama ia nna eloa palapala hoopii i ka Moi, oo k f haawi ia Ewn a me k;i hoole, a aīa ma k» hoole ka hapa nui. O Keohokalole a me Hoapili, ma ka aua aiua, aole ma kn haawi.

maioko nei oke kul«ao*:«uhtl e | ho feltolo rti»u ahahni o na knnaka Hnwnii, i e hoonlo ana «kp Ukou mao o» 0 » 00 ih ". • na kapaia na inoa o Ukou, me ke«»i: Ah«hui Hooul» oonnoo O K.»wfti«hao. A»mh'ii«»pio. pio o Hawiii nei » nie k» Ali«hui A«»t ain.» Ke maUinn pono i« ka lakou h«M»niHlu ana, a ke noonoo in roe ha loe:t u» kumu ha*>* » me na olel-» hooh-10, *UiU e nee im l.ikou imna, aka, ioa he puoi kam;tilio w*l« iho no, aolie uo i waa ——— Ma Lahaina, ua malamaia he haUW«i ujak»»ainana no ka noonoo ao» • M „. no e kokuaia na lim» luwelawe «» ke aupu ni no ka hooko ana i ke kanawHĪ no ka (D»i lepera. t T »* kohoia be k«>n»ite no ka imi ana i na kumu kupono •• lnwe hi ka lehule , hu i rula na lakou e makaala ai i ka poe inai ke loaa h**, He hana nnaoao no ka ke : kulnuakauhile o Lahaina. oia no ka helu J tna ko na Hawaii aon<> ma na hanu nanuno ku i ko ka lehuleho hoohuliia ana e nana. aka, koe wale no kekahi man halawai an » ole a lakou i kukulu mua iho nei a li'o i mea ole. ——— Mjrjnfnir ikaika. —O neia Muumnu he wahine, poo muku nn wawae pela na lima ua ike paha keknhi poe, o Honolulu i»ia, o» hiki iaiu ka mahiai ana. Eia ke kumu o kona mahiai anu, aole inalamaia, e na keiki eha ana mnu keiki, 2 kaikamaoine. 2 keiki kane. u» mare n» kaikumahine i ke ks»ne, aole nae, lie malam.i pono la, ua olelo mai ke kaniwai ; E uinlam;» oe i k«>u makuakune me kou niakualiine. I loihi ai kou ol;i ana ina kn honua, ua mare nae kt*ia muumou i ke kane, ua heo uo ke k*ne; Nolaila hooiknika keio i ka mahiai, i ola u< oh, ku pinnhi kouu hooikaika, aole limt Eia n»e 0 kn mal» ai ke akea ana; ua ike pono loa ai< ine kekahi po« o makou nei ; NolaiU. E na koiki mai Hawaii a Nnhan, e inalainn 1 n» mnkua me nei ke ao >, no inei ka ok>|u ana muumuu hoka e umeke. M« ki uialialo. O. H Haluapo. Kuohe lulai U 19. 1873. Na Opala Mea Hoo o Waikapc.—Ua hoike mai o S K. Kaaiai iko niakon ket*na, ma kana paUpala uo na mea hon aua i ikn ui ioa Waikapu. A ei» iho maUlo : Ka nauaina. I k<t □m» aua iua kualono, ua paa lakou i ka ohn ; a he m»u puu a rne na kual ipa, mauk.i a makai o kn aina. A c houi mau ana i.i ama ikeaU «> na Uouahele o k<t uka. i ka Uwen mai e ka m ikani kololio. Ao na hale, Le kupili no, aohe kawaUwa, he inuu liale Uuu, a m<» iialnle pili. Hookahi hilekuai, no Mr. K ikaio, kokoke ika halepuie. He oluolū maikai ke kiao o ua • auaka o keiu aiua, mai ke nni a k* liilii ; he inaimai no oa hiipoei, aole no i Uhulehu loa na s k». ' naka, ni>-pathi-ka hele,—a-wo-pao-hoi i k« make k-»hi poe, o ka hana nui h kane a me n» wahine e noho nei. he hana haole. Waikupu PUutation. No kona pohihihi paha i ka olelo Hawaii kona mea i namo rn nai ia makou i keli inoa. He nui no ka ke ko i wiliia. a pela wale aku. E ho<>maha ana ua wiliko la no kekahi m»u mn loma eon » paha. Ua hai mni oia ika oele oia npana i ke Kanu ole, a me ka he!e noi ole ona hoahanau ika pule Ake haihon mai nei, e kukulu hnlepnle hou ma Ukou. [ Uh uiaiiala uimkou i kou kakau ana <r>ai no ka uupepa, aku. <>ii nuu uiea a p«»o, oe mea kuliiKo wa!e no ; «* ke noi *>ku nei boi ui ikou, <nai h.ioluhi oe la oe ih<» no na n»ea aiip ole, he h'>i>p»»u :< t btnii ]

1 l.'u ine »hi> ©;» Ke knKahmKi* I'ohuim» iho nei, ua piuulewmu ae ka poe fe rt lew* me» ulu makai o Ainnhoo e pakmikau »»', oi" hoi, mamii» ih</ o k»hi kuaku<)(ie a o ka Hale H<i'>kolok«lo. A o ka fne* hou loa, o ka hoohuakeeo ana o ka poe p*ke. * aohe he kaU-wa iki mni i ooa mnu inea nlu >ia hoohil«i lakoo, aole e J iwe iki nm mn ka mnkeke koai roea ulu n IIIU he elim hebed<>ma no ko lakon pekupeknin, ke kua iho iiih ke alanui, s* h»liliaii ako ho: i ka poe « Ukou i hoomoe ai. E aho, e imi ia i «rahi kupooo a inalunulu no keia mau tnea ai a ka I kou e 000 mau nei i kela a m« keia la Ke Dala Amerika h<-u —Cu hooh<»l<» ka Ahuok-lo noi -» Am< rika Iluipuiii, lioopuka b<»u na hale h;iiia daU iua Amerika, i d»la Amen'ka hou, e kapai», "k*; da!a kalepa," a e Uwe oia i kahi o ke d;il* Mesi k', » d ila kalepa nw Kina. 1 men e makemake loa ia ai e na kanaka o Asia, nolaila, ua hooiia uku ka waiwai, i elua a me ehiku hapaumi mila, uiamua akn o ke d »la McB'ko mHoli, nooa na makahiki he kan»koln i lawe hele i» ai mawaena o lakou, a oia walu n<» ke dala o na aupuni e, i kaapuni mawaeua o Asia. He wahi kanalua ii<» i ko lakoo ae ole paha e lawe i keia hoololi, no ka mea. he ikaika na keakea no ; na dala hiio hou ae e laweia ako ana. A o na d»lu hon nei, e kau ia ana he hoailona "koikoi 4(10 hmia, 900 maemae," a e hoomak» aua ua hale hnna dala o Amerika, mai ka la I «ku oluiai, e kaha i ua mau dala nei. Malia paha o uiuania mai, no ke;»ha e hoopolnlpi wale ia ai no ia dala no Asia ? Aole, he dala keia e hoolawa wale »ku ai uo ko lakou kaanu liele ana, aka, i paoiia aku ui ona dala waiwai noka haawi alia aku hai*wi inai, l ole al 6 auhau pakeu ia no na hale hana da)a o walio, e like me ko keia wa. Ina e hookoinoia mai na ke dala Ameiika nia kahi o ke d »l>t Anieri' (*, ma ka hoololi ana, he mea uiianei ia e koi aku aua i na auku daU o Nevada, e hanaia pela, aole e ae aku e hookomo mai uia na auka, e iike me ko keia wa, i mea e waiwm' tti kekahi mau lahni e ae, ma ka ioaa ana o ko lakou puka m t i» h iua.