Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 43, 25 October 1873 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka hupena kuokoa Leo. Canaan E mele nani na pokii I ka nauwe ae I ka laai; Hoonani aku I ke lii I ka naue ae I ka lani Cho. Ka laai ! ka lani ! Ka lani, ka home maikaio’u ; I ka nauwe ae I ka lani 2. E hui mai a oli pu I ka nauwe ae I ka lani, Hosana, mele. Halelu I ka naauwe e I ka lani Cho. Ka lani! Ka laui ! &c 3. E kula, hana, paio uo I ka nauwe I ka lani Kiai, haipule, a kuou I ka nauwe ae I ka lani Cho. Ka lani ! Ka lani! &e 4. Kokoke pau ka luhi nei I ka nauwe ae I ka lani, Ala’e, kikoo, a awiwi I ka nauwe ae I ka lani Cho. Ka lani ! Ka lani ! &c – Hawaii

HAAWINA KULA SABATI HELU 44, SABATI NOV., 2. Kumuhona lesu, Kamalii ke kapaka opio. Paulu aibala. Mataio 19: 13-22. @ 12 Alaila laweia mai io ua la na kamalii, e kau aku ai ia I na lima @ o lakou, a e pule aku ; a papa aku la ke poe haumana ia lakou @ I mai la o Iesu, E kuu mai oukou I na Kamalii me ka papa ole ia lakou I ka @ mai I o’u nei ; No ka @ no ku poe a like me lakou nei ke aupuni o ka lani. 15 A kau iho ka ia I na lima maluna o lakou, a hele aku la. 16 Aia kui, hele mai la kekahi kanaka, I mai la iaia, E ke kumu maikai heaha ka mea maikai a’u e hana ai, I loaa ia’u ke ola mau loa? 17 I aku la oia iaia, No ke aha Ia oe e kappa mai nei ia’u he maikai aohe maikaia ae, hoakahi wale no, o ke Akua loa e makemake oe e komo iloko o ke ola, e malama oe I na kanawai. 18 I mai la kela, O na kanawai hea? I aku la o Iesu, O neia, Mai pepehi kanaka oe, Mai moe kolohe oe, Mai aihue oe, Mai hoike wahahee oe. 19 E hoomaikai I kou makuakane a mae kou makuwahine, a, E aloha oe I kou hoalouna me oe ia oe iho. 20 I mai la ua kanaka opiopio la iaia, Ua malama au ia mau mea a pau mai kuu wa kamalii mai ; heaha ko’u hemahema? 21 I aku la o Iesu iaia A I makemake oe e hemolele ea, e hele oe, e koai liho ‘ku I kou waiwai a pau, a e haawi aku na ka poe ilihune, a e loaa ia oe ka waiwai iloko o ka lani ; a e hele mai oe e hahai mai ia’u. 22 Lohe ae la ua kanaka opiopio la ia olelo, hele aku la ia me ka minamina ; no ka mea, he nui loa kona waiwai. Pauku Alakai/ Pauku 14. Hoopaanaau. Pauku hui lahui. Solomona 8: 17. E hoopaunaau. Mele Kimeni 478. Leo-Malawaina Pule- noa na Aina Naaupo. Mele. Him. 492. Leo-Hosana Kamalii. PULE no Maikonisia me Fatuiva. NA NINAU P. 13. Na Makua. Laweia na keiki liilii. Owai ka I laweia io Iesu la?Mahea o Iesu ia wa? P. 1. Pehea ka inoa o ka aina, ma ka aoao hea o Ioredane? Nawai I lawe I na keiki I o Iesu la? No ke aha? No na mea elua ; 1. I aha ka lima e Iesu? 2. I aha o Iesu no lakou? He mea nui anei ke kau ko Iesu lima maluna o na keiki? Ae, ma ke kau ana o kona lima e lona’I kekahi pomaikai. Mahea I kakau mua ia ai ke kau ana o na lima mamua o ka hoomaikai ana? Kinohi 48: 14-16. A mana anei ka pule a Iesu? Ka pule a wai kekahi I mana ? Hoopaa ia Ikekobo 5:16. Na keikikane. Pehea na haumana? Papa lakou iawai? Mataio 10:13. Aole ka I oluolu na haumana ke laweia na keiki I o Iesu la I hoomaikai mai oia ia lakou ; heaha ko lakou manao? Manao lakou, he mea nui o iesu, he mea hanohano, a kapu e like me na’lii o keia ao, aole pono ke hookokoke aku na keiki iaia. Kuhihewaea. He poe aha hoi lakou mamua? He poe lawaia, he poe heahaa no. Ua makemake nae o iesu ia lakou. No ke aha ko lakou kuhi ana, aole o Iesu i makemake i na kamalii? Aole anei o Iesu he keiki mamua? P. 14. Naikiamahine. Ka Iesu olelo no na keiki. Oluolu anei o Iesu i ka na haumana papa ana I na makua, aole e kawe i na keiki ia na la? Aole, ua huh. Mareko 10:14. Heaha kana olelo? 1. E kuu I na keiki a hele mai. 2. Mai papa aku I ko lakou hele ‘na mai. No he aha? Pehea la ka poe ma ka lani? Pehea hoi oukou ke hoohuli oleia a like me na keiki uuku ? Hoopaa, Mat 18:8. Luka 18:17. No ua kino keiki anei keia like ana? Aole paha, no ka naau keiki paha ; haahaa, akamai, maemae, iini nui I ka makua, hoolohe, a ai I ka waiu o ka ke Akua olelo. P. 15 Na Pokii Aloha anei o Iesu ia oukou? Ae, nui loa kona aloha. Ae anei o Iesu a hele oukou ion a la ? Na na makua, na kumu ka @ Hemolele, a na makou ponooi no kekahi. Ua lawe anei na mkua ia oukou io Iesu la? Ua lohe no makou, ua laweia kekahi o makou a hoolaaia aku na Iesu ma ka bapetizo ana I ko makou wa uuku loa. Ae, pela io no. A heaha ko oukou pono? E malama makou ia Iesu me ka maemae, me ka hemolele, a hoopili mau aku iaia. Pehea kela mau keiki liilii I laweia io Iesu la? Ua hiipoi o Iesu ia lakou, a kau kona lima maluna a hoomaiki mai oia ia lakou. A e hana mai anei o Iesu pela ia oukou ? A eke hele aku makou I ona la me ka manaoio, a me ke aloha. Hiki anei I na keiki liilii ke komo iloko o ka lani? Pela ko makou lohe, ma e Iesu la no nae. P. 16 Na Makua. Kekahi kanaka opie. Nui no ka poe I hele aku io Iesu la I pau na mai ka lepero, ka lolo, ka makapo &c Owai kekahi I hele aku I ona la? He kanaka aha keia? 1. He kanaka opio 2. He kanaka waiwai 3. He kanaka ano alii. Luka 18:18. No ke aha kona hele ana io Iesu la? He mea nui anei ke ola? He ninau nui anei kana I ninau aku ai? He lua anei o keia ninau? Aole paha ona lua. Ua like ia me ke ola mau, aole one lua. A loaa ole, e loaa ana ke aha? Ka make lua ole Owai ke kumu maikai? Owai kekahi I hele aku e ninau ia Iesu no ke ola? Ioane, 3:12. A makemake kekahi e ike I ka hana e ola ai, i owai la e hoopii aku ai? Hiki anei ia Iesu ke hai mai I ka mea e ola’i? P.17. na Keikikane. Ko Iesu pane ana. Pehea o Iesu i pane aku ai I ka ninau o keia kanaka? Eia ka pane pololei mailoko mai o ka olelo Helene. No ke aha oe I ninau mai ai ia’u no ka mea maikai? Ua ninau oia, Heaha ka hana maikai &C? Hai aku la o Iesu Ehia mea maikai? Owai ia mea hookah? Ke Akua. No laila, heaha ka hana maikai ana e hana aku ai i ola? O ka hana e like me ko ke Akua makemake. Ina makemake oia e komo iliko o ke ola, heaha ka hana e ola’i? P. 18. 19. Na Kaikamahine, Ka ninau a ua kanaka nei. Heaha ka keia kanaka I ninau aku ai ia Iesu? A pane aku o Iesu pehea? Ehia kanawai a pau? Ehia kanawai a Iesu I hoopuka aku ai? Ua paanaau anei ia oukou na kanawai? Meha I haawi’ia mai ai na kanawai? Napokii. Ehia mea maikai? Owai? Maikai anei o Iesu? Ua like anei o Iesu me ka Akua? Ae, hookahi no laua. He kumu maikai anei o Iesu? Nohea mai? Nohea main a Misionari? He mau humu maikai anei lakou? Hoolohe anei oukou i ka lakou? Pehea na kumu kula Sahati? Maikai kekahi. Maikai ole paha kekahi. He lalau. Heaha ka ninau nui? Ke makemake nei anei oukou e ike I ka mea e ola mau loa ai? Ehia kanawai? Hai paanaau mai. Ua malama anei oukou I na kanawai? Ina ua malama ole, he poe maikai anei oukou, a e ola mau anei? Aole ola ke pau ole na kanawai I ka malamaia. –Heaha ke kanawai elima? Hai Paauanu mai. P. 20. Na Makua. Ka pane ana o ke kanaka opio. Pane oia pehea? He kanaka maikai ka I kona manao iho, meha kona like maanei? Malia paha he kuhihewa hona. Ehia lala o ka malama ana I na kanawai? Ekolu. Naau, Elelo, Lima. Ina malama kekahi lala a koe kekahi pehea? Pehea mai o Iesu? Mat 5:22, 28 Heaha ka ninau hou a ua kanaka opio nei? No ke aha kona mano ua koe kekahi mea e pono ai? No ka maha ole o kona manao a lana ole, a piha I ka makau. P. 21 Na Keikikane Ko Iesu hai ana I ka mea I koe. He mea no I koe e hemolele ai, heaha ia mea? Ka haalele i ka make waiwai. Heaha kane e hana’I ke makemake e hemolele, a e ola? Aole ka oia i aloha i kona hoalauna ilihune. Ua kuhi nae oia ua malama pono ia i na kanawai a pau. Kuhihewa, ea. Ehia mea e pono ai i ola? Ekolu. Na Kaikamahine. Heaha ia mau mea ekolu? 1 E kuai aku I ka waiwai a pau. 2 E haawi aku I ka poe ilihune. 3 E hahai mamuli o Iesu. Hai paanaau mai, Mataio 6L 19, 20. 19:129 Luka 12: 33. He mea ino anei ka waiwai? He mea maikai ka waiwai aka, o ka make, o ka puni kala heaha ia? Heluhelu ! Timoteo 6: 9, 10. P. Na Pokii. Waiwai loa anei keia kanaka opiopio? Ae, nui wale ka waiwai ua ae anei oia e hele a kuai aku, a haawi aku i ka poe ilihuna? Aole, ua minamina i na lealea i na hewa? A minamina,  haalele ole, ola anei? Mele. Himeni 289 Pule a hookuu Hawaii. Ka Pouli o ka wa Puoli. KA PALENA MUA KA PALENA HOPE

He wa pouli Hawaii nei mamua loa aku ; ka palena mua, ua Akaka ole ; ma ka makahiki 600 paha mahope o ka hanau ana o Iesu ; ka palena hope, ka makahiki 1820. Peapu loa ka pouli ma ia mau makahiki 1.200 ma keia pae aina. Ma ka makahiki 1820 ua wehe mai ke alaula, a pha mai ka malamalama ma ka puka ana mai o na Misionari maanei. Aole nae I auhee loa aku ka pouli. Kau pinepine no ka pouli maluna o ke aupuni, a o ka ekalesia, a o na kulu. Ke kau nei no ka pouli i keia wa maluna o na kula, na Ekalesia Euanelio, a me ke aupuni. E auhee aku ana paha, e mahuahua ana paha a pouli loa, like mamua i ka wa Baibala ole. Aka aolle kakou e nana wale ana ia Hawaii nei no ka wa pouli. He wa pouli ma Europe , Asia, Aferika mamua loa aku o ka puka ana mai o Iesu. A puka mai Iesu, ua malamalama mai la ma kau wahi. Ma Ierusalema ka hoomaka ana o ka malamalama ; a hoo@haia aku mailaila aku a Eurpos, o kka aoao akau o Aferika, o ka aoao komohana, komohana akau, komohana hema o Asia. Mai ka makahiki  a I ka makahiki 600 ka laha a mahuahua ana o ku malamalama. Lehulehu wale ka poe huli mai, a haalele i ka hoomana kii , a lilo I poe Karistiane. Nui wale na Ekalesia Karistiano i kukuluia. Olioli na haipule oiaio. Me he la ma kolakou manoa, ua hiki mai aka Jubile Karistiano. Aole ka he kuhi hewa ia. Ma ka makahiki 600, ua hoomaka ke kau hou ana o ka pouli maluna o na ekalesia a me na aupuni o keia ao. Oia ka palena mua, ke kumu mua o ka wa pouli. Aole nae I pouli loa ma ka hoomaka ana. E like me ka pouli ana o ka la,  a o ke mahina paha. Hoomaka liilii ka pouli ana, a hale ka hora a mau hora paha, alaila puni ka pouli loa. Pela ka wa pouli o ka ekalesia. Ma ka hoomake ana pouli hapa no, ma ka makahiki 600 a mahuahua mau ka pouli ana, a ma ke Keneturia 13 paha, oia hoi ka makahiki 1300, a hiki I ka 1350 paha ka pouli loa ana. Koe nae kahi malamalma iki ma kau wahi. Penei ka hoomaka ana o keia wa pouli i loko o ka makahiki 600, ua lili ka Bihopa  o Roma i Pope, i Poo o ka ekalesia Katolika a pau, a me kona mana ekalesia ua huipu ia ka mana o ke aupuni o keia ao. Mahope iho, alii oia maluna o na lii, na emepora, na aupuni o keia ao. I na aole lakou I hoolohe i kana mau @, hoike oia i kona huhu ma ka hooki i ko lakou noho ekalesia ana ke mihi ole ; ma ka hoonele ia lakou I na mana aupuni, a ma ka hookapu ana i na kanaka me ka papa aku i ko lakou malama ana i na ‘lii. Pilikia kanaka na hoahanau, makau i ka malama i ka na lii e like me ke kauoha ma ka Baibala. Makau hoi i ka hole i ka ka Pope, o hoopaiia ma ke kino paha, ma ke kipaku ia’ku paha o ka ekalesia. Mamua aku, a mahope iho ka noho kaawale a mehameha ana, i mea e hemolele ai ma ko lakou manao. A iwaena olaila ka hookapu ana I ka mare o na Pope, o na Bihopa, a o na kahunapule a pau, me ke kuenae o ka Baibala i keia kapu ana. “Eia ka pono o ke kahunapule, wahi a paolo I Timoteo 3:2. He hala ole, he kane na ka wahine hookahi,” me he la, ua kauahaia ke kahunapele e mare me ka wahine hookahi, aole make e lawe palua i na wahine, he wahine ponoi, a he wahine manuahi. Ma keia papa ana i ka mare kahuna, me ke kau ana i na hoopai weliwelii loa ke mare, ua pilikia loan a kahunapule. Ua hiki I kekahi poe ke hoomanawanui me ka mare ole Uwe nae ka nui, a ninau. Pehea la e pono ai? Nohea main a wahine a kakou? Ma keaha e ko ai ke kuko wale o ka naau? Aia paha na wahine ma na hale-Nuna; oia hoi na hale Viregini. Ua kukuluia ia mau hale a nui wale iloko o ka wa pouli, Maloko olaila i ko ai ka makemake o na kahuna. He mau wahine I @ na, I kapaia he mau haiawahine, (manu@ ia kakou.) Noloko mai o keia anon oho i puka mai ai ka hewa nui, ka uumi kamalii, ka hana ino i na keiki i ka wa i hanauai, ka mahuahua ana hoi o na keiki manuahi. O kekahi Bihopa, no ka nui kaua mau keiki he 65. wahi a ka moolelo, ua hoopau ia oia. Mau nae ka noho Bihopa ana, a hiki ka nui o na keiki manuahi I ke 65? Ma ka noho mehemeha ana ma kahi neoneo a anoano ka mahuahua ana o ka hemolele, wahi a ia poe, a ai i wahi berena bale wale no, a inu i wahi wai lepo, a noho iloko o na ana, a ai I elima walke no @ ma ka la, a huloi ole i ka lole, @ oahu i ka lole a helelei wale no ka weluwelu, a noho a 50 makahiki me ka holoi ole i ka mala me ka wawae, e like me Sana Ioane no Lieapoli ka mea i ae ole e ike i ka wahine, i kona makuahine hoi no na makahiki 48. Ma keia anon oho ka e hemolele ai? Kuhi hewa! naaupo!  Pouli io ia wa. He wa pouli io kela, ka wa i manao ia’I ua hoolilo ia ka apana bereua ma ka pule masa ana a ke kahuna i akua io ; a o ka waina hoi I koko io o Iesu ; a hooililo ia na haipule, na kiim na iwi o na haipule i mau mea ano hoomana; a hoolile ia Maria, ka makuahine o Iesu, i uwao nui no kanaka; ma o ua la wale no e hiki ai ke hookokoke aku ia Iesu la. Nui na mea i hoopouli ia wa, a hoopilikia i ke ala o ke ola, a hoohaiki i ka puka o ka lani. I na malama ola ia na rule, na kanawai, na oihana o ka ekaleai Katolika, e hoopaiia, e hoomainoino ia ka poe malama ole ; e pani ia ka puka o ka lani i ole lakou e komo ; ka poe make ma ka poni ole ia e ka aila hoola, aole loa ia e ala ; o ka @  hai ole i ok lakou mau hewa, hana hewa, olelo hewa, kuko hewa i na kahunapule, aole lakou e kalaia aole ola. (Aole i pau)

Ka maikai, ke ino, nohea mai? A no keaha hoi ke ino?

He ino nui a lua ole ka I ili mai maluna o kekahi kanaka pono mamua loa aku. Owai la kona inoa? Heaha hoi ia ino? He wahine ua ka keia kanaka, he wahine ana naaupo, wahi a ke kaue, no ka@, ua paipai oia I kana kane e hooino i ke Akua a make iho. Pane ke kane, E loaa anei ia kakou ka maikai mai ke Akua mai, aole anei e loaa ia kakou ke ino kekahi? Ua maopopo no ma ka mano o Ioba ke Akua no ke kumu o ka maikai, a oia hoi ke kumu o ke ino. Aole he ino i ili mai kea e ole ke Akua. Ke hooiliia mai nei ua ino maluna o keia lahuikanaka, maluna o na lala he nui wale. Nui na ano mai e pili nei i kanaka, i kamalii. O ka mai Paoke nae ka-i oi ka ino. A, noloko mai o ia mai i puka mai nein a ino e ae, oia hoi ka hookaawale ana, ka hemahema, ka ilihune, ka polloi o na ohana. A pilikia na kahu ekelesia, no ka emi o ka poe hanai ia lakou. A emi hoi ka pau dala kokua Misionari. Ka wi ma kau wahi kekahi ino i ili mai. Nui ka pilikia, ka polloi, ka nawaliwali no ua ai ole. Ua hapa ka hana, a hapa ka poe hele i na halawai, i na kula Sabati, no ka nawaliwali o na kino, no ka polloi. Ke emi nein a kanaka hana. Ke emi nein a haumana kula. Oki loa kekahi mau kula no ka haumana ole A pehea? e hoino aku anei kakou i ke Akua, a make iho? He naaupo paha ia.. E aha? E hoomanao. Mai ke akua main a ino. A, pono ke ninau, no keaha ke Akua i hooili mai nei i keia mau ino maluna o kakou? A pane mai kekahi poe. No ka hewa. Ae, no ka hewa mai ka nui o na ino. Aole o kana mai o ka nui o ka hewa. Aole laau ana e ana’i i ke kiekie i ka hohonu i ka laula. Weliweli ke hoolei i ke kaula ana @ o ka hohonu! Aole loaa kahi paa olalo. Aia iloko loa kahi o Gehena. I na kaakaa ka maka, a nana aku iluna, ilalo, io, ia nei, aohe wahi i koe me ka hewa ole, mai na kupuna a i na moopuna. He mau hoopai keia mau ino. A i mihi ole ia na hewa, he mau hoopai ikaika loa i koe e hooilia mai ana ma keia hope aku. Aka mai manao kakou, no ka hewa wale no i ili mai ai na ino. Aole he kanaka hewa e Ioba, he kanaka pono ia. Pela hoi i keia wa, ili mai no na ino, ia mai, na eha, na kaumaha maluna o ka poe pono. No ke aha? 1 I emi ka manao ma na mea o keia ao, a mahuahua ka manao ma ua mea oluna. 2 I hoololiia paha ka hana. He hana mawaho mamua he kaapuni pinepine e hai olelo, e paipai, e huli i na auwana, &c. kau main a mai, na eha. Emi ka hana mawaho. Aka mahuahua ka hana maloko o ka hale, ka huli palapala kekau i na manao no na nupepa, ka haku i na mele, a hana i na buke, na mea e naauao ai na kanaka, na kamalii, &c. Me nei e mele ai oe, ka mea mai, eha, nawaliwali. 1 Ke hale nei ka po, Na eha, na luuluu, A, aia hoi, kokoke no E puka mai kea o. E hana wau no kuu Iesu, Ke ikaika, a ke eha pu. 2 Me e no kuu makau, Popoi nui mai Na na nalu eha, nalu po, Pouli maluna’e Paa nae kuu lima ia Iesu, A meia au e nauwe pu. 3 E pai ae na makau ; Iesu ka ikaika o’u ; Kuu Kiao palupalu nei, Ikaika ia nou. Anou no au e hana maa A pii a ku ma keia ao. HAWAII.

Ka pale kaua. Ke ninau mai ei paha kekahi. He mea aha ka pale kaua ia kakou? Aole he kaua maanei. He oiaio no ia, aole he kaua maoli maanei i keia wa. Aka nae, he kaua no, he kaua nui, nui ua enemi. Aole o na kanaka o Amerika, o Beritania, o Farani, na enemi e kaua mai ana me nap u, na pahi, na mea kaua maoli. Aole paha o na kanaka Hawaii e ala ana, a luku mai. Aka, he mau enemi no. Ua ala, ua naue, ke hoouka mai nei ke luku mai nei i na hoa. Owai la na enemi? A heaha hoi ka pale kaua a pale aku ai? 1. Ka wi ea. Ke kaua mai nei ia. Heaha ka pale kaua? O ka mahi ai paha. E ala, e paa i na ou, na palau ua hope, na @ovela, a hele aku e hana, e waele, a palau, e kaau e lulu e hookah i ka wai. No keaha ka wi? No ka mahi ai ole paha. Lilo i ke kana ko, kanu baka, kanu awa, i ka hoalimulimu haole, i ka noho wale, haalele i ke kanu kalo, a kanu uwala. A inu kanu uwala a oo, hoolilo ia ka uwala i mea ona, a pau koke, a wi mahope Alilo hoi ka awa i mea e ona’I a o ka palaualelo ka hope, a wi iho la. 2. Na mai ka pala, ke kaokao, ka lepere, he mau enemi keia, o kane mai ana, e luku weliweli mai ana. A heaha ka pale kaua? Ka haalele paha i na hewa, i ka noho manuahi, ke hookamakama, ka moekolohe, ka inu a ona rama, a puhi bake, a puhi opiuma. I na e hoomauia keia mau hewa, e mau ana no ua mai ino, e mahuahua ana, a e make ana no na kanaka. Ka palaka, ka hoomaloka, ka hoowalewale, ka makee waiwai, a makeelealea, ka naaupo, he mau enemi keia @ uhane ; a ke kaua mai nei, ke lele mai nei, ke luku mai nei i kanaka i kamalii He ha ka pule kaua? Ke ala ana a kuoo, a ikni, a pule, e paa ana i ka ko Akua olelo, a ku a hele a me ia no e pepehi ai, alu@ @, e ulupa ai, e hoauhee aku ai, a na ke akua ka pale kaua nui e heolanakila ia kakou maluna o na enemi a pau. HAWAII.

Na olelo wehewehe no na Oihana @a na Lunaolelo Mokuna XII. P.20 “Huhu loa iho la o Herode i ko Turo a me ko Sidona.” Aole i ike ia ke kumu o keia huhu o Herode ; aka, na naauao lakou i ka imi ana mea e paa ai ia huhu ; no ka mea, aole ike ia ka hope o ia mea ke hoomau ia aku ; a no ka mea hoi, “ ua henai ia ko lakou aina e ko ke alii” O Belaseto ka mea malama i kahi moe o kea hi, ua hoohali paha lakou iaia ma ko lakou aoao, a ma o na la ke imi ana i ke kaikaai. P.21. “A i ka la i hai hua ia’i” Ma ao Iosephus manao, o ka la elua ia o na paani nui, oia ka la 2 o Augale. Ua kukuluia ia mau paani i mea hoohanohano i ka Emepera Kelaudio. O ka la paha keia a Herode i pane aku ai i ke Turo a a@e ko Sidona. “ Aahu iho la o Herode i ke kappa alii” Ua olelo mai o Iosephus “ ua hele mai he alii iloko o ka hale keaka me ka aahu ia i ke kappa nani a alohilohi loa, ke kappa dala.” I ke kakahiaka kona hele ana mai a i ka pa pono ana o ka la analuna one, hulili ae ia ua kappa dala nei, a no ka alolohilohi e pu’na ana ua ane hiki ole i kanaka ke uana aku iaia. “a elele aku ua lakou,” haiolelo aku la ia lakou Ke manao nei kekahu poe ua haiolelo aku oia na elele o ko Turo me ko Sidona ; a o kahi poe hoi ke manao nei ua haiolelo aku ke alii I na elele, a me ka lehulehu pu kekahi I akoakoa ia wa. P. 22 “Uwa mai la na kanaka. E, he leo ka, no ke Akua, aole no ke kanaka,” e olelo ana lakou, o ko Herode mau olelo, o ka leo ia o ke Akua. P. 23. “Uhau koke mai la ka anela o ka Haku iaia no kona hoonani ola ana i ke Akua.” Uhau mai la ka anela iaia me ka mai. Uhau mai la no hoi ka anela o ka Haku i ka poe Iseraela i ka ahulau a make iho la he 70 000 kanaka o lakou. 2 Samuela 24:15:16. Ua u@au kekahi a neia i na kanaka o ko Asuria he 185000 i ka po hookahi. 2 Na Lii 19:35 O keia mai i kau ia maluna o Herode ; he hoopai ia no kona lawe ana mai i ka hoonani ia ana i ku pono ke haawi ia i ke Akua wale no. He mai hiki wawe loa kona. No kanuiloa o kona eha ua hapai lima la oia mailoko aku o ka hale keaka a iloko o kona hale noho, malaila oia i noho ai me ka eha mainoino loa no na la elima, alaila make aku la. Maloko o kona opu kona eha. Ua ai ia ka opu a me na naau e na @lo. Pela i eha ai a I make ai hoi ke kanaka i hoomaau i ka ekalesia o Kristo, a i make i ka hoonani i kupono no Akua wale no. He anela ka mea nana i hoopakele ia Petero ; he anela ka mea nana i uhau ia Herode. He poe hoaaloha na anela no na hoaaloha o ke Akua, a he poe enemi lakou no na enemi o ke Akua. O ke kupunakane o Herode, ka mea nana i pepehi na kamalii o Betelehema, ua ai ia no oia e na ilo. Pela no hoi o Pilipo 2o Sepania, ka mea nane i pephi na kanaka he nui loa Holani, no ko lakou hole ana i ka aoao Pope. P.24. “Ua ulu ae la ka olelo a ke Akua a mahuahua aku la.” Ua ulu ikaika ae ka olelo a ke Akua mahope o ka make ana o Herode, a he nui ka poe i hoohuiia mai me ka poe manaoio. O ka hoopakele ia ana o Petero mai ka halepaahao, a mai ka make mai, a me ka make weliweli ana o Herode hoomaau, ua kokua ia mau mea i ka hooulu ana i ka ekalesia. P. 25. “ A pau ka hana a Barenaba, laua me Saulo, hoi aku laua mai Ierusalema aku.” O ka hana i haawiia mai ia laua e hana, oia no ka halihali ana aku i ua ma nawalea o ka poe Karistiano o Anetioka a i na luna kahiko o na ekalesia ma Iudes; ua ikeia keia ma ka mokuna 11:29, 30. Ua manaoia, o na mea i keia mokuna, oia hoi ka pepehiia ana o Iakobo, ka hoopaahao ia o Petero, me kona hoopakeleia ana, a me ka make ana o Herode, ua hanaia @a mau mea mahope o ka haalele ana o Barenaba me Saulo, ia Anetioka, a mamua ae hoi o ko lana hoi hou ana ilaila. Aole paha laua me Ierusalema i ka wa i pepehiia ai o Iakabo, a i ka wa hoi i hoopaahaoia ai o Petero. Ua lawa no ko laua wa e hele ai a hiki ilaila mahope o ko herode Hele ana a hiki i Kai@areia. “Lawe pu aku la ia Ioane i kapaia o Mareko.” (pauku 12.) E noho pu ana o Mareko ia wa me kona makuahina i kapaia o Maria, malaila kohi i loaa ai ia ia Barenaba. (Aole i pau.)

He mau Niele no ka Iesu poe PAAHANA

1 He mea pono anei i ka puuku ekalesia ke aua, a wehewehe ole mai i kea no o kana hana puuka ana? “Olelo mai la o Iesu i kana mau haumana (ia Petero m@,) penei: O kekahi kanaka waiwai he puu ku kana ; a ua heiia iaia ua puuku la i kona hokai ana i kana waiwai. A ku aku la oia iaia, i aku la iaia, Heaha keia a’u i lohe iho nei ia oe? E hoike mai oe i kou malama ana, ao ka mea, aole oe e puuku hou aku.” Luka xviL 1,2. 2 Pono anei i ke kahunapule ke lawelawe mamuli o kona manao iho, aole e like me ke kauoha, a me ka makemake o ka Haku? Eia hoi ka Iesu: “A i lawe @@i oe i kau mohai i ke kuahu, a malaila oe i manao ai, he mea kau e hewa ai i kou hoahanau ; ( i kekahi poe hoahanau paha,) E waiho malie oe i kau mohair @mua o ke kaah@, e hele aku oe e hoola@l@@ e mamua i kou heahanau, alaila, e hoi mai e kaumaha aku i kau mohair” Mataio v:23,24. 3. Inu e hana hewa kekahi i kona hoalauna, pehea la e pono ai? Eia ko Iesu manao maikai ao keia pilikia. “Inu e hana hewa mai kou hoahanau ia oe, e hele ae e ao aku ia ia olua wale no. A i hoolohe mai oia ia oe, ua loaa ia oe kou hoahanau.” “A @ heolehe ole mai oia ia oe, e ko@@ aku me oe i hookahi, i elua paha, i maopopo ai keia olelo keia olelo kela olelo ma ka waha o na mea ike maka elua a ekolu paha.” “Ina paha e hoolohe ole kela la laua alaila e hai aku ia mea i ka ekalesia no hoi, e hoohalike oe ia ia me ke kanaka e a me ka lunaauhau.” Mataio xviii: 15-17. @ E hiki anei i ke kanaka pono ke malama i na haku elua? “aohe kauwa e hiki ke hookauwa na na haku elua ; no ka mea e hoowahawaha oia i kekahi me ka makemake i kekahil a i ole ia, e hahai aku i kela, me ka haalele i keia. Aole hoi e hiki ia oukou ke hookauwa na ke Akua a me ka mam@na” Luka xvi:13 5. Ua ike maopopo anei o Iesu i ka mea kumakaia, ke hele oia i ka ahaina a ka Haku? “ A i ka ai ana a lakou, i mai la kela, (o Iesu) He oiaioka’u e olelo aku nei ia oukou, e kumakaia auanei kekahi o oukou nei ia’u.” “E hele aku ana ke keiki a ke kanaka, e like me ka mea i palapala ia noaa : auwe hoi ke kanaka nana e kumukaia ke keiki a ke kanaka! Pomaikai ua kanaka la, ina aole i hanauia mai ia.” “Alaila, olelo aku la o @nda @@na ia i kumukaia ‘ku, i aku le, E Rabi, owau anei ia? I mai la kela ia ia, oia kau@ olelo mai Mataio 26:21,24,25.

NA BUKE I HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII! ME KE KUMUKUAI O KELA ME KEIA

BAIBALA HEMOLELE Nui Ili Gula Nani me ua kuhikuhi ma na aoao $12 00 Baibala Hemolele Nui ili eleele kaekae wai gula 5 00 “ “ uuku iki iho “ 8 00 “ “ Pananaiki iho ili eleele 4 00 Baibala Hemolele ili eleele 2 00 Bauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi 3 00 “ “ eleele kaekae wai gula 1 00 “ “ “ 75 Hauoha Hou Hapa Haole 75 Lira Hawaii 1848 me ke kanawai 25 “ “ 1855 25 Moolelo Ekalesia 50 Haiao Ili lahilahi 10 Hele Malihini ana 25 No ko ke Akua auo 25 Lira Kamalii 25 Hoike Palapala Hemolele 25 Moolelo o Heneri Opukahaia 25 Hoike Akua 20 Wehewehehala 20 Ninau Hoike ili manoanoa 25 “ “ “ lahilahi 15 Bumumua Kula Sabati 15 Buke Lawe Limu 15 He Buke no ka Pope 10 Ui Kula Sabati Helu 3 20 “ “ “ 4 @5 “ “ “ 5 20 Buke Euanello a Ioane 15 Himeni Hawaii 1 00 Himeni ili nani Hawaii 1 70 Kumu Leo Mele 15 Kumu Leo Mele ili nani 50 NA KAUOHA HOU PAKEKE Ili Gula nani 150 Ili eleele kaekae nani 50 Ili eleele 35 KAUOHA HOU PAKEKE ME NA HALELU Ili Gula Nani 1 75 Ili eleele kaekae wai gula 60 Ili eleele 50 Buke wehewehe Ifuaolelo Baibala elua ano Buke Wehewehe ano Mataio NA HALELU PAKEKE Ili Gula nani 50 Ili eleele kaekae wai gula 30 Ili eleele 30 @a Hae Hoonani (Buke Mele) 25 EIA NA BUKE HAAWI WALE PALAPALA LIILII Helu 4- Makemake anei-oe i ke ola? Helu 6-E hele i o Kristo la. Helu 7- Ka hoi ana mai o ke keiki Uhauha Helu 11-No ka hoohiki wahahee i ke Akua. Helu 16-KaEehia ana o ka Ahaa@na a ka Haka a me ka Bapetizo ana. Helu 17-Mai hana ino i ua holoholona. Helu 18-No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa. Ka Davida mao Kumumanao. Ka moolelo o Batiamea Puaaiki. Aia ke keena kuai buka o ka Papa Hawaii me ka huina Alanui Be@@la me Alanui Kalepa, e kekeke ana i Hala Leta. J.F. POKUR Kakauleta o ka papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina