Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 43, 25 October 1873 — Nu Hou Kuloko. [ARTICLE]

Nu Hou Kuloko.

Ua haalele mai ke kuna Mary Foster i ka Poaha no Sidene. He ko ka ukana i lawe aku nei. Ua lohe mai makou ua hoonohoia aku o W. P. R»gdale, (Bila Auwana.) i luna no na mai Lepera ma Kalawao, ma kahi o J. H. Napela. 0 kjl mokukaoa Sart»nac, i ku mai i ka la Sabati iho nei, kekahi o na moku maha kaua kahiko loa o ke Aumokn Kana o Amerika Haipuia. I ka makahiki 1848 kona kapili ia ana. Ma ka hihia Kivila o J. I. Dowsett kne i ka waiwai o ka Moi i m*ke, imua o ka Aha Jure, ua hookoia ka mea hoopii. He $8,000 ke koma a kamea hoopii, no ka paakai i laweia e ka Moi, mai Aliapaakai mai, i ka makahiki 1869. j 19* Ma ke kakahiaka Poakolu o kela pnle aku nei, ua hoolanaia aku kekahi kuna hou i kapiliia iho nei e Tibbetts a me Sorrenson iloko o ka manawa unku o ka hana e »e. He 22 tooa kona nui, a o " Millie Morris" ka inoa. I ka nana aku he maikai kooa mau hiohiona, a he ano waa holo. Kk kao Casemia—Ua pae mai kekahi o keia holoholona waiwai ma ko kakou aina nei, maluna o ke kiapa D. G. Mare, a e ike ia no lakou e ka poe makaikai ma pa o ka Hotele Hawaii. O ke pookela keia o na kao ma ka waiwai o konahnla, ahihiu loa ke kumukoai. No ka hulu o keia holoholona i hana ia ai na kihei pipii loa, i hiki mai io kakoo mai na aina e mai, o ka home o keia holoholooa aia ma na Aina Hikina.

lcj* Ua biki mai kekahi mau olelo paue i ko makou nei keeua i k«ia pule, ®k», no ka bf« •ka ..«Opepa ioa nu •** bQ«f|oe )i(Hi M«ie P"** •• lioopdli**fru. ; .Na En L*ta.—Ūa kumai ke kiapa J.' W, Se»yer ikl nei, he 26 īa &«palakiko mai, a malua» noai ooa na Eke Leta aw« oa aupepa oo keia aWa. Ua hooili ia na leta a me unpepa to«laoa ooa me ka maoaoia e ku mua mai aoa, eia ka o ka moka hope, ka D. C. M4re,kefcu aaua aoa io kakou oei. Ua lohe wale mai tnakoa eku mai aoa kekahi moku katfa Beritania \ keia mau la aku, mai Vitoria, Vaoekoqva ..mai, ahe moku kaua Amerika kekahf: 0 ka luoku hope wahi a ko makou lohe, oia no ka Rikemooa, a i kona wa mai ai e hoihoi ia ana ka hae o ka Adimarala Peaaoek malaila.

Ua uihk ia mai.—Ua hiki mni ka 1000 io kakou nei no ke kuna Kamaile, Kapena Peteraon Ua ku aku oia ma S ina Salvaf Ctosta |tca f ;»e Iw Sepama paha, āole i «k«tka ibuf.E fc§lo hou aku ana malaila aku e lawaia lio na inalama elua, a fcfpa aku palia faa ke awa o Paoama, me ka manaoe hooona aku i ka aila no ka makeke home.

Penu ka moana:—Ua haalele Aku ke kiapa O. O Mare, ia &ap%lakiko, ika la 29 o Sept. a huli hoi mai no keia āwa, a oa piha pooo oia ika ohoa. No iia ntoi o ka poho q ka moana na lohi kona holo ana mai, a na ik» lakoo i ka aina nei i ka Poaha o ka pule i hala akn nei, a ua komo mai oia'iloko o ke awa i ke ahiahi Poaha o keia pole, he 2*2 1a mai kona w» i haalele ai ia Kapalakiko.

Ma jla po Sabati aku nei, na palu hou ae la no ke alelo o ke ahi i k<t hale noho <> Mr. J. H. Wood, tna Alanui Nuuanu. Ua ike mua ia no ke ahi ma kahi e pili ana i ka puka uahi o ka hale kuke, aka, aole nae i maopopo pono kahi o ke kumu o ke ahi. Ua manao wale ia he ahi kolohe. Mamu li o ka mikiala o ua hoa kinai ahi a me ka poe kokua, ua koe mai kekahi hapa o kn halē noho.

Nū ootf Misionari.— Ua hoikeiu ma! ia makou e ke Kakaunlelo 0 ka Papa Hawaii, ua loaa mai iaia ka leta a Mr. Z. Hapuku, be raisionari Hawaii e aoamo ana i ke Kea o ka Haka ma Atuooa, Pae Aina o Nuuhiva * • hahai ana ua leta la, ke hoohana la ka ahi ake kaua. Elua mau ano kaua, o kemua, he kaua kuloko, a o ka lua, he kaua kuwaho, na ka poe Farani mai. Ma keia hebedoma ae e paiia ai ua leta.

|Ua loaa mai ma ko makou keena kekuhi Wahi buke mapaoa manao, ma ka olelo Hawaii, Farani me ka olelo Beritania, i hoonohonoho kolaina ia, i hiki ai i ka mea helnhela ke nana ae i ka oleld ma kekabf a hookolo aku i kekahi, i maopopo ai ka haina olelo ma kekahī oia muu olelo Ihai ia ae la. Ua pai ia keia wahi buke ma ka Papa Pai Katolika Roma, a ua manao mnkou he buke knpono no na haumana kulu e ao ai i ake e ike i na oleloekolu. E kuai ia lio keia buke ma ka hale kaai bnke o H. M. Wini.

Powaia.—Mai kekahi nopepa o Sana Feranacico mai ua ike iho makou i ka loohia ana o kekahi keiki ; hanau a hanai ia ma keia wahi i kona wa opio, oia ko leeīki makapo a Kapena Spencer, (Poouahoahoa,) o Hilo. I kona wa e hele ana nw ke alanni no kona home, i ka hora 9 o ke ahiahi, ua hahau ia mai oia a hina akn la ilalo e kekahi powa. I kona ala koke ana mai, kahea ae la oia i kokua me ka hilikaii wale aku no i ba enemi. ;Ma kona kino e kau aua kekahi wati gula me ke kaula gula, a no kona manao wale, he powa aihne keia, oa hoomaka aku la oia e holo akn, na hehi hewa nae, a hioa aka la, a loohia iho la|i ka eha nui ma kona mau helehelena poo.

£&■ Ma ka la Sabati iho nei, ua make emoole iho la o Mr. Clavie, ka liaole Farani i kamaaina i ka poe e holo ana no Koolau, ma o kona hale hoainu wai momona ma Kaniakapupu, Nuuunu. Ua kakaolelo makou me ia he hapa hora mamua iho o kona make ana. I ka nana aku aohe he hiohiona oka mai ma kona kino. Ua hina ako oia, iaia e kamakamailio ana me kahi hoalaana ona f a lele loa ka hanu no ka wa pokole, me fca pu-a hou ole ae o ka leo. He Kakauolelo oia no ka Eook» & Ladder, ( Hni kulai hale,) ahe hoa oia no ka Oihana Kinaia Abi o Honolulu nei.

Makr poaka ole—Ma Kaihoiliili, i ha po Poakolu o kela bebcdoma, na make emoole iho la o Samesona K. Kaiae k., me ke kino aoooinoni ole. Ma ke ahiahi molehuleho o ka Poakolo na ai io puaa oia j a ma ia hope wnle iho, ua hele oia e nana i puaa no ka uhnki i ka ai, oia hele no a hala loa, me ka ike ole ia oia ulia ; a i ke ao ana ae, e waiho mai ana, •• oa haalele iho koa-waa i koa•kanak«l. ,, Da nain nui ia ke kumu o kona make hikiwnwe ana e ko lai la poe t a ua kohokoho wale ao U lakoo, he make ma ke ano naau kahiko o da mamo a KumuUea me Lauahue. Aloha wale ka iwi o kamahele i ka waiho i ka-ea. Ma i* wahi hookahi no, na make kahi kaikamahine opio, nona ka inoa, Napoe B. P. Haku kai, ū6 ka mai he luaiakoko. |

S. Low.—Ua lob# tc māfa k«luhi lonQii, iip ka make «na o Mr J. Lowm* ka la o Sepatem«ba, m» ka Obefty e&eek, mokuaina u Ncv«dt. mai kohewa ksna tnai i make ai, pela ; kl maaao o kooa koahaoao ame na hoaaloha a pao. Ul kamamoa oia me kakou i keia mao makabiki aku nei.

Loia aka I» kekahi keiki opio, o Huny B!ack, keiki a ko makou makamaka o k« Hale Pui jīdv*rtiser,—he 01010 oia oo ka moko Costa Rica, a i holo akn nei i ke ma Okalana—i kekahi hoa ohua i poioo pu me ia, a nioau aku la.imia, **pebea oe?" Pane mai ke keiki opio," be maikai no an, oo ke keiki i loohia i Qa poino eloa iloko o ka wa pokole." O keiakeiki ano kanaka makoa i loohia ina peioo elua, ua pae olulo aku, a i ka hiki aoa akn i ka halfe kbUi oapau ka hale he bm»o U muhope koke iho ik« ahi* O oa haaiwina ooiea keia e ike ai keJiaoaka>cipio, «t e hookanaka makaa ai iaie.

Make ma kk Ala hoi.—Ua kaumaha makou i ka hoike ana akn i ka make ana m J. H. kekahi o oa haole kamnaTna ma Hawaii' nei. Ua noho oia he raauawa loihi ma kaoa haoa he koi-hao ma kona hale hana ma Aieoui, mauka pono Ddt© s Kafe»ko, a he'hoaMoi dta ia hana, i na la mua no R B. Neville, (i make ai ik» ifma o ke keoaka malalo oke alakai kuhihewa a a i kapaia ua hhl la o Tb6if»Oiif & Nevilfe}/ ana i ka mai (aneunam) ua holo aku oia i ka malama o Maraki, 1872, e hoolaoa a e ike i kooa makoahioe, a me kooa mau honhahau. T7a huli Hoi mai oTa %e kana wahfne a me na keiki me ka manīo e k»u mai malnna bka D. C Marray ahoi lou mai i kōha home hookania, aka ua Liki mai ke kaooha, hiki ole ke pale ia, i koua wa eiiuli iho mai aoa.

Hb uakani Pahiu <Ctclolvc.)—«CJa loaa k« |noku Annie>Fleming, ina ka la 22 o Sept., ma ka latitu 16° 30' Akau a i ka loqifu Koaaohaoa, i keet« 'makaei, ikaika. E hoolana una me kalii pea ouku, no kekahi gela %oini t i manawa i pa kui iho ai uā' makani pnahiohio n«-r a iloko o mauawa pokoīo aa heo aku kona kia hope, ke kia waena a me ua kui luua o ke ki;i mua, a hele okoa bqh uie na ia iloko Q,ke kai. Ua h»ki poouiuke na kia hope me waena. Mahope iho o keia poino oa hana ia i mau wahi kia kui no ka wa pilikia, a oia iho4» kona mau wahi kia oka hookele ana mai a komo Tkoko nei o ko kakou awa. lloko oia mau la i loohia ai keia moku, e hoomaopopo kakou, oa ino pq maanei, be hailona he ioo ma ka bikina. He kakaikahi loa ka pa o keia ano makani mi ko kakon mau paleoa, aia nae he ts*nBani mile ma ka Hikina akn nei, kahi e ike nui ia ai keia mukani.

Kaiiahao wale—O kekahi ooa ohna i kau oku malunn o kn mokumahu " Coata R ca," oia oo ke Kanilela Faraui M. Le M<>nDyer, ma ka wa i ili ai ka inoko, ua ku ae oia ma kona keena, a kiola iho ia i ke kahi pahu i piha i na komo daimana, a tn« na pohoku momi, i hiki akuka kuoiukuai i ka $1500 dala, iloko o kona wahi moe a i ka loaa ana aku, ua liamama ka pahu, a • waiho ana no na waiwai o loko e like mei ka mau. Peh» no hoi o Hao»re Kaaka, ua\ kiola aku oia i kekahi ope i piha i ke dala i!okx> o koua runai, ai ka loaa hou ana aku e waiho aua no i ka papahele o ka rucni, me ka malelo ole o kau wahi hapaumi. O ka mea kamahao oka lilo ole aoa o keia maa m«a makamae. He aina piha (vitalaponi i na kanaka lima-apa ku'leana ole. He nui ae kahi poe i hoopomuikaiia i ka lilo ole ana oka lakou mao mea liltii. He ntoi wale ka hoopono o q& paahana o keia Laina Moknmahu.

Ka mokū Kaua •• Saranac " —Ma ke Sabati iho uei i ku mai ai ka moku nona ka inoa molana, he 12 la mai Kupalakiko mai, oka Adimar-ila Pehuoek maluoa ona ko poo o ke Aumoku Kaua ma ka moaaa P«kipika Akau. Aia ma ka aoao kona mau hujia, be 1,238 ko%a mau tooa, he II pukuniahi ; a o Ka iluilka o konn ene£iai, u* like me ka ikaika ona lio 1,200. O ka nui o kona mau kanaka ke hui me na'lii he 237. E maopopo ana paha kahi poe. oki moku keia i hooanaia mai e ke Aopuni o Amerika i ka makahiki IBGS, e kiai ma ko kakou nei awa, o k« hoea mai, a luno ia piha oka moku pakaha.wale ke Senadoa, naoi i hainouu mai n% moku okohola ma moana ia makahiki no. Eia malalo iho ka papa inoa o kona mau alii mokti:— TLKET OFriCKR«. Rear Admiral—A. M. Pennoek, r. 8. N. Oomm»adloc North Paclflc BtaUon. LxeuUnant Onmmander hUHy—\\\ B. Ilo». L'. K. X. LifuUaant (Fleet)—K. L. Amory, u. K. N. Admwmrt Betretary—J. & Stodd«r, U. K, X. Admiral't Cīerk—H. E. B»rbour. Oaplain Cbmnm*dinff—J. C. P. de Kr*fft. LiaO. Ommander aad Ex. Ofjictr—H. OL lfcyloiw i lA*pd. Umunandrr and Navigator—F. A. Coot Lieut. Ormnuinder and Smīor Watt* OM<*r—«. U Wllion. LieiUmanU—U. £. Ch«nery, W. M«yiuurd. T C T*xr«lL Ma»tcr—A. C. MeMeehan. Surgeon—W. E. Tavlor. Pantd Auittanl Swrgām—J. M. Fttnt, PaymaxUr < FUct) —A. J. Pritcharrt. Chitf Knginter—H. aC Davldn. Attū(ant Bngxneer—S. F. 2d Aniilani Bnfikeer~Tlwoyhlla» C#ok. sd AisiUant Q. A. FonL 2d Lieutenant Marines—R. WaUaeh. Otptain r t~Gicrk-U, K CareJ. Fbymatier't Clerh—J. W. D*ley. I Fteet P»y ClerL-—D. B. BQey. Manaloi, , Ouitnrr—Wm. Cheney. I Saitmaker—'niM O. FkaaeU.

| HO'LO 4UIKK KA( A 14AKE. —\U fca P(j' i aliaiA o kei» pule aku nei, ua holo aku kek»hi kanak» o Hii Pmlb& kona inoa i k« : Uwaia hoehoe ulo» mawaho ae o HLahak, ma WniaUe, i&ki nalo honaa no la ine ka ike ole ia, o knoa wa» i holo aka •), ua kaope ia a pao i Waialae (X ka hoe ame ke aho, uālo pn aku me ko kaoaka Ke njho knmakeoa nei ohana ; aia kona ! home ma K»luaolobe, Waikiki waena, a he | keiki papa oia no ka makani Apaapa o Kohala. Ma kekahi lohe wa olelo tioi, na I ike ia akn ka o ua Palea nei, e ku ana ilu- ; ux « ka waa, u ia lum aaa no, o ka.«alo K»a 1 nu ia, aohe i hoea boo ie» Ake uone nei kahi poe no kooa nalo ana, he aki i ke koa, ao ka kahi poe hoi. he mai kahewa. He ! kuaaka oia ua ane hiki aku ka haina o n'a makahiki ike kanahiku, a he kino ikaika | maikai, ahe ola oluolu pUAii ble. A ine i ia ane oia i waiho akU la i ke kai o Kaiwi. j —Ma ka Poakahi nei/ua pne ae kona kl- ! oo i knla. Aloha ioo no hdi.

| = Ahahui Kola Saßati o Uawaii KomoHAN4.—I ka Poaha inua o Ok#tob% nei, U 2, ua halawai ka Ahahui Kula Sabuti o H iwaii Komohana ma Pakaaua, e like.me ! fca hoopaanee ana. O Kev. J. Waiainau { ka Lanahoomaiu. O Kev O. Nawahine, | ki* Kakauolelo Ua hiki ao malailahe eha mau Kahokula Sabati, a me kekahi mau elele i hoounaia mai ; a ua hoomaka ka , halawai i ka bora 10 o ko kakahiaka, a ua I hookuaia m« ka Oora 8o ka po. Oka haI aa nai mi ia halawai, o ka hoooohonoho 1 aaa i ke kahaa ; a ua paa ke Kumukauiwai o ka Aha, o ke kakula koe i ka hale. Ina he hale paa a naui, inaikai loa, i kuku- : loia na ia kahua, • pumaikai auanei ka ke hananna hou ooa Koua. Aka, ina i i kukoluia ka hoopaupaa wule ana o kekulii i i kekahi» a hlo ka Ahuhui i mea ole, alail», ' e make auanei ka Ahahai, a poioo boi ua Kola Mai panpouaho, mai maoa- ■ ka, e hooaianawanui, a e hooikaika mau i | oaaoao,, « pomaikai ae na JLuU "Sajiati o na Ekaleaia .o ka Ahahui Euanelio o Ha- : waii Konohana. ! Haunaele—Ma ka Poaha, Bept. 14, ua ae kekahi o na koa i hoohau- : naele ai ma ka halekoa mnmua aku nei, ma | ka wili mahi ko o M'Ke«gue, ma Koolau ; ; he hoohalahala i ka ai ke kumu, ano ia mea ua olelo aku lakoo 4 ka haku e haalele ana lakou ika hana. Ua kepaia keia mau : kanaka i poe paahana no na malama he 12, e Mr M'Keague, a ua ukuia i ka uku mua i he kaaaoōo dala, a nolaila, ua kue loa ke- ! ia maaao haalele i ka hana i ka pono o ka | mea nona Ita mahiko, a ua kue aku oia ia i maoao. Ua imi aku oia i kumu e hoi ai 1 Ukou i ka hana, aka, ua huole loa mai lakou, me ka hoolohe ole mai i kana maa hooponopono ana, a no ia mea, ua kono ia oia e hoopuka aka i mau palapula hopu no . lakou. Ua hopnia lakou ena makai mamuli o ke kauoha a ka. a o k» mua o lakou i hookoiokoloia imua o ka Lunakaoawai Hoomulu o ia Apana, ua hookuuia, a mamna ae o ka hooholo aUa o ka Luna- ! kaoawai no na Uwehala i koe, na kanalua oia ; a no ia mea ua hoomoeia ka ah», a hoopaa hou ia na lawehala, me ka manae o ka luoakanawai e kuKa pu iae na luoo ia | Ukou ka laaua ma Honolulu oei Ua lohe ! mii nei niakoo, ua hōi tiou aku lakoa a pau i i ka h»aa. | Pakele mai pau <kr ahi ka hale oJ. Mo- ! anaoli, ma ka po Poakolu o kela pale aku ! uei, oiai ka wa a ke ahi e hoonnu ana i ka ; hale o ke Aliiwahine Keelikolani, oiai aa l kiai hale e nanea ana i ke kiei i ka a mai | o ke ahi i ka hale o ke Alii, aia hoi i alawa j ae ka haoa o kekahi o laoa, e aia mai ana i ka holokn hou e ke ahi mai ke kukui mai, j "Anwe ! paa knu holoko i ke ahi e !*' A i holo aku la e kinai, a 110 kona popuahulu | loa a huki mai i ka lole, o ka hanioi mai la ! no ia o ka ipnknkui mahu, a au aku la ka aila i o a ianei o ka papa hele ; a no kona I pihoihoi loa, kii akn ia oia i ka pika wai, ! a ninini aku la, ao ka manawa no ia i pa- | hola loa ae «i ka a ana o ke ahi, a o kona ! kokoolua, holo mai la oia me ka hnluhulu, j a ohi iho la, ao ka pio no ia Nani wale j ka pio ana. | —Ma ia po hookahi no, he hale e kokoke i aoa i Kanluwela, a ua pan aka la ka nana ! aoa i ka hale panahi, a hoi ae la ka poe no- ' na kahi, a hoonaoea wale iho, a me ka pui iwa oui lakou i lohe ai i ka haloln, a i ka paapaaina ana, a i holo mai ka hana iwa- : ho e kiei mai, aiu hoi he ahi e a 'na i ka manienie, a na kokoke loa e pili ma ka hai kala-o ka hale, a me kaelen nni lakoo i ; hooikaika ai me ke kanu ana i ka lepo, a i pio ifen ln. Pomaikai wale no hoi ka pai kele ana.