Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 23, 5 June 1875 — Page 3

Page PDF (1.84 MB)

This text was transcribed by:  Kaonohi Kai
This work is dedicated to:  XenoType Technologies

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

 

Nu Hou o na Aina e.

 

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi lawe leta "Cyphrenes" i ka wanaao Poakolu iho nei, iloko o na la 8 1/2 mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia makou na nu hou malalo iho nei:

 

            Ma ka la 15 o Mei, ua waiho ka Loio Kuhina o Amerika Huipuia, oia o Mr. Williams, a ua kohoia o Piercepoint i Loio Kuhina.

 

            Ma ka la 17 o Mei, ua make kekahi alihikaua o Amerika Huipuia, oia o Clo. J C. Brikenridke.

 

            Aia ka hihia o Henere Wada Bita a me Tiletona imua o na kiure. Alima paha malama o ka noho ana o na kiure ma keia hihia. Ua pau na olelo ike, a o ka hoonohonoho koe a na lunakanawai.

 

            Ua hele makaikai aku ka Hope Peresidena o Amerika Huipuia ma na mokuaina Hema o ke aupuni, a ua pahola ia mai na hoomaikai a me na hookipa iaia. Ua oluolu kona mau hoa'loha ma ka akau i ka lohe ana i keia mau hookipa maikai a ka Hema o ko lakou luna aupuni kiekie alua.

 

            Wasinetone, Mei, 18 ― Ua hiki mai nei maanei na Ilikini Siousa ma ke manao e kukakuka me ke aupuni, no ke kuai mai i na Puu Eleele ma ko lakou wahi noho. Ua hele ae lakou e ike i ka Peresidena i keia la, me ka ukaliia e ke Kokua Kakauolelo Cowan a me ke Komisina Kamika. Ua ike ka Peresidena ia lakou ma kona keena hana, a mahope o na lulu lima aloha pu ana me na alii Ilikini pakahi, pane mai la o Kalani, aole e hiki iaia ke kamailio no ke kumu o ko lakou hele ana mai i keia la, aka, makemake ia e kamailio pu mamua me ke Kuhina Kalaiaina, a me Komisina o ka Buro o na Ilikini. Ina he mau hoopaapaa kekahi e ala mai ana, alaila, nana no e hooponopono.

 

            Pane mai la o Pepeiaohao Kahi, (he Ilikini,) ua hauoli loa ia i ka halawai ana me ka Makua Nui. Nona kekahi mau apana o keia aina nui, aka kii mai na haole a lawe aku la no lakou. Ua hoomau mai oia i ka olelo ana, "o kao'u kupunakane nui a me a'u, he mau alii. He alii au. Aole au i koi no'u ka aina a pau mamua o keia la, aka, ano ke koi nei au. No'u wale no ia. O keia mau Ilikini au e ike mai la, (kuhikuhi ae la i na ilikini e ku pu ana,) he poe aa hakaka."

 

            Ma keia wa, ua hoowalaau mai la ka Peresidena i ua Alii Ilikini nei, aohe ona makemake e hapai i ke kukakuka ana no ke kumu o kona hiki kino ana mai.

 

            Pane mai la o Huelo Kikokiko (he ilikini no,) ua hauoli loa i kona ike ana i ka Makua Nui, a he makemake ia e kamailio a loihi me ia i kekahi wa kokoke.

 

            Pane mai la o Ao Ulaula, (he ilikini no) nui launa ole kona minamina ina aole e koho ana ka Peresidena i la e ike ai iaia a me na alii ilikini e ae.

 

            Maanei, ua hoi aku na ilikini me ka neo.

 

            Ke hana ino mai nei na uhini i na wahi uliuli o na mokuaina o Misouri, Minesota, Kanasa, a me na Nebaraka.

 

            Ua hoolana hou ia mai nei ona mokuahi hou o ka Ahahui Hooholo Mokuahi o ka Pakipika mai ka pa kapili moku mai o Nu Ioka. O ka inoa o ia mokuahi o "Kapalakiko."

 

            Ua hooholoia e kekahi lunakanawai apana o Amerika Huipuia, e kuai aku i na waiwai a pau o ka Ahahui Hoomoe Alanui Kaa Ahi o ka Pakipika Akau, i poho iho nei kekahi mau haole waiwai nui o Nu Ioka.

 

            Ua hoi ae ka luna Senate Booth o Kaleponi a aia i Kapalakiko e noho mai nei.

 

            Ma ka la 15 o Mei, ua kuai kudalaia'ku ma Kapalakiko, ka moku kaua "Kaleponi," i holo mua mai ai i Honolulu nei, a ua lilo aku no na dala $23,650. Ua kapiliia keia moku kaua Amerika ma Portsmouth Nu Hamesire i ka 1864, a ua paa i ka 1871, no ka huina dala, kokoke $1,000,000.

 

            Nu Ioka, Mei 18.― Ke hoike mai nei kekahi leta o Havana, no ka nui loa o ka poe powa a hao wale ma na alanui o Havana, a o ke Kiaaina no hoi kekahi i hoaoia e powa a hao wale ia kana wati a me kekahi mea hoohiwahiwa nona ke kumukuai i hiki aka eha haneri dala, nolaila, ua hoolaha ae oia he kauoha, o ka poe a pau o keia ano e loaa aku ana ma keia hope, e hookolokoloia lakou malalo o na mana koa, a i ku ka hewa, e hoopaiia ma ia mana.

 

            He 38 na Kulanui ao mahiai ma Amerika Huipuia, me 389 kumuao, a me 3,917 mau haumana.

 

NO EUROPA.

            Aole he ouli kaua ma Europa i keia mau la.

 

            I ke kakahiaka o ka la 18 o Mei, ua haawiia e ka Ahahui Papa i ka wai ikaika o na Aupuni Hui o Enelani, he ahaaina kakahiaka, ia Neal Dow, ka mea e holo ana i Amerika no keia hana. Na Haku Wilfred Lawson, he hoa no ka Ahaolelo Alii, i noho hoohanohano mai i ka papaaina, a nana no hoi i haawi aku i ka haiolelo aloha hope loa ia Dow.

 

            Mamuli o ke kawewe ana a na haiolelo kuokoa a Mr. Pohakuhauoli a me Mr Bright maloko o ka Hale Ahaolelo o na makaainana o Enelani, ma ka la 21 o Aperila, me he mea la, ua hoihoi hou ia na kahiko mau o ua Hale Ahaolelo la. Aohe maka peni, aole hoi he pepeiao nana e hoohalahala i ko laua akamai, a me he mea la, e ko laua hiki kino ana ma ia wa, ka mea i hookuineki ia ai o ka Hale. Ke kau nei ko Mr. Pohakuhauoli inoa ma ka wekiu me he hae la e pulelo ana i ka makani. Ua kuhau iho la ka mana  o ke alakai hou o ka aoao kuokoa, mamuli o ke komo kino ana mai o ke alakai kanaka makua i waiho mai. Aohe nae he mahae ana o na manao mawaena o laua ― aohe no he mau manao kue i hoikeia, aka aole no paha i manaoia e loaa ana kekahi kuee. Aka, ina he mea kekahi e kuee ai laua ― aole ma na hooponopono aupuni, aka, ma ko Mr. Pohakuhauoli manao pili hooponopono Ekalesia paha.

 

            Ua ili a nahaha kekahi mokuahi lawe ohua mawaena o Amerika Huipuia a me Enelani, o "Schiller" kona inoa, a ua nui no ohua i make, a ua pakele no kekahi poe O ke kumu o keia ili ana, ua paa ka aina i ka ohu, aohe ikeia aku o ka Hale ipukukui.

 

            Ua pae oia aku ma na kapakai o Farani ka haole nana i au ke kowa mawaena o Enelani a me Farani me ke ola kupono a me ka pu-a no o ka uwahi o kona kika a pae wale no i ka aina. O ka inoa o ua haole la, o Boyton.

 

            Ua hoolanaia kekahi mokuahi hao kaua mai ka pa kapili moku mai o Enelani, a imua o ka Hooilina Alii a me kana wahnie.

 

            Ua kakau leta aku ke Duke de Chambourd i kekahi hoa o ka Ahaolelo o Farani, oia o M. de Belcastel, maloko olaila oia i hoike aku ai, ke lana nei kona manao e hoihoiia mai ke aupuni alii maluna o Farani.

 

            Ua hoikeia mai nei, e hoopukaia mai ana he olelo hoolaha e ke Keiki Alii a Napoliona, maloko olaila e kokua ana ia i ke aupuni Ripubalika a he kue ia ia ka hoihoiia mai o ke aupuni Emepera.

 

            I ka la 18 o Mei, maloko o ka Hale Ahaolelo o Farani, ua waiho mai o Dufaure, he bila e hooponopono ana i ka pili ana mawaena o na hana aupuni. Oia hoi, e hui makahiki ke Senate a me ka Ahaolelo makaainana i Ianuari, a e noho no elima malama i ka makahiki. Ua hiki no i ka Peresidena o ke aupuni ke hai aku i kona manao i na Hale Ahaolelo ma ka palapala. Ua hiki no i na Ahaolelo elua ke hapai hou e noonoo i kekahi mea, ina e noi mai ka Peresdiena pela. O ka Peresidena a me na Kuhina, ua hiki lakou ke hoopii luna nuiia e ka Ahaholelo o na lunamakaainana, aka, o ka hookolokolo ana na ka Ahaholelo Senate. Ua waiho hou ia mai no hoi e ia, he bila e pili ana i ka hoonoho ana i ke Senate e hookaawale ia ma ke kanawai, e hoolaha e ia i eono malama mamua ae o ka la e koho ai.

 

            Ua waiho mai ke Kuhina he noi, e waihoia na bila i ke Komite kanakolu.

 

            Ua kue mai ka aoao Ripubalika, a noi mai la, e waihoia na bila i ke Komite o ka Ahaolelo Senate. I ka ninauia ana o ke noi, ua haule. Ia wa no, hoike mai la o M. Batbie, ua haalele mai ke Komite kanakolu i ko lakou kulana.

 

            Kue mai kekahi lala o ke Komite kanakolu i ko Batbie kuleana ole e hai mai i ka haalele ana o ke Komite holookoa. Ua kukala mai ka Peresidena o ka Ahaolelo, aole e hiki ke kukala ana mai i ko ke Komite waiho ana, ke ole lakou e halawai mua; a ia wa, o ka poe o ke komite e makemake ana e waiho i ko lakou noho komite, e hoike e mai i ka luna nui o ka Hale.

 

            Ua hoike mai ke Kuhina, o ka haule ana o kana noi, aole ia he auhee ana o ka Aha Kuhina.

 

            Ma ka la 10 ae, ua akaka loa ka haalele o 21 hala o ke komite 30. Ua hoike mai ka Peresidena, e kohoia na pani no na hakahaka.

 

            Ua hoike mai kekahi nupepa ikaika o Ladana, o ke kumu o na houpuupu kaua ma Europa, peni ke ano nui o kahi moolelo pokole: Mamua iki iho ka hoomaha ana o ka Farani ma Vassile, ua hooholo iho lakou he bila na lakou i noonoo loihi ai, no kekahi manawa, oia hoi no na mea pili i ka puali koa o Farani. Mahope iho, palapala aku la ke Keiki Alii Bisimaka i na luna aupuni Geremania e noho ana ma na aupuni e ae i hoonohoia aku ai, e hoohalahala ana no keia bila, me he mea la, e hoonioni ana i ka maluhia o Europa. mamuli o na manao oloko o ka palapala i kuhikuhi ia mai ai na Elele Geremania, e ninau aku i na aupuni a lakou e noho ana. O ka hoomaka ana o keia mea, ke kumu i ala mai ai o na houpuupu kaua iho nei mamua koke aku la.

 

            Ua papaia ka nupepa La Voca de la Verita o Berne, no ka hoolaha ana i ka olelo a ka Pope i ka poe hele malihini o Geremania.

 

            O ke ahikanana nana i ohumu e lawe malu i ke ola o Bisimaka ma ka ohumu hope ia ana mai nei, oia o Dunin, a ua hopu ia oia ma Cracow.

 

            Ua hoopii aku na Bihopa Katolika Roma i ka Emepera o Geremania no ko lakou pono iho, a ua paneia mai ka lakou hoopii e ke Kuhina nui, aka, o ka waiho ana aku i na olelo hooholo a ka Pope oia no ka haalele ana i ke ano Katolika, a ua manao no lakou, aole e hiki i ka Pope ke ae mai i na olelo hooholo a ke aupuni.

 

            Ua hoike pili aupuni ole ia mai nei ka lono, ua uku ae nei ka waihona waiwai o Sepania i ke Kuhina noho o Amerika Huipuia he $35,000, oia hoi ka uku huikala hope loa no ke Kiaaina lima koko i pepehi ai i na luina o ka moku Viregininsa.

 

            Ma ka la 16 o Mei, ua lele aku na kipi maluna o Pompeluna, aua kiola aku i na poka pahu maluna o ke kaona.

 

            Ke ki poka pahu mai na kipi ia Guetaria, a ua nui ka poino. Ua kukaiia mai ke kaua mamuli o ke kipu ana mai o na papu a me na moku kaua e ku ana ma ke awa.

 

            Ua eo i na koa Sepania kekahi kaua ma Montserrat. Ua lilo mai ke kulana maikai o na kipi ia lakou.

 

            Ua hiki ae ka lono ma San Sebastian, ke luku la ka mai puupuu lepera mawaena o na koa kipi.

 

            Ua kukala akeaia e kekahi olelo hoolaha kanawai, i ka wa e noho ai ka Ahaolelo ua ae ia na nupepa e kamailio akea, no na ninau pili kumukanawai a pau, koe wale no ka mea pili ke aupuni Moi. Ua hiki no ke malamaia na halawai o kela ano kukakuka.

 

            Ua noi aku kekahi Elele mai ka Pope mai i ke aupuni o Sepania e hoike hou mai i ka noho katolika puni ana maluna o Sepania, aka, ua pane aku ke aupuni, ua ho hooia e malama loa i ke kuokoa o na aoaoa hoomana a pau.

 

            Ke hoike mai nei na lono mai Roma mai ua malamaia ka la hanau o ka Pope me ka olioli. Ua hiki mai na Elele, na leta a me na mea hoomaikai, a po wale no ka la. He umikumamalua mau Pope mamua aku nei i hiki i ke 85 makahiki. O Pio Nono wale no ka mua i oi aku na makahiki i ko Sana Petero ma ka noho Pope. O ka la 18 o Mei, ka la hanau. mahope iho o ka ike alii ana o ka la18, ua kamailio lealea loa ka Pope no ka olioli ma Nu Ioka i ka hookohuia ana o ke Cadinela Amerika.

 

            Ua hooholo ka Pope e kahea i Ahaolelo e akoakoa ma ka Vaticana, e noonoo no na mea pili hoomana.

 

            WEHEWEH O KA NINAU HELU A J. E. HART.

 

E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe: ―
            Ke hoike aku nei au imua ou, a me ka lehulehu, i apoia iloko o na palena a ke akamai; me ka wiwo ole, i puiliia me ka manao haahaa. He oiaio no ma keia hokuhele, aole loa i like ka noonoo, a na Materia ola, ma ka imi ana i na mea hohonu, malalo aku nei o ka ili honua, na mea maluna ae ona, iloko o ke ea, i pili i na pohai o ke ao ili lani, ke lilo kahi au e noho nei i kiko waena. Aka, o ka manao o ka mea wehewehe e hoopili aku no oia i na rula na kumuhana e loaa hoi na nanehai, a manaohai, e hooiaio mai ana.
            Ninau. E hoonui
£ 50+19s+11 3/4d, me £ 5-+19s+11d. Heaha ka haina? Ina me keia ka ninau e kau ana ma ka papa inoa like, o ka mea hoonuiia ana, (multiplicand) me ka mea hoonui; (multiplier) ke hai aku nei au; aohe haina. No ka mea, ma keia ano, ua koe kona pili io ana i na kanawai, a me na rula o ka Matematica, oiai he mau helupiliia ma ka inoa like, ke ole e hooliloia kekahi i helukaokoa eia kekahi mau "manaohai."
            Na kumu o ka hoonui. Akahi, o ka helu hoonuiia, ua hiki no ina he helu kaokoa a he helu pili paha. Alua, o ka helu hoonui he helu kaokoa wale no. Akolu, o ka loaa, e like ana ia me ka helu hoonuiia i na wa a pau.
            I na e hoopiliia ka noonoo akahele ma keia mau rula, alaila, hookahi mea nui, a oiaio i puka leo mai, ua lokahi kakou, ua hemahema ke pouna ke hoonuiia me ke pouna, a i ole ia, ke hooliloia laua i inoa papa like haahaa iho, a hoonui aku. Aole e lilo ke kaha kupono o ka kanaka ike, ma ka hooiaio ana aku, ua pono ke dala ke hoonuiia me ke dala, ke kanaka me ke kanaka &c., no ka mea, ua kuni paaia iloko o ka  lunaikehala noonoo ua hemahema ia, me kuu hilinai piha, e loaa no ia oukou ke kanalua no keia ninau helu.
            Manao au aole akaaka ko ke kanaka akamai, i na ua lawe mai oia i kekahi lohe mai a hai mai, a poinuu nona iho; oiai oia e noho ana iloko o na palena a pau o ka ike. A mai oi loa aku ka mahalo ina he ninau haku maoli iho nau, e ka ike mea helu nui o keia au. He lawe wale oe, he kohukohu akamai; ua kuekaa mua ia keia, e na kanaka ike mea helu, he ninau i like loa me keia ka ano, i hoolahaia ma kekahi mau Nupepa o Europa, America, a hiki loa mai i Hawaii nei, i keia mau mahina koke aku nei no i hala; i hea la oe? Ua ulu mai keia ninau helu, mai ka poe hoohehee dala, kaupouna gula, no ka aui mau, ma ke ano helu ana Dala Pelekane, (Sterling MOney) alaila e pau auanei kou hooio kuhihewa ana.
            E ike ia kou ano, ma kau pane ia R. S. Helu 20 Mei 13 1875 o "Ka Lahui Hawaii," penei: E kali oe ia'u a iloko ae nei o ka malama o Iune, hiki aku au i Honolulu, alaila, ulele kaua me ke kahua kaua o ka ike mea helu.
            O ka poe me neia na manao la, aole ia he hoailona no ke kanaka naauao; ka hoiike ana i ke akea no na hana o keia ano, me oe e noho maila i Maui, i huna iho malalo o keia inoa, aole oe e nalo; aka, he keleawe he me kanikani, a he wahakole, nolaila a kahi no na noho aku he ai he ia, aole e lilo keia he mea hoeha nou, aka, he ao ana, a he une hoi e hooane ana ia kaua ma ke kahua hoohana mau i ka noonoo, imua ma ka lalani pololei, aole hoi ma ka like ole mau. E ike auanei oe mahope, i ka wela o ka paakai alama, a me na poka boma. Ma ka mahalo,
STONEWALL IAKEKONA
Olali o ka Hema.
Honuakaha, Mei, 22 1875

[Ua kamaaina makou i keia mea he hoopuka ninau helu, he wahakole, nolaila, aole o makou makemake. L H]

 

 

HANAU.

 

            Mei 23 ― Ma Waimea, Kauai, hanau ka wahine a S. K. Kiamano, he keikikane.

 

MAKE.

 

            Apr. 23 ― Kealia, Kona Hema, Hawaii, make o Helani (k.)

            Apr. 22 ― Ma Kapauhi, Honolulu Oahu, make o Palani (w.)

 

 

OLELO HOOLAHA.

 

KUAI A KA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI.

 

            I KULIKE ai me ka olelo kauoha a ka Hon. C C Harris ke kokua Lunakanawai mua o ka Aha Kiekie, i hoopukaia ma ka la 27 o Mei, A D 1875, e haawi mai ana i ka ma@@ o J K Unauna, ka Lunahooponopono o ka waiwai o W H Kaauwai i make ma Honolulu, e kuai ma ke kudala i kekahi mau @@@@ o ka mea make. Nolaila, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, e kuai kudala aku no au ma ke akea, ma
Ka la 26 o Iune, 1875, ma ka hora 12
Ma ka Hale Kuai
o Mossman ma ke kulanakauhale o Wailuku i Maui, i na pono, ke kuleana a me na pomaikai o ka mea i make iloko o ka Ili aina nona ka inoa Papohaku, e waiho ia ma Wailuku, Maui, nona na apana eha malalo iho:
1 APANA.      2 kaulahao a me 4 anana kuea
2 "        1 eka a me 1 kaulahao kuea
3 "        1 1/2 eka
4 "        14 eka, 8 kaulahao a me 100 anana kuea
            A pela no hoi iloko o na aina e waiho ia ma Halaula, Wailuku, Maui, i haiia maluna, oia he 15 apana.
APANA          1          he 31 Roda kuea
"                       2          he 39 "    "
"                       3          he 24 "    "
"                       4          he 1 eka a me 13 Roda kuea
"                       5          he 1 Roda a me 31 "
"                       6          he                       6  "
"                       7          he 1 Roda
"                       8          he 3 eka 1 Roda 38 Roda
"                       9          he 3 3 Roda 36 roda
"                       10        he 3 eka 3 ruda 27 roda
"                       11        he 2 ruda 6 roda
"                       12        he 1 roda 35 roda
"                       13        he 29 roda
"                       14        he 3 ruda 32 roda
"                       15        he 3 eka 1 ruda 19 roda
            A ME kekahi aina e waiho ia ma Paiki, Maui. O ka apana 1 he 3 26-100 ka eka, a o ka apana 2, he 13 1-25 eka.
            A ME ka pono, ke kuleana a me na pomaikai o ka mea i make iloko o na apana aina i hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui helu 2629, oia na apana aina i hooliloia i ka mea i make, e George K Kaauwai, kona kaikaina, e na hooilina o Naleipuleho ma kekahi palapala, a ua hookomo ia ma ka buke 41 o ke aupuni a ma na aoao 433 a me 434, o ka apana mua, he 1 18-100 eka, aia ma Halaula i Wailuku i olelo mua ia, o ka apana alua, he 2 34-100 eka, aia i Puako, Wailuku, a o ke kolu, he 23-100 eka, ke waiho ia ma ia wahi hookahi no, a o ka ha 3/10 eka.
            A ME na pono a pau, ke kuleana a me na pomaikai o ka mea i make i loaa mai a A Pepe a me Kaumi mai, kana wahine, iloko o ka aina i kuhikuhiia ma ka Palapala a na Komisina Hoona Kuleana Aina, helu 515 none ka 35-100 o ka eka maloko o ke kulanakauhale o Wailuku.
            A E kuai hou aku no au ma ke kudala, ma ka Hale Hookolokolo ma ke kulanakauhale o Lahaina ma ka
Poaono la 3 o Iulai hora 12 awakea,
i na pono a me na pomaikai o ka mea i make, i na apana aina e waiho ia iloko o ke Ahupuaa o PAEOHI, a me PUUNOA ma Lahaina, Maui; o ka apana mua, i eka me 37 roda kuea; o ka apana 2, ka Ili o Walie, nona ka ili he 2 eka 2 ruda 13 roda; ka apana akolu, he 1 ruda a me 20 roda; ka apana aha, he 2 ruda a me 34 roda.
            A ME KEKAHI mau loi me ka aina kula maloko o ke Ahupuaa o Paeohi ma Lahaina, nona ka ili, he 2 eka i ruda a me 4 roda.
            A ME ka pono, ke kuleana a me na pomaikai o ka mea iloko o na Ili o Kamani a me Kaluaaha ma ke Ahupuaa o Olowalu e kokoke la i Lahaina; o ka mua he 2 eka 3 ruda a me 36 roda; a o ka lua, he 3 eka 1 ruda 22 roda.
            No na Kii a me na mea i koe o ka aina, e ikeia no ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie mai keia wa aku a hiki i ka la 12 o Iune, a mahope aku o ia wa, e ikeia no ma ka Hale Kuai o Mossman ma Wailuku; a ma ke Keena o ke Kiaaina ma Lahaina, Maui.
            Aia wale no ka lilo o keia mau aina apono mai ka Aha Kiekie ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, ke hiki aku i ka la 8 o Iulai A. D. 1875 ma ka hora 10 kakahiaka, oia kahi hoi a ka poe a pau i kuleana e hoike mai ai ia lakou iho.
J. K. UNAUNA,
Luna Hooponopono Waiwai o W. H. Kaauwai i make.
Honolulu, Iune 4, 1875.
3ts 707

 

            E IKE auanei na mea a pau loa, owau o KUOHAO, ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hoolaha aku nei au i ka poe a pau i aie mai ia Kilauea, a me ka poe a Kilauea i aie aku ai, oia keia, o ka poe i aie ia Kilauea, e hoihoi mai iloko o na la he 30, o ka poe a Kilauea i aie aku ai e kii mai lakou iloko o na la 30, a hala na la he 30, alaila aole kuleana o ka poe a Kilauea i aie aku ai ke kii mai, ke hala na la he 30.

KUOHAO.

Kahakaulana, Iune 2 1875

4t@ 708

 

 

HOOLAHA A KA OIHANA KINAI AHI O HONOLULU.

            E MALAMAIA ANA KE KOHO BALOTA no ke koho ana i na Luna Nui o ka Oihana Kinai Ahi maloko o ka Hale Kaawai Helu 2, i ka Poakahi, Iune 7, 1875. E hamama ana ka pahu balota mawaena o na hora 7 a me 9 o ke ahiahi. Ma ke kauoha.
CHAS T. GULICK, Luna Nana.
J W ROBERTSON
J U KAWAINUI
Na Helu Balota
lt

 

Kapili kapuai Hao Lio!

 

            UA MAKAUKAU MAUA E Kapili Kapuai Hao Lio, no na wawae eha $2.00, no Elua wawae $1.00, no Eha kapuai hao kahiko $1.00. Aia ka Hale Amara mauka iho o ka Hale Dute kahiko, e pili pu la me ka hale kamana moku o Sorenson ma. Ua makaukau maua i ka hana ana i na kaa lawe ukana, kaa lealea, no ka uku kupono, e hana pu ia no hoi na kaa popopo a nahaha paha, me ke akahele loa, e pono e hoao ia kakou Hawaii ponoi e kipa mua mai i ko maua hale hana, mamua o ka hele ana aku i na hale hana e ae.

4t@ 708,
H KOMA & J TAYLOR.

 

            EIA iloko o ka Pa Aupuni o Koholaloa Apana o Honolulu na holoholona helehewa i lawe ia mai. 1 lio e kuai kudala ia ana ke hiki aku i ka la 12 o Iune hora 12 awakea Poaono. Eia ke ano me ka hao kuni. Lio w eleele mea haulaula laekea loihi a hiki ihu 3 w keokeo ano wiwi no, hema. He mau lio hou mai no kahi, eia ke ano me ka hao kuni lio k keokeo 1 w puki ak P2 hem KC, me kekahi mau hao ano e malalo. Lio k ulaula laekea loihi a lokia ka ihu wiwi kuapuka 1 w keokeo ak Y1 hem hao ano e. Lio w ulaula ano lokia me ke keiki no wiwi kuapuka 1 w keokeo ak hao ano e, hem NA AI hao ano e malalo ae. Piula k aole ike pono ia ka hao. Piula w powehiwehi kona hao. O keia lio i haiia maluna ae me keia hoolaha mua he lio k eia ka pololei he lio w.

B H KAHANNUI, Luna Pa Aupuni.

Iune 10 1875. 1ts

 

            MA ka Waiwai o HALE k. no Lahaina, Maui, i make. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho ka mea i kohoia ma ka palapala kauoha hope loa a ka mea i make, ke kauoha aku nei i ka poe a pau ana i aie aku ai, e hoike koke mai i na aie i hooiaio kuponoia a me ka poe i aie mai iaia, e hookaa koke mai.
SARA KAHIKI.
Lahaina Maui Mei 25 1875.
4ts 704

 

AINA MA LANAI.

 

            OIAI, ua lilo mai ia'u ka aina o PAOMAI ma Lanai ma ka hoolimalima mai ke aupuni me ka ae o na Komisina o na Aina Lei Alii, nolaila, ke papa ia aku nei na kauka a pau aole e hookuu wale maluna o ua aina la i na lio, pipi, hipa, kao, puaa a me na pelehu me ka ae ole ia.
WALTER M GIBSON.
Honolulu Iune 1875
3t 707

 

            E IKE auanei na mea a pau ma keia palapala, o maua o na mea nona na inoa malalo iho, ke hoolaha ia aku nei, ua kapu loa keia mau aina Lei Alii o WAIOMAO a me PUKELE e waiho ia ma Palolo, Mokupuni o Oahu, i lilo mai ia maua ma ka hoolimalima ana, aole loa e ae ia kekahi kanaka, haole, pukiki, pake a pela aku, e kii wale i na mea a pau maluna o keia mau aina, a o ka mea kue i keia, e hoopii ia oia e like me ke Kanawai. A eia hoi, ina o ka mea a mau mea paha, he holoholona ko lakou e holo nei maluna o na aina i hai ia ae la, ano ka manawa no oukou e kii koke mai, a i na oukou e lohi a hala na la he umi mai keia la aku, a e hopu no maua i na holoholona a lawe i ka Pa Aupuni, ke uku ole ia mai e like me ke Kanawai. E lilo keia i Kanawai paa mai keia le aku a i ka pau ana o ko maua manawa.
KALEOHANO
KAAIHONUA
Palolo Mei 23 1875
(4@@ 707)

 

MOKUAHI 'KILAUEA.'

            O KA POE a pau e hoolii ana i ka lakou mau ukana i @@@ maluna o ke Kilauea, ke kauohaia aku nei oukou, ua loaa i ka Agena ka pono e hookomo i na ukana maloko o ka Hale Papaa o ke Aupuni, ina he ino, a i ole ke ku hope aku paha ka mokuahi. Ua manaoia he pono ke hana pela. Ua hiki no i na mea ukana a pau ke lawe mai ka Hale Papaa aku, aole nae e hoemiia ka uku moku.

            E haawiia aku no ka palapala ae hana o ka Hale Papaa no kekahi waiwai i hookomo ia iloko o ka Hale Papaa no ka hoouna ana, a e kaa na poino maluna o ka Agena ina ua kauia na ukana maluna o ka mokuahi, koe wale no na poino pau ahi a kai hoee paha.
S G WAILA, Agena
1m 706

 

OLELO HOOLAHA.

Kuai a na Luna Hooko Kauoha

I KA WAIWAI PAA

 

I KULIKE AI ME KA OLELO HOOHOLO I hoopuka ia ma ka la 1@ o Mei M H 1875, e ka Hon. A F JUDD, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Aina

@@@@@@ J MOANAULI a me Maria KAHAI @@@@ @@@@ hooko o ka palapala kauoha hope loa o J Kahai o Honolulu i make, e kuaiia aku no ma ke kudala akea @@ aina o ka mea i make, ma ka hora 12 awakea
o ka la 3 o IULAI, M. H. 1875
ma ka puka komo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, no lakou na inoa malalo iho:
Ka aina ma Kamoiliili, Waikiki, Oahu.
NONA KA INOA
"KALAEPOHAKU"
He 398 paha Eka, a oi aku a emi mai.
ME KA
Aina he 100 Eka aia i Waikiki
Kekahi hapa o ka aina i kapaia o "PAHOA,"
Me ka APANA AINA
mauka o ke Alanui Aupuni o Waikiki e kokoke la i ka Home noho o ke Kuhina Kalaiaina, nona paha na Eka Elima
Me ka APANA AINA
e waiho ia ma Waikiki, ma ka aoao makai o ka loko i-a i kapaia Opokaala, he 3 Eka ka nui.
            HE MAIKAI KE KILA. O ka lilo o na palapala na ka mea kuai.
            No na mea i koe, e ninau ia J PORTER GREEN, ma kona Keena hana ma Alanui Kalepa, Honolulu, a i ole ia J MOANAULI, Honolulu.
J. MOANAULI me
MARIA KAHAI.
Na ko laua Loio,
J, PORTER GREEN.
Honolulu, Mei 24 1875
5t 708

 

CANTON HOTEL.
(LILIIKAWAI)

 

            UA WEHE ae nei ke kupa Hawaii, he OMA PUHI PALAOA ma Hotele LILIIKAWAI, a malaila no e loaa mau ai na ano palaoa moa e like me ka makemake o na makamaka, a me ka mau no o ka hana mea ai, inu kope, inu ki i na manawa a pau.
Alanui Hotele Helu 48
Honolulu Mei 2@ 1875
3m @@@

 

            E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hookapu ia kau nei ka hele ana o na holoholona, lio, pipi, miula, hipa, kao, maluna o kuu apana aina, oia o KAMILOLOA, e waiho ia ma Molokai, aole e hookuu wale i na holoholona i hai ia ae la maluna o ua apana aina la a ke papa pu ia aku nei no hoi ka hele ana o na kanaka ma ke kai lawaia o ua apana aina la, i na o ka mea a mau mea e malama ole i keia leo, a loaa i kuu luna a'u i hoonoho aku ai, oia o KELIIAA, e hopu ia no oia a me ia wale aku no ka hana o ia a o na holoholona e hele ana ma ua apana aina la a ina e loaa ia Keliiaa e uku no i $1.00, ina o ka mea kue mai, e hoopii ia no e like me ke Kanawai.
Na'u na KAMAI w.
Piliamoo Kona Oahu, Mei 2@ 1875
2t* 705

 

            E IKE auanei na me a pau loa, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke hoolaha aku nei au i ka poe makemake kuai upena lawaia, e naue mai ma ko'u hale kuai ma Waiawa nei. Eia ke ano na upena,
Malua, Makolu, Maha.
            E kuai no au me ka makepono loa. Me ke aho olona o Kina, e wiki e uleu mai oukou, e kipa mai e ike.
Ko oukou makamaka,
ALINA (Pake.)
Waiawa Oahu, Mei 25 1875
2t* 703

 

            OIAI UA haalele kumu ole mai o WAIA, ka'u kane mare. Nolaila, ke papa ia aku nei, aole ona mana e hoaie ma ko'u inoa, i mea e  lilo oi ko'u waiwai.

KAINALU.

Haena Kauai Mei 17 1875

703 1m° 706

 

Hoolaha i ka poe i Aie aku ai.

 

            MA KA waiwai o JNO. D. ROBINSON, o Honolulu, i make.
            Ke hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ua aeia ka Palapala Kauoha hope loa a J D Robinson imua o ka Aha Hooponopono Waiwai Hooilina ma ke Keena, e Hon. A F Judd, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, a ua haawiia na palapala ia Elizabeth M Robinson a me J B Keliikanakaole, na L. H. Kauoha i paa maloko o ka palapala kauoha, ma ka la 7 0 Mei, nolaila, o ka poe a pau he mau waiwai ko ka mea i make ma ko lakou mau lima, a ua aie paha ia, e hoike koke mai i na Luna Hooko Kauoha; a o ka poe a pau he mau aie ko ka mea i make ia lakou, ina paha ma ka moraki a ano e ae, ke kauohaia aku nei e hoike koke mai me na hooiaio kupono i na Luna Hooko Kauoha, ma ka Hale Hana o ka mea nona ka inoa malalo iho, Helu 29 Alanui Papu, Honolulu, iloko o eono malama mai keia wa aku, a i ole ia, e hoole loa ia.
EDWARD PRESTON.
Loio no na Luna Hooko Kauoha.
Honolulu Mei 12 1875
7@@ 4t 706

 

EIA KA MANU HOU

 

            E HOOPUKAIA aku ana ma ka la 13 o Iune, he Buke Mele Hawaii Hou nona ka inoa
"Robina Gula,"
ua 110 ka nui o na mele haipule a hoonanea o keia Buke Hou.
He 15 keneta no ke kope, a i ole ia, he $10 no ka 100 kope. E kuai ia e H. M. WINI.
[3m 804]

 

            E IKE auanei na kanaka a pau ke nana mai lakou i keia olelo hoolaha. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ua nalowale ma Manoa kuu lio w. kalakoa, nona ka hao kuni ma kekahi uha (M.2) ma kekahi uha. O ka mea e loaa ana a hoihoi pono mai ma ko'u wahi ma Ulakoheo, e haawi no au iaia i 15 Dala.
PETERO.
Honolulu Mei 20 1875
4° 706

 

WING SING & Co.
Puhi Palaoa.

 

            E waiho mau ana na palaoa a me na berena palupalu. Kihi o na huina alanui Nuuanu a me Beritania.
(703 ly

 

            E IKE auanei i na mea a pau ke nana mai i keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hookapu loa aku nei au i ko'u aina kuleana e waiho nei ma Niumalu Lihue Kauai, nona keia mau palena e pili ana, o Pahunui ka inoa, a o kona palena ma ka akau, o ke alanui e pili ana i kahi o Kaiu, ma ka hikina, ka loi o Ku, ma ka hema, ke kahawai, ama ke komohana o Waihi, a ma keia mau palena, ke hookapu loa ia nei na kanaka a me na holoholona, aole e hele maluna o ua aina la, aole hoi ke mea lawaia ma ka loi, a me kahawai, ua kapu loa, a o na kanaka a me na holoholona i komo maluna aina la, e uku pakahi dala ia no ke poo. E lilo keia i Kanawai mai kona la e laha aku ai ma ka nupepa Kuokoa.
J W KAHELE
Niumalu Kauai Mei 11 1875
702 4t° 703

 

HALE KUAI LOLE.

 

O MAKOU o ka poe nona na inoa malalo iho, ke wehe nei i Hale Kuai Loio ma Kahaluu, Kona Akau, Hawaii, i ka la 22 o Mei a na Akuna pake e malama. Malaila na waiwai o kela a me keia ano nani a maikai loa. Eia maanei na papale wahine a me na papale kane o kela ano keia ano. Nolaila, ke konoia aku nei oukou e nana ae i ike kumaka i ke kuai makepono loa. E hele mai e hoao i ike pono.
GOO KIM & Co.,
Kahaluu Kona A Hawaii.
703 6m

 

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!

Iune 7              Poakahi...............hora 5 pm..............Kaapuni ia Hawaii
Iune 14            Poakahi...............hora 5 pm....................No Hilo
Iune 21            Poakahi...............hora 5 pm..............No Hilo me Kaunakakai malalo a maluna mai.
Iune 30            Poakahi...............hora 5 pm................Kaapuni ia Kauai
            I ka huakai hoolele pipi ole a Kilauea i ka Maalaea alaila, e hoaoia ana e hiki i Honolulu i ke ahiahi Poaono.
            Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Makena a hiki i ka hora 7 A M a mahope iho paha; aole hoi ia Maalaea a hiki i ka hora 9 A M a mahope iho paha.
Uku Eemoku mai Honolulu aku
A hiki i Kaunakakai, a pela maluna mai..........................$ 3 00
" Lahaina, "          "      .....................................................  6 00
" Maalaea, "         "      .....................................................  7 00
" Makena, "         "       .....................................................  8 00
" Mahukona, "         "   ..................................................... 10 00
" Kawaihae, "          "   ..................................................... 10 00
" Kailua,      "         "    ..................................................... 10 00
" Kaawaloa, "         "    ..................................................... 12 00
" Hilo,         "         "     ..................................................... 12 50
" Kau,         "         "     ..................................................... 15 50
Uku kaapuni ia Hawaii..................................................... 22 00
A hiki i na awa o Kauai.................................................... 6 00
Uku kaapuni ia Kauai....................................................... 12 00
Uku ohua Hawaii oneki....................................................   2 00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
            Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e lii ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
            E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.

SAMUEL G. WILDER (Waila),

Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o alanui Papu a me Moiwahine.
694 3m 709

 

OLELO HOOLAHA.

 

A. S. HARTWELL, (HAKAWELA)

LOIO!

UA MAKAUKAU AU E HANA, A E hooponopono hoi i na Palapala Hooilina, Palapala Kuai, Palapala Moraki a me na mea a pau e pili ana i ka Oihana Loio.
679 1y°

 

 

EDWARD T. O'HALLORAN

LOIO!

UA MAKAUKAU I KE KAKAU palapala Hooilina e kuai, no ka hoaie dala pu ma ka uku panee haahaa no ka moraki alua; me ka kuhikuhi pu aku ma na Kanawai ke makemakeia, no ka hooponopono ana i na waiwai paa.
Keena Hana, ma Alanui Papu, ma o mai o ka Hale Kuai o Mr. Ira Richardson, Honolulu. 696 1m 790

 

 

J. PORTER GREEN,

"KEIKI KAUAUKIUKIU."

LOIO!

E HELE MAI NA MAKAMAKA A PAU IA'U nei, a na'u no e kokua ia oukou imua o ka Aha Hoomalu a ma ka Aha Kiekie me ka uku haahaa makepono loa. Aia kuu Keena hana ma kahi o ka Lunakanawai Hoomalu o Honolulu nei, oia ka "Aiko," ma Alanui Kalepa.

485 1y

 

 

KO DR, TROUSSEAU,

[KAUKA FARANI.]

HALE KAUKA A KEENA OIHANA, aia ma ke kihi o na huina o na Alanui Papu a me Kalepa. 884 1y

 

 

FRIEL & LAINE (Alani a me Laine.)

NA MEA KUAI MEA AI o na lako ai a pau na mea ulu, a me na mea hoomomona lio. Halekuai malalo o ka Hale Mu, Alanui Papu, Honolulu. 670 1y

 

 

CECIL BROWN,

Loio a he Kokua ma ke Kanawai!

A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.
688 1yr

 

 

KOLOA & WAIMEA

OIAI, UA HIKI MAI IO MAKOU NEI kekahi lono, ua hookaulana hewa ae la kekahi poe i ike ole ia e makou, me ka olelo ana o ka holoholo mau ana o ke kuna KAMAILE mawaena o na awa o Honolulu a me Koloa a me Waimea Kauai, ke kokoke nei e hoopau ia ka holoholo ana ma ia mau awa, nolaila, ke hoike oiaio loa aku nei makou me ka maopopo, o keia moku kuna, ua hoopaa aelikeia me ka Mahiko o Koloa no ka makahiki hookahi mai ka la mua o Novemaba, 1874; a nolaila, ma ia mea, e hoomau aku ana no oia i ka holoholo ana ma na awa o Koloa a me Waimea, e like me ka hoolaha, koe wale no na poino ulia.
            Ke hoao aku nei hoi makou i ka poe hana i hoolaha i keia lono, e hoopai ia no lakou no na lilo a me na poho e ili mai ana ma kela ano hoolaha hewa a lakou.

BOLLES & Co. Agena

Honolulu Apr 3 1872.
696 tf

 

 

OLELO HOOLAHA HOU.

E IKE AUANEI NA KANAKA a pau loa, na Pake, Haole, Pukiki a kanaka maoli ia AHI (PAKE)
Hale Kuai ma Alanui nuuanu, Helu 45. Hale Paikii malalo, e loaa no ia oukou na mea a pau loa me ke kumukuai emi loa, me ka makepono loa no hoi. E loaa no hoi
NA MAMALU
MOE KOA
PAHU IOLE
PAHU KUPAPAU
PAKAUKAU
PULA ULUNA
KAMAA MAIKAI
PAIKII
Nolaila e hele nui mai oukou ma ko'u hale hana i ike pono i ka emi loa o ke kumukuai o ko'u hale.

Honolulu Mar 12 1875.

694 6m* 707

 

 

E. STREHZ, (AILUENE,)

HAAWI A KUAI

LAAU LAPAAU.

AIA MA MONIKAHAAE KIHI O NA HUINA o na Alanui Papa me Hotele. Aia malaila na Wai Ala a me na Wai Rukini maikai loa e loaa ai.
E hamama mau ana i na ahiahi Poaono a pau.
669 1y

 

 

UA WEHE AE NEI KA MEA NONA ka inoa malalo nei, he HALE KUAI HOU ma Waimea, o Makalaia kona inoa, e kokoke ana i ka Hale Hookolokolo. Eia maanei na waiwai o kela ano keia ano, na mea a ka maka e anoi ai a e koni ai hoi o ka puuwai. Ke konoia aku nei na poe puni nani, e nana mai e ikemaka no oukou, he kuai makepono me ka manuahi no hoi. Eia hoi kekahi, o ka poe i aie i kuu hale kuai ma Hamakua, e hookaa ae lakou ma ka lima o J W Kalua.
Ko oukou makamaka,
G C AKINA.
760 3m° 801

 

 

Hoolaha a na Luna Hooko Kauoha

OIAI UA HOOKOHUIA mai na mea nona na inoa malalo iho o ka Hon. A Fornander, i mau Luna Hooko Kauoha no ka waiwai o EDMUND SAFFERY o Honuaula Maui, i make, nolaila, ke noi ia aku nei ka poe a pau ii aie iaia e hookaa koke mai, a e o ka poe a pau he mau koina ka lakou, e hoike koke mai iloko o na malama eono mai keia la aku.
WILLIAM SAFFERY
JAMES MYTH
Na Luna Hooko Kauoha.
Ulupalakua Maui Mar 30 1875
697 3m 800

 

 

MEA HOU MAIKAI.

NA PEPA kakau Farani me na wahi leta o kela ano keia ano, i hanaia maloko o kekahi pahu liilii. O ke kumukuai o keia pepa ano hou, he hapalua a hookahi dala.
Aia maka hale kuai buke o H. M. WINI.
1m-703

 

 

KA KAUKA KILA LAAU OLA

Kupanaha

KO HOOLA NUI NO NA NALULU

A me na Eha ― Rumatika, no na mai i puka mai ma ke ano e o ka Opu, no ke Ake a no ke Koko paha.
OIAI he laau kupono keia no ka ohana e malama ai ma ka hale, a he oi ae hoi ke ola i na laau lapaau e ae, kona pakele, hilinaiia a me ka maopopo lea. He mau lau nahele maoli wale no keia a me ka Huaale Ola Kupanaha, aia ma na Hale Kauka a pau.
O GEO. C. McLEAN oia ka Agena nui no keia Pae Aina.
684 6m°

 

 

NO KE KUAI

BERENA PAILATA

makepono.

BERENA PULUKAI

ai a ka Moa.

PAAKAI o KAKAAKO,

ma ke eke a tona paha.

WAHIE o ke ano maikai, oki a liilii ke makemake.

NA POHAKU, Pou.

KIMO PELEKANE

(Jan. L Dowsett)

Kihi o Alanui Moiwahine a me Papu.

694 3m 709

 

 

KA B. H. LAIANA

LAAU LAPAAU AWILI OLA.

A o na mai ino, e laa ka
Rumatica,
Ka Hano,
Ka hui o ke kino,
Ke pohapoha o ka ili,
Nawaliwali o ke kino,
Na mai wahine,
Na mai o ka puu, ke ake a me ka puuwai
E nana i ke kuhikuhi.
E loaa no ma ka Hale Kuai o Dilinahama ma, Agena.
Honolulu, Oct 6, 1874
696 3m 709