Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 23, 5 June 1875 — MA KE ALELO KA MAKE A ME KE OLA. [ARTICLE]

MA KE ALELO KA MAKE A ME KE OLA.

Ma ka makaikai aua a na lena ike a ko kakou mau maka i ua ao ua e hoopolulnhi ana maluna o ka aiua, i hoopiha pu ia hoi. me na leo kani o n& hekili, e hoouakulu ana i ka papa-ku o ka honua ; a hala loa aku i o Wakea la, ka inea uana e kaohi ana i ka mole olu o Lehua. He mea moakaka lea, o kekahi hoeueu ikaika keia naua e hoonee' mau nei i ka mea kiuo e moiio tna i kela ame keia pauku manawa. Oiai hui ka wa o na kupuna o kakou e hookauuu ana me Waawaaikinaaupo, ua hoomaopopo ia ka mana o ka waha o na alii ke hdi aku i ka lakou mea e makemake ai. Ina he kanaka ka mea i hai ia e make, ua heokoia, a me kekahi mau mea iike e ae, aka, ke maoao mai nei paha oukou e o'u mau makamaka, o ke alelo keia o Mikalulou-o kek«hi mano i pepehiia ai me ka manaoia e muke ana. Aka, ua pakele ia ma kona alelo, a noua ka mea i olelo ia. '' I ola o Mikalolou ma ke alelo," aole pela. Nolaila, ke kooo leo ole mai uei ka nanehai o kakou ia'u, e wehe ae i kona rumi liilii a hoo-a-i--a-i aku hoi imua o oakou ; i kiuikohu ai. " I ike ia ai ka mea naoi o Aipo, e boekeekepue ana i ke anu o ke kiowai," oia hoi keia. Ma ke alelo ka make ame ke ola.

I. Ka baua ake alelo. Ue wa malaelie keia o kakoa c wae ai t i ke aa ike a me ke au aai, mai ka poe hoi e hilinai aaa Puna kaiele ia Kau do lakoa lioi aa uka makahiki, a hiki hoi i ka lopa knakea nona na pekoaeta hoemi, aole paha he poe o iakou i nele ka ike aua i oa haaa a keia lula o ke kiao e ke kanaka, e laweiawe ana ma na raea hiki ia ia ke haua, a hoko hoi me kk ewaewa ole. Pela no ke au oka mauawa e nee nei imua, e like hoi me na laau e hoohua mai ana ma ko iakou ano iho, u hoopiha hoi i ka honua me na hua ohaha maikai o keU ano keia ano, be pa haoeri f be pa kanaoiio, he pa kanakolu Pela no ke alelo e alakai ana i ke kioo holookoa o ke kanaka, e hoomakaikai ana ma na ipuka o na hale o §at«n9 t a e hoolilo aaa ia ia i kiai i koaa mau hale, a mailoko mai o UiU e loaa at la oe eka mea e hoomaalo ae ana ma oa ipuka o kona mau hale; he Veloc ty hoomahuahuā ia, e motio ana ma ke kaha kapakahi o ka huioaha kaulike o ka poioo, a e Uwelawe aoa hoi me na mea paahao% aoo like oie i hoomakaakaa mua ia e pooi ka makuakaae hoi o moekalohe a me inu ona, aa moopuoa hoi a palaoale o laaa 0 hoopilimeai. A mailoko mai o keia mau mea, i puka mai ai na Inna o keln too keia ano, ako ke ahoa haaa ka haawe. A nooa hoi ka «ne» i olelo ia ( 'O ka ooi peno lawa ka makemake,'' i like ai me kaSo lomooa i poloai mai ai. " 0 ka mea malama 1 kooa waha ame kona alelo, oii k«i heopakele i kooa ohaoe i ka popilikia." 11. N» hoa o kaoa kaaa.

(o). He mau hua e poino ai. Ma ka lawe aaa'e i oa mea hooaui makalii a oaoa aku imoa o kao mea i makemake ai, me ka hoomaopope aoa i kona ano maoli, he mea moakaka lea e hoolilo ia aoa kona k«oo makaiii i mea kiuo oui, e like me ka Uwe aaa mai i kekahi mau ano holuholona ma* kaiii, a oaoa ia me keia mau ohe hoooui makalii, e ikea tea ia oo ko lakoo aoo oio* li. Pala aaaoei keia wahi lala ooko o ke kaaaka a imi aoa e hoopoioo i kou kiao ho lookoa me kaoa mau aoa hoonoi makalii,

• feOOCD&QpOpO mioi» Mi I IkOU* * nt> f * e j p«ka au auaaei mailoko mai o keia 01*0 i oiei, kek&hi man bu* e poiao ai mai ke »?e-1 m«i. A ioa «« pohihi&i oukoo « o* «a» f kft«»»ka a ae o& ba* aU»fe* • •» * ,u mao j hcM» i k<«ilipo li i neii ha aj4 ® s<l » »UiU, e pouo oo e uio» * oiaso»n»a i fce poopiha naa» e hai o»ai » t» haioa kapooo 0 ka oto«o. i ik® te« ai ookow e o o «aw oa lede loaka * ® e °* keoaimaoa pu boi • ooh<) aiai oai» i kd<«hi m»u huao k» haoa a ke aleU>, e haaheanmi ( ana e maiiu »ko ma kona m»u aoao, e h >oko boi i 01 koii koi a ka makemake, oe ke ake aoa o ka raa«ao e hoooi ? ka wai oa 1 *- oa malio, a hoopahoU aku hoi i «» ino he Wholeho w*lc miloo* o ka «ioa. * 1 1 iho ai he emi no keia lahui," mea e le e hooemi oei i» oe e Hawaii. o <>e no; e like me ka mea i hai ia m» lakob» 3:t>. " Oe ab* oo ke aleio, be ao okoa ī» o ka he«i ; pela boi at kau iake alelo iw*e-; na o ko kakou niau Ula, e hoohaumia ana . i ke kioo a pau, hoa-a ae U ia i ke ao oei, \ a oa hoa-a ia mai ia e ka iaa ahi." A o ke- } ia oo hoi ke kilohaoa e pookela ai ka o» a I me ka nani kilakila o ke kino* ke oie e aU- j k&iia ms na mea e poioo a». A ua hU i« | 00 boi ma lakoha 3:7, S. " V:\ hiki ke j hoo\ak:\laka ia na ho!otio'ooa hiniu a pao, | ok», o ke aleio aofe loa e hiki i ke kanaka { e hoolakalaka ia mea ; he mae ioo laka ole j ia, ua piha i ka mea awahia e make ai.'' | (<). He mau bua e poioaikai ai. SVla ke- j h uianao pili hope o ko kakou naoehai, e ; hookahoa pouoia ai ko kakou uoonoo n\,ai- \ kai ana, oo na hua e pomaikaī ai. Ma ka i wehe pono aua ao i oa leoa ike, he mea j moakaka ia me he aoiani la 41 E ohi ana j ka io i ka laau o Makawae," no kooa ma'i | haa e pooiaikai ai, a e loaa pono ai boi ke kuhikahi nana e wehewehe pono i kesa nanehii, no ke ola a me ka make. E like me ka Uhane o ke Akua i hoopunana ai maluna o ka wai, oia hoi ka wa e pouli poele ana ka honua, aole he wahi malamaUma iki, a maiioko mai o keia pooli i {.-uka inai ai ka malamalama, a me na mea ola kupu, « uie ua mea ola hanu o kela ano keia ano, a o ke kanaka pu hoi kekahi i haoa ia, mai I-aila mai ka hoomaka uuku ana o keia mau hua, a inki mai i keia au hou o kakou, i ka poe hoi e manno ana i mao kuhikuhi pnuone a kilo iahui hoi. O ia hoi ka pono Kari | stiaoo, a o ke kukui keia oaoa e hoomaiumalama nei ia oe e Hawaii, oiai hoi oe e j hiolaui aua i ka moe kapa o Niolopua. Aka, | 1 ka hiki ana mai o keia pono :-o kakou nei, j i hoounaia mai e ko Amerika mamuh o k;i i leo paipai a kekahi Hawaii pouoi o kakou, 1 i kona hiki ana malaila, a hai akn la. <( O ko T u lahui ponoi i keia wa, aia lakou ke ho la iloko o ka pouli a me ka paeleele o ka make, nolaila, ke noi aku au i ko oukou ahonui, e lawe uku i ke kuikahi oaua e houmulamalama i kolakou ooho hupo ana " A ma keia leo i pao aku oia na pahu kani o ; ko lakou mau pepeiao, ua hookokoke ia, e like me ke noi a keia opio Uawaii. NolaiU t o keia mau pono i loaa la kakou i keia wa, mamuli no ia o ke alakai ana a ke Akua i keia kaoaka i waha nana e kamailio a e wanana aku hoi imua o lakou, me ke alakai pu ana hoi a kona alelo. E like me ko kakoo Moi, ana i hete aku nei e imi i ke

; kuiknhi p»oai!tte. Au« toat i*kako« nt , , |ba* epon\»i*ni ■», •<> U I»*® Upw< hoi i '■ keia « oU a* koa ma?» ® i hookoia ai bc>i ks ' | i«le! > kuiaU »ko k4ko« Moi t e kahe* lea i nai »04. •* O *» ts*4ki» « P** »* *£' a ni oka hooala lAhui, ?t aUi!t, Ileih» ka , pooo U oe e Hawaii. o U !»Ua aka aoei « oa bo« aw#tfw* «»*kea»? Aole peU f > k» Uwa mai i n» hu» i »ke »a k» «oo ; oit i boī ka pooo K*r 8tī«oo a ooa« ka olelo i tu*. 44 t T a qmq kc ea oka *iat ik* pouv>. > Pat ano ka hae Hawēii naoi» e oU ka Moi 5 ī ke Akoa. E mau ka maluhi» o kou aupu } ai i o« ho* o ka pouo o ka H*ku/' loS£PA NAUWEKK lIIIU. | Waīlupe. Oaha.