Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 26, 24 June 1876 — Page 1
NUPEPA KUOKOA :
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XV. HELU 26. HONOLULU, POAONO, IUNE 24, 1876. NA HELU A PAU 760.
MAIKAI KA HOI KA PAPA !
— A ME —
Ka Laau o kou Hale ! No Hea la ?
KA I NO HOI NO KAHI O WAILA MA ! Nana aku no hoi ia la, OHI KA IO O KA LAAU O MAKAWAO, i ka ua mea o ka nani o Na Papa, Na Laau A ME NA PONO KUKULU HALE O NA ANO NO A PAU, MA KE KIHI O Na ALANUI PAPU a me MOIWAHINE, Honolulu MALAILA E LOAA AI E LIKE ME KA makemake, no ke Kumukuai makeponoloa. PAPA, PAPA, PAPA Na PAPA huluhulu, Na PAPA manoanoa, Na PAPA i kahiia, Na PAPA kepa, PAPA holo keokeo, PAPA holo ulaula. NA LAAU! LAAU! NA KUA. NA KAOLA, AAHO, MOLINA, PEAPEA, PINE HULUHULU, PINE I KAHIIA, Na Papa a me na Laau Ulaula ! PILI ULAULA PILI KEOKEO, PANI PUKA, PANI PUKA ANIANI IPUKA ANIANI, LEPELEPE. PENA O NA ANO A Pau Hulu Pena mai ka liilii a ka nui ! AILA PENA ! AILA HOOMALOO, WANIKI, PATE NA LAKO o kela a me keia ano. NA AMI-PUKA HALE, NA AMI-PUKA PA. ANIANI ! Pepa Hale me na lihilihi E LOAA NO MALAILA KA PAAKAI Helu 1, O KAKAAKO a me PUULOA No ke Dala kuike, e loaa no na mea a pau i haiia ae la no ke kumukuai emi loa.
O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, e loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ia mai ana no ia me ka lawa pono.
E kipa nui ilaila, i ike i ka oiaio
749 3m 760
NO GILIBETA KA IKAIKA !
KA LUA OLE O KE KOA,
A ME KA PUUWAI KINA OLE.
HE MOOLELO KAHIKO NO ALABIONA !
MOKUNA XIV.
KA HAAWI IA ANA MAI O KA OIHANA A ME KA AE ANA.— ELUA A HOOKAHI.
I KA ia nei ike ana aku i ka hiohiona kupilikii o na mea e hakaka ana, a me ke aloha hoi i kekahi o laua, hoopaa iho la o Gilibeta e kokua aku i kekahi o na mea e mokomoko ana.
I kona hoao ana aku, pa mai la kana pahikaua i ka puupuu a kekahi o na mea hakaka.
" Heaha keia ?" wahi a ka leo nui a Gilibeta, " elua anei no ka hookahi ? Aole, ma o na lani la, aole he wa a'u e haawi aku ai i ka oi o ka pahikaua."
" O Gilibeta," wahi a ka hooho a ke kahi kanaka i hoolako iaia iho me ka pahi pepehi kanaka, a kue hoi i na puuwai eleele e hakaka ana. " E hoomaikaiia ke Akua, no kou hele ana mai e kokua ia'u."
" O Walata," wahi a ka uumi a Gilibeta. "A o oe no anei. E hoomaikai ia ke Akua, eia io au, ua hiki mai nei i ka wa e kokua ai ia oe."
Iaia e kamailio ana hahau iho la ia i kana pahikaua maluna o kona enemi me ke komo hohonu iho o ka oi o kana pahikaua maluna o ka poohiwi o ka enemi
O ka mea e kue nei ia Walata kui ae la ia maluna o ke keiki ui, aka no ka mama o kona lele ana i pakele ai oia, a i ka enemi i paukiki mai ai i mua kuia ae la kona kapuai i ka pohaku a walawala aku la ia hina.
Ma kona hina ana nae i pakele ai oia mai moku i ke oki ana mai a Gilibeta.
Iaia e ku hikaka ana, huli ino ae la ia a holo aku la iloko o ka poeleele.
" E nana oe i kela kanaka e Walata, oiai au e alualu ana iaia," wahi a ka hooho mai a Gilibeta.
Aka alualu pu aku la no o Walata, me ka waiho iho i ke kanaka eha me ke kanaka ole e kue aku ai iaia. Pee wikiwiki aku la ua kanaka la mahope o ke kumu laau, a ma ka manawa a Walata i hoomaha iho ai, nalowale aku la kela iloko o ka aaki a ka pouli.
O kekahi enemi e aku hoi, mamuli o ka pahola ana mai o ka pouli i pakele ai, a hoi mai la o Gilibeta e hoolohe i kona hoaloha i ke kumu o keia hakaka hohe wale.
MOKUNA XV.
O na halulu a Wili Ahiu i lohe ai, oia no mai ka huakai mai a Belaneke a me kona poe ukali e hii ana i ke kino o Tesata.
Ua hapaiia ka mea hana kakaka poino iloko o ke keena mahope o ka hale kahi i hunaia ai ka powa.
Waihoia iho la ke kino maluna o kahi kiekie e ka poe hapai pahu a haalele iho la lakou i ke keena.
Kulou iho la o Belaneke ma ka aoao o ke kino make me ka hoomau ana i ka uwe.
Hoomalimali aku la o Walata e hoomama ae ia i kona uwe ana me ka nana huhu mai o Tobia maluna ona me ka ekemu ole.
" E ka makua ! E ka makua !" wahi a ke kaikamahine.
" E noho malie oe," wahi a Walata. " O keia ehaeha nui e pahola mai ana ia maluna ou, a nolaila e hooikaika oe me kou ikaika a pau."
Aka oni wale ae la no ko Belaneke poo a puliki iho la i ka lima o ke kanaka ui.
" Aole anei au laau e hooikaika ae ai i ke kino o keia kaikamahine ?" wahi a ka ninau a Walata e ui aku nei ia Tobia. " Ina he laau kau e kii aku oe."
" Aole, aohe mea maanei," wahi a Tobia. " O ke ola wale mai no koe ina e waiho wale ia aku ana no."
" Ina aole e hiki ia'u ke hoopau aku i kou kaumaha a me kou luuluu," wahi a Walata, " ke noi aku nei au e hookekena mai oe ia'u."
" E mahalo ia oe, aole," wahi a Belaneke. " E maha wale ae ana no au. O he mea paakiki no'u ke hoomanawanui."
" He oiaio no," wahi a Walata. " He hana ino keia, no ka mea e paulele ana maluna iho ona, no ka mea, e hiki koke mai no, a i ole paha mahope aku, e halawai no me kona uku hoopai."
" O kuu makuakane, aole loa ia i hoeha aku iaia," wahi a Belaneke, " aole no hoi oia e hoeha i kekahi koe-kolo. E hoomalamalama mai anei ko ka lani mau hoino maluna o ke poo o kona mea nana i powa !"
" Amene," wahi a Walata, " A malia paha auanei e pakele ana ia, ke hopohopo nei au malia paha o pakele oia mai ka hoopai aku o kona hewa."
" Aole loa, ina e hiki ana ia'u ke keakea," wahi a Walata. " Aole loa e moe ko'u mau maka a hiki i ka wa e loaa ia ia'u a lawe mai i mua o ka amana. Ma ka aoao o keia pahu kupapau ke hoohiki nei au."
" E hana aku oe pela," wahi a Belaneke, me ka eu pu ae e ku i luna. E hoopai pu aku oe iaia a me a'u, a e hoomaikai aku no au ia oe."
" Nou ponoi iho e ka wahine ui, e hana no au a e kue i na mea a pau a ia kanaka e hana ai. Ina e hiki ole ana ia'u ke kauo iaia i kona wahi e make ai, aohe mea nana e olelo mai e hopohopo ana au ke halawai me ia, a hoao na ikaika. E kau no au maluna o kona kua me he ilio hae la, a i kona wa e komo ai iloko o ko'u poli, aohe mea e ae nana e hoopakele aku iaia."
Haliu ae la na maka o ke kaikamahine iluna me ka leha ae o na maka maloko ae o na waimaka e kulu hala ole ana.
" E hoomaikaiia kena hoohiki au," wahi a ke kaikamahine. " Ke ike nei au o oe ko'u makamaka — ko'u mea nana e hoopai, no ka mea ua hiki ia'u ke heluhelu aku i kou puuwai ma kou mau papalina."
" Ano e imi oe e hoomaha a e hooluolu," wahi a Walata. " Aole wahi maikai e loaa ana ia oe mai keia pahu kupapau mai mamuli o kou kanikau mau ana. E imi aku oe i kou keena, a e waiho iho i kou kahu maanei e kiai i kona haku. Apopo e ike hou aku ana au ia oe, ina e loaa ana ia'u ka ae ia mai e oe."
" Ua ae laelae ia oe e hele mai maanei i na wa a pau," wahi a Belaneke, "aka oiai he wa pokole wale no ko kaua lau na ana, aka ke manao nei au, o oe wale no ko'u hoa'loha oiaio ano."
" E paulele mai oe ia'u, ua haaheo au i ka lohe ana ia inoa hou, a e hana ana au i hoopaa loa ia ai. Aka o ko'u hiki kino ana ianei i keia la, me he mea la, ua hoonioni ia oe, e haalele ana au ia oe me Tobia. Hookahi wale no a'u wahi olelo ia oe, e noho malie a e imi oe e hooluolu ia oe iho."
Hapai ae la o Walata i ka lima o ka wahine a honi iho la.
Alaila huli ae la ia ia Tobia, a kamailio aku la —
" Hamau oe, e nana oe i kou hana io i kau hana ponoi e like la me kou haku make a me kou haku wahine kumakena. Mai ae aku i kekahi e hoonioni ia ia i keia po. E hoomaha a e hookuu ia ia e noho malie i mea e hoomahuahua ole aku ai i keia pilikia nana e ume nei i kona puuwai iloko o ke kaumaha."
Nalu iao la Tobe i kekahi mau mea ia ia e hiki ai ke hana me kona hai ole, alaila huli akula ma kana wahi i makemake ai.
Alaila lalau iho la o Walata me kona lima aloha i ko Belaneke puliki iho la a paa, hele aku la me ka malu loa a me ke kaumaha luuluu e malama i kana olelo i hooia ai e halawai me kona hoa make Gilibeta.
Hohola mai ia ka poeleele me ka moni aku i kona mau manao ponoi, aole oia i nana ae i ka mama o ka holokiki ana o na amo ana a me na hawanawana hoopuoho a na kanaka elua i maalo ae ai.
Aole no hoi oia i ike, oiai i ka wa mahope koke o kona hala ana aku mahope ae o laua la, huli mai la laua i hope a hahai malie mai la mahope ona.
(Aole i pau.)
Ke Kau Ahaolelo o M. H. 1876.
LA HANA 39 — Poalima, Iune 16.
Halawai ka Hale i ka hora 1 P M.
NA OLELO HOOHOLO A ME NA BILA.
Hoolaha mai o Mr Aholo, e lawe mai ana oia he bila e hoololi ai i ka mokuna 40 o ke kanawai hoopai karaima.
Heluhelu mai la o Mr Halemanu, no ka manawa mua, he bila e hoololi ai i ka pauku 1, 2, 3, o ka mokuna 46 o ke kanawai Kivila. Waihoia no ka heluhelu ana.
Noi mai ke Alii Kaai, e hapai hou i ka noonoo ana no ka bila e hooponopono ai i na kai lawaia. Hooleia.
Heluhelu mai o Mr Mahelona no ka manawa mua i kana hoololi, no ka pauku 57 o ke Kumukanawai. Hooleia ka hoololi.
Heluhelu hou mai o Mr Mahelona no ka manawa mua, i kana hoololi no ka pauku 60 o ke Kumukanawai, e hoomahuahua'na i 50 Lunamakaainana. Hooleia.
Heluhelu mai ke Alii Kapena, he olelo hooholo, e noi ana i ke Kuhina Waiwai, e hoike mai i na loaa o ke aupuni, ke hooholoia ke Kuikahi Panai Like me Amerika, i mea e pani ai i na poho. Hooholoia.
Hoike mai ke Kuhina Waiwai i na loaa i manaoia ma ka hoomahuahua ana i na auhau, he $157,676.96 no keia Kuikahi, a noi mai i ka Hale e apono aku.
Kamailio mai o Mr Pilipo, ma ka aoao kue i ka hoike a ke Kuhina Waiwai, me ka olelo aku, he hoohinuhinu wale no keia hoike a ke Kuhina Waiwai.
Mahope o ke kamailio ia ana, ua waiho ia e pai, a hoalawa mai i na hoa o ka hale.
Hoolaha mai o Mr Birch, e lawe mai ana oia he bila e hoololi ai i ka Pauka 4 o ke kanawai no ka laikini ana.
HAPAIIA NA HANA O KA LA.
Hapaiia ka noonoo no ka hoololi i ka pauku 43 o ke Kumukanawai, ma ka heluhelu alua ana. Waihoia. Mahope o ke kamailio nuiia ana, ua hoopanee loa ia ka hoololi,— he 24 ma ka ae, he 18 ma ka hoole.
Hoopanee ka Hale.
LA HANA 40 — Poaono Iune 17
Halawai ka Hale ma ka hora 10 A. M.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Ma ke noi, ua kapaeia na rula, a ua aeia o Mr Kahuila, e heluhelu mai he mau olelo hooholo lehulehu wale mai kona apana mai. Waihoia ma ka papa.
Na Mr Naukana he palapala hoopii mai Waialua mai, e hookaawaleia ia apana i apana hookolokolo okoa.
Na Mr Walakahauki, he hoopii mai Honolulu, e hookaawaleia i puu dala kupono no ka wehe ana i alanui mawaena o Pauoa a me Manoa. Waihoia a noonoo pu me ka Bila Haawina.
Na Mr. Naili, he palapala hoopii mai Koolauloa mai, e noi mai ana i ka Ahaolelo, e kukuluia i hale kula no ia Apana.
Hoolaha mai o Mr Barenaba, e lawe mai ana ia he bila kanawai e hoololi ai i ke kanawai i aponoia ma ka la 10 o Ian. 1865
Waiho mai o Mr Kahuila he olelo hooholo, e kauohaia ke Kuhina Kalaiaina, e hoolilo aku i na dala i hookaawaleia no ke kau i hala, no ka hooponopono a me ka hoomaikai ana i na alanui o Kau. Mahope o ka hoopaapaa loihi ana, ua unuhi hou ia aku ka olelo hooholo.
Waiho mai ke Alii Waila, he olelo hooholo, e hookaawaleia i puu dala kupono no ke kuai ana i ilina kupapau no ka lehulehu. Waihoia a noonoo pu me ka Bila Haawina.
Waiho mai o Mr Barenaba he olelo hooholo, e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina, e hoike pai i ka huina o na manu ai laiki i hoomakeia, nona na $1,066.48, i hooliloia i na makahiki i hala ae nei. Mahope o ke kamailio loihi ana, ua aponoia.
Na Mr Naili he olelo hooholo, e hookaawaleia i $800 no ke kuai ana i papa no ka hana ana i ke alanui ma Punaluu, Oahu.
Ma ke noi, ua kapaeia na rula, a ua heluhelu mai ke 'Lii Kaai i kekahi palapala i loaa mai iaia.
Ma ke noi ua kauohaia ka Loio Kuhina a me ka Makai nui, e imi aku i ka mea a mau mea paha nana i kakau keia leta.
Na Mr Mahelona, he olelo hooholo, e hookaawaleia i $600 no ke alanui mawaena o Moanalua a me Puuloa. Ua waihoia a noonoo pu me ka Bila Haawina.
Na Mr Kahuila he olelo hooholo, e hookaawaleia i $2,000 no ka hoomoe ana i ka wai ma Waiohinu. Oiai e noonoo ana no keia mea, ua hapaiia
NA HANA O KA LA.
Hapaiia ka noonoo ana no ke kanawai e apona loa ana i ke Kuikahi Panailike, ma kona heluhelu alua ana. Ma ke noi ua komite ka Hale, Mr Walakahauki ma ka noho.
Heluheluia ke kanawai, a mahope o ka noonoo ana, ua noiia e hoaponoia ke komite, a e noi aku i ka hale e hooholo i ke kanawai no ke kakau poepoe ana. Ua hooholoia. A mahope o ka aponoia ana o ka hoike a ke komite, ua hooholoia ke noi, e hapai hou ia no ka heluhelu ekolu ana ma ka Poalua.
Hooponee ka Hale.
LA HANA 41 — Poakahi Iune 19.
Halawai ka Ahaolelo e like me ka mau
NA PALAPALA HOOPII.
Heluhelu mai o Mr Nahaku, he mau hoopii mai Kaanapali mai : 1 E ukuia na Luna Aupuni a pau, mai na Kuhina a i na kuma kula, pa 1 dala no ka la. Waihoia i ke Komite Waiwai. 2 E hoopauia na Luna Aupuni i ike ole i ka olelo Hawaii. Waihoia i ke Komite o ka Aha Hookolokolo.
HOIKE A NA KOMITE.
Heluhelu mai ke Komite Waiwai i ka lakou hoike e pili ana i ka hoike a ke Kuhina Waiwai. Kauohaia e pai a haawi mai.
Hoike mai ke Komite Wae no ka bila e pili ana i ka Hooulu Lahui o Hawaii ponoi a me na hapa, a noi pu mai i $1,000 no ia hana. Waihoia a noonoo pu me ka Bila Haawina.
Hoike mai ke Komite wae no ka olelo hooholo e pili ana i na aina aupuni i ana ole ia, a noi pu mai i $3,000 no ke ana ana ia mau aina aupuni.
NA OLELO HOOHOLO A ME NA BILA.
Heluhelu mai o Mr Pilipo he olelo hooholo, e kauohaia ke Kuhina Waiwai, e pai i ka hoike a ka Luna Dute no na makahiki elua i hala, a e hoolako mai i na hoa o keia Hale. Hooholoia.
Nana no he olelo hooholo hou, e kauoha ana i ke Kuhina o ko na aina e, e paiia ke kope oiaio o ke Kuikahi Panai Like, i kakau inoaia e na aoao elua, a e hoolako mai i na hoa o keia Hale.
Hoolaha mai ke 'Lii Kaai, he Bila e hooponopono ai i na ukana e laweia ana maluna o na kaa lawe ukana.
Heluhelu hou mai no oia he olelo hooholo, e hookaawaleia i $1,200 no ka hana ana i na kii o Kamehameha III., a me kana wahine, i ko Kamehameha IV. a me kana wahine, a me Kamehameha V , a e kauia maloko o na paia o keia Hale. Ua hooleia.
Heluhelu mua mai o Mr Kauai he bila e hoopau ai i ka mokuna 10 o na kanawai e pili ana i ke Oki Mare, i aponoia i ka la 1 o Iulai, 1870. Waihoia no ka heluhelu alua ana.
Heluhelu mai o Mr Nahaku he olelo hooholo, e kauohaia ke Komite Waiwai, e hoike mai i ka lakou hoike no ka bila e hoololi ai i ka pauku 480 o ke Kanawai Kivila e pili ana i ka auhau kino. Hoopanee loaia.
Heluhelu mua mai ke 'Lii Kapena he bila e hoololi ai i ka pauku 1, 2 a me 30 o ka mokuna 29 o ko kanawai Kalaima, e pili ana i ke ola o ka lehulehu. Waihoia no ka heluhelu alua ana.
Heluhelu mua mai o Mr Mahoe he bila e hookuu ana i na paahana malalo o na olelo aelike, aole e hana ma na la koho balota Lunamakaainana. Waihoia no ka heluhelu alua ana.
Heluhelu mai o Mr Aholo he olelo hooholo, i $5,000 no na alanui a me na uapo o Lahaina. Waihoia a noonoo pu me ka Bila Haawina.
Hoolaha mai o Mr Nahaku, he bila e auhau ai i na kopaa o keia aupuni.
Heluhelu mai o Mr Aholo he bila e hoololi ai i ka mokuna 40 o ke kanawai Karaima. Waihoia no ka heluhelu alua.
Hoolaha mai o Mr Wana, he bila e pili ana no na paahao e laweia mai ana mai na mokupuni e mai a i Oahu nei.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu alua ia ka bila e hoololi ai i ka pauku 215, a e hoopau ana i ka pauku 216 o ke kanawai Kivila. Waihoia ma ka papa.
Heluhelu alua ia ka bila e hoololi ai i ka pauku 1477 o ke kanawai Kivila. Waihoia i ke Komite Wae — Messrs Aholo, Loio Kuhina, Waterhouse, Pilipo, Kanealii.
Heluhelu alua ia ka bila e hoakaka pono ai i ke kulana o ke kanaka i loaa i ka mai lepera. Waihoia i ke Komite wae — Messrs Martin, Waila, Kapena, Lilikalani, Gay.
Heluheluia ka bila e hoololi ai i ka mokuna 41 o na kanawai o 1870, e hoopau loa ana i ke Kula Hoopololei o Keoneula.
Kamailio mai ka Loio Kuhina ma ka aoao hoopanee loa i ka bila.
Kamailio mai o Mr Nawahi ma ka aoao kokua i ka bila, a hoakaka mai no ka lilo o ke aupuni i kela kula iloko o na makahiki he umi, ua kokoke he $100,000 a nui aku. Mahope o ka hoopaapaa ia ana, ua Hoopanee ka hale, a halawai hou i ka la apopo, hora 1 P M.
LA HANA 42.— Poalua, Iune 20.
Halawai ka ahaolelo i ka hora 1 auina la, e like me ka hoopanee ana.
Ma ke noi, ua kapaeia na rula, a ua heluhelu mai o Mr Pilipo he palapala hoopii mai Kona Akau mai, aole e weheia ke dute maluna o na waiwai hookomo mai. Waihoia a noonoo pu me ke kuikahi.
Heluhelu hou mai o Mr Pilipo, he hoopii mai Kalawao mai, e noi ana, e hoihoi i na mai i ko lakou wahi ponoi. Waihoia i ke Komite Malama Ola.
Heluhelu mai o Mr Halemanu he hoopii mai Kohala mai : 1 E hoopauia ke Kahukula nui. 2 E ukuia na kumu kula i hookahi dala no ka la. 3 E ukuia na haumana haalele kula i 80 keneta, a no ke kumu ia uku. Waihoia i ke Komite Waiwai.
HOIKE A KE KOMITE.
Heluhelu mai ka hapa uuku o ke Komite Waiwai, e hoopau ana i ka auhau kino, a noiia mai e hoopanee loa ia bila.
Heluhelu mai hoi ka hapanui o ia Komite, e apono ana i ka bila, oia hoi e hoopau loa ia ka auhau dala hookahi no ke kino o ke kanaka.
Mahope o ka hoopaapaaia ana, ua aponoia ka hoike a ka hapanui o ke Komite Hoike mai ke Kuhina o ko na Aina e, ua paiia ke kope o ke Kuikahi, i kakau inoaia e ka Moi Kalakaua.
Hoike mai ke Komite Wae no ka Bila e hoololi ai i ka pauku 1 a me 3 o ke kanawai i aponoia i ka M H 1874, e pili ana i ka pepehi ana a me ke kuai ana i ka bipi, a noi mai e kapaeia ka bila mua, a waiho mai he bila hou. Aponoia ka hoike. Waihoia ka bila hou no ka heluhelu alua ana.
Heluhelu mai ke Komite Wae no ka ninau ana i ka manao o na Lunakanawai Kiekie, no ka hoonoa ana i ke kohoia ana o ka Hon. Kamakau. Ua hai mai ka Lunakanawai Kiekie, " he mana no ko ka Hale Ahaolelo ke hoonoa i kona kohoia ana," a e noi mai ana i ka Hale, e kauoha koke aku i ke Kakauolelo, e palapala koke aku i ka Papa Nana o Honolulu, e koho i Lunamakaainana hou.
Mahope o ka hoopaapaa loihi ana, ua Hoopanee ka Hale.
LA HANA 43.— Poakolu, Iune 21.
Halawai ka Ahaolelo e like me ka mau.
HOIKE A NA KOMITE MAU.
Hoike mai ke Komite Waiwai, no na palapala hoopii lehulehu wale i waihoia'ku ma ko lakou lima, ua waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka Bila Haawina a me na bila e ae i ano like me ia mau hoopii. Ua aponoia ka hoike.
Noi mai ke Komite wae i kohoia no na bila e pili ana i ka laweia ana mai o na kanaka mai na aina e mai iloko o keia aupuni i manawa hou. Aeia.
Noi mai ke Komite wae e pili ana no na bila e hoololi ana i ke kanawai mawaena o na haku a me na kauwa i manawa hou.
Noi mai ke Komite wae no ka bila e hoololi ai i ke kanawai o ka Papa Ola Hawaii i manawa hou no lakou. Aeia.
Heluhelu mua mai o Mr Halstead, he bila e hoololi ai i ka mokuna 35 o ke Kanawai Karaima. Waihoia no ka heluhelu alua.
Heluhelu mua mai o Mr Birch he bila e hoololi ai i ka pauku 4 o ke kanawai e pili ana i ke kuai ana i ka awa. Waihoia no ka heluhelu alua.
Hoolaha mai o Mr Kanealii he mau bila, 1 E mahele ana i ka wai ma ka apana o Wailuku. 2 E hoololi ai i ka pauku 57 a me 174 o ke kanawai Kivila. 3 E hookau ia ka auhau o na makua i hanau mai i na keiki eha nana.