Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 24, 16 June 1877 — Page 2

Page PDF (1.79 MB)

This text was transcribed by:  John Clark
This work is dedicated to:  Lane Ohana

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

MA KE KAUOHA.

KUAHAUA.

            Kalakaua, ma o ka lokomaikai o ke Akua, o ka Pae Aina Hawaii, Moi:

            No ka mea, he kulana ouli kaua ken oho nei a i ole ke hoohalua nei mawaena o kekahi mau mana aupuni o Europa a, no ka mea, ke noho aloha nei ke Aupuni Hawaii me na Aupuni a pau, a ua uhi aku kona mau kanawai maluna o na mea a pau e noho ana maloko mai o kona mau poai a malalo o kona mana, i ke kulana kuikawa iloko o ka Manawa kaua.

            No laila, ano, o Makou o Kalakaua, ma o ka lokomaikai o ke Akua, Moi o ko Hawaii Pae Aina, ke hoike nei a ke kukala nei no ke kuikawa o keia aupuni, a o na makaainana, a me na mea a pau maloko mai o kona mau palena a me kona mana, oiai ke kaua i keia wa, a e aneane ana paha e kana mawaena o kekahi mau mana aupuni nui o Europa; a e malamaia ia kuikawa e na aoao a elua e like me na palena o ko makou mana, e komo ana aole e emi iho malalo o hookahi legue mai ka palena kai make o na aekai o na mokupuni o keia aupuni, a e komo pu ana hoi me na awa ku moku a pau, na kaikuono, na muliwai, na palena kai e moku ana mai kekahi lae a i kekahi lae; a o na lawe pio ana a pau, na kepa ana i na kanaka kaua, a me na hana e ae, e kue ana i ko makou kuikawa maloko mai o ko makou mana, e lilo i mea mana ole.

            A ke hoike a ke kukala hou aku nei no hoi makou, o ko makou poe makaainana a me na mea a pua loa e noho ana maloko mai o na palena a malalo hoi o ka mana o keia aupuni, me na moku a pau i hoohiki ia a e holo ana paha malalo o kona hae, ke kauoha paa ia aku nei aole loa e lawelawe pu ma kekahi ano ma keia kaua i olelo ia, a o na pono a pau e haawi ia aku ana i na aumoku o kekahi aoao maloko o na awa o keia aupuni e haawi ia aku no i na aumoku o kekahi aoao e like me ia.

            Hanaia ma ko makou Hale Alii ma Honolulu, i keia la iwakaluakumamaiwa o Mei, M. H. 1877.

KALAKAUA R.       

Na ka Moi: Henry A. P. Carter.

Kuhina o ko na Aina e.

Aha Kaapuni o Oahu. –E hele aku ana kekahi Lunakanawai o Ke Aha Kiekie, e malama i ka Aha Kaa puni o Oahu nei. I ka hebedoma hope o Iune, a e noho ana no ka hoolohe ana i ua hoopii e like me ke kuhikuhi malalo iho:

            Ma ka hale noho o J. R. Williams, ma Ewa, 1 ka Poalua, Iune 26, hora 9 A.M.

            Ma ka hale noho o J. Amara, ma Waialua, Poakolu, Iune 27, hora 8 A.M.

            Ma ka hale noho o J. Kaluhi, ma Kahuku, Poakolu, Iune 27, hora 3 P. M.

            Ma ka hale Hookolokolo ma Kaneohe, Poalima, Iune 29, hora 9 A.M. Ma ke kauoha a ka Aha.

JNO. E. BARNARD, Kakauolelo

Honolulu, Iune 4, 1877. 811 Sts. 813

Hoike Kula Aupuni.-E hoike ia ana na Kula Aupuni o ka Apana o Kona (Honolulu) mokupuni o Oahu. Iloko o keia malama o Iune, e like me ka hoomaopopo ana malalo iho nei:

            Pookahi. Iune 25, ma ka Luakini o Kamoiliili, na kula o Wailupe, Palolo, Kamoiliili, Waikikikai, Makiki a me Manoa.

            Poalua. Iune 26, ma ka Luakini o Kawaiahao, na kula o Moanalua 1, Moanalua 2, Kalihiuka, Kalihikai a me Kapalama.

            Poakolu. Iune 27, ma Kawaiahao no, na kula o Kawaiahao k, Kawaiahao w, Kamakela a me Maemae.

            Poaha. Iune 28, ma Kawaiahao no, na kula o Roma k, Roma w, Pauoa a me Kaumakapili.

            E hoomaka ana ka hoiki i ka hora 9 o kakahiaka o keia a me kela ia, i halia maluna: a ke konoia aku nei ka lehulehu, e hele e ike.

            E hoomaha ana kela mau kula, mai ka pau ana o ka hoike, a hiki i ka Poakolu, ia 1 o Augate 1877, a m ia la e hoomaka hou ai ke kula ana.

W. JAS. KAMIKA.

Luna Kula o Honolulu

Aliiolani Hale, Iune 4, 1877 810 Sts. 812

Ua hookohu ponoia o Mr. J. D. Mills i Luna Hoolalo Palapala Kepa Kanaka no ka Apana Hamakua, Hawaii.

J. MOTTSMITH, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalalalua, Mei 2, 1877. 809 Sts.

Na Aina Aupuni.

            Ua hiki mai i keia Keenan a noi e kuai a e hoolimalima i ua Aina Aupuni malalo iho:

Hawaii

Na Marsden a me Siemsen, e hoolimalima i ka Aina o Au a me Laukau, ma Hamakua, no $90 o ka makahiki

Na D. Kahoowaiwai, e kuai i ke koena o Kamaili, Puna, no $100.

Na W. T. Marlin no ke kuai ia Kioiokua, Kau, no $200.

Na D. Kapualoha o kuai ia Malama Elua, Opihikao, Puna, no $300.

Na K. Simeona, no ka hoolimalima, i ua Aina ma Pa o Hamakahonu, Kona, no ka $100 o ka makahiki.

Na P. Wahakane, no ke kuai ia Kul@mano, Hilo, ma ka 300 a i ka 400 Eka, no $@.

Na Eila Kaliko, no ke kuai ia Koamano, Lauhulu 1 a me 2, a me Kihalani, no ka $300.

Na J. K. Kahananui, no ke kuai ia 70 Eka o Honolulu, Pena, no $40.

Na C. Notley, no ka hoolimalima 1 na Apana 10, o ka aina mai Kaao a hiki 1 Manawilele, Hamakua, no $60 o ka makahiki.

Na Mrs. P. Kekoa, no ke kuai i ke koena o Kaiko, Kona, no $30.

Na T. H. Davies, no ka hoolimalima ia makoa, e pili ia ia Laupahoehoe, ma ka aoao o Hamakua, no $25 o ka makahiki.

Maui

Na Jas. Smyth, no ke kuai ia Makuia, Kaupo, no $150.

Molokai.

Na R. Keelkolani, no ke kuai i kekahi hapa o Hamiloloa, no $100.

-No ke kuai ia Makakaupaianui, $100.

-No ke kuai ia Hoolehua, $150.

-No ka hoolimalima ia Makaoela, $50 o ka makahiki.

Na J. M. Kauai, no ka hoolimalima ia Hulumanu, $25 o ka makahiki.

Oahu.

Na Wahinemaikai, no ke kuai ia Kaipapau, Hauula, Koolau no $30.

Ma ke kauoha a ke Kuhina Kalaiaina.

C. T. Gulic, Kakauolelo.

Keena Kalaiaina

Kudala Hoolimalima o na Aina Aupuni.-I ka Poaono, Iune 24 ma ka hora 12 awakea, mamua iho o ka puka o Aliiolani Hale, e kuaiia aku no ma ke kudala. I ka mea koho kiekie, ka hoolimalima o ka aina o Honalo, apana o Kona Hawaii, nona na Eka kokoke e hookahi tausani, no ka Manawa he Umikumamalima (13) Makahiki ma ka uku Hoolimalima Kiekie, he Iwakalua Dala no ka makahiki a pili aku.

            Ma ia wahi a ma ia Manawa no e kuaiia aku ai ma ke kudala, ke koena aina Aupuni e waiho ia ma Kalae, Molokai, i ikena ma ka inoa Kahawai, nona na eka he 57 1/2 a oi aku a emi mai paha.

            Ma ka wahi a ma ia Manawa no, e kuai kudala aku ai ka hoolimalima o ka Pa Aina Helu 3, o ka “Pa o Everett” ma Alanui Moiwahine, Honolulu. I ka mea koho kiekie no ka Manawa, he Umikumamalima (15) makahiki, ma ka $230.00 ka uku hoolimalima makahiki a pili aku. O ka manao, ina e lilo i ka mea i lilo ai ka hoolimalima, e kapili hou ia na hale e ku nei, a o hoihoi aku i ke Aupuni i ka Manawa e pau ai me ka maikai.

J. MOTTSMITH, Kuhina Kalaiaina.

Koena Kalaiaina, Mei 1, 1877. 404 Sts. @10

            Oiai, i keia la, ua hoike pili Aupuni mai o J. W. Pfluger Esq., ko Rusia Hope Kanikela ma keia Aupuni, no kona hoi ana mai, a nolaila ma keia la, ua hoomaka hou oia e lawelawe i ka Oihana Hope Kanikela no Rusia

Henry A. P. Carter. Mahina o ko na Aina e keena o ko na Aina e, Honolulu, Mei 11, 1877. @

Ola! Ikaika.-Ma ke kahahiaka o ka la 3 o Iune, ua hoonaueue iho kekahi oi. i kaika ma ka mokupuni o Hawaii , a ua ano ike ikiia no ma Maui. Ua oi loa ka ikaika ma Kau, ke pau la na pa pohaku i ka hiolo wale mai, a hoonakakaia na lua wai. O Mr. G. W. C. Jones paha o Kahuku kai kukonukonu ka poino. Ma Hilo a ma kekahi mau apana e ao. ua make wale mai na wati mamuli o ka hooluliuli ana a ke olai.

HE RULA PAA!

O na KUOKOA a pau i aku ole ia mua ae o ka la hope o Iulai, e hookiia no me ka hoouna oleia. Nolaila, e noonoo oukou i keia, a e hookaa koko mai.

KA NUPEPA KUOKOA ME KE AU OKOA I HUIIA.

Published every Saturday, $2 a year

HONOLULU, IUNE 16, 1877.

            I ka wa a ka Aha Kuhina o keia wa i ae ai e lawwe i na hookohu, ma ka lilo ana he mau alakai no ka moku Aupuni, ua kali loihi ka lahui i ka lakou mau kumu hana, e hooholo ai i ke aupuni imua. A hiki loa mai i keia wa, ke ike nei makou, ua hapai ae lakou i kekahi kumu hana nui a kokou a pau e apono aku ai, oia ka hoao ana e kii i lahui kanaka no kakaou mawaho aku nei, no ka mea, ua nele maoli no ka aina i ke kanaka ole, a hapa hoi ka poe paeli i ko kakou mau lepo momona nana hoi e hoohua mai i na hua ohaha o ka honua.

            A no ka manaoia, he mea hoololoiahili wale iho no na hoouna palapala ana i o a ianei, ma kahi e loaa mai ai ke kanaka, nolaila, e hoouna ana ke aupuni i ke Kuhina o ko na Aina e. o keia wa, i Elele e hele ai e kikeke aku ma ka puka o ka ohana nui o Enelani, mai kona mau panalaau mai ma Inia Beritania. Ma ka mokuahi ae nei o ka Poalua, e holo aku ai oia ma keia huakai. Ke kokua nei makou i keia papa kuhikuhi hana a ko kakou mau alakai Aupuni.

La Kamehameha.

            E lilo ana i mea e hoopaaia ai maloko o ka moolelo o Hawaii nei ka la 11 o Iune, 1817 i ke ono hoi o na makahiki a ka lahui i kulaia ai no ka hoomanao ana ia Kamehameha nui, ka moi mua loa o keia Pae Aina, a nai-aina hoi nana i hoohui i ua mokupuni he umikumamalua i aupuni hookahi, ma ka wehe mua ia ana he wahi hooluolu (Paka) mua loa no ka lahui.

            Ua hoike mai ka wehewehe ana kai ao, he la malie a oluolu ke puka mai ana. Aohe i liuliu mahope iho o ka pahola ana mai o na kukuna o ka la, ua ikeia aku ke kahiko ana mai o na pahu hae i na kahakahana waihooluu like ole a pela no hoi ka moku kaua Beritania i aahu mai ai i na hae ano like ole mai ke kea ihu a i ka welona a ka paepae o ka pea hope.

            I ua hora kakahiaka wale, ua hoomaka na kanaka o Honolulu nei i ka hele aku i ke kahu heihei, me he mea la, ua kuahauaia e hele a pau, a e moe ana kaoo ma ke alanui Waikiki. Ma na lio, na kaa a ma ke hele wawae no hoi ka nui o ka hele ana. Ua ikeia ma keia la ke kupilikii o kahi alanui.

            I ka hiki ana aku i ke kahua, aia hoi ua halawai mai la na kii onohimaka me na hale pea, ua halau nui a me na hale i kukuluia no ka hooluolu houpo. Aole paha la a Kaneloa i makaikaiia e na tausani e like me keia la. A e ku mai ana o Lae Ahi me kona kilakila e nana i na hana o ia la.

            Ma ka hora 10 a mamua iho, hiki mai ana ka Moi a me kana Moiwahine maluna o ke kaa alii, mai ko laua home ae-kai mai, oiai malaila laua i hoaumoe ai no kekahi mau la mamua iho, a na ka Puali Koa Kumau a me na Koa Puali “Haku Ponoi,” i apo aloha mai ia laua ma ke kauia ana o na pu i ke alo; a na ka Peresidana o ka Ahahui i hookipa aku ia laua ma ka lanai i kukuluia no ko laua ma ka lanai i kukuluia no ko laua hanohano, me ko laua hoailona alii e welo ana i ka makani i kauia maluna o ka pahu hae mamua o ka lanai.

Ka Weheia Ana O Ka Paka.

            I ka hora 10 a mahope iho, ua weheia na hana mua o ka la ma ka heluhelu ana aku o ka Peresidena o ka Ahahui imua o na Moi i kekahi haiolelo kupono no ka wehe ana i ke kahua; a ua oluolu i ke Alii ka Moi ka pane ana mai me ua huaolelo kupono penei:

            “Ua oluolu loa Au i ka hooliloia ana o ka La Kamehameha o keia makahiki 1877, i la e hoolaaia’i no ka wehe ana i ke Kahua Hooluolu mua loa o ke a Aupuni.

            “He oiaio, aohe mea maikai e ae a kakou e hookaawale ai no ke au hou o ko kakou e hookaawale ai no ke au hou o ko kakou holomua, o ke kukulu wale no maluna o keia kahua ani a ka makani, i wahi hooluolu, no ka poe a pau e makemake ana e pale aae i na lepo maalo mau o na alanui o Honolulu.

            “Ma ka’u huakai makaikai aku nei ia Amerika Huipuia, na kuia au no ka ike ana kau ma ua kulanakauhale nui, na hookaawale ia ma na wahi kokoke mai i na kaulanakauhale he mau kahua hooluolu.

            “Ina aole e hiki ia kakou ke hookelakela ae a oi mamua o na kahua hooluolu o Europa a me Amerika, aole au i ike pehea la e hiki ole ai ia kakou ke hooholo e like me ka hiki ia kakou ke hapai. Aole no hoi au i makau e haule ana na lokomaikai o keia anaina no ka hoolawa ana aku e paa nae ka maikai. Ke hooia mai nei kela mau haiau oluolu ma keia la a kakou e kulaia nei i na hana a ka Ahahui iloko o kela mau malama pokole iho nei, ua hiki ia oukou ke hana i kahua heihei, mau alanui kikeekee, mau alanui holo kaa lio a me na poai mawaho o ka paka no keia mua aku; ahiki mai ia Manawa e kokua ai ia oukou, he koina ia i ko’u mahalo a he haawi ana mai i na hoomanao maopopo ana, ua loaa ia kakou he hiona hou e makemakeia ai ke kulanakauhale o ko’u aupuni.

            “Ke hilinai nei ko’u manao e ohi ko oukou mau manaolana i ka hua, e lilo keia i wahi hoikeike no na mea mahiai a paahana, a e lilo i wahi hooluolu no ko kakou mau kamaaina a poe makaikai mai, a e hoomanao mau loa kakou, aia he wahi kauhale ae kai mao aku.

            A ano, e Mr. Peresidena, a me na keonimana o ka Ahahui.

            Ke kakala aku nei au, ua weheia keia wahi hooluolu no kana mau hana a oukou i hoikeike ai, a e heaia kona inoa, Kapiolani Paka.”

            I ka pau ana o keia mau hana mua, ua kiia na pu he 21 mai ka batari pukaa mai e ku ana malaila.

            Heihei mua- Ko ka Moi Eke dala, he $250, ua eo ia Carlotta, no Thos. Cummins ia lio; he elua mile ka pahu holo. Manawa 4.22.

            Heihei Kaa Lio- Eke Dala $150, eo i ke kaa lio o Mr. Chayter, o Dick ka inoa o ka lio. Manawa 3.53.

            Heihei akolu- Kukini wawae, he $25 makana mu, $5 makana alua. Eo ia William Allen ka mua, a ia Kalimu Pehu ka lua.

            Heihei aha- Ko ka Moiwahine eke, he $150, eo ia Carlotta. Pahu holo 1 mile, elua holo ana. Manawa mua 2.03, manawa alua 2.13.

            Heihei ekolu wawae, $10. Makana, eo i na manuwa nono na inoa Royle a me Sanderscok.

            Ko na wahine eke, $100 makana, eo ia Stanford Colt, no T. Cummins. Pahu holo 1 mile. Manawa 2.10

            Heihei hoki, he $40 makana, eo ia Kapiolani Paka, no Kioulu Pahu holo he 1 mile.

            O ka heenalu, aohe mea i lilo ai, no ka mea, aohe nalu o ia la.

            Ua lilo ka makana he $10, no ka laau i hamia a pahee i ka aila ia Makua.

            Heihei lelele pa, he $80 makana, ua eo ia Jimmie, no Kimo Pelekane opio. Pahu holo he 2 mile.

            Heihei lio, he $60, makana, eo ia Telegarapa, no T. Cummins. Pahu holo hapalua mile. Manawa 55 secona.

            Heihei wawae lelele pa, he $25, makana mua, $5. makana alua. Ua o ia Heyl Kapu ka mua o ia Bodent he luina manuwa ka lua.

            Heihei lio liilii, he $10 makana, ua eo ia Fanny no C. H. Clark. Pahu holo, he 1 mile. Manawa 2.22.

            Heihei hope loa, aohe pilo lio. Pahu holo 1 mile, ua eo i kekahi wahi malihini.

Na Nu Hou Kuloko.

            Ua nui ka poe ona a holo nui i hopuia ma Honolulu nei i ke ahiahi o ka la 11 o Iune.

            I ka Poakahi iho nei, ua kii aku ke Kiaaina o Oahu nei i kana Aliiwahine e hoomaha mai la i ka ua kaulana o Hilo.

Ka La 4 o Iulai.- Ua lohe mai makou, e malamaia ana he mau lealea ma ka la 4 o Iulai ae nei.

            Ua lohe mai nei makou. ua lilo mai ia Mr. H. Torton no ka $500,000 ko Mr. Campbell hapa o ka mahiko o Lahaina.

            E hike mai ana ka mokuahi Australia ma Kikane mai i keia Poalua ae, a e holo loa aku ana no Kapalakiko.

            Ma ka Poaono iho nei, Iune 9, ua puka aku ke kialoa manuwa Rakini mai keia awa, a holo loa aku no ke Kaikuono o Peresia.

            Ua lono lau ihea mai makou, ua lo@ ke kino make o kekahi wahine Hawaii e lana ana i ke kai ma na kapakai o Hamakua. Aole i maopopo i ke kumu.

            Ua lohe mai makou, i ka Poakolu Iune 6, ua noho iho ke Kau Kiure o Wailuku e noonoo i ka hihia o Kunuiakea. O ka olelo hooholo e hookuu iaia.

            I ka Poalua iho nei, ua ku mai he manuwa Rakini, he 22 ua la holo mai Kapalakiko mai. He 4 wale no mau wahi pu, a he 47 kanaka o Iune. Aohe mai nei aha mau mea hou.

            Ma Honolulu iho nei ke Keiki papa o ka ua Haao i keia mau la, oia ke alii Matina me kana milimili, a e hoi koke ana no i ka Poakahi aenei me na malihini e hipuuia ana i keia la 16 o Iune.

            Hookahi mea pomaikai loa ma ka la lealea nui iho nei, o ka poino ole o kekahi ola, aole hoi i mahunehune. Ua holopono na bana o ka weheia ana o ke kahua hooluolu.

            Ma ka la oui iho nei, i ikeia ai aohe i lawa kahi alanui hookahi e hele ai i Kapiolani Paka no na la o keia ano. Ua makemake loa ia i ona alanui hou, a e pono hoi e hana kokeia.

            Ko Lahaina Lealea.- Ua hoounaia mai ia makou ka lono e @ ana no ko ko Lahaina i ka @ o na alii oia ka la 11 iho nei, a penei na wahi lealea. He heihei waapa pea, he kuakini wawae a me ka heihei kekake.

            Hoike Hapaha O Na Kula Sabati O Kawaiahao.- Ua noiia mai makou e Samuela Hookano, ka Hope Kahukula Sabati o Kawaiahao, e kukala aku i na Kula Sabati liilii malalo o ia Poai Kula Sabati nui, ua hoopono eia ka hoike hapaha a me ke Sabati o Iune 24 i ka hora 10 kakahiaka, aole i keia Sabati ae.

            He Mau Elemakule Kama Ole.-Aia ma Waimea i Koolauloa kekahi kanaka kama ole o W. Haia kona inoa. He ehiku aenei na makahiki o kona ka@ i ka mai, a ke noho nei oia me ka nawaliwali a me ka hune. Aole hiki iaia ke lawelawe o ka moe wale ihu no.

            -Ua hai pu ia mai no hoi makou ma ka leta, aia ma Kona Hema i Hawaii he elua mau elemakule kama ole, a aole hoi he mea nana e malama i kolana ole. Auhea la nolaila poe aloha kanaka, e nana aku hoi i keia mau ewe ponoi ou e Hawaii.

            Aohe i hololea ka aha mele o Waianae I u@wana mai ai i Kawaiahao e mele ai i ka po Poaono aku nei i hale. Ua haule loa mai na loaa malalo o na lilo a me na luhi. Ua manaoia he elua kumu nui, no ka pii loa o ka uku komo, a no ka huikauia aia o ke keaka lio a me ia po wheia.

            Haole Hana Keaka Lio Akamai. I keia po Poaono, e hoike ai o Mr. B@y, ka holo lio kaulawaha a noho i o u’e, ka ilikini huluhulu o ka mauna, i kana hana akamai he holo lio, a me he mea la, o ka po wale uo keia e ike ai iaia, no ka mea e hoi ana oia ma ka mokuahi aenei o ka Poalua. E hele nui ae oukou e ike kamaka.

            He Hana Eleu Nui.-I ka wa e malamaia ana ka Hoikeike Nui o Amerika Huipuia mai ka la 9 mai o Mei 1876 a hiki Novemaba 9, o ka nui o ua ohua a ke Alanui Koa Ahi o Penisel-venia i halihali ai a hiki i Pilidelapia, he 5,000,000, a mailoko mai o 769,486 mau pahu, puolo a opeope, he 26 wale no i waiho hewaia.

            Na Kula Kaikamahine Hoike.-E hoike ana ke Kula Kaikamahine o ka Ehukai o Puaena, maloko o ko lakou hale e hoike mau nei, ke hiki aku i ka Poaha, la 21 o keia malama. Auhea na makamaka a me na kokua o ia kula, e hele ae lakou e ike maka i pakake o na kaikamahine o Hale Iwa..

            -Ma ka la 28 no hoi o keia malama, e hoike ana ke Kula Kaikamahine kaulana o Mauna Olu Kaua Ukiukiu hoi o Makawao ma ko lakou Home mau. Ua konoia a ua noiia na makamaka, na hoolohe, na makua a me na kokua o ia kula, e naue nui ae e ike i ke hua o ka lakou hana no ka makahiki i hala. Nani wale hoi ka ikena I ka “Ua Ulalena o Piiholo.

            Kukai I Ke Aloha.-Ua lohe mai makou, ua hoouna mai nei ka poe pio o Hilo i na Poo La o Honolulu nei, he pakahi popolimu o Waiakea na kela a me keia lala o ka hui, he hoike ana na ka poe pio I ko lakou mahalo a aloha i ka ahahui Poo La, ma ka haawi ana ana aku i na makana no lakou, oiai ko lakou wa e noho ana i ka mea a me ka hone.

            No Olowalu.-Ua palapala mai ia makou o Kalaiolele, ua nui loa ka mahaloia o ko Olowalu poe no ka malama ole i ko lakou kahu e ole na luahine a me na elemakule o Lahaina, hiki ai ke kahu i ka Aha Hui Euenelio nui ma Oahu, a oia neo pu no me ko Kipahulu. Make nei. Hawaiin ma na hana pono?

            Mahina Nou o Kohala.-Ma ka lokomaikai o j Kalua o Waiapuka, Kohala Akau i loaa mai ai a makou ka huina nui o na dala i luluia no ko na Aina e i ke Sabati mua o Iune e ka ekalesia kuonoono o Kohala Akau, oia keia, he $120.20. “Ke hoi hou mai nei ke ea o Kohala i keia wa. O ka ka Uhane keia i kana poe haipule a me ka poe i aloha aku i ke Akua.”

“E hoonaniia kona inoa.”

            Na Waiwai Hawii.- Ma ka la 9 aku nei o keia malama, ua holo aku mai keia awa no Kapalakiko, ka moku Myer me na waiwai Hawaii i hiki aku ke kumukuai i ke $43,281.31 a me ka moku kiapa Courier no ia awa hookahi, me ka lawe aku i na waiwai Hawaii nono ka huina oiaio o na dala i hiki aku i ka $45,879.18. O ka nui o na waiwai lawe aku i waho o kekahi aina, oia ke mea e hoike mai ana, kona waiwai.

            Eo No Ia Lahaina.-Ma ke Sabati mua iho nei o Iune, na hooholo iho ka Aha Luna Ekalesia o Waianae, e haawiia na lulu dala mahina hou o ia la, no ka poe pio i ke kai o Hilo, “A na muliwai a ka ua i ka lani.” Ia awakea, ua luluia maloko o Wainee, na dala $23.85; a i ka hora 4 iho o ia ahiahi no, ua luluia maloko a ka hale halawai o Papalaua, no ia pilikia hookahi, na dala $21.75 a me eono pai-kalo. I ka Poakahi ae , ua makana mai o W. M. Gibson, he $5. Ua L Aholo mai, he $5 a na Jas. Campbell mai he $130. Huina a ko Lahaina kokua i ko Hilo poe pio he $190.60. Mau no ko Lahaina eleu ma na hana maikai. E mahaloia ko laila mau puuwai aloha.

            He Anae I Ka Uka Iu.-Ua loaa i ka Poaono i hala ma ke kahawai o Manoa i uka lilo kekahi anae e holo ana iloko o ka wai. Ua hauhauia, pehea la i hiki ai ua anae nei ilaila. I ka hopuia ana a lawaluia aia hoi, ua kaukemo au ai ana me ka poi ono o Manoa.

            Keaka Lio.-Ma ka po Poaono aku nei i hale, ua n@ mua ae ke Keaka I o Hawaii maloko o ka Hale Lole ma Ainahou imua o ke auaina hookeke. Ua maika no na hana o ia po ma ka makaukau o ka lawelawe ana ma na mea i ao ia i na lio a me na hana iho hoi i na poe o ia poai. O na lio, no Honolulu nei no, a ua makaukau nae laua e like me na lio keiki mai o Kaleponi he mau makahiki kea o ia ana . E keaka hou ana i keia po.

            He Piko Pau I Ka Iole.- Ma kekahi mau la i hala hope no nei, ua komo aku la kekahi iloko o ka hale noho o J. P. Parker, ma Waimea nei, a lawe aihue ae la i na dala nona ka huina i hiki aku i ka 200, a oi aku, o ka la nae i aihue ia ai keia mau dala aole i maopopo ia, a ke imi nei ia nei, aole nae he l@, aole i maopopo ka mea i lilo ai ke noho'la ke kolohe me ka olioli no kona pokeokeo. Imi nui ia i loaa aia no o Kawa, ka Hotele nui no ia ano poe, ilaila e ai ai i ua io Kamano momona o Keomolewa.

J. H. Kaluaokeala

Waimea, Hawaii. Iune 7, 1877.

            He Malamamoku Hou.- Ma ka nupepa “Ka Lahui Hawaii” o ka Poahu iho nei, ua ike iho makou, na waiho mai o Kahikina Kalekona i kona hoho ana malamamo ku no ia waa hou, a na lawe ae i ka oihana ale kai no Kilauea. Ua pani kokeia hoi ma kona hakahaka, ka pokii ponei o ke Kakaolelo o ke Kilohana Pookela, oia o Beniamina W Kawainui. Ke lana nei no makou manao, e hoopono kona noho alii alua ana no ia moku, a e apono like ana ka poe heluhelu a pau. Oiai makou e hauoli ana no keia hookiekie ana ae, ke kalokalo ae e makou i ka lokomaikai palena o’e o ka mea maluna o na naauao a pau, e kokua mai i kana lawelawe ana, a e hoopololei hoi i kana peni.

            Ma ke ahiahi Poakolu iho nei, maloko o ka luakini o Kaumakapili, ua hookahuna o S P Kaaia, kekahi o na misionari i holo mua aku nei i ka Pae Aina o Maikonesia a hoi mai ai no ke onainai. Ua ola oia i keia wa, a no hoi aku la ma ka Hokuae. Penei na lawelawe ana, ia Rev. J H Mahoe ka himeni a me ka pule, ia Rev T Koana ka haiolelo hookahuna a me ka pule hoelua. Ia Rev H Binamu ke kauoha i ke kahu hou; ia Rev s Waiwaiiole ka lima akau o ke aloha; ia Rev Dr Hyde, kumukula Kahuna pule, ma ka unuhi ana a Rev a O Porepe na olelo paipai i ke kahu hou; a i ka mea i punua ka pule hookuu.

            Pomaikai Ke Ola Na Ke Akua.-Ma ku lokomaikai palena ole o Kalaiolele o na Hono a Piilani a me P. N. Kahokuoluna o Olowalu, i loaa mai ai ia makou ka nu kaumaha o ke kahuli ana o kekahi waa, e like me ia e hoikeia nei malalo iho: Me ke la 4 o Iune, ua haalele aku he hookahi waa ia Kahoolawe a holo mai i Lahaina. Ai maluna o ua waa nei, he elima kane a he hookahi wahine a me 8,000 Akule maloo. I ke aumoe nae o ua po nei, loaa iho la ka waa i kekahi kikiao makani a huli iho la. Ua hoao nui lakou e hoolana, aole nae hihiki. Ma ke awakea o ka la 6 ikeia aku lakou e ko Olowalu poe e lana ana iluna o ke kua o ka waa. Ua kaia a hoopakeleia.

            Ke Kialua Hokuao.-I ka hora 1 a mahope iho o ka auina la Poaha iho nei, ua malmala he anaina haipule maluna o ka moku Misionari Hokuao, mamua o ka hookuu ana aku iaia e lawe i na i ko ai a me kekahi mau misionari no na aina pegana. Ua nui na makamaka i hele ae e ike i ka holo ana o ka moku, a e haawi aku hoi i na aloha hope i ua makamaka e holo ana. A hookuuia ke auana, alaila, na ka “mokuahi o ke kaona” i kolo aku i ka Hokuao a puka mawaho o ka nuku o Mamala, a hookuu aku la i ka lana ku o ke ola e alo aku i na kai hanupanupa a me na ale kawahawaha o ka moana. Eia na misionari i holo aku maluna ona: Rev. Dr. Pease, Rev S P Kaaia a me kana wahine, Nawaa a me ka na wahine kamaaina i ka olelo o ka mokupuni o Mile, oiai he misionari mua oia ia mokupuni a waiho na iwi o kana kane malaila.

            Ua noho iho ka ahahui Euenelio nui o ka Pae Aina Hawaii ma Honolulu nei, mai ke la 5 mai a i ka la 11 iho nei hookuu. Ua nui ka poe i hiki mai , a ua noho no kahi poe. Aole i akaaka na ku no, aka, ua manaoia, he noho hune kahi o kekahi mau kahu mamuli o ke kokua ole o ka lakou mau hoohanau; o kekahi paha, he noho pilikia, a o kekahi he noho nonohua. Ma keia halawai ana, ua ikeia ka puipui o ka wai hona no kona aina e, ua waiho mai hoi o Rev F. Pogue i kona noho ana Kakauolelo no ka Papa Hawaii, a ua kohoia o Rev. H. Binamu ma kona pani hakahaka. Ua hoikeikeia ke kumu hou o ke Kula Kahunapule i mua o ka ahi a me na Misionari e hoi ana i Maikonesia, a ua loiloiia ka Nupepa no ka hiki pono ole aku. Ua manao makou e pai aku i na inoa o na lala o ka aha i hiki mai, aka, ua pee loan a kakaolelo, aole ikeia mai. Ua lawa paha keia.

            Kula O Punahou. –E no ke ana ke Kula o Punahou i ka Poakahi, Poalua a me ka Poakolu o keia pule ae. E hoomaka ana ma ka hora 9 o ke kakahiaka.

            Hoike Kula Kaikamahine o Kawaiahao.-Ma ka hora 9 kakahiaka o ka Poakolu iho nei, maloko o ka luakini o Kawaiahao, ua malamaia ka hoike makahiki o ke Kula Hanai Kaikamahine o Kawaiahao, malalo o ka uaho kumu nui ana o Miss Elizabeta Binamu, i kokuaia e Miss Sarah King a me Miss Emma Napoleon. Aole makou i hiki aku i ka wa e hoikeia ana ua palapala hoonaauao, aka ua na paipai manao a ke Komite i kohoia e nana i ka hoike ana o ia la, i maopopo ai ia makou, ke holomua nei ia kula, a e lilo ana i mau makuahine no ka hooulu lahui. He kula kaulana keia mawaena o ka lahui; aole wale ma koua ku ana ma ke kiko waena, aka , ma ka malama na a me ka hoonaauaoia ana. I kela a me keia makaahiki, ke laweia nein a kaikamahine nui i mau makuahine e hooulu mai i ka lahui. Pela no i keia makahiki. E akolu@ kaikamahine e mareia.

Nu Hou o na Aina E.

Ka hoomakaukau kana nui ma Enelani!

E hoopuniaia ana ka Puali Kaua Tureke ma Asia!

Ma ke ku ana mai o ka moku kalepa Quickstep, i ka Poalua iho nei, iloko o na la holo he 14 mai Kapalakiko mai, a ma ka lokomaikai o Hale, ua loaa mai keia mau mea hou o ke kaua ma Europa, malalo iho:

            Kikako, Mei 28-Ke hoike mai nei ka mea kakau o ka nupepa Manawa ma Ladana penia: Ua hoike mai ke Kuhina noho o Beritania ma Konatinopela, in anole e hapai koke ia kekahi keehina me ka hikiwawae, alaila, e hiki koke mai ana na Rukini ma kahi kokoke loa i Konakinopela, mai ka Hikina mai, iloko o 4 pule. Aia ke ku nein a puali koa o Rukini ma Asia, ma ke kulana e hiki ai ke lele kamoko maluna o ka puali kaua Tureke, malalo o Mukhtar Pasha, a e lawe pio i ka puali kaua holookoa, a e maki pololei lakou i Konakinopela, me ke keakea ole ia mai.

            Mamuli o keia mau lono, ua hooulu mau ia mai ka manao no ke kaua akua ia Rusia ma Enelani, ma o ke kumu la e paa aku ia Rusia mai ka paa ana i ke alanui no ko Enelani pomaikai ma ka Hikina.

            Ke hoike mai nei ke Kanikela Beritania ma kea lo alii o Tureke, e lilo ana o Tureke i mea ole, a ke upu aku nei ka lahui i kela a me keia wa, e kipakuia ke Suletana, a e hoopau i na Kuhina o keia wa.

            O na puali kaua o Tureke, ma ka muliwai Danube, kea no makau mai nei lakou no ke auhee o ko lakou mau puali kaua ma Asia.

            O ka loaa ole o ko na Kuhina Tureke mau kokua a me ka naauao ole o ke Suletana, ke hoike mai nei ia i ko lakou kau nui ana mai hoi maluna o Enelani, ia uwao no lakou, oiai aole o lakou mana.

            Ke hoomakaukau kaua nui nei ma Enelani, a o na moku kaua hao a me na manuwa aole i hoounaia i ka hikina ua kauohaia lakou e akoakoa ma Portsmouth Enelani.

He Kaua Muliwai.

            He kaua mokuhao kai hooukaia ma ka muliwai Danube, i ka la 25 o Mei, a ua lanakila na moku Rukini. Ma ka la i oleloia, ua haalele iho he 4 mau moku kaua hao Rukini, ia Brail, a hookele aku la e komo iloko o ke Danube. Aia maloka o ka muliwai Danube, he mau moku hao Tureke ua makaukau. Me ka makau ole o na moku Rukini, ua komo aku ka mokua mua mawaena o na manuwa Tureke, a i ka haawiia ana o ka hoailona kaua, o ka manawa no ia aua manuwa Rukini nei i hoouna aku ai i na mea hoopahu maloko o ke kai. Ua lilo keia hoopahu mau ana i mea e hoonawaliwali ai i na Tureke. Ua kipu mai no na puali pukaa Tureke i na moku Rukini, aka, no ka hawawa a me ke ike ole o na Tureke, aole he wahi Rukini i eha hookahi.

Kokua Ia Enelani.

            Ua kau leo kau ke Kiaaina o Canada i ke aupuni makua o Enelani,ua hiki ia Canada ke hoouna aku i 10,000 koa i ka wa a Enelani e kukala ai i ke kaua me Rusia.