Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 16, 19 April 1879 — Page 3
| This text was transcribed by: | Francene H Aarona |
| This work is dedicated to: | To all our kupuna and the manao they have passed on to us |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
E N A
Lede a me na Keonimana !
-o ka-
MAKANI APAAPAA O KOHALA.
E Kipa. E Naue. E Komo. A e iki i na Nani o kela a me keia ano o na Waiwai Hou
Loa i hiki mai nei ma ko maua
HALEKUAI MA KAIOPIHI !
Malaila no e loaa ai ia oukou keia mau Waiwai Maikai malalo iho nei :
NA PAPALE WAHINE HULU NANI HOU LOA E PULELO AI I KA MAKANI.
Ina no hou e kau mai i ko poo, aohe i kana mai ua mea o ka Pulelo o na Lipine a
me ka luhe inaewa o ka Hulu i ke oho makani, nana aku no hoi, hele
kela a " Kau ka Iwa he la makani, " i ka ua mea o ka
Nani Lua Ole, oia no oe la o ka
HULU MAMO GULA LELOLELO O KA IU O GOMOHERA.
NA KIHEI KUWELU.
O keia nau Kihei, aohe i laha ma na Halekuai e ne, ma ko maua Halekuai wale
no ; ua lawe mai maua no ka Pomaikai o na Lede papalina nohenohea o
ua aina nei a ke aloha i anoi ai ; ina no hoi oe e Hoani ae ana i ka
Aluna Ahiahi.
Nolaila, ke kau leo aku nei maua ia oukou, ano wale no ka wa kupono e loaa ai
keia mau Kihei Nani ia oukou
NA LEI A-I HIPUU KIKEPA O NA KEONIMANA E LINOHAU AI.
Ke hoohiolo nei iloko o ka maua Halekuai na Lei A-i Silika o na ano waihooluu
like aole he nui, e kau mai ai i ku A-i, nohe i kana mai ke kinikohu.
Na Kamaa Hila Aulii a Mikioi o na Kane, Wahine a me na Kamalii.
O keia na Kamaa Hila Aulii Helu Ekahi a maua i lawe mai ai no oukou e na Lede
a me na Keonimana o ua Aina Haaheo nei. He mau Kamaa keia e uwe
hone ai i ka Papa Lohi o Maukele, oia no oe la, o ka Leo o ke
Kolohala i ka po Lai.
NA WAIALA MOANI ALA LOA.
Eia pu no hoi ia maua na Waiala Iliahi Moani Ala Loa no na Hainaka, e unuhi ae
ai oe aohe i kana mai ka puia i ke ala me ke onaona.
NA KALAKOA.
Eia no hoi na Lole Kalakoa ke aha mokaki mai nei o na ano he nui wale.
Na Pahu.
A pela no hoi me na Pahu Pake, i hele kela a panio lua o waho i ka waniki.
Na Moena.
Eia no hoi ia maua na Moena Pake, oia no oe la o ka Pawehe o Niihau ka panio
Na Pa, Bola., &c.
A eia no hoi ma ko maua Halekuai nei na Pa, Bola, Ipukukui, o ke nui a me ka
lihi, a me na waiwai e ae he nui wale, he hiki ole ke hue pau aku i ka nui launa
ole. O keia mau waiwai i hoakakaia maluna, e loaa no ia oukou ma ke kumukuai
makepono loa.
AKINA & ASEU,
Kaiopihi, Kohala, Hawaii. Nov. 9, 1878. 885 tf
Ua kapu kuu aina muliwai ma Manana, Waiawa, Ewa, aole e hele na kanaka a lawe i na ano ia a pau e holo ana iloko o ua wahi la ; aole hoi kahi waa me ka upena e lawaia malaila me kuu ae ole, o ka poe e kue a komo kolohe malaila, e hoopii ia no ma ke kanawai.
SAMUELA MAHELONA.
Honolulu, Oahu, Maraki 3, 1879. 901 5t
Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o A. Kalama ko Manoa, Oahu. I make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Hon. A. F. Judd. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala nei a David Malo ke keiki penoi, no Manoa, Oahu, e hoike mai ana o A. Kalama k, no Manoa, Oahu, ua make kauoha ole ma Manoa, Oahu ma ka la 12 o Feberuari 1879, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia David Malo. Ua kauoha la o ka Poalua ka la 29 o Aperila, 1879, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la ma ke ko na hookolokolo o keia. Aha ma Honolulu, a ma la manawa a ma la wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ka Nupepa Kuokoa he nupepa ma Honolulu.
Kakaula ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Apr 8, 1879. A. FRANCIS JUDD, Ikea : Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Kakela a me Haki, no David Malo.
Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Eha ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Pohakahi ko Wahiawa, Kauai, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke koena. Olelo kauoha e hooolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Nahalemahiki k, e hoike mai ana o Pohakahi no Wahiawa, Kauai, ua make kauoha ole ma Wahiawa, ma ka la 5 o Mar. 1856, ae noi ana e haawi la ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai i ka mea hoopii. Ua kauoha ia o ka Poaono, oi ka la 10 o Mei 1879, i ka hora 10 kakahiaka ola ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, Kauai, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ko kumu lua he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawai i ekolu pule ma ke Kuokoa he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, Kauai. ko Hawai Pae Aina, Aperila 1, 1879. JACOB HARDY,
906 5t Lunakanawai Kaapuni Apana Eha H P A
C. C. Coleman.
Amara a he Mea Hana Mekini,
KAPILI KAPUAI HAO LIO
-A ME KA-
Hana ana i na Kaa Lio, &c.
Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke la i
894 ke Alanui Papu. 3m
Na Wati a me na Nani Hoo-
hiluhilu.
---
Ke hoike aku nei o CHUNG FOY imua o ka lehulehu, aia oia ke paa nei ma kona lima i na mea hoohiehie i kupono no na Keonimana a me na Lede, oia hoi na
WATI WALTHAM.
Na KAULA GULA, Na KAULA DALA.
Me na Wati Nui Amerika i kupono no ke kauhale, a me na mea makamae e ao he nui wale, a e kuai makepono aku ana oia ma ke kumukuai haahaa loa.
Mea Hana Wati a me na Mea Gula.
He Maliu no oia ia na kauoha.
He 25 keneta wale no ke aniani poi o ka wati. Aia kona halekuai ma ke alanui Nuuanu, ma o mai o kahi o Hollister & Co. 893 6ma.
E Kuai ia Ana,
He 1,000 Hipa a me 8,000 Kao o ka Hui Hanai Kao o Kaupulehu ma Kona, Hawaii. E ninau ia H. Cooper (Kupa) o Kailua.
858 tf A. S. CLEGHORN & CO.
K O
C. W E S T
MAU--
HALE HANA KAA HOLO LEALEA !
Kaa Lawe Ukana,
Kapili Kapuai Hao,
--ME KA--
Hana Hou ana i na Kaa Nahaha.
E loaa no i ka poe e makemake ana i na mea i hoikeia maluna ke hele ae ma Polelewa ma ew iho o ka halekuai o Kakela me Kuke, a makai o Ainahou, mauka mai o ka Hale Dute. E hana la na hana a pau me ka maikai wela no. E hooko ia no hoi na kauoha me ke eleu, a me ka hikiwawe.
( 876 3m )
WAHIE ! WAHIE !!
-Auhea ka poe -
KAHU AI, a me ka poe PUHI PALAOA !
He mau PAILA WAHIE no ke kumukuai makepono ! E ninau ia S. E. Timoteo ma ka pa o ke Kula Kahunapule, ma Kawaiahao. 902 tf
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
-O KA-
MOKUMAHU HAWAII
" LIKELIKE,"
KAPENA, : : : REYNOLD.
Poalua Aperila 15, hora 5 pm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hilo
Poalua Aperial 22, hora 5 pm . . . . . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua Aperila 29, hora 5 pm . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hilo
Poalua Mei 6, hora 5 pm . . . . . . . . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua Mei 13, hora 5 pm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hilo
Poalua Mei 20, hora 5 pm . . . . . . . . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua Mei 27, hora 5 pm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hilo
Poalua Iune 3, hora 5 pm. . . . . . . . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua Iune 10, hora 5 pm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hilo
Poalua Iune 17, hora 5 pm. . . . . . . . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua Iune 24, hora 5 pm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hilo
AOLE AIE NO NA UKU OHUA !
Ke hoole ia aku nei ka ale no na uku ohua, a ke hoike ia aku nei i ke akea, ina he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou e pono e hoailona ia me ka moakaka pono; aohe no e ae ia ka lawe ana i na ukana, aiki a me puolo i hoailona ole ia ke ole e kakau ia ka loaa ana mai.
HE KUIKE KA UKU UKANA.
Ma na ukana a pua a na makamaka, e pono e uku mua ia. A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemakeia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo. Ho, pipi a me ka hoki.
E hoailona ia me ka moakaka na Pahu
Rama a me Waina.
O ka poe no lakou na ukana o keia ano e pono e hoailonaia me ka moakaka, a i ole e kakania me ka moakaka ka loaa ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.
O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.
Aole e ae ia na hookele kaa, na keiki a me na mea like, e pii iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale no a pau na ohua eepakeke i ka lele.
No ke ake nui e hoopomaikaiia ka lehulehu kaahele, ua hoohuli ae nei na ona o Likelike i ka Papa Hoike Manawa oia Mokuahi e like me maluna.
Ma ka Hale Oihana e Loaa ʻ i na Palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e lii ka hewa no na pali, ukana a puolo paha, ke ole e kekania ka loaa ana nei. E @ kekania ka uku ukana ka wa e noiia aku ai. WILDER & CO.
OLELO HOOLAHA.
Castle a me Hatch.
O Kakela opio a me F. M.Hatch, @ @ @ @ @ @
W. R. Castle, Luna H@ K@
@
ALFRED S. HARTWELL
[HAKAWELA]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI !
Aia kona Keena Oihana maluna ae o ka Hale Baneko Hou o Bihopa ma. 867 tf
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
Ahe AGENA no ka Hoolaio ana : na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.
Helu 8. Alanui Kaahumanu. Honolulu, H. P. A. 2y
RICHARD F. BICKERTON,
[ PETEKONA.]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI !
E HELE ANA OIA IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha ma Oahu mai, a ma na Mokupuni e ae.
Ua makaukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o kela a me keia ano.
Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka ukupanee haahaa loa.
E hanaia na hana me ka hikiwawe a ma ka uku haahaa.
Keena hana, Helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole. 840 1y
S. W. MAHELONA
HE LOIO 1 HE KOKUA A HE PALE
ma ke Kanawai.
Ua makaukau au e lawewlawe me ka mikioi a me ka eleu lua ole i na hihia a pau o kela a me keia ano imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia aupuni. Ua hiki no hoi ke kakau i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio. E loaa no au ma ko ʻ u hale noho mauka iho o Kawaiahao, a i ole ma ke keena hookolokolo o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie ma Honolulu nei. O ka poe makemake e aie dala, he oluolu ka ukupanee. 876 3m
JNO. LOTA KAULUKOU.
LOIO A HE KOKUA.
Ua makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o kela a me keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni. Ua hiki no hoi ke hana i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio me ka eleu. E loaa no au ma Heeia Koolaupoko, a ma Honolulu no hei i kekahi manawa. 877 3m
DAVID K.,MALEKA.
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
Ua makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Hawaii. E loaa no au ma ka hale hookolokolo ma Hilo, a e hooko ia no na kauoha maina wahi a pau o ka mokuuni me ka hikiwawe loa. 882 1y oc26
EDWARD KEKOA.
He Loio no na Aha Kakau ole ma Hawaii. Aia kona Keena Oihana ma alanui Waianuenue, ma o mai o ka hale hookolokolo o Hilo, o Nani Kaauea ka inoa. E loaa no ma ke Keena mawaena o ka hora 8 am a me ka hora 4 pm., ke ole he pilikia e ae. 882 1y oc26
J. KAPOHAKIMOHEWA.
He Loio a he Kokua.
No na Aha Hoomalu a me Apana o ka mokupuni o Maui. E loaa no au ma Makena, a e hooko ia na kauoha mai na wahi e ae o ka mokuuni me ka eleu a me ka hikiwawe loa. 883 6m no2
S. M. P. KALEO.
He Loio, he Kokua, a he Pale ma ke Kanawai.
No ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu o ka Apana o Wailuku, Maui. E loaa no au ma Waiehu, Waihee, a i ole ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku. 884 1y no9
P. NUI.
LOIO 1 LOIO 11
O ka Ua Ukiukiu o Makawao, Maui,
Ua makaukau oia o kokua i na mea a pau e hele aku ana i ona la, ma na mea pili kanawai imua o ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu, me ka Aha Keena a ka Lunakanawai Kaapuni o Maui. E loaa no au ma ka Hale Hookolokolo o Makawao, a i ole ma Haiku. 885 1y no16
HENRY N. KAHULU.
Loio a he Kokuama ke Kanawai.
Ua makaukau no a e lawelawe i na hana a pau ma ka Oihana Loio imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ko makou Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31. E hookoia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hakalia ole. 885 1y no16
ASA KAULIA.
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
Ua makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ke Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31 ; a e hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe. 885 1y no16
L. A. THURSTON.
LOIO !
WAILUKU, MAUI.
889 6m dec 14
TIMOTHY KALEONE.
He Loio a he Pale na ke Kanawai.
Imua o ka Aha Hookolokolo Apana o Kawaihau, Mokupuni o Kauai. A he Agena hoi no ka hooiaio ana i na Palapala Kepa no ia Apana. E loaa no au ma Anahola, a i ole ma Waiakalua, Koolau, Kauai. E makaala no au i na kauoha me ka eleu loa. 895 1y Jan. 25.
J. W. M. POOHEA.
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
Nona kanaka a pau imua o ka Aha Apana a hiki imua o ka Aha Kaapuni ma ke keena no ka Mokupuni o Molokai ; a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E hookuia na koi-i a ka makemake me ka eleu loa. E loaa no au ma ko ʻ u home ponoi oia o "Kalauonaona, " ma Wawaia , a i ole ia, ma ka halehookolokolo ma Pukoo. 895 1y Jan 25
DR. F. LESLIE MINER.
He Keaka Lapaau a me ka kokua ana i na wahine hanau keiki. Aia kona keena hana ma ka Hale Kuai Laau Lapaau o E Serena, ma ke kihi ona alanui Papu me Hoeale. 831 1y
Ahaaina ma Waiohinu Kau. Hawaii.
Ma ka la 2 o Aper. nei ua malama ae na hoahanau o Waiohinu nei, he Ahaaina lulu dala, o na loaa a pau no ke kukulu hou ana i Home lani hou malalo o na hooponopono ana a Libbie Martin, ke Komite.
Ma ka hora 12 ponoi, ua wehe ia ka papa aina me ka pu le. Ua hoike mai ka poe i hiki mai me na maka hoihoi a me ka naau i piha i ka olioli. A ma ka aoao hema o ka umauma o na mea a pau i hele mai i ka ahaaina, ua kau ia ka Balota Hae Hawaii ua kuai ia ka Hae Hawaii me ka hapalua dala, a he okoa no ke kokua no ke komo ana e ai ma ka ahaaina e haawi ana kela me keia, e like me ka nui o kona hauoli. I ke anaina e ai ana i na mea i hoomakaukau ia i kupono ka ono i ka iwi hilo o ka Hawaii Oiaio.
Ua puiwa ae la ke anaina i ka lohe ana aku i ka leo mele o D. Kaaikaula, he wahi keiki nona paha ka 17 makahiki, i kona mele ana mai he mau lalani mele i haku ia. Kohu wahi leo o ka manu ai pua lehua o ka uka e haawi mai ana ia i kona leo me ke kanalua ole imua ona tausani maka e nanaʻku ana ia ia.
Oia keia mau lalani malalo nei :
" E lokahi no kakou
I ku e ka Home lani
E aino i ke kea
O Iesu ka hoola.
Hosana i ke Akua
I ka Haku o na Haku
O Iehova ka puuhonua
Ku hou o Kauahao. "
Mahope o keia mau lalani mele, na ka poe puhi ohe a me ka papa Himeni o Waiohinu nei, i hoonanea i ke anaina.
A nana manu Oo leo lea o ka uka anoano o Keaiwa i mele mai : kekahi himeni ma ka olelo Beritania " Sweet By and By " a na keia poe leo mele i hoohauoli i na mea a pau.
Ma ka hora 4 ponoi, ua haawi mai o Rev. J. Kauhana he haiolelo no na mea e pili ana no ka la 2 o Aper. makahiki 1868. Oia ka la a ke olai, a me ke kai hoae, a me ka lepo lele i lawe ai i ke ola o kekahi oe ma Kau nai ia makahiki, 1868. A na Kimo i haiolelo mai ke ano o ka Hoe Hawaii e kau ana ma ka aoaoa hema o na meaa pau.
O ka 10 keia o na makahiki o ka hoomanao ana o ko Kau poe, a ma ka hora 5 ua hookuu ia ka papaaina me ka maluhia.
O na loaa a pau o keia ahaaina ke hui pu ia me na dala ona balota Hae Hawaii $1,175.55.
Aole nui loa kka poe i hele mai ma keia ahaaina, no ka mea he mau la ino nui keia, he nui ka makani a me ka lepo, nolaila hapa ka poe i hikimai, ke hooikaika ne i no na hoahanau e paa ko lakou haipule hou.
Pehea la na lima aloha o na koa o Iesu Kristo,mai Hawaii a Kauai ? e pupuu anei kakou a nana maka wale aku no i keia poe i haule iloko o ka nele ? aole pela koʻu manao, e amo like kakou na koa oiaio o Kristo i ku ka Home lani hou o Kauahaao. Owau no. S. H.
Waiohinu, Aper. 5, 1879.
OLELO HOOLAHA.
Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Eha ko Hawaii Pae Aina, maka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Kiaaina k o Hanapepe, Kauai i make, ma ke keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni. Kauoha e hoolaha i kenoi e apono i ua papa hoike, hookuu ana a e mahele i ka waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o Kapea w a me J. H. Kapuniai na lunahooponopono o ka waiwai o Kiaaina no Hanapepe i make e noi ana e apono ia na hoolilo he $ 42.02, a e hoike ana ona mea i loaa mai iaia he $85.25, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauoha ia o ka Poaono oia ka la 10 o Mei 1879, ma ka hora umi o kakahiaka imua o na Lunakanawai la, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma. Koloa, Kauai, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ke Kuokoa he nupepa i pai a hoolaha ia mau Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 1 o Aperila 1879. Jacob Hardy.
906 3t Lunakanawai Kaapuni Apana Eha H P A.
Aha Kaapuni Apana Eha ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Kauai, Hawaii Pae Aina @. Ma ka waiwai o Aloa Blake no Koloa i make. Olelo kauoha e koho ana i ia e hooiaio ai ka palapala kauoha a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 1 o Aperila 1879, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi palapala i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa o Aloa Blake i make aku la, a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko no Jared K. Smith, ua waiho la mai e ia. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poano oia, ka la 10 o Mei 1879 ma ka hora 10 kakahiaka ma, ka kuai hookolokolo oia Aha ma Koloa, Kauai, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai la palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa na nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu. A na kauoha hou ia, e hoopuka ia na palapala keena no na hoike no la palapala kauoha a me na hoiiina o ka mea make ma keia aupuni, e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i olelo ia.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, Aperila 1, 1879. Jacob Hardy.
906 3t Lunakanawai Kaapuni Apana Eha H P A.
$5.00 MAKANA.
Ua lilo a nalowale ma ka pa aku ma Kepekaholo, alanui Maunakea, ma ka Poalima ma ka la 4 o Aperila, kuu lio keokeo i k@ ia me ka hao kuni KC ma kekahi wahi o kona kino. E haawiia no ka makana i hoikeia maluna i ka mea a mau mea paha nana e hoihoi ae ma ka halekuai o T. Asee ma ka huina o na alanui Moi me Nuuanu ma Pelelewa, Honolulu. AKAI Pake.
Ewa, Oahu, Apr. 9, 1879. 906 4t
Owau o Kamaka w ka wahine mare a Ioane Kaumiumi, ke kahea aku nei au iaia e hoi mai e launa pu, no ka mea, ua makemake au e hookaawale i ko kahi berita mare, a ina aole oe e hoi mai, he mana hiki iaʻu e hele imua o ka aha oki mare, no ka mea, aiwa makahiki ko kaua kaawale ana ; aloha no. Mrs. Kamaka.
Waialua, Oahu, Apr. 8, 1879. 906 2t
Kahikina Nui !
Helu 62 Alanui Papu.
Ua loaa mai nei ma na mokuahi a me na moku pea na waiwai he nui.
Na Lole Kane Aulii maikai,
Na Lole Keiki Aulii maikai.
Na Lole Wahine a me na mea he nui wale.
Na Kamaa Buti a me na Kamaa Haahaa.
Eia malalo iho ke Kumukuai o no Waiwai a pau.
Na Kalakoa Farani, 15 keneta o ka la
Na Kalakoa Enelani, 12 keneta oka la
Na Kalakoa Amerika, 8 keneta okala
Na Keokeo laula mai ke 30 a hiki i ke 37 1/2 keneta o ka la
Na Tawele Lilina holoi lima. 75 keneta o ke kakini
Na Uhi Bela Lilina, 100 iniha ka laula, $1 no ka la
Na Uhi Bela Lilina, 90 iniha ka laula, 90 keneta no ka la
Na Silika ona waihooluu like ole, ua oi ae ke emi mamua ona kumukuai kahiko
Na Alapio maikai 84 no ka holoku, he eono dala ke kuai mamua
A henui wale na waiwai i hiki ole ke helu papa aku, e kuai ia ana ma ke kumukuai oluolu loa. Hele nui mai ? Hele pau loa mai a e ike no oukou iho
E kuai ia aku ana keia mau waiwai me ka hakalia ole no koʻu kaawale ana aku no Europa i keia Kupulau ae o@
907 tf S. Magnin.
Honolulu, Apr 17, 1879
Nuhou o ko na Aina e
[ Koemi mai kela pale mai.]
Kipikipi kaua mawaena o Peru. Koa a me
Bolivia.
Ua ame ae ka poe Kela ma ko lakou lima ia Magelona, Caraeoli a me Anatafagata kekahi mau kauhale o ka Repubalika o Bolivia ; a o ke awa ku moku o Cobija, malalo o Bolivia. He moku hao kaua Kile ke ku la malaila. Ke kali ia nei ko Peru manao. Ua hoouna ae ke aupuni oia Repubalika he olelo pane ikaika ia Kile na na alakai o keia hana. E komo pu aku anei o Peru e lawelawe lima iloko o keia hoala kaua ? Ua hoouna ae o Bolivia i kona mau puali koa ma na kaa ahi o Molenedo, a mai laila ae maluna o na mokuahi no ke kahua o ka hana. Ke hana awiwi loa nei o Peru i kona mau moku hao a me kekahi mau moku e ae, a e makaukau ana no ka hooholo aku ma ka oihana kaua i ka malama i hala aku nei. He palapala pili aupuni kai hoouna ia ae mai Lima a i Sanatiago, e noi ana e hoouna ia i mau elele mawaena o na Repubalika a elua ; a ua hoomaopopo ia, ina e hoomau o Kile i ka paa ana i ko Bolivia mau okana aina, alaila, e hui pu ana o Bolivia laua o Peru e hoopio i keia haunaele.
Ke Kumu i Haalele ai o Shere Ali ia Kabala.
E hoike ana kekahi kamaaina o ka aina o Aleganitana i na kumu i haalele ai o Shere Ali ia Kabula maloko o kekahi nupepa penei : I ka wa o Ah Musjid i haalele ia ai, ua manao o Shere Ali e hoao ana oia e puhi iaia, nolaila, mahope iho o kona hoomaopopo pono ana ma ka niele ana i na kumu o ka haalele ana o Ali Masjud, ua hoike ia mai iaia na kumu, oia hoi ka lawe ana o Ali Musjid i ka uku kipe mai na Beritania mai e hoopuni ana i kona pakaua ; nolaila, hooholo iho la ka Ameer i da hoopai no ia alakai ona, e make oia ma ka waha o kekahi pu kuniahi. Mahope koke iho o keia kau ana o ka Ameer i ka hoopai weliweli maluna o Ali Masijid, a weluwelu liiliioia i ka waha o ka pu kuniahi, ua hiki mai la ka lono imua o ua Ameer nei, no ka lilo pio ana o kekahi kauhale ona, oia ka Peiwer Hotal, me na lono no ka make ana o Mir Akhor, a me ka poino nui o ka poe Mohnmad ; nolaila i ua kahea koke oia e akoakoa koke mai na kaukau alii ona e kuka pu me ia ; a hoike aku la oia imua o lakou, o ka mana o Beritania ke oi pakela aku nei ka ikaika i ko kakou lahui ponoi iho. Hoakaka aku la na kaukaualii iaia e kono aku ia Rusia e hoouna mai i elele e kuka pu no keia mea. Ua hooholo koke ia keia manao, a ua huli koke aku ua Ameer nei i ko Rusia kiaaina e noho ana ma Tureke i Rusia e oluolu oia e kokua mai iaia, a ina ua kupono i kona manao, alaila, e oluolu oia e ae mai i ka Ameer e hele aku i Sana Petereboro e hoike aku imua o ke Czar i kona manao, a nana e hoike ne imua o na mana nui o Europa ; a iloko oia wa e hookuu ia o Iakuba Kana mai kona hoopaahao ia ana e pani ka hakahaka o kona makua, ae noho maua ma Kabula. Ua hoike ia aku o Iakuba Kana, e hoala mai oia i ka mahele o ka poe e noho ana ma na awawa a me na puu, a e komo aku a kue iloko o ko Beritania palena aina. Ma keia noonoo ana o ka Ameer, ua hoopuiwa ia kona manao, malia, oia maoli no paha ke make ana ; a oiai hoi, e kali ana ka popilikia iaia ma kona make ona mai nei : nolaila, e manao ana kekahi, ua upu mua no oia i kona hopena mamua. O na kaukau alii o Chilzye a me Kuzzilbash, ua enemi loa laua i na pomaikai o Beritania ; a ua olelo ae laua, e kipaku a pawa koke ia e laua o Iakuba Kana, ina aole oia e hana ana i kekahi mea pono no na okana aina, a me ka ae ole aku e hoomahuahua ia ko Beritania pomaikai.
Ua paha ia ia ka makahiki i hala he 1,859,143,000 kika, a he elima puni o ka honua nei ke hoomoe ia lakou he welau me ka welau, a koho ia, he 250,000 kanaka i loaa ko lakou ola ma ka lakou hana.
Ka Make ana o ke Kanaka Hana Penikala
Kaulana, Eberhard Faber.
Ma ka la 3 o Maraki, oia ka la Sabati o ka malama i hala, ua make iho la o Eberhard Faber, ka mea nana i imi mua i ka penikala a kakou e kakau nei, ma kona home noho ma Nu Ioka, i ke 57 o kona mau makahiki. Oia ka mea nana i hookumu mua i ka hoolaha ana i ka penikala kakau malalo o ka inoa A. W. Faber. Iloko o na makahiki he iwalua i hala ae nei, ua pahola ae oia a puni o Amerika Huipuia me kana oihana hoonaauao me kona mau hoahui. Ua hanau ia oia ma Nuremebuga, Bavaria, i Dekemaba 6 o ka makahiki 1862, oia ke keiki hope loa a Geo. Leonard Faber, keiki hoi a A. W. Faber, a moopuna hoi a Casper Faber, ka mea nana i kukulu mua i ka hale oihana hana penikala i ka 1861. I ka makahiki 1849, ua holo aku o Mr. Feber i Nu Ioka a wehe he wahi halekua liilii malalo o ka inoa o A. W. Faber. I kona hoomaka mua ana i kana hana, aole i ano laha akea loa, aka, ua hana oia ma ke ano he agena oia no ka hale oihana nui ma Geremania ; no ka mea, he nui na lilo o ka lawe ana mai i na penikala mai kahi i hanaia ai. I ka 1861, ua kukulu oia i ka hale hana penikala mua loa ma Amerika ; ia wa ua loaa iaia na mekini hoemi mai i ka luhi o ka hana ana i ka penikala, a he hoohapa ana mai ia i na lilo o ka hanaia ana ma Europa a me Amerika. Maloko o keia hale hana, ua hana ia na ano penikala a pau, a ua kau ia ka dote ikaika no keia mea. Nolaila, ua aie ka poe a pau e kakou nei i ka penikala, mamuli o ka noonoo maikai oia kanaka.
NU HOU KULOKO.
Ka moku Strom Bird--Ma kekahi leta mai Nu Kaledonia mai ua hai ia mai no ka hoi hoi ana mai o ia moku no Hawaii me na limahana he kanaiwa.
Ka o Alani.-Ma keia Poakahi ae e hookau ia ana ke Kii o ka Lunakanawai Kiekie mua iho nei. E. H. Allen maloko o ke Keena o ka Aha Kiekie ma Aliiolani Hale.
Na Kanawai o ke ola Kino.--Ke puka hou aku nei ma ka pepa ponoi o keia pule na Rula a me na Kanawai o ke ola Kino, he mea i manao nui ia e kekahi poe, a i ake ia hoi e ka lehulehu e hoolaha mau aku.
Triumph a me ka Opal.--Ma ke kakahiaka Poakolu iho nei o keia pule i haalele iho ai i ke awa o Honolulu nei na moku kaua Beritania "Triumph" a me ka " Opal, " a alo aku la i na ale hanupanupa o ka moana no na wahi a laua e ku aku ai.
He Leta mai Kau Mai.--He leta kai loaa mai ia makou, mai a K. H. K. mai o Waiohinu, Kau, Hawaii, i kakau ia malalo o ke poo, a mea pili i na Konohiki o Punaluu. Aka, no ko makou kuleana kupono ole e komo aku malaila e hooponopono, ua waiho makou me ka manao maikai.
Ke Kuna " Waioli. "--Ma ke ahiahi Poakolu iho nei o keia puale, ua holo aku ka moku kuna " Waioli " no Hana, Maui, aka, i ka hiki anaʻku i ke kowa mawaena o Molokai a me Lanai, ua oi aku ka ikaika o ka makani a hiki ole ia ia ke holo aku no ke awa i manao ia, nolaila ua huli hoi hou mai oia i Honolulu nei.
Aia i Kahului.--Ua ku ae la make awa o Kahului kekahi moku no ka hui o Burua ma, ua lawe ae oia he 23 haole me na miula he 50. Ua kepa mua iano na haole ma Kaleponi, he mau paahana hou paha keia na ka ona miliona. Pela mai nei ka leta a J Haole o Wailuku ia makou.
Ahi a wela Kanahele.--He leta kai loaa mai ia makou mai ka Hon. W. T. Martin mai o Kauahaao, e hai mai ana ke keehi ikaika ala ka wela a ka la malaila, a ke ano maloo mai la ka na ko. He mea ia e hookuemi hope mai ai i ka manaolana o ka poe mahi malaila. O ka makou hoi e kauleo aku nei, i nui e ke aho.
Ka mokuahi Australia.--Ma ka Poalua iho nei o keia pule i ku mai ai ka mokuahi " Australia " mai na panalaau mai o ka hema. A ma ia po iho no i holo aku ai no Kapalakiko. Maluna ona i kau aku ai o J. Campbell a me kana wahine, Mrs. W. H. Wilder, a me kekahi mau haole kamaaina o kakou nei.
Pakele ke ola.--Mai ka peni mai a D. W. Kawaioni o Niolo, Kohala Akau. Hawaii, i ike ai makou ua pakele ke ola o Iwiula mai ku i ka pu a Kahananui, o ke kumu o keia ua uluhia ia ka mea manao ino e ka waiona. E na makamaka e hoopau i na hana ino o keia ano, mamuli auanei mohai ia ke no ia mau hana poho ole.
Ka Moolelo o Victoria--E hoomanao ko makou poe heluhelu, oiai, ua hoolaha aku makou mamua, aia a hiki mai ke kii makana o Victoria, alaila, e hoopuka pu iaʻku no me kona moolelo, a oia ka makou e pahola aku nei i mea e hookoiaʻi ka makou olelo mua, i haule ole kekahi huaolelo i ka honua me ka hooko ole ia.
O Wiliama, Luna Makai o Kohala ua Hala.--Ma ka auina la o ka Poaha o keia pule no make o Wiliama, Ka Luna Makai o Kohala. He kanakolu makahiki o kona noho ana i keia Paeaina : oia ke kumu puhi ohe mua a Kauikeaouli a ua kamaaina i ko Honolulu nei. Ua haalele mai oia he wahine a me na keiki he lehulehu.
Nononoke Lua.--Ma ka auina la Poalua iho nei, mawaena o ka Hale Leta a me ka Hale kuai Buke o Wini me Robikana, elua mau keiki opio e a nononoke ana i ka hoolei puupuu me ke aumeume ana o kekahi i kekahi. O ka mea hilu loa nae hoi o ke ku nana wale aku no o kekahi poe me ka hele ole aku e uwao ia laua, a na kekahi mau mea i hiki hope aku ma ko laua kahua mokomoko iuwao ae ia laua.
Kukui Hoomalamalama.--Ma ka po Poalua iho nei o keia pule, ma kanuku o Mamala, ua hoolele ia mai la ka malamalama mai ke kukui hoomalamalama mai o ka moku kaua Beritania "Triumph. " aole i kana mai ka ikaika o ka malamalama. O keia ka na ano kukui e hoomalamalama iaʻi ka enemi i ka wa e hakaka ai na moku kaua kue kekahi me kekahi. Ua lehulehu ka pae i akoakoa ae ma na uwapo e ike i keia mea hou, a me he mea la ua hiki aku ka malamalama i ka pali o Nuuanu mai ka nuku mai o Mamala. Aiwaaiwa no ka hana a ka haole.
Ka wahine a Ahiona.--Ma ka hora 7 me ka hapa o ka po o ka la Sabati i hala, maloko o ka luakini o Kawaiahao, ua hai mai ka wahine a S. P. Ahiona pake imua o ke anaina nui i akoakoa ae malaila, e wehewehe mai ana i ke ano o na hana naaupo a ko Kino poe, a me kona noho hoomanawanui ana iwaena oia lahui. Ma ka hoolohe ana i na huaolelo a pau mai kona waha moi, he ku i ke aloha me ka menemene o ka @naau.