Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 16, 19 April 1879 — Na mea Hou o Kipahulu Maui. [ARTICLE]

Na mea Hou o Kipahulu Maui.

Aia o Kipshuiu mawaena o Hinn a n»e Kaupo, a he eioa in:!e a oi a eim tr,ai paha kona palahalaha. ma ma ke kihi polo'ei Nolaili ka o!e!o ia ana no kr? nnkani ; - nao k» makani nui i Kipahuiu. k.ir»aka rnaUua i Kaupo, poohina i Kahikinui. make 'ku i Hnnuiuia ; a no oonei na kan;»ka kaulana i ka ikaika ika hoe waa, oia o L-»a ame Kaipoakeawe, a he aina oluolu no o ka noho ana. So ka la. Ua nui ka weia oka li inai Feberuari a i Mamki, ahi awela ke kula ke nana aku, a poino na mea kanu, a i ka pule hope o Maraki, ua kuiu iho he mau wahi paka u<t kiiihune waie no. Ke pahola nei keh ano inai hou me ka ikaika. a o ka poe pilupalu i loaa i keia ano mai, ua hikiwawe ka make. a o ka poe i kii koke aku i ka lanu i ka makua Rev. Bonepake, ua hoopnuia ka pilikia. Ahe mahaio ko ka iehulehu nona, no kona ahonui ma o kona laweiawe mikioi ana ma ia hana, aole 0 keia apana wale no kai hoopomaikai ia, o ka hikina nei no a pau, a ke uhola aku nei ko makou mahaio piha i ka Papa Ola pu kahi, no ka hooana ia ana mai ona laau lapaau ma kona iima. No na Kau!ta kaahele mai Wailuku mai. Ua lohe ole ia ka hele ana mai a na kauka kaaheie ma keia mau apana, e waiho a mai ana ma na kauhale, 1 ka manao ia e ka poe 1 ike i ka hele ae ma ke alunui, he inau haole inakaikai la, i iohe ia mai ka hana mai Hana mni, ei i ka he mau kauka ; i iho ia au, ina paha he mau kauka no ka poe mai e waiho »na īloko o ka hale heie nnu e ninau a i ole hoi, hookauiua iki iho hoi, i iohe ia aku eia ae ke kauka, aiaila, loaa hoi ka la* au kuponu e hoopau ia ai keia ano mai hou a me na ano mai eae ; oiai e waiho a mai ana he makuahine no'u a he kupuna, a ua make aku ko'u kupuna, a ina paha i ioaa i ka laua laau, ina pahn ua ola, eia ka he mau kauka o ka poe mai i loaa ia iaua i ke al«uui ; nolaila, piii pono iho li i.» wahi mele o ka ju>e i halu aku penei : " Hule kikaha ae ia k.i ua Ohopukoa o Waiiiohi e; ' a pela aku. A uie ia wuhi oleio kahiko penei : •' He aia iki ko k iln n.i. inai noho a hookoio, " pela paha i kiuiua ole iho ai laua a i oie i<«, no ka weia mo jnha o ka la oia mau h a laun i iiele mai ai. nolaila, aia ka pono oka hoea i Kooiau, ioia aku na ea maikai o na pnli hauiiuli. No ka Mahiko. Ke hooulu ue nei na eka ko a Thos. Kniaka no ka hoomakaukau ana i mau puiapuli e honpnm ai tna wahi i lilo iaia ; a ke eku nei ka ihu o k-« paluu <na o ke alakai nna la a D. W. Wahinenui, ke keiki o ka ua Ukiukiu o Makawao a me ka ua Apuakea o Hana ua lam haahaa. Na Kufffu Waiwai. Ona kumu waiw.n o nei apana, o ka awa, paka, uaia, kalo. Mai keia mau mea ulu mai. ua paa na haie laau, a ke aneane aku nei e 20 haie iaau ma keia mau kuinu waiwai. ♦ Na Halekuai Ltle. Elua halekuai lole e kukulu ia nei, no G. Correa pukiki a me Keoni haole. (Grunwald.) A mahope makou e ike ai i ka holo pono o ka laua hana, a me ko iaua mea pakika a pahee o na mea kuai. Pakele ke Ola. Elua mau kanaka i heie e kuu i ka Uua upena i ke kaheka kai nui 0 Punahoa, he ahoiehole kn ia a laua i kuu ai, ua piha pu ka upena ika ia, a he elua ia e i hei, he uhu ahe kalu. Aia ika pai ana a laua i ka upena, ua hukia pu ia laua i 1 kaiii kupikipikio o ke kai, ua paupauaho iaua a haalele i ka upena ine ka ia, a hooikaika ae !a kekahi o laua i ka mea e pihoio iho ana, a pomaikai ka pae iuka, mihi iho ia laua iko laua mske. Oka upena hoi, ua liio loa i kahi hohonu hiki ole ia iaoa ke kii a luu. A i kekahi la «e, kii ia e huii ka upena, ua loaa aku ua nahaehae. e paa ana he 11 aholehole me i kahi kaia. oka inoa o nei mau kawua, e Kaaiakala a ine Keoni, a o Poepoe ka mea nana i luu ka upena i loaa'i. Hanauna nui. Ua hanau ī'i oa Kaikaai wahine me ke kane mua hookahi kaikama* hine o Nana wahine, noho iho ia Kivint Pupuhi hapt Borabora, hanau na laua he 13 keiki, make hookahi, ke ola nei he 12. Mare hou o Kaikaai w i ke kane hou, oia o Wahinemaikai hanau na laua eiima keiki, eha i pa& i ka m»re ia hookahi i koe. A ina e huna keia hanauna mai na makua, na keiki, na hunona a me na moopuna, ua hiki aku ka heluua i ke 36, a ke ela akoakoa nei raa keia awawo. He L»eta mai ka Papa Ola mai. No ka uiakou noi e hooueuu mai na Uau lapaau ma ka lima o Rev. Honepake ko makou aiea haawi l*au. Aua paoe ia mni eke kakauolelo o ka Papa Ola. e hoouna la mai ana e like me ke k»uoha imua oua Papa la. NoiniU, eia ke kauoha ia oukou e ka poe i loaa i na ano u«a» a pau, e kii koke *e i ka laau i ko kakou kauka, mat noho a kakali ke ioaa i ka piiikia, oiai, eia ka lokomaikai oke aupuni ia īa kakou, me kahi kenikeni oie \ka laau a roe ke kauka. A e hoomanao e ka apana o Hana i keia kahea. A. POAALOA. Kipahulu, Maui. Aponia S, 1879.