Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 21, 24 May 1879 — Page 3
E NA
Le de a ne na Keonimana!
o ka
MAKANI APAAPAA O KOHALA.
E Kipa, E Naue, E Komo, A e ike i na Nani o kela a me keia ano o na Waiwai Hou Loa i hiki mai nei ma ko maua HALEKUAI MA KAIOPIHI! Malaila no e loaa ai ia oukou keia mau Waiwai Maikai malalo iho nei: NA PAPALE WAHINE HULU NANI HOU LOA E PULELO AI I KA MAKANI. Ina no hoi e kau mai i ko poo, aole i kana mai ua mea o ka Pulelo o na Lipine a me ka luhe maewa o ka Hulu i ke oho makani, nana aku no hoi, hele kela a "Kau ka Iwa he la makani," i ka ua mea o ka Nani Lua Ole, oia no oe la o ka HULU MAMO GULA LELOLELO O KA IU O GOMOHERA. NA KIHEI KUWELU. O keia mau Kihei, aohe i laha ma na Halekuai e ae, ma ko maua Halekuai wale no; ua lawe mai maua no ka Pomaikai o na Lede papalina nohenohea o ua aina nei a ke aloha i anoi ai ; ina no hoi oe e Hoani ae ana i ka Aluna Ahiahi. Nolaila, ke kau leo aku nei maua ia oukou, ano wale no ka wa kupono e loaa ai keia mau Kihei Nani ia oukou NA LEI A-I HIPUU KIKEPA O NA KEONIMANA E LINOHAU AI. Ke hoohiolo nei iloko o ko maua Halekuai na Lei A-i Silika o na ano waihooluu like ole he nui, e kau mai ai i ka A-i, aohe i kana mai ke kinikohu. Na kamaa Hila Aulii a Mikioi o na Kane, Wahine a me na Kamalii. O keia na Kamaa Hila Aulii Helu Ekahi a maua i lawe mai ai no oukou e na Lede a me na Keonimana o ua Aina Haaheo nei. He mau Kamaa keia e uwe hone ai i ka Papa Lohi o Maukele, oia no oe la, o ka Leo o ke Kolohala i ka po Lai. NA WAIALA MOANI ALA LOA. Eia pu no hoi ia maua na Waiala Iliahi Moani Ala Loa no na Hainaka, e unuhi ae ai oe aohe i kana mai ka puia i ke ala me ke onaona. NA KALAKOA. Eia no hoi na Lole Kalakoa koe ahu mokaki mai nei o na ano he nui wale. Na Pahu. A pela no hoi me na Pahu Pake, i hele kela a panio lua o waho i ka waniki. Na Moena. Eia no hoi ia maua na Moena Pake, oia no oe la o ka Pawehe o Niihau ka panio Na Pa, Bola, &c. A eia no hoi ma ko maua Halekuai nei na Pa, Bola, Ipukukui, o ke nui a me ka liiii, a me na waiwai e ae he nui wale, he hiki ole ke hue pau aku i ka nui launa ole. O keia mau waiwai i hoakakaia maluna, e loaa no ia oukou ma ke kumukuai makepono loa.
AKINA & ASEU,
Kaiopihi, Kohala, Hawaii, Nov. 9, 1878. 885 tf
P. NUI.
LOIO! LOIO!!
O ka Ua Ukiukiu o Makawao, Maui.
UA makaukau oia e kokua i na mea a pau e hele aku anu i ona la, ma na mea pili kanawai imua o ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu, me ka Aha Keena a ka Lunakanawai Kaapuni o Maui. E loaa no au ma ka Hale Hookolokolo o Makawao, a i ole ma Haiku. 885 ly no16
HENRY N. KAHULU
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau no au e lawelawe i na hana a pau ma ka Oihana Loio imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ko makou Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31. E hookoia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hakalia ole. 885 ly no16
RICHARD F. BICKERTON,
[PEKETONA.]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI !
E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae. Ua makaukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o kela a me keia ano. Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka ukupanee haahaa loa. E hanaia na hana me hikiwawe a ma ka uku haahaa. Keena hana, Helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole. 840 1y
S. W. MAHELONA
HE LOIO! HE KOKUA A HE PALE
ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe me ka mikioi a me ka eleu lua ole i na hihia a pau o kela a me keia ano imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia aupuni. Ua hiki no hoi ke kakau i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio. E loaa no au ma ko'u hale noho mauka iho o Kawaiahao, a i ole ma ke keena hookolokolo o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie ma Honolulu nei. O ka poe makemake e aie dala, he oluolu ka ukupanee. 876 3m
Na Wati a me na Nani Hoohiluhilu.
KE hoike aku nei o CHUNG FOY imua o ka lehulehu, aia oia ke paa nei ma kona lima i na mea hoohiehie i kupono no na Keonimana a me na Lede, oia hoi na WATI WALTHAM, Na KAULA GULA, Na KAULA DALA. Me na Wati Nui Amerika i kupono no ke kauhale, a me na mea makamae e ae he nui wale, a e kuai makepono aku ana oia ma ke kumukuai haahaa loa. Mea Hana Wati a me na Mea Gula. He Maliu no oia i na kauoha. He 25 keneta wale no ke aniani poi o ka wati. Aia kona halekuai ma ke alanui Nuuanu, ma o mai o kahi o Hollister & Co. 893 6ma.
E Kuai ia Ana.
HE 1,000 Hipa a me 8,000 Kao o ka Hui Hanai Kao o Kaupulehu ma Kona, Hawaii. E ninau ia H. Cooper (Kupa) o Kailua. 858 t f A. S. CLEGHORN & GO.
KO
C. WEST
MAU
HALE HANA KAA HOLO LEALEA !
Kaa Lawe Ukana, Kapili Kapuai Hao, ME KA Hana Hou ana i na Kaa Nahaha. E LOAA no i ka poe e makemake ana i na mea i hoikeia maluna ke hele ae ma Polelewa ma ewa iho o ka halekuai o Kakela me Kuke, a makai o Ainahou, mauka mai o ka Hale Dute. E hana ia na hana a pau me ka maikai wale no. E hooko ia no hoi na kauoha me ka eleu, a me ka hikiwawe. (876 3m)
WAHIE! WAHIE!!
Auhea ka poe
KAHU AI, a me ka poe PUHI PALAOA !
He mau PAILA WAHIE no ke kumukuai makepono ! E ninau ia E. S. Timoteo ma ka pa o ke Kula Kahunapule, ma Kawaiahao. 902 tf
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
MOKUMAHU HAWAII " LIKELIKE,"
KAPENA. REYNOL D.
Poalua Mei 27, ho ra 5 pm..............................Hilo
Poalua Iune 3, hora 5 pm................Kaapuni ia Hawaii
Poalua Iune 10, hora 5 pm.............................Hilo
Poalua Iune 17, ho ra 5 pm..............Kaapuni ia Hawaii
Poalua Iune 24, hora 5 pm,............................Hilo
AOLE AIE NO NA UKU OHUA!
Ke hoole ia aku nei ka aie no na uku ohua, a ke hoike ia aku nei i ke akea, ina he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou e pono e hoailona ia me ka moakaka pono; aohe no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki a me puolo i hoailona ole ia ke ole e kakau ia ka loaa ana mai.
HE KUIKE KA UKU UKANA.
Ma na ukana a pau a na makamaka, e pono e uku mua ia. A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemakeia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me oa puolo, lio, pipi a me ka hoki.
E hoailona ia me ka moakaka na Pahu Rama a me Waina.
O ka poe no lakou na ukana o keia ano e pono e hoailonaia me ka moakaka, a i ole e kakauia me ka moakaka ka loaa ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.
O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.
Aole e ae ia na hookele kaa, na keiki a me na mea like, e pii iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale no a pau na ohua eepakeke i ka lele.
No ke ake nui e hoopomaikaiia ka lehulehu kaahele, ua hoololi ae nei na ona o Likelike i ka Papa Hoike Manawa o ia Mokuahi e like me maluna.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na Palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukana ka wa e noiia aku ai.
WILDER & CO.
OLELO HOOLAHA.
A. McWAYNE,
HALE KUAI LAAU LAPAAU A ME NA WAIALA o na ano a a pau, me na SOPA ALA o na ano he nui wale. Ma ke kihi o Alanui Papu me Kalepa. 840 1y
DR. RODGERS,
OIA O
KAUKA LOKEKE.
UA hoonee ae nei i kona keena oihana mai ka hale ae o Ailuene ma Monikahaae a iloko o ka Hale Mu, helu 54 Alanui Papu. Ma keia hope e hoomakaukau ana ke Kauka i kona mau Laau ponoi a puunaue aku i ka poe kii mai. O kona hale noho aia no ma ka pa o ka Hotele Hawaii, ma kahi i noho mua ai. 881 tf
E. STREHZ,
(AILUENE.)
MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau: a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Make kihi o alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae. (845 ly)
E. O. HALL & SON.
(E. O. HOLO MA.)
NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI, Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale. 846 Kihi o Alanui Papu me Moi. 1y
LOLE MAKEPONO
Ke Kuike.
E LOAA No IA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE!
E LAA NA Ahinahina, Kalakoa, Keokeo, Leponalo, Pena, Aila, Aniani, KOPA, AILA HONUA, AILA HOOMALOO Kui Kakia, Pakeke, Tabu, Kaula, Noho Lio, Hulu Palaki, na Pulumi. A HE AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HA WAII NEI NO NA Lainakini-nao, Lainakini Maoli, Palule Kalakoa, Alapia, Kelepa, Kilika, Na lole kupono i ka wawae Palule Huluhulu, Na Lole Huluhulu, Na Lole no ka hoohehelo ana Lipini, Lihilihi, &c. LIPINE, LIHILIHI, &c. A ME NA Mikini Humuhumu MakeponoLoa! A HE MAU MEA AI KAHI Ka Palaoa, Kopaa, Raiki, Pia, Hoohu, Paakai, Huaala, Pia Kulina, &c A he Laau Lapaau Kaulana Loa A DR. JAYNES. Laau Kunu, Laau Hoomaemae Koko, Laau Hoopau Naio, Penikila, Huaale, A ME NA LAAU HAMO, A PELA'KU! 827 3m839
PAPA! PAPA!
NO
ALLEN & ROBINSON
UA WEHE AE NEI MAUA I PA KUAI PAPA MA KA UWAPO O PAKAHA Na Papa Ulaula o na ano a pau. Na Papa Paina o na ano a pau. Na Pili Hale Ulaula. Na Pili Hale Keokeo. Na Pena Hoonani Hale, Na Pepa Molina. Na Pena a me na Aila Pena! NA KUI O NA ANO A PAU. NA PANI PUKA a me NA PANI PUKA ANIANI. NA PANI PUKA a me NA OLEPELEPE. NA LAKO KUKULU HALE O NA ANO A PAU! E KUAIIA MA KE KE KUMUKUAI HAAHAA LOA O keia Makeke.
ALLEN & ROBINSON
Hoolaha, Ian 1, 1878 840 3m
OLELO HOOLAHA.
KA LA O KAMEHAMEHA,
KAPIOLANI PAKA.
Papa Kuhikuhi Hana- Iune 11, 1879.
NA KOMITE HOOMAKAUKAU— Ka Ex Jno O Dominis, Franklyn S Pratt, Esq. Allen Herbert, Esq.
PUUKU & KAKAUOLELO— Henry J Agnew.
NA LUNAKANAWAI— Ad Mailliard, W C Wilder, Jas S Lemon.
MANAWA— D W Clark, M. Eckart.
HOOPONOPONO KAHUA— W R Buchanan.
HOLO ANA— J T Chayter.
KA LOIHI— Jas i Dowsett, Jr.
ANA KAUMAHA— A W Bush.
NA KOMITE HOOHANOHANO- Na Ex S G Wilder, J M Kapena, E Preston, S Kaai; na Hons C R Bishop, A S Cleghorn, H A Widemann, J I Dowsett, H N Kahanu, G Rhodes; na Esquires- A J Carwright, F Spencer, F Banning, M McInerny, J Perry, Col W F Allen. J A Hassinger, J Hoting, J M Davidson, Capt T Spencer, C Long, M Pico, Dr O S Cummins, G W Macfarlane, S Damon, E T O'Halloran, Sam'l Parker, F A Schaefer, Dr T Tisdale, C Afong, H. Macfarlane, W G Irwin, H L Sheldon, Col Z S Spaulding, Cecil Brown, B F Bolles, A Jaeger, J C Glade, Jas Campbell, H Cornwell, J Moanauli, H Turton, J Cummins, J S Walker, T C McDowell, G West, C T Gullick, R F Bickerton, J Makee, Dr F H Enders, Col C Spreckles, J H Paty, M P Robinson, Dr. J S McGrew, Capt John Ross, J H Black, Dr F Hutchinson, H Schmidt, A McWayne.
NA HEIHEI.
EKE A KAMEHAMEHA. $200
Heihei kaa lio holo kiau, noa i na lio a pau, hookahi mile. O ka mea 2 oi ana iloko o 3. Uku hookomo, $15, e hoihoi ia ka uku hookomo a ka lio elua aku.
EKE A KA MOIWAHINE, $100
Heihei holo no na lio a pau, hookahi mile. Uku hookomo, $15, e hoihoi ia ka uku hookomo a ka lio elua.
HEIHEI KUKINI, $35
Noa i na mea a pau, 400 iwilei, ekolu a oi aku poe hookomo, $25 makana i ka mea eo mua, $10 i ka mea elua i Ulu hookomo $1.
EKE A KA POE MEKANIKA, $100
Heihei kaa lio holo kiau, no na lio wale no a pau o Hawaii nei, hookahi mile, o ka mea 2 oi ana iloko o 3. Uku hookomo, $5, e hoihoi ia ka uku hookomo a ka lio elua aku.
KIAHA O HONOLULU, $250
(Haawi makana ia e Mr. McInerny). o ke kumukuai he $50 me $200 mawaho ae i hui ia aku. Heihei holo no na lio a pau, 2 mile ka pahu hopu. Uku hookomo, $15, e hoihoi ia ka uku hookomo a ke kaa elua.
HEIHEI MIULA, $50
Heihei holo, noa i na miula a pau, 1 mile ka pahpu hopu. Uku hookomo, $5, e hoihoi ia ka uku hookomo a aka miula 2.
EKE A KA LEHULEHU, $50
Heihei o na kaa hoolimalima. 1 mile ka pahu hopu, noa i na lio a pau i komo ole i na hana o ka la, a i lo a ole he makana iloko o kekahi o na heihei. Uku hookomo, $2, e hoihoi ia ka uku hookomo a ka lio elua aku. E Hoike ae ka poe Heihei ma na Aahu o ka poe Heihei. O na rula o ka Hui Lahui o ko Amerika kahua heihei, e alakai ia ai na Lunakanawai i ka lakou mau olelo hooholo. O na hookomo ana no na heihei maluna ae, e hoike ia ma ke kakau ana me ka uku hookomo, ka inoa o ka lio, ka mea nona ka lio a me ke kahiko o ka mea nana e holo. E waiho ia aku me ke kakauolelo na hookomo ana mamua o ka hora 2 pm o ka la 2 o Iune, 1879, mahope aku o ia manawa, aole e lawe ia na hookomo ana.
909 tf H. J. AGNEW, Kakauolelo.
HOIKE HUI KULA SABATI
O KA
MOKUPUNI O OAHU, IUNE 7. 1879,
NA HIMENI HUI.
1 KAHUHIPA MAIKAI—Hae Hoonani, Aoao I
2 LEI ROSE—Leo Hoohana, Aoao 13
3 MILENiO— Himeni 499
4 MAHA MAU—
NA HIMENI KAI HUAKAI.
1 HAMAU E NA KOA —
2 KAI POLOLEI—Hae Hoonani Aoao 23
3 KAI A MAU —Hae Hoonani. Aoao 18
4 KAI A NAUE I KA NANI—Hae H. Aoao 21
5 IU BILE —
NA HANA MA KA LUAKINI.
Himeni IU BILE Manawa 3 Minute
PULE 2 "
Himeni Hui LEI ROSE 3 "
HAAWINA BAIBALA.
Kula Sabati o Kawaiahao 5 "
Kula Sabati o Kaumakapili 5 "
Kula Sabati o Kalihi 5 "
Kula Sabati o Ewa 5 "
Haiolelo—Rev. T. Coan 5 "
Himeni Hui MAHA MAU 3 "
HAAWINA BAIBALA.
Kula Sabati o Waianae 5 "
Kula Sabati o Waialua 5 "
Kula Saba ti o Kahuku 5 "
Kula Sabati o Hauula 5 "
Haiolelo—Rev H. H. Paleka 5 "
Himeni Hui KAHUHIPA MAIKAI 3 "
(He mau Ninau e pili ana i keia Kahuhipa)
Haiolelo—Rev. W. P. Kahale 5 Minute
HAAWINA BAIBALA.
Kula Sabati o Kahana 5 "
Kula Sabati o Waikane 5 "
Kula Sabati o Kaneohe 5 "
Kula Sabati o Waimanalo 5 "
Haiolelo— 5 "
Himeni Hui MILENIO 3 "
PULE HOOKUU 2 "
C. M. HYDE
H. WATERHOUSE Komite
M. KUAEA
910 3t
MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kikele k no Kahakuloa, Maui i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Kekaha k ka lunahooponopono o ka waiwai o Kikele k no Kahakuloa, Maui i make, e noi ana e hoapono ia kana moowaiwai a e hookuu iaia mai ka oihana, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poakahi oia ka la 2 o Iune 1879, ma ka hora o ke ahiahi, ma ka hale hookolokolo o Wailuku, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoike ia.
A BR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A.
Lahaina, Mei 5, 1879. 910 3t
E IKE auanei na kanaka ma keia hoolaha, o maua o na mea nona na inoa malalo iho nei, ke papa a ke hookapu loa ia aku nei na kanaka, aole lakou e hookuu wale i ka lakou mau holoholona e hele wale maluna o keia mau apana kuleana aina elua, nona na eka he 16 e waiho la ma Kaunolu i Lanai, ili aina o Apua a me ka ili aina o Namaokahai, ka lio, pipi, hoki, hipa a me ke kao, he hookahi dala o ke poo, a no ka pelehu ai Ulei a me ka moa, he hapaha dala. Ke hookohu aku nei maua ia Kaai i hope nana e malama a hopu i na holoholona. E lilo keia i kanawai, a e hoolohe ka pono.
KAPIKA KAUPE, KAPIKA KAHOONANINANI.
Ukumehame, Maui, Mei 4, 1879. 910 4t*
HOOLAHA A NA LUNA HOOPONPONO
WAIWAI.
Ma ka waiwai o J Boaka no Waiohinu i make kauoha ole. E ike auanei na mea a pau, o maua o na mea nona na inoa malalo iho nei, ke hoolaha aku nei i ke akea i na mea a pau ma ka la 16 o Aperila i hala aku la. Ua hoonoho mai ka mea hanohano F.S. Lyman, kekahi o na Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3 o ko H P A ia maua i lunahooponopono no ka waiwai a pau o J. Boaka no Waiohinu Kau i make me ke kauoha ole ma ka la 20 o Dek. 1878, i hala aku nei, nolaila, ke hai ia aku nei ka lohe i na mea a pau i ale mai ia J. Boaka e hookaa koke mai, a o na mea hoi a J. Boaka i aie aku ai e hoike koke mai i ko lakou mau bila kupono, iloko o na malama eono o hoole loa ia auanei, ina he mau mea e paa ana i kekahi waiwai o J. Boaka ma ko lakou lima e hoihoi koke mai lakou ia mau waiwai ma ko maua lima.
A B. KALAULI, KEALALAINA K. BOAKA,
Waiohinu Kau, Aperila 18, 1879. 900 1m
Nuhou o ko na Aina e
HOLO KA MOI KETEWAIO!
Haawi Pia ka Hoahanau o Ketewaio.
Lukuia he 2,500 o na Zulu.
Poino 922 Ola i ke Olai ma Peresia.
Ke Kaua me ka Enemi Zulu.
O na puali koa kokua Be ritania i hiki ae ma Ginigalova, ua halawai koke mai me lakou he heluna nui o na enemi, a iloko oia wa i paio ai lakou me ka hahana me na enemi. A ma ka hora eha o ka wanaao o kekahi la ae, ua hoea hou mai la na enemi ma ka akau o na puali koa Beritania me ke kaua ki hakahaka ana imua o na koa hele wawae a me ka mahele koa luina ma ka welau akau hikina. Ua kaua aku na koa Beritania i ka heluna nui o ka enemi i hoea mai maluna o na kiekiena e hoopuni ana ia lakou. Ua kaua mai ka enemi me ka wiwo ole, me ka nee ana mai imua a hiki he kanakolu wale no iwilei ke kaawale mai na koa Beritania aku. Ma keia hooili kaua ana, ua aneane e piha ka hora, ia wa i ike ia aku ai ka enemi e emi hope ana me ka puahi nui ; ia wa i hoouna ia aku ai na koa lio a me na puali kanaka maoli mahope o lakou, a na lakou i hoopuehu aku i ka enemi ma o a maanei a kauliilii.
Ua hala aku he mahele koa kokua malalalo o Haku Kalema foda no Ekowe ; he mau koa wae keia mailoko mai o na Regimana 57 a me 60, a he eono mahele koa mailoko mai o ka Regimana 91 o na koa marina, he elua mau puali hali mea hoopahu, me akahi pu puhi kauhale, elua kuniahi wawahi papu a kiola poka pahu, he puali koa lio a me kekahi mau kanaka kiu. O ke koena aku iloko o ka puali, ua noho aku lakou e kiai i na ukana a me na lako kaua. I na puali koa e hele ana no Ekowe, na na puali koa lio kanaka a me na koa hele wawae i lawe i ke alakai ana, aole he enemi i halawai me lakou, aka, iloko o keia hele ana no na mile he umikumamalima, me na mahele koa kakaikahi o ka Regimana 97 a me na luina o ka moku Active malalo o Konela Piasona, ua halawai aku la lakou me na Zulu ma ka hora elima o ka wanaao. Ua hoomaka koke ka hooili kaua ana ma na aoao elua a ua nui ka make ma ka aoao o ka enemi, a ua hapa ko na koa Beritania. Ma ka hora 9 a me 30 minute o ke awakea, ua hiki aku na koa iloko o ka pakaua, ua nui no ka ai e lawa pono ai ; aka, he 100 koa e waiho ana i ka mai, a he 30 i make aku me elua lutanela, mamuli o ka loaa ana i ka mai fiva. Aka, ua maluhia a ikaika pono no ka pakaua.
I kekahi la ae, ua haalele aku la o Konela Piasona i ka pakaua o Ekowe me kekahi mahele koa no Tugela, a mahope aku o Haku Kalemafoda no Ginigalova me kekahi puali koa.
Mai waena ae o 34 koa ili keokeo i eha ma ke kaua ana ma Gini galova, he hookahi i make aku, he 16 e waiho ana me na eha kukonukonu, a he 12 me na eha malani wale no.
E hoike ana ka lono mai Lae Kauhale ae, ua lele kaua ia aku o Haku Kalemafoda me kona puali koa e ka enemi ma Gini galova ma kona alahele no Ekowe ma ka wanaao, e na enemi he 11,000 ka nui ; ua lele mai lakou ma kela a me keia aoao o ko Kalemafoda puali, aka, ua hookuemi hope ia aku lakou, me ke alualu pu ia aku e na koa lio, me ka waiho iho i ko lakou poe make he nui loa e mokaki ana maluna o ke kahua kaua, a e waiho ana ma na alu a me na kiekiena. Maloko o ka auwaha eli e hoopuni ana ia lakou, he 471 Zulu i loaa aku e waiho ana ua make. Ma keia kaua ana, hookahi lutanela a me eha koa i make o na Beritania; ekolu Konela a me akahi kauka a me 25 koa i eha. Ma ka helu ia ana o na make o na Zulu ma ke kaua mua ana a me keia hoouka hope, he 2,500; ko na Beritania he 250 wale no i eha a make.
Ma ka po ana iho oia la, ua haalele iho o Haku Kalemafoda i keia wahi me kona puali no ka hoohiki ana i Ekowe.
E hoike ana kekahi mea kakau mai ke kahua kaua mai, ua puhi aku la ka enemi ia Ekowe i ke ahi, mamua o ka hiki ana aku o na koa Beritania, mahope iho o ka waiho wale ana oia wahi.
Aia na kamaaina i kapaia ka poe Boea, ke paipai ikaika la i ke alii Mapoka, e hui pu aku me lakou ma ke ala kue ana aku i na Beritania ; a ua oleloia, ua hoopuni aku keia poe Boea i kekahi wahi kauhale nona ka inoa o Parakatotia.
E hoike ana he lono mai Lae Kauhale ae ua holo aku ka Moi Ke tewaio aia ma ka muliwai Umevelosi.
Ma ka la mahope iho o ka hooili kaua ma Gini galova, ua hoouna aku ka hoahanau o ka Moi Ketewaio he hae hoailona haawi pio ia Haku Kalemafoda, aka, ua olelo ae ua eueu la o Beritania, o na kumu wale no ana e ae ai i keia haawi pio ana mai, aia wale no a haawi pio mai na 'lii a me na kanaka a pau malalo ona a lilo he pio nana. O keia mau kumu, ua manao ia aole ka enemi e hoole mai ana, no ka mea, e mauliawa koke auanei lakou ma ka nee ana aku o na puali koa Beritania maluna o Ulunadi, kekahi o na puupale ikaika o ka enemi e akoakoa ai ; a i na e komo aku ana na keiki iwi kani o Beritania, alaila, e opa pu loa ia aku ana ka enemi a lilo i mea ole, oiai, ke hoaa wale nei no ka Moi Ketewaio i kona wahi e pakele ai ma ka holo pua-a ana i kahi nawaliwali lakou ole i na mea kaua, a e ko auanei ka mea i hoike mua ia mai ia kakou.
E hoike ana kekahi lono mai Lae Kauhale ae o ka la 15 o ka malama i hala o Du balimazi ke alakai o ka poe Zulu i lele kaua aku ai maluna o Ginigalova ma ka la 3 o Aperila a me kekahi mau alii a me ka heluna nui i lako i na mea kaua e ukali ana mahope ona, ua hoike aku lakou no ka haawi ana aku ia lakou iho he mau pio. Ua haawi aku o Haku Kalemafoda i kona ae e hoopakele ia lakou me ko lakou mau holoholona, aka, no ko lakou hilinai hou ana no ke kaua, e pono ia lakou ke noho maluna o na palena aina o Beritania, a ke manao ia nei, e pau mai ana na alii i hele iloko o keia mau wahi.
Elele mai ia Ketewaio mai.
Ua nee aku nei ke poo o ka oihana hoonaauao imua, mai kona wahi i ku mua ai no ka halawai pu ana me ka elele a ka Moi Ketewaio mai, aka, o ka manao nui o kana elele aole i maopopo pono.
E hoike ana he lono mai ia Haku Kalema foda aku i Ladana, ua hoololi ia ke poo o ka oihana kaua aia i Otereka. Aia malalo o Konela Kolilaka ke alakai ana o kekahi mahele o ka puali kaua ma ka muliwai Tugela Lalo, ia Kenela Nulegate ko Konela Wood kulana, a o Konela Piasona a me Wood he mau, mahele kuokoa kaawale ko laua.
O na hoomakaukau ana no ka nee aku imua, ke hoomau ia nei; ua halawai aku o Bartle Frere, he Kiaaina o Lae Kauhale me na hookipa maikai ana a ka lahui Boea, a ua manao ia, e loli ae ana ke au o ka manawa o na mea a pau o ke kaua.
O Konela Nule gate, ka mea e hoomalu ana i ke ala o Donabuka, i kokua ia aku e Haku Kalemafoda, ua hoouna aku oia he telegarama ia Konela Kolika, ma ka muliwai Tugela Lalo, e nee aku imua me kona puali no Ulunadi, nolaila, ua nee aku oia me ke akahele no ia wahi, a malaila oia e hookahua ai iaia iho iwaena o na nahelehele o ka muliwai Umebulusi no ke oki pu ana i ka launa ana o na puali Zulu. O na pauli koa lio o Haku Kalemafoda, ua hoemi ia na mile hele o ka la a i ka ehiku, no ka nawaliwali o na lio.
E hoike ana ka lono mai Malabuga ae, ua loohia ke Keiki Alii Imeperiela o Farani me ka mai fiva ikaika.
Ke Kaua Afe ganitana.
E hoike ana he telegarama mai Inia mai, no ka haule pu ana o ka mana oihana hookolokolo a me ka oihana kaua o ka mahele Kai ba, e noho nei ma Jellalabad a me Gandamah i keia manawa, mamuli o ka emi ana mai o ka hoouna ia ana o na koa. Ua olelo ia o kela mahele koa ua hana lakou i kekahi mau hana kue. O ka pakaua o Kanadaha, aia iloko o ke kulana pono ole. Mamuli o keia nawaliwali, ua haawi aku ka mea nana e hoomalu na waiwai houna, a i ke alakai o ka mahele koa. He loli ano e ana keia o na hana o ka oihana kaua malaila. E hoike ana he lono mai Peshwar penei : O na kanaka a pau o Kenela Lalo, ua niha lakou no keia kaua hope ole, me ka ole o ka waiwai i loaa.
No na Kapakai o Peru.
O ke aumoku kaua Be ritania ma na kapakai o ka Pakipika, ua haawi ia aku ke kauoha ia lakou, e holo aku no na kapakai o Peru.
Ka make ana o ke Kama Alii Chris tina.
Ma ka auina la 23 o Aperila, ua make iho la ke Kama Aliiwahine Christina, ke Keiki alua a kaikamahine hoi a ke Duke de Montpensier o Sepania, maloko o ka halealii Sevilie, ma ke kulanakauhale o Maderida. Apopo e hele aku ai ka Moi Alfonso e ike iaia.
Ke olai ikaika —21 Kauhale i poino, 922 Ola i Make.
E hoike ana ka lono mai Miarch, Peresia, no kekahi olai ikaika malaila, nana i ulupa i na kauhale, na holoholona a me na kanaka : He 21 mau kauhale i ulupa ia a okaoka ; 2,660 hipa, 1,125 pipi kauo, 124 lio, 55 kamelo a me 922 ola i make.
Ke kanaka nana i kipu ka Emepera o Rusia.
O ke kanaka nana i ki ka Emepera o Rusia i ka pu, he keiki oia na ke kahu kua o na Aliiwahine Duke Cathe rina.
Ka Haunaele kipi ma Ra staw
Ua ulu ae he haunaele kipi ma Ra staw, a ua hiki ole i na makai ke hoomalu aku, nolaila, ua kahea koke ia na puali koa e puka ae e hoomalu i keia haunaele. Ua hoomaka ka haunaele mai ke ahiahi a hiki i ke kakahiaka o kekahi la ae. O na home noho o na poo o ka oihana makai a me na kanaka o ke taona, ka hale oihana makai o ka apana a me na papa hoomanao, ua paa i ka hoopoino ia ; a mailoko mai o keia haunaele kipi ana, he elua makai i pepehiia a make loa.
Hopuhopu nui ia na kanaka.
Ke hopuhopu akea nei na makai i na kanaka ma ke kulanakauhale o Sana Pe tereboro, a hoopaa aku ia lakou me ka heluna nui iloko o ka hale paahao, pela no a komo wale i na hora o ka po. O ka manao wale ana o kekahi i kekahi me ke kumu ano ole a mama wale no, e hopu ia ana kona ohana a pau a hoopaa ia, a ua huli a noii ia na pilikana oia poe a pau loa. He alakai ana keia no ka huli pono a me ka ninau ana i na kumu hewa o kela a me keia mea pakahi. He 83 mau kiai hale hoolimalima i hoopaa ia i ka halepaahao, no ka hoike ole aku iloko o na hora he 24 i ka poe i hiki hope mai iloko o ko lakou mau hale.
O kekahi luna aupuni e noho ana ma ka Halealii Hooilo a me kana keikikane, he aliikoa noloko o kekahi mahele koa, aia pu laua me ka poe i hoopaa ia. O Barona Bistroma ke kokua kiai o ka pakaua o Sana Petereboro, a me Kenela Gilitenatuba, ke kiai o ka pakaua o Macow, ua kapae ia ae no ke pale ana ina kauoha o na hana hou. He kakaikahi na poe hele wawae a me na kaa e maalo ana ma na alanui, aka, o ka hopena o na kiai puka hale kuai; ua ike ia aku e noho ana maluna o na noho laau ma kela a me keia ipuka hale o lakou me na laau i na lima. O na kaa halepaahao e maalo ana, me na poo o ka oihana makai i hoolako ia me na mea eha ma ka aoao o ke kahu kaa.