Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 24, 14 June 1879 — General Armstrong. KANA LETA I NA MAKAMAKA HAWAII. [ARTICLE]

General Armstrong.

KANA LETA I NA MAKAMAKA HAWAII.

Aole paha i poina i ko inaliou poe iielulielu ke keiki a Limaikaika nana i hooponopono ka nupepa liae llawaii iloku o ka inakahiWi !S6O; ke ole makou c kuhihewa. Ua knmnaina oin i ka Inhoi Hauaii ma ka inoa o Samuela Limaiknika. A ua lohe pu ia no hoi na luiio no kor:ti kula kaulanu ana e no nei ina Hampton. kahi e hoonaauao la nei na poe Nfgero o | me kekahi poe llikiui. j Ke pahola aku uei makuu imu.i o na ; mak»moka heluhelu i ka U(a a Limaiknika ! malalo iho, he knnaenae aloha i kona poe uiakumaka Hawaii. Hamptok, \a.. iMki 2 1879. J o'u poe makamaka llawaii. Aioha oukou a pau. (Ja piha ae nei he uuiikumamawalu makah»ki ine ko'u ike ole ia oukou. la'u i haaiete ai > ko'u inakuahine, ua hai aku au | iloko o na makahiki elima r>u e hoi hou ai. j Aole au i manao e naio ana ko'u aina hu-1 nau no ka wa loihi eiike me keiu. Aka,! aole i poina ia'u ka aina kulaiwi u me kona ! lahui. Ua mau ko'u makemake e hoi au a | e makaikai ia mau moku, nno hoi ke ma-1 nao nei au ua kokoke ka manawa. 0 ka poe e kamalii ana i ko'u wa i haa-| lele oi, ua kanaka makua lakou i keia wa; a | o ka poe i kanaka makua i ko'u «ra i han-1 lele ai, ua elemakule ae nei lakou, a ua! jnake kekahi poe. Aka ona kuahiwi ame | na wai, he oia mau no lakou, aole i ano e j ae. E loaa ana no ia'u ka eleinakuleoi Leahi e ku mau ana, a e wehe ana au i kuu ! papale a haawi aku ke aloha nona. £ ike i enua ana au ia Koko, alaila, o Palolo, Manoa, Punahou, Makiki, Puowaina, Pauoa, Nuuanu, ame Kalihi; oii na ftwa#a & mē' na puu kahi a'n i paani ai i ko'u wa knina(ii, kahi a'u i ohi ai i na ohia, a i alu&iu uii 1•. . . 1 hoi i na pu&a a me na īio me na pipi ma na | kula. He ake nui ko'u eee maluna o ka i tio a holo i ka pali o Nuuanu a īke aku ia ! Kaneohe a ine na pali hauliuli o Kuaioa, j kahi a'u i holoholo pinepiue ai me kuu | makmmaka me Paleka. ' • j He nui na wahi maikai ma Kauai, Maui, | Molokai & me Hawaii a'u e ake nui nei e j ike. Aohe moana nani elike me ka moana ) e hoopuni ana i keia mau pae moku. Aohe nmu kuahiwi ihiihi a hanohano* niaoli elike me na inauna o Hawnii kahi * oukou e noho nei. He laea oluoiu no'u ka ike hou ana ia Hanalei ame Koloa. £ ake ana no hoi au | e ai i ke ko ono o H&iku, a n»e na ohelo o Makawao. He pono no'u ke ike hou ika j hale kihi *'u i haoau ai roa VV«iiuku. kahi j a Aiekanedero e noho nei» a tf\iulu luna i aioha oie ni mea a pau i aloha a H hooina- | naohoii ko'u makuakane. Aoie •xm oj kekahi poe o oukou e tvooti)aaao uei ia | Limaikaikn?

Ke n'A-nm ?.<i »u e a f o Ha»3i', e nī?a inpamha a m-e e E ir.s« olaol-u 36a su maiaei o ko oAua miu moeaa a izal&h kai ons kapa Hanaiī. Oki luau oiaila, wi el aiu ka maikai mamea o na ahaaiea memooa o keia aina. O ka wai o ka līiu, ua oi aku kona oao i ko na msa ina o keia wahi. O ka aina & eakou e noho U, he aiea ...nani, kahi a ke Akua i hanwi piha ai i na niea maikai a pau. Da nui ka pomaikai i ( h-ti aku i o oukou la. Ala kabi hea la o ' ka honoa nei e Io«a oioo'a ai ke dala elike me i»a mea i ike ia ma Hawaii ? Mamuii p*h.t psu keia Kuikahi ine Ameiika, ka enea nana e hoopomaikaī nui uei ia oukou, aiaila, e ano e aoa ookou. Ua noonoo pi» nepine au no la mea. Ua noonoo anei oukou ? Aohe maopopo -,a kakea na mea e t hiki mni ana, he mea oluolu lojj ka hoonee ana maī ka noho ana pihkia a i ka noho ana lako; aka. he mea kaumaha ka hoi ana , i hope mai ke kuiana o ka noho ana makauka a i kn pilikin. He manao iana ko'u e hiki mai ana ka manawa e lako ai kela a me keia o na ka- . naka Hiwau me kooa aina ponoi a me ka . ; hale kahi e noho ai. . He r»ui na makahiki o ko oukou noho i ' kuokoa ana. kahi a'u e noho nei, o ka ; poe nika e noho kauwa kuapaa ana iioko o I ; na inakahiki he umikumamaono i haia aku ! i maniua, ua hoio niua likeu i keia wa a ua ! I lako i na mea e pono ai, he mau home ; I maikai ko kekahi poe o lakou a me na aina j e mahi ai n»i lakou; ua iako me na kao, na | ; lio, ke hanai nei i ka moa, pelehu, kaka, | ! pua;i,a ke inahi nei i k» aina, a ke hoouna 1 nei ina keiki iioko ona kuia. Eia nae ka ! hewa, oka nui o na ilio. oohe auhau iiio ! maanei, ua auhau oukou i na ilio, i na pe- I la maanei he pono ioa ia, aoie anei i oi! I ka pomaikai o ko Hawaii ? i < I kekahi wa ua olioli ioa au ika ioia ana | j mai ia'u he ieta mai ko oukou Moi j • Kalakaua ; no ka mea, ua hele pu maua i •ke kula. laia i hoio mai ai ia nei ua huia-, ! wai no maua. He mea maikai ka ike ana | aku i kona helehelena. j He nui ke aloha mawaem o ko Huwaii j poe a pau. " t j Elua makahiki i hala ae nei ua holo aku | ; kuu kaikuaana o William Nevins me kana \ | wahine io oukou ia. j | Ua ieaa ia la ke aloha nui ia iwaena o j : oukou, a ua oluolu loa ia i Iu ike ana i ko- ; !na aina hanau. Aia oia me kana aikune 1 ( • kahiko o Col. Charles H. Judd i keia wa ■ | ma Nu loka kahi e hooluana nei me ka j | hauoli maikai. j { He manaolana no hoi ko'u e ike ia Col. j Judd mamua o kona hoi ana. Ke kuai nei! ia i kekahi inau lio maikai loa no ka hoihoi j ana aku i kona home; he hana maikoi keia. | He manaolana ko'u e holo i ; o keia makahiki ae, a e ike maka ia oukou j ka poe heluheiu i keia leta. Ua ao kahiko ' ko'u makuakane la oukou i ka hana pono, ; pela no me kekahi poe e ae. Ua minamina ! au no ka hele hewa ana o kekahi hapa o na i kanaka. Ina e hele ole lakou ma ka pono ; he oiaio e moke ana ka lahui. Ke ao nei no j paha ko'u makamaka o Paleka ia oukou ; 1 he pono e hooiohe oukou i kana a me ka j poe eao ana ia oukou i na iiana pono a e hooikaika nei no ko oukou pomaikai. Mai kaumaha oukou no n» olelo ao. Oka iho j ana ilalo, he hikiwawe ;o ka pii ana iiuua, 1 he hakaiia. j lloko o keia kulu a'u eao nei he 67 lliki- ; j ni. He poe kaua na Ilikiui, a i kekahi iva ua ianakila lakou inaluna o ko makou poe koa. Aole hiki ia makou ke hoopio ia Inkou. He kaua lakou i na wa a pau, a he hopo ! oie, aoie lakou inakau i ka make. He kaua j hoomainoino loa ki\ lakou. He poe akamai i j ka hole lio, a maiuna ona lio e kaua ai.; j Aole hiki ia 'makou ke hoolanakila maluna j | o iakou ina ke kaua ana; noiaila ke hooika-1 I ka nei makou e hoolanakila ma ke aloha. i | Aole anei i oi ka pono oia ? lioko o keia ; j kula na keiki o kekahi poe liikini i kauiana j ma ke kaua. Mamuli o ko makou ao ana ; ia lakou e koho ana lakou i ka maluhia a e haaleie ana i ke kaua ; e koho ana i ka Baij ba!a a e haalele ana i ka hookahe koko. Ive j oleio nei kekahi poe aoie e hiki keia mea a j makou e manao nei, aka, e hoao ana no ina- j kou. lioko o na puie ekolu e hoike a»a keia kuia, a e hele mai ana ka Peresi(Jena o j j Amerika Hui a me na- kanaka koikoi oke j | aupuni e ike maka i ka hana a me La holo j I mua o Keia poe keiki o na liikini. He oluolu j J ioa au i ka'u hana ; na ko'u makuakane au j | iao i ke ano oka iawelawe ana. He inea j j mahalo mau no'u ko'u hnnau ia ma ka pae; j aina o Hawaii. Aohe aiua e iike rae ia. E I ] oia o Han&ii ī ke Akua. j j Ua luahme ko*a makuahine, a aia no ia j j roe oukou, He poe makamaki no kona iwa- \ ! ena o oukou. 1 na he aloha ko oukou no'u e j I aloha ia ia. He ake nui kou e hoio aku a : ! e ike na maka i kona heiehelena mamua o s | kona make ana. O ka lini uui ia o ko'u | puuwai. Na ke Akua ia e hooko mai. j Me oukou a pau, ame ka poe a pau i he-; I luhelu i U Hae Hūuhu, i ko'u wa e hoopo-1 | nopono ana. ke aldha pumehana o ko oukou \ makamaka owio. S. C. Abkstrosc. j « Paa kakou i K8 Kiula.—Ua loaa mai ia j makou na lono no ke kukulu ia aua-in» ?i?u j loka o kekuhi Ahahui naoa e hoomoe i kau-| Ila uwea olelo mai Kaleponi mai a i Hawaii j ; nei, > mai ia nei *ku a i Jaf«an». Penei ka ) \ mea i hoolaha ia ma kekahi nupepa o Kapa-1 ! lakiko: "Nu loka, Mei 20. Ua wehe ui j 5 ka Poaouo he kakau inoa ana no kekahi hui v | hoomoe olelo «nai ua kapakai o ka Pakipika > U i Hawaii me lapana. Hookahi «nea waiwai j j i haawi he «)00,000. Ua «nanao ia no hoi e . I)aayvi ke hupuoi H *vaji he $1,000,000.