Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 35, 30 August 1879 — Unnumbered Page
| This text was transcribed by: | Kaimana Namihira |
| This work is dedicated to: | Kuʻu mau hoapapa ma ko Keawe Lopes papa ʻŌlelo Hawaiʻi ma Kawaihuelani a me ke aliʻi Likelike. |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ma ke Kauoha
Kuai o ka Aina Aupuni
Ma ka Poalua Sept. 16, 1879 ma ka hora 12 o ke awakea e kuai ia ana ma ke kudala akea ma ke @@@ o Aliiolani Hale, kekahi Apana Aina Aupuni e waiho la ma Ka@@hiku, Puna, Hawaii. nona na Eka 7 65-100. O ka uku, he $10 me ka @ka a maluna aku. Dala kuike.
SAM L. G. WILDER. Kuhina Kalaiaina.
925-31
Kuai o ka Aina Aupuni.
Ma ka Poalua Sept. 16, 1879. ma ka hora 12 o ke awakea e kuai ia ana ma ke kudala akea ma ke alo o Aliiolani Hale, kekahi Apana Aina Aupuni e waiho ia ma Kaniahiku, Puna, Hawaii, nona na Eka 65 73-100. Oka uku, hookahi dala ma ka eka a maluna aku. Dala kuike. SAM L. G. WILDER. Kuhina Kalaiaina.
825 80
E AE ia ana na noi ma ke Keena Kalaiaina no na apana aina Aupuni ma Kaiaokahua. O ka poe makemake e kuai, e hai mai i ka @@@@ o ka apana i makemake ia, a me ke kumukuai a lakou i manao ai. E hoike pu mai no hoi ka poe kuai i@@ he makemake ko lakou e kuai no ka hoomaemae a hoowaiwai hou aku; aole a ke aupuni e kuai aku no ka hoopaa wale ia ma ke ano hoopukapuka.
Ina e kupono ke kumukuai i manaoia, e waiho ia na apana ma ke kudala mahope o ka hoolaha kupono ana.
Penei ke kuai ana: Hookahi hapaha dala kuike, hookahi hapaha iloko o na makahiki elua, hookahi hapaha iloko o makahiki ekolu me ka ukupanee 9 keneta no ke dalano ka makahiki me ka hookaa mua mai i kela a me keia hapalua makahiki a me ka @@@@@@ o ka aina.
E ike ia no na kii o na apana aina ma ke Keena Kalaiaina.
SAM L. G. WILDER. Kuhina Kalaiaina.
924 3@
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.
Dala Kuike ka Rula.
POAONO, AUGATE 30, 1879.
MA ke kakahiaka o nehinei i holo aku ai ke Alii Mrs. Pauahi Bihopa no ke Ehukai o Puaena.
MA ke kakahiaka o ka Poaono i hala ʻ ku, ua holo aku na Alii ka Moikane, ka Moiwahine a me ka Mea Kiekie Ruta Keelikolani maluna o ka mokuahi "Lehua" no ka ehukai o Puaena. A ma ia ahiahi iho no, maluna oia moku hookahi, i huli hoi mai ai ka Moikane no ke kaona nei.
UA kukulu manao Ko Hawaii Pae Aina o ka pule i hala ae nei no na Kahuna lapaau Hawaii, me ka hoike pu mai i ke koena naaupo iwaena o kakou, e alakai ana i kekahi poe e haawi ia lakou iho malalo o ka lapaau ana o ia poe kahuna. He oiaio no ia. Iloko o keia wa i lawa ai kakou me na Kauka i ao pono ia a ike i ka oihana lapaau, he mea e ka naaupo o ka poe e haawi ana ia lakou iho a me ko lakou poe mai, iloko o na lima o keia poe kahuna ike ole, e lawelawe ana ma ke ano pegana. O keia hilinai makapo ana o kekahi poe o kakou maluna o na kahuna, he mea paakiki loa ia iloko o ka manao o kanaka, ua ulu nui ae ia ano naaupo iloko o keia mau makahiki e hele nei. O kekahi kumu o ka pau ole o keia oena naaupo, oia no ke alakai ana o ko kakou poe i kapa ia he naauao, a e ko nei no nae hoi ma na meheu o ka poeleele. Iloko o kekahi o na la i aui hope ae nei o keia makahiki no, ua hele ke kahi kahunapule o kakou ma kekahi o na apana kuaaina o keia Mokupuni o Oahu; ma ia wahi ua loohia kona hoa hele i ka mai. Aia hoi ma ia wahi na makamaka haole naauao, a aloha no hoi, a he mau laau lapaau no hoi ka lakou, a e oluolu ana no hoi lakou e kokua mai ma ke ano lokomaikai ke noi ia aku. Aka, ua haalele ia kela mau pono, no na kumu hea la? a ua kauoha ua makamaka kahunapule nei o kakou e kii ia kekahi kahuna Hawaii nana e lapaau ua hoa hele nei ona. A ua ike no ko makou poe heluhelu i ke ano oia poe kahuna he ike ole no, a he awili pu i ka lapaau ana me ka hoomanamana.
Iloko o keia pule i hala iho nei, ua hele mai kekahi kanaka mai, mai Maui mai, mamuli o ke kauoha a kona Kahuna e noho la i Wailuku keia hele ana i Oahu a hoi koke no. Penei ka olelo a ka mea mai ia makou; "Pule aku la ua kahuna nei o ʻ u, i na aumakua o ka po, a me na aumakua o ke ao, a hiki aku la, e holo i Oahu. a e hele aku oe i Waikiki, ahiki i kahi i kapa ia o Kawehewehe, e auau iho oe ilaila; i hookahi no luu ana a hoi mai; a oia keia hele ana mai o ʻ u." Oia iho la ka mea i hai ia mai ia makou. E i ana paha ka hapanui o ko makou poe heluhelu, he mea e ka naaupo oia kanaka; no ka mea, o ka hapanui o ka o ka poe heluhelu i ke KUOKOA, he poe malamalama lakou. Ae, he oiaio no ia; ua naaupo kela kanaka mai, a pela no me kona kahuna -he makapo e alakai ana i ka makapo. Ano hoi, ina e halawai keia mau makapo me ko kakou makamaka kahunapule i hoike mua ia ae la maluna, pehea la ehiki ai iaia ke hoomalamalama aku ia laua? Ina e hoomaka oia e ao aku, aole anei e pane mai laua, "o oe nohoi kekahi i hele i kahuna e lapaau ai?" Pela e lilo ai ke ao ana o na poe naauao i mea ole imua o ka poe ike ole. He oiaio, aia maluna o na poohiwi o ko kakou poe alakai me na kulana kiekie, aia malaila kekahi hapa o ka hewa e pili ana i ka hele ana o ko kakou lahui ma na hana kohu ole a na kahuna lapaau. He mea maika ke hooikaika pu kakou a pau, e hoopau i keia koena naaupo; a he pono i na alakai o ka lahui e hoomaemae mua ia lakou iho makeia mea.
Iloko o kekahi helua o ko kakou pepa i hoopuka ia i kekahi o na pule i hala ae nei, ua kamailio makou no ka ona ma kekahi o ko kakou mau apana kuaaina. O na mea a makou i kamailio ai ia wa, e pili an no kekahi o na apana o ka mokupuni o Hawaii.Mahope iho, ua halawai kino makou me kekahi mau makemake no Hawaii, a ua haiia mai, he oiaio na mea a makou i hoopuka ai, aka, o ka hapa uuku wale no kai hoopuka ia. He oi loa aku ke ino mamua o na mea i hai mua ia mai, a ua ku maoli i ka hoohilahila a me ka hooweliweli i ka poe kamaaina e noho ia maloko oia apana. A me he mea la o ka lunakanawai apana o ua apana nei ke alakai ma ka ona. Ua haule hope na poe ona e ae, a ua eo iua lunakanawai nei. Ma kekahi la, ua ike ia aku la oia e waiho mai ana ma ke alanui, me he mea make la, aole hiki ke ku iluna. A ina he oiaio na mea i hoike ia mai imua o makou, aole i pakele ka lede a kekahi keonimana o ke kulana kiekie iloko o keia aupuni, mai na hokai, hilahila ole a keia lunakanawai apana. O ke kokoolua o keia lunakanawai. a he kokua pu me ia, ma ka hoohilahila ana i kona lahui, oia no kekahi kumuao e noho nei ma kekahi apana e ae o Hawaii. Ua lawe ae keia kumu i kana mau haumana a iloko o kekahi hale, a malaila oia i hoohainu ai ia lakou i ka waiona. Ua olelo ua kumu nei, he mea ka ia e pau ai ka hilahila, a e ikaika ai ka leo ma ka himeni ana. Na ka poe i ike mka i hai mai ia makou ka oiaio o keia. Ma Oahu nei no hoi ua ike ia kekahi kahunapule ua ona ma ke alanui a aneane haule mailuna aku o kona lio. He mea kaumaha loa keia a he mea e ehaeha ai ka puuwai o ka Hawaii oiaio. Ke olelo nei makou me ke kanalua ole, ina pela e nee aku ai kakou i loko o ke kulana o ka ona, e like me ka nee ana o kekahi mau apana iloko o na makahiki ekolu i hala ae nei, e hiki mai ana ka manawa, aole no hoi e liuliu loa, a e pii ae no ka maea a me ka hauna ino o ko kakou lahui, a e pakui ana ka puka ihu o ko na aina e ia kakou. Pehea e pau ai keia hana hilahila? Pehea la oe, e ka Hawaii ponoi, e pakele ai i keia ulia hoopoino e hookau mai nei i kona mau ao polohiwa, hakumakuma maluna o kou one oiwi?
Ma keia kalai manao ana, ke mahele pololei nei makou mawaena o ka poe ona me ka hoohainu ia hai, a me ka poe ona ole. He ono ke haawi ia na mahalo piha, a me na hooho hoapono o ka lahui, maluna o ka poe a pau e kupaa ana me ka ae ole e lawelawe i na waiona e poino ai lakou iho a me ko lakou poe hoalauna. Aole pono ke kanaka ona ke noho ma kekahi oihana aupuni. Ke ole makou e kuhihewa, o ka manao no ia o ko kakou poe luna aupuni.
Na Malihini Ona Miliona.
I kela Poalua, i ka hora 4 o ke ahiahi, ua haalele iho o Likelikeia Honolulu nei me na malihini kaulana o Kalepono mai nei, no ka makaikai ana i kekahi mau wahi o ko kakou paemoku nei, malalko o ka hookamaaina ana a ke Kuhina Kalaiaina Wilder a me W. R. Castle Exq. i ukali pu ia e kekahi lala o ka Papa Pai o Honolulu nei. Ua makemake nui keia poe e nana i kekahi mau wahi o kakou, me ka manao ina e kupono, alaila, e hoahu ana lakou i kekahi mau haneri tausani dala ma ke komo pu ana ma kekahi o na oihana nui o ka aina.
Ua malie ka moana, a ua ku aku la ka Likelike i Lahaina i ka hora 1:20 Poakolu; ma Maalaea i ka hora 4:30; a lele aku la kekahi o na malihini; a holo no Makena aku i ka hora 7. No Kawaihae i ka hora 1:15; a i Mahukona i ka hora 3:30; ilaila lele kekahi mau milhini, a holo loa ka hapa nui; ku i Laupahoehoe i ka hora 11; a ku i Hilo i ka hora 4 o ke kakahiaka Poaha. Ilaila lele iuka, a mahope o ka hooluana kakahiaka nui ana, ua hoomakaukau iho la no ke kai huakai ana e makikai i ke kahua o ka wahine o ka lua.
Haalele iho la i ka lai nani o ka ua kani lehua na manao hoohihi, o ka hora 8 ia o ke kakahiaka Poaha, a maluna o na lio i kaalo aku ai i na lau laau o ka piina, me ka nani malie o ka manawa, aohe haole paka ua. I ka hora 12 ½ honi aku la i ka ea huihui o ke kuahiwi o ka wahine kaulana, i ka hale hookipa (half way house) i hoomakaukau ia malaila. Ilaila kahi i hooluana iho ai, a i ka hora 2 auina la, ua naue aku la i ke ala loa o ka pahoehoe e hiki aku ai i kahi a ke ahi e lalapa ana. I ka hora 6 me na minute elua hoea aku la i ka hale hookipa ma ke kahua, he 2 wale no minute i oi ae mamua o ka manawa i hai mua ia e ke kamaaina o na malihini, oia hoi ke Kuhina Kalaiaina.
Ia nei i halawai mai ai me na maka a me na noonoo ana na kahaha i hiki ole ke hoakaka ia. Iloko o na la i hala ae, ua waiho wale ua kupua nei iloko o ka malie, a i ua la nei, i ka hora umi, aia hoi, ua puoho ae la kela me he la mailoko ae o kekahi moeuhane a hoike ae la i kona nani a me kona kupanaha imua o kana mau malihini i hele mai mai na aina mamao e ike a e halawai he alo a he alo me kekahi o na kupaianaha nui o ke ao nei. ua ala mai la o Halemaumau,-mai kona waiho pio ana no kekahi mau mahina, me hela ua loihia ia me kekahi onawaliwali a puoho mai la, hoolei ae la i ke ahi wela me na apana pohaku, a pipii ae la ka maku wela me ke ahi lalapa, a kohu kuahiwi nui i moni ia iloko o ka inaina o ka wahine.
Mai ka lanai aku o ka hale hookipa, ma ka aoao hema, ua noho aku na kaahele e makaleho ana i ka nani o ke ahi a ka wahine ia aluna ahiahi mahope o ka paina ahiahi. O ke ahi e hana ana i kana hana he 1,000 kapuai ka hohonu ilalo o ka opu o ke kuahiwi, a he 9 mile ke anapuni-he oiaio. owai la ka mea e makahehi ole ana i keia nani ke ike aku e like me keia ike ia ana-oi ole hooipo ia no la hoi.
I ka hora 10, ua uhi iho la na huluhulu, a he manawa pokole, ua kulu aku la na waa i ke kahua kakele o Welehu, na ke anu huihui iniki ili o 6,000 kapuai kiekie mai ka ilikai ae i hoala kakahiaka nui i na malihini. I ka hapaha mamua o ka hora 5 o ka wehekaiao o ka Poalima, ua iho makawalu aku la no ka makaikai ana ia lalo o ka lua. He 800 kapuai ka hohonu o kahi e iho aku ai; he ano kupololei, aka, ua loaa nae he ala kupono, mai ka meheu o na wawae lehulehlu i hehi mua malaila. Maluna o keone a weliweli a me na pohaku pele. i pailaka aku ai ke alakai a ku ma ke kae o ka maliwai ahi lalapa, e kahe hala ole ana mai ka opu mai o Halemaumau no elua mile. Mahope o ka makaikai ana i keia kupanaha, ua hoi aku ia iluna; a akahi no a holo ae ka lia maeele anuanu poni ke kino, i ka hoomaopopo ana iho, ilalo aku la o kela wahi weli, i ike ole ia ʻ i ka manawa, a e ale aku kela ia makou a pau-a huli hoi aku la me ka hanu ano paupauaho.
Haalele iho la i ke kahua hehi i ka hora 10-a hoea i Keauhou i ka hapa mamua o ka hora 2. Ma ke @@@ e iho mai ai, ua loaa iho la i ke alualu ia he 5 mau pa@@hu kuahiwi mamuli o ka mamo a me ka eleu o na kaahele. I ka 20 minute mamua o ka hora 3. ku mai la a holo no ke alii wahine au kai Likelike kamumu ana i Mahukona i ka hora 4:30.
Hora 5:10 haalele na kaahele no Kohala, e ike i ka nani laula uluwehiwehi o na kahua gula nei o ka moku o Keawe. Ilala, ua ku ka houpo o na malihini i ka pua pana a ka mahalo me ka makahehi-ua lawa, aohe wahi no ka ninau ana. E nawe niau ana ka lau o ka Moi ko ma kela a me keia aoao o ke alanui no na mile loihi; e ulumahiehie ana ka aina me na lima hana, e palau ana kahi poe, a e alo ko ana kahi-a maluna ae o lakou e lawe haaheo ana ka makahi i ka lino uwahi mai na ipuuwahi mai o na wiliko kaulana nui eono o keia apana. He oiaio o keia kekahi o na apana waiwai o Hawaii nei a ua ulu nui ka heluna o na kanaka. Ua hooneo ia na Kona i ke omo ia e ka waiwai o keia apana, a ua nele ia mau apana i noho ia e na Lii i na kanaka ole. I ka hora 11 me ka hapa, hoi hou i Mahukona a i ka hora 12 me 15 minute, haalele no Maui a ku i Maalaea i ka hora 6 pm. Ilaila i lele aku ai ka hapa nui o na malihini no ka makaikai ana i na Waieha, i ka lua wai nui, i ke alahao, a me ka lua nui o Haleakala; a i ka Poakolu, haalele ia Maui maluna o Lehua no Honolulu nei.
O ka mea nui ma keia huakai, oia no ka hoomakaikai ia ana o keia poe ma na wahi kaulana o ko kakou aina, i ike ai lakou. a hiki ke hoomaopopo no lakou iho no ka hookuonoono ana, a lu iho i kekahi mau puu dala nui o ko lakou mau miliona. Ua ike ia no hoi ma keia huakai ka oi aku o ka holo o ka huakai aumoana o keia mau la mamua o ko na la i hala-he 36 hora mai Honolulu a Hilo-a i na la mamua mawaena o 8 me 10 la.
Ua mahalo nui, a ua ike ia ka hoohihi o na malihini i ka lakou mau wahi i makaikai ai, a me he la. aole no paha e nele ana ka loaa o kekahi pomaikai ia Hawaii ma keia huakai.
K.K.
He Moeuhane pahaohao.
E KA NUPEPA KUŌKOA E ; Aloha oe:
He moeuhane ka ʻ u i ka hapalua o ka po o ka la 16 o Augate i hala, a penei no ia. Ia ʻ u e walea ana i ka nani o ka aina moeuhane, halawai aku la ka ike a ko ʻ u mau maka me kekahi kanaka eleele. nona ka leo koikoi i ka pane ana mai. "E ke keiki, e hoomanao, ehiku la-Ehiku malama ia. o keia makahiki ae e hiki mai ana, he poino nui ma ka aina, he wi, e ai ana na kanaka i na holoholona, a o na holoholona i na holoholona, o na hoku he umi kona lei alii, a nalo aku la ua kanaka nei mai a ʻ u aku, a puoho a e la wau eia ka he moe, aole wau e hiki ke hiamoe hou, no ka mea, ua hoano e ia ko ʻ u noonoo no keia mea a nolaila wau e waiho aku nei na ko kakou Kilohana e wehe aku imua o na tausani heluhelu e hoike mai i ke ano o ka moe. O ka moeuhnae, he mea nui, aka, o ka hiki ole i ka mea kakau ke ike pono aole loa, nolaila, e hoike mai ano, me ka mahalo. John Ai.
Honopueo, N. Kohala, H., Aug. 18 1879.
[E ka makamaka maikai. malia paha ua pololi loa ia oe ma ia po, a i ole ia, ua ai paha oe a maona loa a piha ino ka opu, a oi aku mamua o ka mea kupono; a hiki ole i na mea paahana maloko o kou kino ke hooponopono maikai, i lilo ai kekahi hapa o na mea au i ai i koko, i iwi a pela aku, nolaila paha kou halawai ana me ia moeuhane palaualelo "o ka po nui hoolakolako, ao nui hoohemahema." L.H.]
E nihi ka hele i ka uka o Puna.
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:-
E oluolu oe e maliu mai i lohe pono ae kakou i ke kamumu a me ka nakeke o ka haule ana o ka manaolana o P.K. Kawaa o Kahakuloa, Maui, mai luna mai o ka puu o Puukoae a i ka paala o Kahakuloa, kai ka nei nakolo me he olai huli honua la, a hiki aku la ka lohe i kukulu o Kahiki, i ka pea kapu a Kane ma laua o Kanaloa.
E P. K. Kawaa, ua ike au a me ka lehulehu i kou manao awahua o ka lokoino i kokua ia e ka Luna Hoopuka o "Ko Hawaii Paeaina," no ka loaa ole o kau Kii Makana a ka "Nupepa Kuokoa" i hoolaha iho nei no kona poe hookaa palua i na dala mamua ae o ka la 30 o Iune i hala ae nei. Aole o oe wale no kai nele, aka , he poe e ae no kekahi mai Hawaii a Niihau; eia na inoa imua o ka mea au e nukunuku hoku ole nei, au e kapa mai nei he "imi loaa ma ka hoopunipuni" a me na huaolelo awahia loa au i hapala mai nei maluna o ka mea au i hoolaha akea ae nei; me ka hoopili ano e ana i kekahi mau pauku o ka Baibala maluna ona. A ina paha i noonoo oe a i wikiwiki ole la hoi ka Luna Hoopuka o "Ko Hawaii Paeaina" i ka hoolaha ana, ina ua oi aku ka pono oia mamua o ko olua kukala kohu ole ana imua o ke akea.
Mawaena o ka poe maikai a pau ma Honolulu nei. a ma na mokupuni e ae, aole lakou i waha rama mai e like me oe, ua kali no lakou me ka hooomanawanui, no ka mea, o ke alanui e hiki mai ua Kii Makana la, he alanui loihi loa he mau tausani mile ka loihi; a he hanupanupa na ale ahiu o ka moana ka mea hiki ole ia oe e P.K. Kawaa a me ka Luna Hoopuka o "Ko Hawaii Paeaina" ke hoolakalaka aku. Aka, mamuli o ka hilinai o ka Lunahooponopono o ke "Kuokoa"i na hoike ana mai a ka poe nana i kauoha i ka manawa e hiki mai ai, nolaila. ua hoolaha ae oia pele, oia anei ka mea e kapaia ʻ i, he "imi loaa ma ka hoopunipuni."
Ina paha nau e P.K. Kawaa a me ia la ae ka anai ae no i na komo Daimana o olua ku ana elua kanaka. ina paha ua hiki koke mai.
Ua hai mai no hoi ka Luna Nupepa o Kahakuloa, Maui. aia kou inoa maloko o kana ope nupepa, aole ma ka owili pakahi, nolaila, mai kou Luna aku e loaa ai kau Kii Makana, eia nae aole i kukala leo nui mai kou Luna, ua noho malie me ke kali no a hiki aku; a oiai no hoi ua hoouna ia ku kekahi hapa o na Kii Makana mamua aku o laha ana o kau palapala, a e hoolawa ia ana no ka lehulehu i koe.
No ke aha la i aa mai ai ka Luna Hoopuka o "Ko Hawaii Paeaina" me kana nupepa makana ole e paio pu me ka Nupepa i pahola aku i kona lokomaikai malona o kona poe heluhelu? He mea pono iaia ke hamau i kona waha a e kaulawaha hoi i kona alelo i ole e alakai hewa i ka lehulehu. Ua lawa au ma keia.
D MANUIA.
Kawaiahao, Augate 26, 1879.
Ua ninau ia mai makou e kekani poe no ka pono a me ka pono ole paha o ka hele ana aku i kela hana i hoolaha ia ma "Ko Hawaii Pae Aina." no ka la 6 o Sepatemeba, ma Koolauloa, Oahu a i kapa ia hoi "Ke Ahahui o na Ekalesia Kuokoa." Eia ka makou i pane ai i ka poe ninau. aole e hele nui ana ka poe noonoo pono mamuli o ia eo kahea. He hana a i ulu mai no loko ae o ka hoohuakeo ana o kekahi mau hoa e pili ana i ko kakou Ahahui Euane@@@. Ua h@@@@ a ua hihia a ua hooponopono ia ka hihia mamuli o na rula kupono; a no ia kumu ua haalele ia mai ka pili iloko o ke huina o ko kakou mau ekalesia, a ua hele mamuli o ka hoohuakeeo. A ke kahea nei i "na mano hulu like," oia no ka poe i like pu ke ano me lakou. Ua oi aku ka pono o ko makou poe heluhelu ke noho ma@e ma ko lakou mau hana ponoi iho.
He elua mau palapala i loaa mai ia makou, a i kaku ia no ke KUOKOA; ua hookaulua iki ia.
LA HANAU O KA HOOILINA MOI-O keia Poalua ae e hiki mai ana Sept. 2, oia no ka la hanau o ka Hooilina Moi. a o ka puni ana noi o na makahiki he 41 mai kona hanau ana mai. Ua lohe mai makou e malama ia ana he paina hoomanao no kona la hanau ma kona wahi ma Waikiki.
MAREIA-E olioli auanei na makamaka i pili ke lohe ua mareia o John H Kawailemi me Malakaia; ma ka la 6 o Aug. ko laua mare ana, a na Rev. H.H. Paleka i mare. E mahalo ia ka mare.
-Ma ka la 27 no hoi o Augate, ua mare ia o Kemelia Kuhia o Honolulu nei me Miss Paepae o Hilo, Hawaii.
MAHALO-O kekahi o ko makou mau luna nupepa, oia no E.H. Umiamaka o Onomea, Hilo, Hawaii, ua hookaa mai oia a pau loa i kana mau dala o ka NUPEPA KUOKOA o keia makahiki. He mea keia e hoike mai ana i kona eleu a me ka makaala. He mea pono no hoi ke haawi ia ka mahalo ia @@ a me kona poe lawe pepa. He kumu alakai maikai keia no na luna e ae.
AOHE I LOAA MAI.-O na dala elua o kau "Nupepa Kuokoa" e P.K. Kawaa o Kahakuloa, Maui, aohe i loaa mai ma ko makou a hiki i keia la, nolaila. o kou hoohalahala ana no ka nele i ke Kii Makana ole, he hopena kupono no ia no ka hiki ole ana mai o kau mau dala 10 makou nei.
MOKUAHI KAPENA KI.-Ma kekahi la o ka pule i hala, ua kapiliia e Messrs Tibbet & Sorrenson, kekahi o na kamana kapili moku o Honolulu nei, i hale malumalu mahope o ka mokuahi "Kapena Ki," i mea e pale aku ai ka u i ole e pulu na ohua, e like me ka mokuahi Likelike. He hooluolu ana mai ia i na ohua eemoku.
LIKELIKE KUE IA LEHUA.-Ma ke ahiahi Poalua iho nei o keia pule. ua holo like aku na mokuahi Likelike a me Lehua no Lahaina. Mawaho ae o Palaau, Molokai kahi i loaa aku ai o Lehua ia Likelike, oiai na luina o Lehua e pua ana i na pea; a ua ku aku la o Likelike i Lahaina he 40 minute oi ae mamua o ko Lehua ku ana ʻ ku. A ua holo aku o Lehua no Maalaea. a malaila i kau mai ai na ohua malihini Kaleponi no Honolulu nei.
KA MOKU PUKUKU.-Ma ka Poaono aku nei o kela pule, ua ku mai i Honolulu nei mai Livapula mai, ka moku kalepa hao "Raveascrac" me na pukiki 420 a oi maluna kona oneki, oia hoi, 303 ka poe oo, ke hui pu ia na kane me na wahine, a he 118 na keikikane a me na kaikamahine. Mailoko mai o ka huina o na keiki. elima o lakou i hanau maluna o ka moku a ekolu hoi i make. He hoike ana mai ia i ke komo nui ana mai o na lahui o na aina e io kakou nei.
HOONAHOA LUA NO HOI.-Ma ka Poalima o ka pule i hala, Aug. 22, ua holo aku o Kahale, Kapahee a me elua mau keiki liilii maluna o kekahi waapa huelo boti me na ukana maluna mai Honolulu nei aku no Niihau, e alo ana i ka hanupanupa o ke kai o Kalelewaho a me Kumukahi. A o ka loa o ke alanui moana a lakou i holo ai, ua oi aku mamua o 120 mile.
LULU LUAKINI.-E lulu dala hou ana ka Ekalesia o Kaumakapili, no ko lakou Luakini hou, ke hiki aku i ka la 7 o Sept. ae nei, oia no ke Sabati mua oia malama, no ka mea, ke hoomakaukau nei ke Komite hooko no ke kukulu ana i ka Luakini hou; nolaila, e heihei ana ke Komite hooko me ka ekalesia, a nawai la aua nei ke eo! Nolaila ke kahea hou ia ʻ ku nei na apana ekalesia o Kaumakapili, na mea a pau i hoohiki mua, na Ahahui komau, ka Apana Alii, na keionimana, na lede, na malihini, e ala a e kokua no keia hana maikai e malu ai ka aina. E ike hoi i ka makou mau Komite e hele aku nei iwaena oukou i keia mau pule, e haawi mai i ko oukou lokomai kai piha no ka Heiau hou o ko kakou Akua. Ka Puuhonua, ka lai ka pohu, ka lulu, ka malu o ka Aina. E naue kino mai no hoi me na hipuu a ke aloha. Eia hoi, ua oluolu i ke Alii ka Hooilina Moi Liliuonamoku, ke Alii ka Lani Likelike ka naue ana mai e ike a e hoohoihoi i ka naau o ko lakou mau makaainana e hapai ana i keia hapa nui makaenaena, no ka pono ka nani a me ka malu o ko lakou aupuni. Anoai o ka laua lei nani, ka liko, ka muo, ka ua alii Kaiolani pu kekahi, a o na Lani makua Moi paha ke ole e pilikia. Eia ke oki! E na haipule. "Ealu ka pule ia Hakalau." E na kukini, e kui ka mama i eo ke Komite!
M. Kuaka. Kahu Ekalesia.
Olelo Hoolaha.
I KO ʻ U wa e kaawale aku ai mai keia Aupuni aku, a hookohe aku au ia Mr. J.T. W@@@@@@@@@ (opio) i Hope Lana Hooioio Palapala Kepa no ʻ u ma ka apana o Kona. Mokupuni o Oahu.
HENRY WATERHOURSE
A@. 87 935@@.
LIO NALOWALE.
E IKE auanei na kanaka a pau a me ma luna Pa Aupuni o keia mokupuni. Ua nalowale kuu lio (k) Puakea i @@@@@@@ ia i ka @@@ e like paa na kapuai mamua i ke ka@@@. ma ka po Poalima @@@ ka pa aku o Wing Wo & Co. @@@@@ o @@@@@@ a o ka me a e @@@@ ai keia lio e hoihoi mai ia S. Aukai ma ke @@@@@ kuai Bake o ka Papa Hawaiia, a @@@@ @@ e @@@@@@@@ i ko ʻ u wahi, a e haawi aku no au i ka @@@ @@@@@@. Ching On.
Honolulu, Aug 28 1879. @@@ @@@
MA ke keena o ka Lunakanawai K@@@@@ Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka waiwai o S. @@@@ @@ Hilo, Hawaii i make. Ua @@@@@@@ ia a @@ @@@@@@@ ka palapala noi a W. R. Reed me J. W. K@@@@@@@@ @@ @@@@@@@@@ p@@@ no ka waiwai o S. Kipi. no Hilo, Hawaii i make, e noi ana e haawi aku ka @@@@ ka @@@@ e @@@@@@ aka i kekahi waiwai pea o ka mea i make oia hoi @@ @@@@@ aina e waiho @@ ma Wai@@@@, M@@@@@@@ me Ha@@@@@, Hilo, Hawaii. No @@@@ ke @@@@@ @ @@@ na kanaka a pae ke pili o ka Poa@@@@ la 26 o Sepatemaba 1879 ma ka hora 10 o kakahiaka ma ka @@@@ @@@@@@@@@ ma Hilo, @@@ @@ @@ a ma kahi i @@@@ ia no ka @@@@@@@ ana i @@ @@@ @@ a me @@ mea @@@ @@ @@@@@ @@.
@@ @@@@@
Lunakanawai K@@@@@@ Apana @@@@@.
Hilo, Hawaii, Aug. 21, 1879. @@@ @@
WATI, WATI, WATI, WATI!
HE EMI A ME KA MAKEPONO LOA!
He Waihona Nui o na Wati Walthan i hiki mai,
A e Kuai ia akuana no ke Kumukuai Haahaa Loa i Emi iho malalo o ke Kumukuai o na Halee no a pau keia Kulanakauhale a me na Kulanakauhale e ae a pau o keia Aupuni.
Eia no hoi na Wati Gula me na Wati Dala o na Ano a pau,
Na Wati Nui me na Wati Liilii, no na Lede a me na Keonimana a me na Kamalii. Owau wale no ka Agena no keia mau Wati no keia Aupuni. He hiki ia ʻ u ke Kuai no ka Hapalua o na Kumukuai ma na Hale e ae.
SILVER
WALTHAN WATCHES
Mai Hele i na Hale e ae,
KAHI E APUHI IA MAI AI OUKOU ME NA OLELO PAHEE.
E Ninau no na Wati Dala maikai a me na Wati Gula Nani Loa, i loaa ole ko lakou like ma keia mau Pae Moku o Hawaii nei. E nana pono oukou i ka looa o ka Hui nana i Hana, a i kuni ia maloko o keia mau Wati. E Kuai ia aku no ia oukou e na Kanaka Hawaii me ke emi loa i ike ole ia mamua.
E NAUE MAI OUKOU I IKE MAKA.
EIA ME A ʻ U KO OUKOU MAU IINI KAHI I MALAMA AI.
E LOAA NO AU IA OUKOU MA KA HUINA O NA ALANUI PAPU ME KALEPA.
M. MCINERNY.
AGENA NO KEIA AUPUNI.
919 3M 930
O KA mea nona ka inoa malalo, ka Luna Hooko Kauoha o ka palapala kauoha hope loa o Joshua R. Williams o Halawa, Ewa, mokupuni o Oahu, ka mea i make. Ma keia ke kauoha aku nei i na mea a pau ina he mau koina ko lakou no ka waiwai o ka mea i make, e hoike mai i ko lakou mau koina me na hooiaio pu me na palapala hoakaka ina no paha i hoopaa ia ma ka Moraki maluna o ka waiwai paa, ma kona hale noho a i ole ia ma kona keena hana ma Honolulu. iloko o na mahina eono mai ka la e puka aku ai keia hoolaha, a i ole ia e hoonele mau loa ia aku lakou. A o ka poe a pau i aie i ka waiwai i oleloia, e hookaa koke mai lakou.
W.R. CASTLE.
Luna hooko kauoha ka palapala kauoha hope o J.R. Williams i make.
Kakauia ma Honolulu, Aug. 1, 1879.
EKE UKANA NALOWALE
……Ma ka……
Mokuahi ʻ Likelike. ʻ
UA nalowale he eke ukana no ʻ u maluna o ka nokuahi Likelike ma ka huakai kaapuni o ka la 16 o Iulai iho nei. mawaena o ke awa o Punaluu, Kiu, a me Mahukona, Kohala, Hawaii, maloko oia eke eia na ukana: 1 Noho Italia ano kahiko i kuniia na wahi a pau o ka ili, a koe kahi e noho iho ai, aole pilhipihi ma na ili k@ehi me ke kaula e paa ai; 2 kaulawaha. ka mua he ka@lawaha ku, ka lua he kaula ku amiami, ma. na ili poo a me na kaohi he ili eleele, aole poino; a me elua pale huluhulu, hookahi he mea eleele, a o ka lua he ahinahina. Ua kaka@ ia owaho o ke eke i ko ʻ u inoa penei:
Moses Nakuaau,
Punaluu, Kau.
O ka mea i ike i keia eke me na pono a pau, e hoouna mai ma ke awa o Mahukono, Kohala, a e uku ia no e like me ka luhi, a i ole e hoouna leta mai mamua.
MOSES NAKUAAU
N. Kohala, Hawaii, Aug. 2, 1879.
OLELO HOOLAHA.
MAI keia la aku a mau aku, aole au e hookaa ana i kekahi aie i ho@le ia ma ko ʻ u inoa, ke ole he palapala ae mai ia ʻ u aku.
C. AKANA.
Alanui Nuuanu, Honolulu. Aug. 8, 1879
PAPA! PAPA!
NO
ALLEN & ROBINSON
UA WEHE AE NEI MAUA I
PA KUAI PAPA
MA
KA UWAPO O PAKAKA
Na Papa Ulaula o na ano a pau.
Na Papa Paina o na ano a pau.
Na Pili Hale Ulaula.
Na Pili Hale Keokeo.
Na Pepa Hoonani Hale,
Na Pepa Molina.
Na Pena a me na Aila Pena!
NA KUI O NA ANO A PA!.
NA PANI PUKA a me
NA PANI PUKA ANIANI.
NA PANI PUKA a me
NA OLEPELEPE.
NA LAKO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU!
@ EUAUA KA KE
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
O kei Makeke,
ALLEN & ROBINSON
Honolulu, @@@ 1879
OLELO HOOLAHA.
KE kahea ia aku nei na lala a pau o ka Hui Kuai Aina o Kahana, e hookaa koke mai i ko lakou auhau a piha p@@ no ka auhau he $60.25 pakahi. e hoomaka ana mai ka la e poka aku ai a hiki i ka la hope o Oct. o keia makahiki, ina e hookaa ole kekahi lala a mau lala paha i ko lakou auhau. a hala ka manawa i haiia maluna, ke pani nei makou i ka puka, aole o lakou kuleana i koe iloo o ka aina o Kahana. E lilo keia i olelo paa mai keia la aku.
G.W. KAMAKA NIAU,
Kahana, Koolauloa, Oahu. 925 2@
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau, owau o Kito o ka Ia Hamauleo, ke kahea aku nei au i na kanaka a pau e helo ae ma ko ʻ u hale hana Pahu Kupapau ma Waipio, apana o Ewa, a e loaa no malaila ka wa @i o na kino lepo e hoi ana i ka aoao mau o ka honua me ke kumukuai haahaa. a na ʻ u no ka lawe ana i kahi o ka mea i p@@@kia maloko oia apana.
KITO
Waipo, Ewa, Oahu. Aug 19, 1879. 915@@
LIO KEA! LIO KEA!
PATCHEN VERNON.
E KU ANA KEIA LIO KEA KAULANA no na Lio Wahine, no ka $20 o ke Kikina; $30 no ka hoolalo loa ana.
He moolelo kaulana loa ko keia lio iwaena o na lio holo o ka honua nei. O kona makuakane, oia no o GEORGE M. PATCHEN OPIO. a o kona makua o CASSIUS M. CLAY. a o kona makua o HENRY CLAY. O ka makuahine o PATCHEN VERNON. oia no ka lio wahine kaulana no ka holo kiau, o kona inoa o LADY VERNON, a o kona makuakane o ENGINEER, oia ka moopuna kane o ka lio kaulana MESSENGER mai EUROPA mai. Ua holo oia he hookahi mile iloko o 2 minute me 29 ½ sekona, a holo hou i oko o 2 minute me 30 ½ sekona, a holo hou no ike kolu o na holo ana. 2 minute me 28 ½ secona. a i ka eha o na holo ana, 2 minute me 32 sekona. O PATCHEN VERNON he hoahanau ia no OAKLAND MAID i lilo i ke kuai ia no ka $20,000; a he hoahanau no hoi ia no SAM PURDY i lilo i ke kuaiia ma ke kodala no ka $21,500.
O PATCHEN VERNON he makuakane ia no na lio mai@@ he nui wale e noho nei ma Kaleponi i keia wa. Ua ku ola noi na lio wahine malaila no ke $30 no ke KIkina, a he $76 no ka hoolalo ana, aka ke makemake nei kona ona i keia wa, hoohaahaa iho i ka oko i loaa ka pomaikai i na mea a pau.
Ma ka nana ana i ka moolelo a me na lawelawe ana o ka ohana o keia lio, he mea hiki ke hilinaiia, e ili mai ana me luna i kana poe keiki ke kaulana a me ka hanohano o kana welo. No na mea i koe, e ninau i kona on@.
H.J. AONEW ma Kulaokahua.
C.C. Coleman.
Amara a he Mea Hana Mekini,
Kapili Kapuai Hao Lio
A ME KA
Hana ana i na Kaa Lio, &c.,u
Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke la i
ke Alanui Papu.
OLELO HOOLAHA.
E MANAO ana o MR. CLAUS SPEECKLES o Kaleponi, e hana i auwai nui ma ka mokupuni o Maui; no ka hookahekahe wai maluna o na mea kanu. O ka mea a mau mea paha e makemake ana e eli i elima haneri kapuai a oi aku paha o keia auwai ma ka olelo aelike, a e oko ia aku no hoi no ka hana ma ka he@@@@ o na kapuai ka@ita, a i ole ia ma ka heluna o na kapuai loa o ka auwai i e @ia; ke noi ia ʻ ku nei lakou e ninau ia H. Seb@@@ler ma Haiku, Maui, a i ole ia William G. Irwin & Co., ma Honolulu a e loaa ia lakou na hoakaka kupono.
CLAUS SPEECKLES,
H. SCHUSSLER.
Hoolaha Hoopau Moraki.
MA keia, ke hoolaha ia aku nei, mamuli o kekahi mana kuai i ike ia @oko o kekahi palapala Moraki i kakania ma ka la 12 o Iun@@@@ 1878, i hanaia mawaena o Victoria A. Tell me Willaim Tell kana kane o ka aoao mua a me Peter Dalton o ka aoao elua, a i kakau kope ia ma ka Buke 63, ma na aoao 256, 257, a me 258, ma ke keena o ka Luna Kakau Kope ma Honolulu, i mea e hoopaa ai no ka hookaa ana no na dala eono haneri me kanalima lioko o na makahiki i elua mai ka la i kakauia ai. me ka oko hoopanee he umikumamalua keneta no ke dala no ka makahiki, e hookaa ana keia a me keia hapalua makahiki, ke mamao nei o Peter Dalton i oleloia, e hoopaa i ka Moraki. Penei na hoakaka ana no na waiwai ia: O keia apana aina a pau me na halo e ku ana, ma Honolulu i oleloia, ma ka aoao hikina o ke alanui Alii e pili pu ana me ka pa hale o Kapena Mik ma uka iho o ka Halewai, a me hoakaka pono ia kona mau palena maloko o kekahi palapala hoolilo i kakauia i ka la 9 o Aperila, 1978, mai ia W.A @@@@ ia Victoria Baniater, a i kakau kope ia ma ka Buke 42 aoao 186. Peter Dalton ka mea nona ka Moraki.
E.F. BICKERTON,
Lolo o ka mea @o@a ka Moraki.
Kakauia i keia ia 8 o Aug. 1879.