Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 2, 10 January 1880 — KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA: [ARTICLE]

KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA:

MOKUXA XV. fAIA i «neane ai e hiki mai ma Ue poo o ke u!a, ske aku la oia he umikumamalua j nua hooholo iio a oi e holo mai ana i ona j 3a. I Na ka iakou mau iaau īhe lolon 1 hoike mai i»ia be mau enemi laUou. ! Ak», pa-e hou mai la ka lto hooUna o kona mikua moneka, i ka pane ana mai, e ahai mama aku 1 ka lei gula e ka opio hopo ole. £ Lopu i ka opio hookano a e iawe rnai i ka iei hootlina o Denemaka, wahi a ka leo o ke aiīi Oeoemaka. ike iho la o Mahone he mea makehewa ia>a ka hooikaika ana e pakele maiwaena s.ka oka makolukoiu o rid powa ma ke a!a ana e h«"lo ne<. nolaila. hahu ae 1» kona alo a hooinli aku la i kona iio no ke kualapa knhoho o ke kuahiwi e waiho mai una mai«io ona ; aka, he mea ehaeha ioa no kona oaaa ka haaieie ana aku i kona makua Malakī e aio hookahi i na poino hc nui a konu mia enemi. Ike ahi Powa a me na 'iii Denemaka i p*ke}e aī. ua awiwi koke aku la lakoo il <lo o ke kahawai me ka iei gula ina ko lakou iima no ke awawa o Glen Mama. Da ike mua nn u« aln puuw.u eleeie nei e hooana mai ana o Beriana i kek-.hi puali kaoa noi ikaīka c lele kau.i »ku i.«ia maloko o kena pakaua, a i me;« e pale aku ai ia hoomakaukau kaua a kona enemi, un hoakoakoa ae la oia i kona poe kanaka kaua īkaika a pau a me na aiakai loea i mea e kokua ai iaia. Oiai o MaUki a nie kona poe kokua e maki mai an« ina ke aia no ka hoopahaoh<io ana ī ka pakaoa, ua awiwi koke ae ia ke alii Po«ra ame kona mau kokua i oi aku manina oka haeen no ke keakea ana m;>i,a me » hmna hookahi o na kanaka Leinster a me na Dfnemaka ma ke nwawa malalo e hoopnni ana i ka pakaua, ma ko iakou ala oo ka pakaua.

Maialo oia awawa ke koa opio Mahone nwlona o kona lio kaua maikii i holo haa-

beo aku ai, oiai kona mau enemi 1 oi aku oioioi o ke kaau mahope aku ona, me ka lakoa mau mea e koele ana ma ko lukou maa aoao. O k« kakou koa, be keiki kupa a lalawai OĪa noke aia mauna a me konn mau kikeekee a pau, a ua kanalua ole oia no ka holopoiioo k«na elele e lawe nei, no ka mea, ua hoki puni ae la ka pumehnna o ke koko i kona kino i ka hauoli no ka palekana o ka lei gala. £ kakauha auanei na olona o kuu lima e hooaoe i ka makakila m»luna o na kipoobiwi oookou.a eoki pahu pu hoi i ko oukou maa apabu kino a kaawale, wahi an.i, iai i 1 owili ae ai i kaua pahikaua maluna o konn poo a hahu mai la i ka poe e aluaiu uku ana mahope ona; aka. o k*i leo iaahia oka oUU Malaki i kauoha inai ai la'u, e luwe paaaho oie i keia waiwai inakamae i ka poho o kon lima, oia ka'u e hooko nei i ola o lielani a me ka Moi Beriana. Aiaiia, nana aku la oia imua, a halawai aka la kona ike ana me kekahi mea oaka mamua pono ona. Ke hookokoke mai nei eia popilikia imua wahi a Mahone iaia iho. £ia hou ae keia kaoo oka enemi malalo o'u. lna piha oka oiali Malaki a me Donala pu kekahi me a'u i keia wa, ina 1« ua h»ki ia makou ke a-a aka e paio pu me i«kou ; aka, eia ;«u i ka waha «Aa ole o ka holoholona he enemi, no lakoa na niho i hele a iena me na hana awa* hoa o ka iima koko.

| 1 Ueia wa, un ike koke mai la ka poe e I j alualu nei i ka kakou koa i ko lakou mau ' | hoahanau, i ka hoea ana aku ma ke awawa, ! I imua pono o ke ala o ke koa Mahone e holo ! i nei; nolaila, ua 010 ae la na leo hooho oka I enemi no ka hookoia o ko lakou mau manao maluna o ka opio Mahone, a pela no hoi i panai ia mai ai ia mau leo e ka poe malalo 0 ke awawa ; oiai lakou e kuupau mai ana 1 ka holo o ko lakou mau lio. I keia wa i kaohi mai ai ka kakou hiwahiwa i kona lio, a makaikai aku la kona mau lena īke ia lalo o ka pali kuhoho o ke kuahiwi, no ke au ana ina he ala kekahi e palekana ai oia mai kona mau enemi mai; aka, aole he puuhonua nona e pakele ai; aia ka make e waiho mai ana imua ona ina oia e lele ana me kona lio, a pela mamua a mahope ona kekahi make. Ma keia manawn, lohe aku la oia i ka haawi ana mai o ke alakai o ka enemi i ka oielo kauoha i kona mau kanako a pau, oiai lakou e hookokoke mai ana iaia mamua a mahope. E hopu i ke kipi ! E kaili i ka lei gula ! i ohi ai ka Moi Malamora ! Huli hou aku la ke koa Mahone ihope, a hoomaopopo iho la ia, he makehewa iaia ka hooikaika ana e paio aku i kona nla iwaena oko lakou nui. Huli aku la oia imua, a oia haawina hookahi no. He hehena ke kanaka e ho-io ana e koino kino aku iwaena o ka makolukolu o ko lakou nui ma keia ala ololi imua ona. I keia wa, pa-e hou mai la ka leo o ke alii Denemaka mahope ona ; ilalo me ke kanaka kolohe a e kupee iaia a paa ! E keakea i ke ala iaia ! wahi a ke alakai ona kanaka Leinster mamua ona i pane mai ai. Makaikai hou aku la ke koa opio Mahone ia lalo o ka pali, a pane kaukau iho la i kona iio, alaila, oniu ae la i kana pahikaua a hoolele aku la ) kona lio ilaln o ke awawa halaoa i na pohaku, a pane mai la : E. ola ka Moi Beriana ame Erina. Oka mea o oukou nana e lawe aku ika lei gula o Malaki mai o'u nka. e ukali inn oia ia'u ilalo o keia awawa. Ua ku hoomau iho la ua kanaka koa a pau o ka enemi me ka pili j>u oko lakou mau hanu ma la po. i ka ike ana i ka kakou kamneu e haawi ana ī.iia iho i mohai na na pohaku wini oi oit ala mauna. Pela i komo pu ai na alakai kaulana o na Denemaka iiio k i pWihua i ka kakou koa. Hoolono malie aku la lakou i na mapuna leo wiwo ole i hoopuka ia e kona mau lehelehe, a pili hoi ko lakou mau hanu a pau, 1 kn ike mai iaia i ka oili pulelo ana aku mai kahi ana e ku ana a ilalo o ke awawa. E weluwelu liilii ana oia, wahi a ka leo o ke 'ln Denernaka i pa e mai ai mai luna mai o ka pali. Ua hehena m ka opio, wahi a ke alakai o ka poe Leinster. Ona mana lani wale no . ke hiki e hoopakele iaia. 1 keia wa i hooho like ue ai na enemi mai • o a o. uka, aole he mea hookahi iwaena o • lakou i aa e lele )>u aku mahope o ka opio a i kohi aku i kona mniuu o ka lokoino iloko o kona kino. i J[ ka kakou koa i haule aku ai ilalo, ua r lohe ia aku la kona leo i ka pane hoino ann } inai i kona mau enemi, oiai oia e pukui n»alie i ana i ke kaula kaohi o kona lio me kona

mau liina kakauha. Ike aku la lakou iaia me kona lio e lehni

ana mai kekahi lae polmku n i kekahi me he keiki kao holo la, a hiki i kona haule ana aku ilalo hlo o ke awawa. He hnna ku i ka wiwo ole kela, wahi a ke 'lii Denemaka i pane mai ai. He hana ku i ka mana, uole oia i weluwelu liiln, wahi

a ke alakai o ka poe Leinster. E holo e imi iaia, wahi a ke Denemaka. Pane m:n la ke Uaeae.i Leinster, e halaw.ii aku na aiuknu rne ia maloko o ke awawa, iaia i hoohuli ae ai i kona iio a holo aku la

ilalo o ke ala mauna. E hoihoi mai 1 ka lei gula mai ku lima mai oka opio pakaha wale, e Sir Naita, wahi a ke Penemaka, a na ko kakou Haku nui o ka Aknu e hoopomaikai mai ia oe me na inakana ame na mahalo ana he nui. Aia he mau uluaoa ana ma ka pakaua i keia manawa. He alii lrelani nona ka inoa i kapaia o Malaki, ua hoouka ae la oia a iawe ae la i ka pakaua o na Denemaka. OiV]aluki! wahi a ke alakai oka poe Leinster. Alaila, ua haliu kue mai ia kakou ke koa lrelani kaulana. E awiwi hope ae au e halawai pu me keid koa lrelani kaulana, wahi a ke Denemaka, oiai o oe e Sir Naita, e awiwi aku i loaa ke kanaka inahuka. E malama ia oe īho, e Sir Denemaka, na Muluki ī hooliaaha na koa kaulana i wae ia o ka akau i na ia i hala. A peia mau aku auanei, i pa-e mai ai ke knhi leo moakaka mai lalo mai o ke ala inauna. E ola o Erina! A īlalo me na Denemaka a qie na o kp kipj.

j 1 keia wa i hoea mai ai ke koa aiwaiwa | Malaki, me Donala ma kona aoao a me na | kanaka De!akasiana mawaena aku o ka poe i e hahai ana ia Mahon^. j Ma keia wahi i hookiwikiwi aku ai o Donala 1 ka maka o kana pahikaua ma ka akau a me ka hema, me ka puana ana, e ola mau loa o Malaki. E ola ka Moi Beriana, a e make kona mau. enemi, i hooho like mai 91 na Oelakasiana. E kupaa a e hookahua paa i ko oukou kulana e na kanaka Leinster, wahi a ko lakou alakai. A pahola ae la ka leo kahea kaua 0 ka o-le a na koa Denemaka, ia wa i haaieie ae ai ko lakou alakai i na kui 1 ka opi aoao o kona lio a holo aku la ma kahi ala ololi e halawai pu me ke koa kamaeu 0 Irelani. Aka, me hookahi hauna pahikaua a ke kamaeu Malaki, haule aku la ke alakai Denemaka mai kona lio īho a i ka honua me ka hoaikane pu ia e na palapu kukonukonū 0 ka eha. Imua aku e na Delakasiana wiwo ole, wahi a ke koa Malaki, iaia i haliu aku ai i ke 'lii Leinster. Pane mai la hoi 0 Donala, e alualu aku i ka enemi a kaa ma kela aoao 0 ke awaawa. E Malaki, ke koa o na koa, wahi a ke alakai 0 ka poe Lemster, iaia e pale pahikaua pu ana ine ua kamaeu moneka noho waokele mehameha la 0 ka ululaau; aole au i manao e hapai kue aku i ko'u lima e paio pu me oe, aka, oiai, 0 ko'u haku he enemi ia no Beriana, nolaila, malalo au ona a A he hoa'loha au no Beriana, wahi a Malaki, a ke paio pu n6i au me ia i ke Denemaka hookano, nolaila, e ola loihi ka Moi Beriana. E ola loihi ka Moi Beriana ! i kupinai mai ai na leo he hanen mai laio mai 0 ke awawa. Eia ke alii Mukada ke kokua ! E ola ! e ola ! i hooho like mai ai na Delakasiana, i ko lakou lohe ana i ka leo kala kaua. Ke hele mai nei ke koa Mukada e hoopakele. Ma ke poo o ke ala mauna he mau h«neri 0 nn puali knua ikaika 0 ka Moi Beriana malalo 0 ke alakai ana a Mukada. la wa 1 pane mai ai ke alakai ona kanuka Leinster, ua hapa ko'kakou nui i ko lakou, nolaila, e hooikaika 1 ko oukou ala i hiki i ka pakaua. luiua aku no ka hanohano o Enna ! wahi ake 'lii Mukada. Nowai la keia leo a'u e lohe nei iloko oka hahana oke kaua 7 Ma kuu ola ana, 0 ka leo ia 0 ka mopeka Malaki. E m »halo ia oe e ke 'lii, ka hoa'loha o na kaun he nui, wahi a ke koa moneka i pane inai ai, laia i holo mai ai e lulu lima ia Mukada. E Maluki ka wiwo ole, wahi a Mukada. ua hiki mai nei anei au i ka wa e kokua ai la oe ? Ua ike au i ka anai ikaika ann 0 ka enemi maluna ou, a me ka weU o na ahi a ke kaua. E ke alii, ua auhee aku ko kakou mau | eneini i keia wa, a ua holo aku lakou no ka ] pakaua. I E alualu aku kakou ia lakou, wahi a Mukada. E Malaki, ua lilo aku ka lei gula mai ia'u aku, na na ilio 1 lawe aku, a ua hai ia mai ia'u, ua imi aku lakou 1 ko (akou puuhonua ma 0 ke alii Powa la. E hoihoi hou mai no au ia lei, a 1 ole e hoolaumania aku no kakou i ko lakou pakaua a like me ka ili honua. Aole i pau.