Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 45, 6 November 1880 — MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI. KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA.-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c. [ARTICLE]

MOOLELO O NA LA O KA Haku Visakauna Nelekona, KE DUKE O BERONETI.

KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA.-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c.

E£ £AHLA KAUA MA KOPENAHEOENA }ka makaukau aiu o keia leu «oo nui, pii raai 1» ua 3el*kona nei iluna o ka oneki, tae kona mx.ua o, ua kau ae la ka Alihikaua > ketafat hot ilona no m aumoku, aka, iloko V * mau minute pekole ano e ku ana ma ka aoie no oia i ike aku i kekahi hoailoo« « * ano, nolaila, ua kauoha koke ae la ua Neiekoaa nei i kon& waapa e kuu ilalo o ke kii. a hoouoa aku U oi« i konu Lutanela £ieie. e lawe i kan» leta iuiua oka Alihi k«oa Sir Haida Pnka. U» la«e aku la ka Lulanela Elele i keia ieta a kilu iinua o ka Alihikaua inalun» o ioo» moko Adimarala Ladann,a i ka uiaiM* *» « ike ai o keia Alihikauu ina uianao v ke,« iru. he mea e ke kahaha o kona no'nae uo na oieio ikaika i kukau ponoi i« e keia kinaki koa nui wale. No ku ineit o ua wWo ana e like me keia keano.ua Uwe mai ia ua Aiihikaua nei in men. u knu aku i» i ka ioo* ouikai o ka Haku Nelekoua mo *a papa ekahi o na hewa uhaki kanawai kf»ua ma»M ktefcit loa.

*• He «ihaki kaniwai oiaio keia, " wahi a ka Alihikaua Sir Haidt iaia iho, " a he hou••hiwaha maopopo ana hui iq'u a me ke kaiaoa kahi a'a e ka nei. Aka, o kana (NeJfkooa) mau huakai lanakila i hoouka ai me o» aumoku Faram ma ke kahua kaua o ka Niile, & i§ mea i hapai ae i konu inoa m» ke kulana kiekie o na aumoku kau» o Eaeiaii O k«M mau huakai lanakila ma a« kahakai o ltalia. na ia mea i hoike ae i ke ano o heia kanaka —he kanaka uhaki ka* Aa«ai pinepine keia. hoolilo aku oia \ oa kaoawai i ase« oie—a o k«na niea e olelo ai—ua iiio ui he kanawai no keia knnaka. oka Hako Kita ko ke Kaiwaenahonua, a £vao koke Kaf Akau nei, fce hele nei ket* kanaka imoa o kona Alihikaua tne ka aaae i piha i ka hookiakie. " O keia mau olelo inaiaa a ka Alihikaua saa o keia ieU la oo Nelekona, na la mea i fea&e ae itu iho no kona hawawa a me ka o kana aiakai ana. He hewa nui keia ao Neiekooa īoa e lawe la aoa oia imua « kekahi Aha Hookolokolo K«ua Moana. O kooa hoowahawaha ana i keia Alihikaua m kana oaaa hana. ua iike ia me konu hoo■nahawmha ana »ku i ke aupuni o Enelani. ke aopoai • Enelaai i haawi uiai i ka faaaobaoo i oa aln a me na koa—a ua ke aapoai 00 hoi i h»awi ma» ī kan»wai uo la> koa, i «alahia ai a i hooko pono ia hoi ni kaooha a ke kanaka ma ke kulana kiekie. Aka. aa olelo ia hot iloko o na Kaoawa» Ka•a maoM.aole i hoahewa la o Nelekona no kooa oh«ki kanmwai aoa tna kauoh» aka Hak» KiU ma ke Kaiwaenahonua, a he naa ao hoi e hoahewa ole ia ai t>» kekahi aaaaka uaa i k»a iaia ka lanakiU iloko o k«aa ahaki Kaoawai aoa, ma o ko Nelekona kakaa ana aku i na manaolana maikai imoa • keia Alihikaua. Heaha ka haoa a keia Alihikau* e hana ai! £ hoohlo aoei oia i keia leta a Nelekona » haalala ai i maa kahikuhi nana • houwaha«rahi saī aī? Ua oīa e hana pela, he mea ia mm • h|pyyiy ioa aaa \ kom kuiaoa ka hiiahila No ka mea, ke waiho Qti

— no ns kaaoha iaia mai ke nupuoi mai o Enelani. p olelo ana—•» Ina i koe la na pono o Enelani raa kona ano iho—he mana nui no Europa, ua makemake ia na moku malalo o keia Alihikaua, e hoike koke aka oia ike kuiana keikikaoe o Enelani." A hiki enai iloko o keia la, ua hooko anei keia Alihikaua i feeia mau kaaoha ? Aole. 0 ka lohi I 0 k*na tnau hoolala ana a me kona hilinai ! kuhihewa i ka ikaika o oa aumoku o ka ' Akau, ma ia mau kumu ua Nelekona nei i mooao ai, he hiki loa iaia ke kae aku ī keia Alihikaua mao kona hooko o(e ana i na ' kauoha mai kona aupuni mai no ka uhaki ; Kanawai. ] Ma ka auwina la o ua ia nei, kau ae la j jka Alihikaua Sir Haida i kana hae kahea ; hoailona ī na alakai pakahi o na aumoku, a j hui ae la kela a me keia maluna o ka moku ' 'o ka Alihikaua. Aole he mau manao ano j ; nui i hana ia. aka, no keia letn wale no a , j Nelekona i kakau ai, nolaila i makemake ai ! j keia Alihikaua e kamailio pu oia me ke koa 1 hiena o ka Naiie ma keia haon, nolaila, ku { mai la ka Alihikaua a ninau pokole mai la ! i la Nelekona iinua o keia anaina, i keia inau | 1 huaolelo ano nui penei: ! E manao anei oe." wahi a ka Alihikaua, | i" e hiki i ka hanohano o kekahi kanaka e | , luwe i keia mau aumoku maloko aku nei o • keia Kowa imua o ke kahua hoopaapaa aupuni ma Kopenahegena? " la manawa i ku ae ni ua iN'elekona nei iluna a alawa aku la ; i ka Alihikaua me ka pane aria aku i keia mau olelo: " Ae. e ku'u hoaloha," wahi ana, i " ak'a, o ka lohi a me ka hookaulua ia o ke-

| la mau aumoku, oia auanei ke kumu e loaa ole ai no ko kakou lnnakila. He mea hilabila no keia mau numoku ina aole e hooko Uoke ia keia mau hoopnapaa aupuni iloko o ka hookahe koko, u he mea hoi ia e olelo ia mai ai e kekahi mau aupuni e aku, aole ke i aupuni o Eneiani i komo iloko ona hooponnpono aupuni ana me na mana nui o Europa, a he mea hoi ia e hoohaahaa ana i kona inoa kaulana—aole knkou i ku maluna o ke kahua keikikane a me ke koa. E hoohana ia keia mau aumoku e pono ai n me na koa maiuna iho o lakou, i hoi ai ke po!io o ko kakou uupuni no na tiusani ona dala i hoolilo ia no keia hana. A ina kakou e komo io iloko o ka la hauoli o ka hooili kaua, alaila, he hauwi ana aku ia i ke knnaka i amo i na ehaeha o ke kaua ma na wnhi i hakakaka, a nana e ku in kulana ma ke alakni ana ) keia mau aumoku, a ma o un kanaka la hoi, e lona ai i ko kakou aupuni kn hanohnno o ka lanakila a tne ka malu- | hia. Ma ka hoomaikai ana oku ia oe e ku'u 1 houloha ma kem kainailio ana, ke noi aku nei au ia oe. ua aa au e Inwe i kn hanohano 0 ko kakou nupuni mnlnko aku nei o keia i Kown,a nn'u keia mau aumoku e pailata aku no ke kahua hoopaapna aupuni ma Kopennhegena. No ka mea, aole e loua ka nohonna maikai i ko kakou ama, ina eia no iniiei ka ikaika kohi i wniho wale ai tna ka> hi aole i makemake ia. 0 kn enaluhia ka iiipn i makeniake ia e loaa ī ko kakou aupuni i kem la ! ina oia ka inea i mnkemake īa 1 keia h«ra, alaila. ke olelo nei au—aole e

loaa ka maluhia no ka pono o kekahi aupuni ma kekahi ano e ae, aka, aia wale no iuiua o nekahi kahua kaua nui weliweli e lonn ai ku mnluhia, ka iumohano » me ke kuokoa. inalnlo o ke nlnkai ana a na manoo* lana īnaikai." O kein mau olelo a Neiekonn imua o ka Alihiknua, he hoike «na in i kona kue inaopopo loa ana no keia mau hana hoolohilohi a kein Alihikaua. Un awih ii ka inaina a me k i hilahila, aka, he mea hiki ole nae iaia ke hoikp ne i kein ni»n hniia. 0 ka Haku Nelekona. ua lawe ae nei om i ke kulana kiekie, me he mea In. nia oia ma ke kulana he Alihikaua no keia mau amnoku, aka, na kei» mau han* ana nae a u» Nelekona nei pela, na la mea hookahi i hapai ae » kona īnoa ma ka papa ekahi o na kanaka koa holo moana kauUna loa o ke ao nei, ma kona hoolilo ana aku i na «umoku o D=nemnka i mea ole imua o kona alo iloko o na hora pokole lo», i kona wa i alakai *i i na moku he 15 wale no ma ke kihua kaua o Kopenahegena. Ma ka hora 3 o ke ahiahi, ua hookuu aku ta ka Ahhikaua Sir Haida i keia hata»ai kaoa moana. me kona manao. he mea pono nooa e hooko koke i ka manai» o keia kaoaka, i ole ai oia e hoohilahiia ia mai he Alihi* kaua makau wale a me ka hawawa. Ma keia wahi o ko kakou mooleio e oa makamaka, e hoopau ai au i ua kaaiailio loihi ana o keia ano, n e heluhelu hoi kakou ma keia wahi ako me ke akahele no ke ka hua kaua o Kopenanegena. Ma ke kakahiaka o ka ta 27 o Maraki, po ha mai la ka ta me kona nani nui maluna o ka aina o Europa. noho m»t ia hoi na aumoku fieritaaia me he oaeoao la iloko o ke ai, a hoopu inai la hoi ka papo oene* maka e Koronabttga me ke kiai ana mai i oa aumoku me he popoki ia, ma ka horaO o ua

kakahiaki oei, baoons akn la ka Alihikaw Nui Sir Haida Paka i kooa Latanela Elele, | e iawe i kana leta kaaa ame ka hae okā ianakila imua o ka papu o Korooebug«, me ! ka oinau ana o keia leta—"laa be mea hiki! i keia papu ke ae mai i oa aamokn Berita* oia, e komo aku ma ke kowa oka Beiatika, no ke kahua hoopaapaa aupuai ma Kopena* gena me ka maluhia." AoU i pau.