Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 18, 5 May 1883 — Page 1

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Nathalie Coelho Da Silva
This work is dedicated to:  No 'Ike Ku'oko'a Volonteers ! Uluwehi-Noelani

 Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXII, HELU 18.    POAONO, MEI 5, 1883.   NA HELU A PAU 1118

 

NA HOOLAHA KUMAU. MAIKAI KA HOI  KA PAPA , A ME KA LAAU O KOU HALE . NOHEA LA ? KAI NO HOI NO KAHI O WAILA MA.

 

Nana aku no hoi ia la ohi ka Io o ka laau o Makawao, i ka ua mea hoi o ka nani.

 

NA PAPA! NA PAPA!

 

A ME Na Pono Kukulu Hale O na Ano no a Pau. AIA MA KE KIHI O NA ALANUI  Papa me Moiwahine, HONOLULU. Malaila e loaa ai e like me ka makemake no ke KUMUKUAI MAKEPONO LOA.

 

PAPA ! PAPA! PAPA!

 

NA PAPA HULUHULU, NA PAPA MANOANOA, NA PAPA I KAHIIA, NA PAPA KEPA, PAPA HOLE KEOKEO, PAPA HOLE ULAULA.

 

Na Laau, Na Laau,

 

NA KUA, NA KAOLA, NA AAHO, NA MOLINA, NA PEAPEA. PINE HULUHULU, PINE I KAHIIA.

 

NA PAPA A ME NA LAAU ULAULA,

 

PILI ULAULA, PILI KEOKEO, PANI PUKA, PUKA ANIANI, PANI PUKA ANIANI, PUKA OLEPELEPE.

PENA

O NA ANO A PAU, Hulu Pena mai ka liilii a ke nui,  Aila Pena, Aila Hoomaloo, Waniti, Pate,

 

Na Lako o kela a me keia Ano.

 

NA AMI PUKA HALE,  NA AMI PUKA PA, ANIANI

 

PEPA HALE A ME NA LIHILIHI,

E loaa no malaila.

 

PAAKAI HELU I, O KAKAAKO ME PUULOA.

 

No ke Dala Kuike e loaa no na mea a pau i haiia ae la no ke Kumukuai Emi Loa. O na Kauaha mai Hawaii a Niihau, e loaa aku no me ka hooko pololeila. E kipa nui ilaila i ike i ka oiaio.    905 @

 

NA HOOLAHA KUMAU.

PAPA! PAPA! NO ALLEN & ROBINSON

 

Ua wehe ae ne m@ PA KUAI PAPA, MA Ka U@apo o Pakaka.

 

Na Papa Ulaula o na ano a pau, Na Papa Paina o na ano a pau, Na Pili Hale Ulaula, Na Pili Hale Keokeo, Na Pepa Molina, Na Pepa Hoonani Hale.

 

Na Pena a me na Aila Pena !

 

Na kui o na ano a pau. Na Pani Puka a me Na Pani Puka Aniani, Na Pani Puka a me Na Olepelepe.

 

NA LAKO KUKULU HALE O NA ANO A PAU !

E kuaiia ma KE KUMUKUAI HAAHAA LOA O keia Makeke.

 

PAPA ! PAPA ! AIA MA KAHI O LEWERS & COOKE,

 

( O LUI MA) ma ke kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi. E loaa ai na PAPA NOU AIKI. o kela a me keia ano.

 

Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu Ku, A me na Papa Moe nui loa

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau.

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau, Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami o na ano a pau, Na Aila Pena, o kela me keia ano Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale, Na Aila e ae o na ano a pau.

 

NA WAI VANIKI A ME NA WAI HOOHINUHINU NANI ! O NA ANO A PAU LOA. NA BALAKI ANO NUI WALE.

 

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a pau, ua makaukau keia mau Makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana NO KA UKU HAAHAA LOA . E like me ka mea e holo ana mawaena o Laua a me ka MEA KUAI. E Hele mai ! E na Makamaka !! A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu a me ka maikai.

 

NA WAIWAI HOU LOA O NA ANO A PAU.

E LOAA NO MA NA HALEKUAI O WALAKAUKI MA! MA ALANUI Papu, Moi a me Moiwahine OIA HOI :

Na Noho Lio hou loa o na ano a pau, Na Palule Keokeo, Huluhulu, o na ano a pau, Na Pio Ahinahina Pelekane hou loa o na ano a pau, Na Pena Kukaepele.

Na Kopa Bulu. Na Lole o na Wahine o na ano a pau. Na Pahu Aila Mahu maikai loa. Na Silika, Pahoehoe, o na ano a pau. Kihei o na ano a pau.

HAINAKA LAU NUNUI SILIKA O NA ANO A PAU.

He nui aku no i koe, ke pika pono na K@luma o ka pepa, ina e huai pau ia aku @

Eia hou ae a hoea mai i keia mau la iho he Lako Waiwai hou loa o na ano a pau, a he lako hou loa i wae pono ia e J. T. WATERHOUSE, Jr, ma Enelani, a he mau waiwai hoi i kupono loa no ko kakou mau kaiaulu. Nolaila, e eleu mai e na makamaka a me na hoa’loha e hoonuu i keia mau lako waiwai hou loa.    1076 3m

 

NO HORASA GREELEY.

 

Ua hoike ae kekahi mea kakau o kekahi nupepa o Kapalakiko i ke ano a me ke kulana, a me na hiohiona ano e o keia kanaka kaulana, mai kekahi poe kaulana e ae, a penei kana i hoike ai:

Mawaena o na mea kakau manao o ka nupepa Tribune, e ike no kakou ia Horasa Greelay ponoi, he kanaka akamai ano e: ma kona mau nanaina e ikeia ai kona kulana naauao kaulana ma kana oihana. He lunahooponopono oia maluna o na lunahooponopono a pau o ka nupepa i hoikeia maluna. Ua loaa iaia ka ike naauao i oi ae a i like ole, a i ano e loa mai kekahi poe ike naauao a kaulana e ae. O kekahi mea ano e iaia, oia no kona hele ana ma ko ano molowa hoihoi ole, a i kona wa e komo aku ai iloko o kona keena hana, e ikeia no, ua hela a piha pono kona mau ekeeke kuka me na nupepa o kela a me keia ano. Ke halawai oia me kekahi mea o ka halepai, aole oia e kamailio mai a loihi, a e hele pololei aku no oia a i kona pakaukau kakau. He ano e no hoi kona noho ana ma ka pakaukau; e noho pololei ana oia iluna, aohe he kulou imua- he haahaa loa kona noho a he kiekie kona pakaukau, a i kona wa e noho kakau ai, e iliwai like ana kona ihu me ka pakaukau a me kona mau lima, a me ia kulana oia e noke ai i ke kakau, kakau, kakau, a hiki i ka wa e maloeloe a loaa onioni ole ae kona lima.

E paa ana iaia ka aoao eha o ke kalana kakau nui me ka pili o ke kakau ana iloko o umikumamalima wale no minute, a ke paa ia mau aoao eha, aole ona hoomaopopo no kahi kupono e waiho ai i maluhia, aka, kiola wale aku no oia iluna o ka papahele a na kekahi mea e ae e houluulu.  Ua oleloia o kana kope kakau ka ino loa o ke kakau lima a puni ka honua ma keia mea o ka maopopo ole. O kekahi mea ano e iaia, oia no kona kuai ana i kona manawa hana. Ina he makamaka a malihini paha e ake ana e kamailio pu me ia, ma kekahi manawa hora paha o kekahi la i hooholo like ia, a i kona wa e komo aku ai iloko o kona keena a e kakau ana oia, alaila aole oia e ea ae ana iluna a kamailio he alo a he alo, aka, e mau ana no ke kulou o kona poo ilalo me ka mau no o ke kakau ana, me ke mau no nae o ke kamailio o ka waha; a ke ike oia ua hoouluhua loa aku kau mau kamailio ana iaia, alaila, e kuai mai ana oia no ke koena manawa o kou wa kamailio pu me ia, a e kipakuia mai no oe mai kona keena aku.

O kona ike nui palahalaha a hohonu ma ka haku manao ana, ua oleloia ua hiki iaia ke haku i na manao e hiki ai ke hoopiha i na kolamu he 92 o ka nupepa ana e noho lunahooponopono nui ana, no ka puka hookahi ana i ka pule, a no ia hana a na ua hoowahawahaia oia e kekahi poe kakau manao e ae o ua pepa la, a no ia kumu ua imihala lakou i wahi e hoopauia ai kona noho lunahooponopono no ua pepa la. Ua ko nae ia manao lili o keia poe, no ka mea mahope iho o kona haule ana ma kona wa ia i hoikaika ai no ka holo balota Peresidena no Amerika Hui, ua haawiia he olelo kauoha i ka luna nui o ka halepai e i ana e hoopauia kona noho ana ma ke ano lunahooponopono nui, a o kana olelo hope loa i pane aku ai i ka luna nui mahope iho o ka hoike ia ana aku o ke kauoha kipaku. “ O keia anei ko’u hoomaikai ?  E Goodbye e Tome, (oia ka inoa o ua luna nui la) ma keia mua iho a mau loa aku, aole loa e hoopouliia e ko’u aka na pani ipuka o ka halepai nupepa Tribune.” Ua ko no ia manao ona, no ka mea he elua pule mahope iho o keia kukai kamailio maluna, ua make aku la oia, ma ka la 8 o ka mahina o Novemaba o ka makahiki 1872.

NO KA EKALESIA O HAILI, HILO.

 

Ke hoikeia aku nei keia mea hou, a na kela a me keia mea o oukou e ike a e koho iho me ka oiaio.

Ua kohoia o Rev. J. S. Kalana i kokua no ka Makua Rev. T. Koana, no ka hele ana ma na apana e paipai i ka poe palaka a hiamoe, ma na mea e pili ana i ke aupuni Uhane. Make aku nei ka Makua T. Koana, koe iho nei o Kalana ma ia ano mau no; aka, ua lilo iaia ka haiolelo ma na wa a pau oiai ka ekalesia e noho kahu Makua ole ana. Nolaiia, hooikaika iho nei kela e paipai, ma ka hele ana e kaapuni i keia ekalesia nui a palahalaha, e koho iaia i kahu Makua no Haili; ma keia hele ana e paipai, ua loaa iaia he kanaka koa loa a wiwo ole no ka hooikaika ana e lilo o Re@ J. S. Kalana i kahu no Haili; ua lilo o kanaka koa ma kona aoao i mea paipai, ua loaa 3 ana hooili kaua ana, me ke ake e loaa he lanakila, eia nae, he 3 manawa o ka haule pio ana.  

Eia ka Papa Kuhikuhi : I ka wa i noho iho nei ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina nei, ua waihoia mai he palapala hoopii i kakau inoa ia e 200 inoa a oi aku, e noi ana he kupono o Rev. J. S. Kalana e lilo i kahu no Haili. Ua waihoia ua palapala hoopii la ma ka lima o na komite. I kekahi la mai @a heluhelu mai o Rev. A. O. Polepe i ka palapala hoike a ke komite, penei : Ua nana pono makou na komite me ke akahele loa i keia palapala hoopii e noi ana i kahu, a ua loaa he mea na makou e kanalua loa ai. 1 He mau hoahanau Kakolika. 2 He mau hoahanau mai na ekalesia e mai. 3 He poe huikau o ka noho ana ma ka ekalesia, aole he ano maopopo. 4 He poe aole i komo i ka hoahanau; me keia mau ano, aole i pono keia palapala . O keia iho la ka hooili kaua 1 ana, a haule pio.

Ka manawa 2 o ka hooili kaua ana. Ma ka Poakahi, Aperila 16, ua noho mai na hoahanau a me na luna o ka ekalesia e like me ka mea i kukalaia ma ke Sabati la 15. Ua hele akoakoa mai na mea a pau no ke koho ana i kahunapule, ma ka hora 10 A. M. ua kahea ia aku o Rev. J. H. Pahio, e hele mai ma ia halawai e noho Luna Hoomalu; i ka akoakoa pono ana mai o na mea a pau mamua o ka hookahua ana o ka halawai, ua ninau mai o Hon. J. Nawahi, heaha ke kumuhana no keia halawai ? Ua hoike mai o Rev. J. H. Pahio, ua leta ia ae au e kekahi komite o keia ekalesia o Haili, e hele mai e noho Luna Hoomalu no ke koho ana i kahunapule. Ua hoakaka mai o J. Nawahi e like me ka @nao o ka Buke Hooponopono Ekalesia malalo o ka Ahahui o Hawaii. Ma keia hoakaka loihi ana, ua pono ole keia kahea ana, ua hookapae i ka rula o ia Buke Hooponopono Ekalesia i aponoia e ka Ahahui Nui o ko Hawaii Pae Aina, a pela i lilo ai keia halawai i mea ole, a haule pio hou- alua manawa o ka haule pio ana.

Ka manawa 3 o ka hooili kaua ana. Ma ke Sabati la 22 , ku mai la no ua alihikaua hiena la a kukala mai la, ma ka la 23, e akoakoa mai na mea a pau o keia ekalesia ma Haili nei, ma ka hora 10 ½ A.M. no ke koho hou ana i kahunapule.

Ma ka Poakahi ae, Aperila 23, hora 10 ½ A.M. Ua akoakoa mai na hoahanau me na luna o ka ekalesia ; a ua kohoia o J. M. Kualii i Luna Hoomalu, a o Eleneke i Kauauolelo; i ka hapai hou ia ana o keia kumuhana mua no, ua lilo i mea kuia loa no kekahi mau hoahanau a me kekahi mau luna, a hoomaka aku la ko lakou mau leo pii aku i ka lapa manu ole, me ka ikaika, a me ka hahana, a uluaoa ae la ko ka hale a pau me na leo paapaaina, a pela i lilo wale ai keia halawai ana i mea ole, a haule pio hou, o ke 3 ia o ka haule pio ana. Ekolu hooili kaua ana, me ka manao no e lanakila, ekolu no hoi haule pio ana, a hu hewa ke alakai ana a ua alihikaua hiena la. Hookahi i koe, pau kauna o ka hooikaika ana e loaa aku ka lanakila, malia, oia paha ka wa e lanakila ai, a kau aku i ke aki.      E. P. HOAAI.

 

NA NUHOU O KALAWAO.

 

Piha kuliu mai nei o Kalawao nei i keia mau la i ke samano, a o ka ia ia a na mai lepera e hoomanawanui nei i ka awaawa; no ka ike paha o W. M. Kipikona, ke inu nei na mai lepera i ka laau a Kauka Pika, hoouna mai nei kela i ke samano i pehu mai na mai lepera a make koke aku; ( @, aloha lahui io no o W. M. K a kahi Elele e painuu nei.) Ua emi ke kumukuai o na paiai, he 40 keneta no 21 paona, alole hoi pela i kela mau malama i kaa hope aku la, he 50 keneta no 21 paona.

Piha kulikuli ko makou mau pepeiao i ke kakani o ka uliuli a na opio e hoomahui nei, a ma o ka hope luna nui ka makou leo paipai, e papa ikaika ia i kela mea hanakuli, a e kono aku ia lakou e hoomahui i na hana pono.

Ma ka la 23 o keia malama e nee nei, ua kahuli iho la ka waapa o Pelekunu ma kahi e kokoke ana i Okala me na paiai he elua haneri, a he eono wale no mau paiai i loaa mai ia lakou mai ka heluna nui i hoikeia maluna, aohe nae he ola i poino; a ma ia la no, ua haule iho la o Jon Kahaulelio a me Kalawela i ka lio, a o Kalawela kai loaa i na palapu, a ke waiho nei oia me ka ehaeha.  James K. AWIHI.

 

LUNALILO HOME.

 

I ke Sabati i hala ua malamaia he anaina haipule me na manao paipai kupono ma ka Home Lunalilo: ua maikai na hana i hanaia a maluna o ka luna nui kekahi mahalo: ua eleu oia ma ka hookipa ana aku i na malihini ua eleu pu no hoi ma ka paipai ana i ka poe o oloko oia Home nani. Ua akoakoa makou ma kekahi rumi akea i hoolakoia no ke kupono i ka hoonani ana i ke alii kiekie o ka lani: iwaena o ka heluna nui o keia anaina haipule, he 8 kane a he 2 wahine. O ka poe i manaoia he ilihune i ka wa i waho nei, aka komo lakou ia Home, i ka ike maka aku he poe e ai ana me ka maikai aohe mea nana e keakea, ua hiki no ke olelo ia ae ua lawa paha kekahi nani i ka Home o kahi poe haole i ike ia he kuonoono a ua oi e wale aku no ka nani i hoolakoia no ka poe e noho mai la iloko o ka Home Lunalilo. Eia no hea mai keia nani ? Ua oleloia no ka lokomaikai o Lunalilo, pela io no ma ko kakou ike maka ana aku, aka ma kekahi noonoo e ae, oia kekahi hua o ka laau i kanuia e Pinamu ma, ua oleloia ma ka ko lakou hua e ike ia ai : eia hou no he kauoha, e aloha i ka poe ilihune: alaila ua waiho mua ke kauoha a me na olelo hoolana eia wale no ka mahalo no ke alii Lunalilo ua hooko ponoia keia kauona a me na olelo hoolana a ko kakou Haku e ke alii Lunalilo a e manao ae kakou , o na hana i hanaia me keia ke ano, oia ka i oleloia he mau hana aloha a malamalama a he hana a ke Akua Mana Loa. O kekahi mea nani ke nana aku o na kahu waiwai a me ka luna nui, he poe hoopono a hoopololei a he haipule oiaio kupono ke noho e hooponopono no keia hana aloha. E hoonaniia ke Akua Mana Loa.    J.N. 

 

KELA ME KEIA, HONOLULU.

 

Iloko o ke kau-hau o ka makahiki 1857, ua pahola iho he ino nui ma na poai o keia mau paeaina, oia kela makani kupueu i maaia ma ka inoa “ Kona.” He elua manawa i keia ai ua makani ino la iloko o ka mahina o Feberuari, a hookahi iloko o ka mahina o Aperila, i pakui puia me ka ua a me ke kahe nui ana o na wai o na kahawai me ka hoopoino nui ana i na uwapo, Alahaka a me kekahi mau waiwai e ae.

Ma ka la 22 o Feberuari o ia makahiki no i malamaia ka hanohano o ka la hanau o Keoki Wasinetona e na puuwai Amerika ma ke kulanakauhale, me ka hauoli nui. O na hoomanao ana o ia la iloko o na makahiki i hala ae nei, ua oi ae ia mamua o na hoomanao ana o keia mau la.

 

Ma ka la 28 o ia mahina a ia makahiki no i make ai o Z. P. Kaumaea, ka lunamakaainana i kokoia e ko Lahaina poe. Ua oleloia he leo kona i hiki ke loheia he hookahi mile ka mamao, a he kanaka kupaa ma ka pono o ka aoao o na makaainana.

 

Iloko no o ia mahina i loheia mai ai ka lono no ka ili a nohaha ka moku kuna Vacquero, oiaio ma kona ala moana mai Kapalakiko a i Kikane. O Fisher Newell ka inoa o kona Kapena, a oia no hoi ke kapena nana i lawe mai ka moku kuna Kamehameha I, a me ka moku kuna Honolulu. Ma ia huakai a ka moku kuna Vacquero, o ka moali wale no i ikeia ai no ua moku la oia no na apana papa o kona hope na papa i kakauia ai kona inoa; ma Kikane mai i loaa mai ai ka lono e pili ana no keia moku. O ke keiki a keia kapena, he kapena oia no kekahi moku e holoholo nei mawaena o Honolulu nei me Nu Ioka.

Ua huli hoi mai ka moku biriga Hok@ Ao mai na Paeaina Maikonisia mai iloko o ka mahina o Ianuari o ka Mahiki 1859, a ua lilo aku oia ma ka lima o na kamana moku no ka hoomaemae hou ana. Ma ia lilo ana ma ka lima o na Kamana, ua ikeia kekahi hana hoopahaohao: i ko lakou wa i okomo ai ia hope, ua ikeia ua popo na papa kua o loko o ke kino o ka moku, a i ka wa i wiliia ai he puka, ua ike maopopoia ua popo na papa kua a pau o loko. O na papa kua holookoa o hope o ka moku ua popo wale no, a ua ike pu ia no hoi aole i pili pono na hoopili ana o na papa a pau. He mea maopopo ua hana kapulupulu waleia no ka moku. E hoomanaoia o ka Hoku Ao mua loa keia.

KE AUPUNI.

 

O ke kapena e hookele ana i ka moku, ua hilinai na eemoku a me na mea a pau maluna o kona akamai a me kona naauao ma ka hookele ana ma na alanui hihipea o ka moana akea, me ka ino launa ole ke ike aku ka holona he make e kau mai ana, eia nae. ua palepale wale ia ae no ia mau manao pihoihoi iloko o na mea a pau maluna o ka moku ma ka hookele ana o ke kapena me ke akamai a naauao. Oiai, owau kekahi kela maluna o kekahi moku okohola, oiai ka moku ma kekahi lae oi loa i ka hema, oia ka lae Kepohoni ma ka olelo a ka Hawaii, nui ka ino: ua poipu ia ka moku e na ale, aohe wahi i koe o ka oneki a me luna o ka lana hauki, a ua puo ae ke kai i na kia, a he weliweli i ka opu ke nana aku : eia nae ua hoike ke kapena i kona akamai kuhoe, ua aloalo waleia aku no ia mau ale kawahawaha e ke akamai hookele o ke kapena, ma kona lawelawe lima ana mai e ku i ka hoe i ka manawa o kana uwati, a huli, ku mai ka malamamoku i ka hoe, oia ana no he akamai a he naauao; Aole laua i haalele i ke ku ana i ka hoe i na manawa i mahele ia no laua, e hoike i ko laua akamai a naauao i ka po me ke ao, a pau kahi i ikeia he ino, alaila, kuu ka luhi, palekana na manao pihoihoi a maka’u no ka pilikia, ua auhee aku, a he hauoli wale no ka mea i kau ia mai maluna o na mea a pau.

 

Pela no hoi ina he moku ke aupuni, a o na poo aupuni o lakou na hookele. Ina ua akamai a naauao ka hookele ana, alaila, ua uhao ia ka ilihune o ka lahui o ia aupuni iloko o ke akamai a me ka naauao o ka hookele ana a na poo aupuni, a ua piha ka waihona o ka lahui i ke dala, ma o ka hookele akamai ana a na poo aupuni: alaila, ua kaa @ ia aupuni ina keia aoao o ka la@ ino, a ua piha ia aupuni i ka hauoli a me ka olioli.

 

A ina ua hawawa ka hookeleia ana o ke aupuni, alaila, ua poholo pu ke aupuni a me ka lahui iloko o ka pilikia, a o ka hopena aku, he hilahila ole i ka aie i ka hai: o na hana hoi i hoala ai e hana, he paipai ole, poopoomuku a pela aku.         J. N.

 

KA POINO O NA OLA UHANE ELIMA.

 

HE MOOLELO NO KEKAHI POWA WELIWELI, ME KA AI KANAKA. NO KANAONO LA HE IO KANAKA KA AI.

 

O keia moolelo malalo iho, he moolelo ia i hoikeia e kekahi haole o J. I Packer kona inoa, no na ulia a me na poino weliweli i ili iho maluna o keka hi poe makaikai he elima ko lakou nui; he eha o lakou i make, a hookahi o lakou i pakele, a oia no ka mea nona ka inoa maluna. I ko lakou wa i kaahele ai a aneane e pau loa ka lakou ai, ua hooholo lokahi iho la lakou, e pepehiia kekahi o lakou i ka wa e pau loa ai ka ai, a o kona io ka ai, a pau ia kanaka i ka ai ia, alaila pepehi hou aku ia kanaka, a pela e hana ai a hiki i ke koe ana o kekahi o lakou. O ke kumu o ka poino ana o keia poe i ka ai ole, oia no ko lakou loaa ana i kekahi ino nui, oia ka ua me ka hau, oiai lakou ma na awawa a me na piina o ka mauna Pohaku, ma Amerika Hui, a oiai no hoi he mau mile ko lakou kaawale mai kekahi kaona. He moolelo weliweli a menemene keia @a penei e heluheluia ai:

 

I ko makou wa i haalele ai i ko makou kahua hoomoana, a hoomaka makou i ka makou huakai kaahele makaikai ma na awawa a me mauna Pohaku, me ko makou lawe pu ana he lako ai e lawa ai ke kanaka hookahi no ehiku la. Ua kaahele makou no ekolu a eha paha la , alaila hoomaka iho la e ino. Ma keia hele ana a makou, ua hiki mua makou i kekahi puu a ma keia puu ua ike makou ua paa pu loa ia me ka hau, a ua manoanoa, a mai ia puu aku makou a hiki i ka lalani mauna o Mauna Pohaku. I ka ‘ha o ka la, koe iho la he hookahi wale no paona ai o makou a pau. Aka, ua hoomau aku no makou i ko makou hele ana imua, a hala paha na la he umi, pau loa iho la ko makou wahi ai. a hoomaka aku la makou e ai i na opuupuu o na kumu loke a me na hu laau. Nui ko makou pilikia, nui ka uwe ana o kuu mau hoa. Ua hoamoana makou ma kae o kekahi muliwai me ka pili paa no o ka make i ka ai ia makou. Ua hoomau aku no makou i ka hele ana imua a hiki i kekahi loko wai ua h@ao mak@u @ ia, aka, ua hooh@ka@  k@ makou mau manaolana no ka @ ana o kau @ahi ia. Mahuah@a mau ko makou pilikia, a ua hooiia ae na @oo u@ a ka make @ ka poioli o k@u mau hoa. Hoomoana hou makou maioko o kekahi ululaau ua au aku ko makou mau nanaina ma o a maanei o kahi ululaau a me na wahi e ae no kau wahi hua laau e hoo@ia ai ko makou make a ka pololi, aka, @a nele ia manao o makou, a ua kau h@ makou ma kahi o ka hoka. Lawe ae la au i ka’u pu a hele imiimi aku @a ma na kuapapa o ka m@na. no ka ma@a@ e loaa wahi ola no makou, a ma ia he@e ana a’u a aneane e kapoo ka la ua h@ hou aku la au i ko makou kahua @ moana me ka nele a me ka hoka. La @ i aneane aku ai e hiki aku i ko mak@ kahua hoomoana. ike aku la au he a@ nui a e koalaia ana kekahi mea i ke ahi e kekahi o ko’u mau hoa, @a oia @ale no o ko’u mau hoa a’u i ike ai e noho ana ma kae o ke ahi@ eia ka he @ @a naka . He io uha o kekahi o ko’u mau hoa iho ekolu, ua pepehiia lako@ ua pau i ka make, ua pepehiia e ke@a hoa o’u e noho ana ma kae o ke ahi a @ k@ ala ana i ka io o kekahi o ko’u mau hoa. I kona ike ana mai ia’u, ku ae @a oia iluna a lalau iho la i kekahi k@ a alualu mai la e oki ia’u. Aole au @ holo, aka, kau ae la au i ka’u pu i@una a ki aku la iaia a ku aku la oia, a ha@ le a make iho la oia i ka honua. Hau le aku la ke koi mai kona lima aku- holo aku la au a lalau iho la i ke koi a @ki iho la i kona poo. Koe hookahi wale iho la no au – ho-a hou au i ke ahi a noho au malaila a ao ia po. H@ao pinepine au e pakele mai ia wahi aku i kela a me keia la, aka, aole he hiki, pela a hiki i ka piha ana o na la he kana ono, a iloko o ia mau la, aole a’u ai a me ka ia, aka, hookahi wale no, o ka i@ o ko@ mau ho@ kaah@ e wa@o a ma ke ana –o ko @ou mau io oia ka’u ai iloko o na la he kanaono. Ua pakele nae au mahope loa iho o ka hala ana o na la he kanaono, a ia’u i hahai ai i ka moolelo o keia huakai kaahele a mak@u i ka luna makai o kekahi kulanakauhale o ka mokuaina o Colorado, hoopa@ au i ka hao, a ua hoopaahao ia au. Ua pakele nae au mahope iho a eia au ke noho nei ma ka mokuaina o A@na.

Aole he moolelo o “Pilipo Kek@a”  i keia pule. No ka piha hana loa @ ka mea unuhi ke kumu o ka nele ana i ke ia pule. “E Ahonui,” oia ka makou moolelo ma ko “ Pilipo Kekoa” makaiua i keia pule.

 

Ua haiia mai ia makou, e kaiehuia ae ana ka lunakanawai apana o Waialua mai kona noho lunakanawai ana no ia apana, malalo o na kumu pohihihi i ho ike ole ia mai ia makou. E hoomana@ ia, he lono keia i hoikeia mai ia makou, a pela makou e hoike aku nei ma ke ano he lono.

 

Ua ku mai ka moku kuna Mana mai na pae aina liilii ma ke Hema aku nei o kakou, me ka nele i na paahana Kilibati ole. E ku mai ana no hoi ka m@ku kuna Julia iloko o keia mau la ih@ me na paahana Kilibati he 50 a oi a emi mai paha. 

 

Mai a D. Alawa o Kona Akau makou i lohe mai ai. ke hoala la ko Kona Akau poe he halekuai kalepa o kela a me keia ano, no lakou ponoi iho. Mahalo makou no keia mau ana maikai e hoalaia mai nei e na Hawaii Pon@.

 

He aoao Demokarata ka, ka aoao e kue nei i na hana kupono ole a na kuhina, a o ka aoao ka e painuu ana i keia mau hana a na kuhina, a e apono ana, he aoao Repubalika ka ia. Ua hoopukaia keia mau mamala olelo ma luna, e kekahi o na keiki a Hoopilimea ai laua me Hookamani, (ua kamaaina kona ano a me kona inoa i ka lehulehu). He lalau ia manao o ua keiki la a Hoopilimeaai ma, a ke kono nei makou i k@ makou poe heluhelu, mai hoohalike me me keia keiki a Hoopilimeaai me H@kamani.

 

I ke ahiahi o ka Poalima o keia pelu aku nei, i hoohuiia ai ma ka @rita maemae o ka mare, o Miss Elena Kealoha Kalaukoa, me Mr. G. Herring, ma ka hale halawai apana o Maemae e Henere Walakahauki. Ua lohe mai makou, ua malamaia he papa ahaaina nui ma ka Poaono ae, a o na hana i lawelaweia, a me na hoohanohano ana i ka paa mare opio, aole makou i ike, a aole no hoi i hoikeia mai, aka, o ka makou panai, e uhaiia e na pomaikai, ka oluolu, a me ke aloha pumehana na meheu o ka paa mare opio- Me ke aloha.