Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 43, 27 October 1883 — KUMUMANAO Ka hao ana i ka ke Akua. "E pono anei i ke kanaka ke hao i ka ke Akua? Aka, ua hao oukou i ka'u, o keia lahuikanaka a pau."Malaki, 3; 8, 9. [ARTICLE]

KUMUMANAO Ka hao ana i ka ke Akua. "E pono anei i ke kanaka ke hao i ka ke Akua? Aka, ua hao oukou i ka'u, o keia lahuikanaka a pau."Malaki, 3; 8, 9.

Pehea ? E hao anei ke kanaka ika waiwai oke Akua, ka mea ikaika, a akamai, a lokomaikai ? Hiki ole anei iaia ke pale aku i ka poe hao, a malama pono i kona waiwai ponoi ? Oka hao ana o ke kanaka i ka ke kanaka, he mea haohao ole ia. Aka, oka hao ana o ke kanaka i ka ke Akua, he mea haohao loa ia. Ua hao anei ke kanaka i ka ke Akua wahi aka waha 0 ke Akua. Ua hao oukou i ka'u. Aole pnha. Ma ke aha oukou i hao *ai i ka'u ? Ma na hapaumi oka waīwai, ame na mohai. Ma na hapaumi me na mohai e po--110 ai ka oihana kahuna, me'ka luakini, malaila ka na ludaio hao ana i ka ke Akua. E nana ia Neh. 13; 10 —12. Ma ka HOOPILI ana. Heaha ke ano o ka huaolelo hao ? oia ka lawe wale ana i ko hai waiwai, i ka hapa paha, ika pau loa paha, me ke noi ole, uku ole, hoihoi ole, hoomaikāi ole aku. He mea nui ia ma Hawaii nei mamua. Hao wale na alii, na haku aina, na konohiki i ka na kanaka, no kekahi hewa paha, hookuli paha, hewa ole paha, lawe wale a haawi aku i kekahi punahele paha. I akaka ke ano o ka hao ana i ka ke Akua i keia wa, pono ke ninau. Heaha ko ke Akua waiwai ? Haina pokole; ke Akua ka ona o na mea a pau, na kanaka, na aina, na holoholona, ke dala me ke gula. Nona hoi ka manawa, na la, ke ea, ka makani, ka wai, na moana, ka ua, ka malie, ka wela, ke anu, na mea ai, na hua ai, na lole, na mōē, na buke, na nupepa, na mea maikai, na mea ino, ka poe hewa.

Ua haawi nae ke Akua i kekahi rtau mea ina kanaka e malama. He poe puuku na kanaka no ka waiwai o ke Akua. Ia lakou ka malama, me ka loaa nae kekahi hapa e pono ai lakou. Ua maopopo ka waiwai o ke Akua. Ka hao ana i keia waiwai, oia ka'u e wehewehe ana 1 keia wa. Owai la ka poe i aa e hao i ka ke Akua waiwai ? 1 Na auj)uni. Pehea e hiki ai i na aupuni ke hao i ka ke Akua ? Ma ke kau ana i na kanawai e poino ai na kanaka, e like me ke .kanawai e poino ai na kanaka, e like me ke kanawai hoonoa i ka rama, haawi laikini e kuai rama, e lilo kekahi poe wahine i poe hookamakama, &c. . No ke Akua na kanaka, ke kino, ka uhane, ke dala, ka

manawa. Ma ke kau ana i keia, mau kanawai, nui ka poino, poino na kmo, na uhane 0 kanaka, poho ke dala me ka manawa. Aole anei i pili ka hao ana i ka ke Akua i ke aupuni o Hawaii nei ? 2 Na ohana. Pehea e hiki ai i na ohana ke hao i ka ke Akua ? Ma ke kukulu ole i ka pule ohana, ka heluhelu ole i ka baibala. Ma ka hoolaa ole .ina i nsi keiki na ke Akua, ma ka hookaawale ole ana i kekahi keena o ka hale no ka pule malu ana. Ma ka lawe ana o na makua i na keiki i na kee--na a pau, i ke dala a pau, me ka manawa a pau no lakou iho, e hoonele ana i ke Akua i kona hapa. Ma ka lawe ana iloko o na ohana i na mea e pono ai na kino, me na uhane, na mea e poho ai ke dala me ka manawa, e like me ka rama, ka paka, ka piliwaiwai, ka manuahi, ka- hula lapuwale. 3 Na ona o na hale kuai. Pehea e hiki ai ia lakou ke hao i ka ke Akua ? Ma ka lawe ana īloko o ko lakou mau hale a kuai aku i na mea e poino ai na kanaka, na kino, na uhane, na mea e poho ai ke dala me ka manawa, a hoolilo i na loaa a pau no lakou iho e hoonele ana i ke Akua i kona hapa, e hana ana, e hooponopono ana i ko lakou mau buke kuai ma ko ke Akua la, ka la Sabati. 4 Na loio. Ma ke aha lakou e hao ai i ka ke Akua ? Ma ka lawe ana i ke dala i uku no ke kokua ana i ka lawehala i hookuuia oia, oiaio ua akaka i ka loio, ua hewa i0 no oia. Ma ia hookuuia ana, lilo hou ka lawehala i ka hewa a mahuahua loa ka hewa, a lilo ia i mea e })oino ai kona kino, me kona uhane ka waiwai o ke Akua. 5 Na ekalesia. Ma ke aha e hao ai na ekalesia i ka ke Akua ? Ma ka imi ole i kahu ke nele. Ma ka malama ole 1 i ke kahu ina he kahu. Pehea ia ?

Penei: Ina aole kahu, auwana na hipa, na kanaka. Auwana, a auwana hou aku, a lilo i ka diabalo. A nele ke Akua ia poe, ia hapa o kona wai\;ai. A me ia hoi ina he kahu, aole nae i malama ka ekalesia iaia. No ia malama pono ole ia, lilo paha ke kahu ika hana e i lawa ke OEI kino. Ao ia lilo ana ika hana e, he mea paha ia e hapa ai kana hana e hoola i na kanaka. A ma ia mea e make ai kekahi poe. A lilo ia waiwai o ke Akua. A haalele paha ke kahu ia ekalesia no ka ilihune. A lilo ia haalele ana i mea e poino ai kekahi poe, na kino, na uhane, ka waiwai oke Akua. A pela i hao ai ka ekalesia i ka ke Akua. 6 Na kula Sabati. Ma ke aha lakou e hao ai ika ke Akua ? Ma ka hoolako ole i na kula i na mea e pono ai na haumana. Hemaliema na kahu, hemahema na kumu, hemahema na haumana. Ina hemahema na kapena moku, hemahema ka hookele ana, ili paha ka moku, a pau na sela me na ohua i ka make. Pela, ina hemahema ka poe hookele i ka moku kula Sabati, a hemahema pu ka poe i hookele ia, poholo like paha laleou iloko oke kai make. 4 lilo ia waiwai oke Akua. A pela na kula Sabati e hao ai i ka ke Akua. E waiho kakou i na ahahui, a e nana i na kanaka pakahi, na keiki pakahi. 1 Na kahunapule. Hao lakou ika ke Akua ma ka. lawe ana i ko ke Akua manawa no lakou iho. He niau hora paha e hoomakaukau ai i na haiolelo, ua laweia no kekahi hana e. A hele ke kahuna i ka halawai me ka makaukau ole. Ano ia makaukau ole, lilo paha kekahi poe i ka make. A nele ke Akua ia waiwai. A alakai hewa ke kahuna, ao hewa aku, kuhikuhi hewa aku ike ala oke ola. A make kekahi ma ia kuhikuhi hewa ia ana. A waiho paha ke kahunapule i kekahi poe, aole hele e ike, aole ao aku, aole hai aku i ko lakou hewa no ka makau paha. A no ia waihoia ana, make kekahi poe, a nele ke Akua ia waiwai ona.

A ina holo pono kau hana e ke kahuna haiolelo, a huli nui mai kanaka, a kaena ae nou iho, me he la nou ka nani, ka mana, ke akamai, he hao ia i ka ke Akua, nona wale no ka nani, aole no ke kanaka. 2 Ka.poe manao nui ma na mea o keia ao. Ane like lakou me ka poe hoomanakii. He kii Akua ke dala, ke gula, ka aina, ka holoholona, ka hale, ka lealea a pela aku. Ke haawi nei kanaka kamalii, i ko lakou manao nui i keia mau mea. Nolaila ka paulele nui ana ka hilinai nui ana. He mau hoa pili, hoa punahele ka ke ao, ma ka po,ma ke ala, ma ka hale. He mau pani no ke Akua oiaio. A me ia lakou e hao warie ai i ka ke Akua oiai oia wale no ka mea kupono e hoomana ia. 3 Na hoahanau ekalesia,. No ke Akua lakou. No ke, Akua ko lakou waiwai. Ua hoolaaia na ke Akua,. A j3ehea? Hao anei lakou i ka ke Akua? Ae. Lūa ole ka hao ana. Ua lawe no lakou iho i na mea i laa na lehova. Ua laa na hapaumi o ke dala, o ka waiwai e, o na holohoiona, o na hua o ka aina. Ua haawi no i kekahi hapa i ke Akua. Ua lawe nae i ka nui no lakou iho, no na kino, no na hale no na keiki. A pela lakou i hao ai i ka ke Akua. 4 Na keiki me na ai. Hao anei oukou i ka ke Akua? Ae, hao no me ka makau ole me ka hilahila ole, me me he la, he poe nui oukou, a he mea uuku ke Akua. Pehea e hao ai? Penei; no ke Akua ko oukou mau kino, ko oukou mau uhane, kawa kamalii, ka ui. Ua lawe pau loa nae oukou ia mau mea no oukou iho. Ka īnoa he j)oe hele makou i ka halawai, a i ke Kula Sabati, a heluhelu i ka | ke Akua olelo a himeni hoi a pule hoi i ' Icp pule a ka Haku, a haawi hoi i mau kenikeni na ke Akua. Ae, pela io no kekahi poe. Aka me ke kino, me ka waha wale no ka nui o keia mau hana, aole me ka naau, me ka oiaio, me ka j hauoli, me ke aloha. A meia oukou i hao wale ai i ka ke Akua. 5 Nui wale ka poe hao wale i ka ke Akua. Fo e ka Ia ke helu au ia poe a pau. E hoike pokole aku nae au. Ua olelo au mamua. No ke Akua ! na mea apau. 0 ka lawe wale ana i 1 kekahi hapa o ia mau mea me ke noi i ole, me ka manao ole, me ka hoomaikai

ole aku i ke Akua ka Ona, he hao īa i ka ke Akua. No ke Akua ke ea au e hanu nei. Ina hanu wale oe i ke ea, me ka manao ole, hoomaikai ole r ke Akua, ua hao oe ika ke Akua. No ke Akua na mea au eai nei a e inu nei. Ina ai wale i ka ai a inu wale i ka wai me ka manao ole, a hoomaikai ole i ke Akua, ua hao wale oe* i ka ke Akua. No ke Akua na moana, na kai, na muliwai, na kahawai, na punawai. Ina hooholo oe i kou waa, i kou moku ma ka moana, ma ke kai, ma ka muliwai me ka manao ole, me ka hoomaikai ole ike Akua. Ina lawe wale oe i ka tfai Ika ua i mea e pono ai oe, e holo ai kau mau hana, me ka manao ole, me ka hoomaikai ole i ka Ona, i ke Akua, ua hao wale oe i ka ke Akua. No ke Akua na ia 0 ke kai, na manu oka lewa; ina lawe wale oe i kekahi mau ia me kekahi mau manu, me kia manao ole a hoomaikai ole i ke Akua ka mea nana i hana, he hao wale ia i ka ke Akua. No ke Akua na aina nui na aina liilii. Nana 110 i' hana. Ua kuai paha oe i kekahi mau aina me kou dala. Ua hooiliia mai paha ena makua. Ua loaa paha na palapala kila. Aka, mai kaena oe a manao, nou ponoi ia mau aina, a hiki ia oe ke hana ia mau aina, e like me kou makemake. E kanu i ka baka, i ka awa, i ka mea e hana ia ika mea ona; e kukulu j)aha 1 hale kuai rama, hale inu rama, hale lealea.Oluolu anei ka ona nui ke hoolilo oe i kona aina i mea poino ai kanaka e poho ai ko lakou dala? Aole anei oia ka hao wale ika ke Akua? No ke Akua na mea ino, na mai, na pilikia. He mau mea keia e hoonaniia'i ke Akua. Ina ohumu oe, a hoohalahala a. hoino i ke Akua, no ia mau iiiea, āuhea ko ke Akua nani ? Ua haoia e oe. No ke Akua no ka poe hewa. Nana lakou i hana. Ua haawi oia i kana keki i kalahala e ola'i. Pono anei ia de ke hana ino i ka poe hewa ? Pono anei ke waiho wale ia 'lakou e noho mau ma ka hewa a hele lakou i ka make ? Ina me ia oe e manao ai, a e hana'i hoi, ua hewa oe ma ka hao ana i ka keAkua.

No ke Akua na dala me na gula, ua waiwai oe, ua piha kou waihona i ke ! dala me ke gula. Nohea mai ia ? Ma ke aha e loaa'i ? Ma ka eli ana paha i na lua dala, me na one gula. Pela paha, aka, nawai i Jiana na lua dala me na one gula ? Na ke Akua paha. Nohea hoi kou ikaika ka mea e loaa'i ke dala? Nohea kou akamai? No ke Akua mai paha. Ae, ano ke Akua na dala. Ina lawe wale'oe i kou mau dala, i kou mau apana gula, a hoolilo ma na mea j)ono ole, a nou wale iho no,.aole anei oe i hao i ka ke Akua ? Auhea* ko ke Akua hapa ? Mahea ka hoopomaikai ia ana o kona aupuni ma kou mau dala, na dala nona mai ? Ua akaka ke ano 0 ka hao ana i ka ke Akua. Weliweli ka hao ana. Ua piha na hale, na pahu, na pa, ua piha na kula i na waiwai o ke Akua i haoia. Owai ka mea hewa ole ma ia mea. Hewa ke kanaka ke hao wate i ka ke kanaka, he hewa ku i ka hoopaiia. | A pehea ke hao wale ika ke Akua, ka mea i oi loa aku i ke kanaka ? | Hewa ole anei ? A j)akele anei ika ! hoopaiia ? Hewa ole anei na ludaio, a hoopai ole ia anei i ka hao ana i ka ke Akua ? Aole paha, ua kau ko ke Akua inairia o lakou. Ua hooiliia mai na poino maluna o ko lakou aina, ua wi, ua maloo na mea ulu. He keleawe ka lani, he hao hoi ka honua, ua piha ka aina i na mai ahulau a i ka make. Pehea e pau ai ia mau poino. Ma ka hoihoi ana i ke Akua i ka ke Akua. Ua piha hoi Hawaii nei i na jX)ino. Kapekepeke ke aupuni. Ua hapa ke dala e paa ai. Ua maloo na kihapai ekalesia, aohe haule mai ka ua oka Uhane Hemolele. Neoneo Ziona. Hold' / ole na hana pono, piha ole na halehalawai, na kula Sabati, piha loa na ohana i ka hewa, ua hāpa loa ka poe huli mai. Pehea la e pau a.i keia poino ? E hoihoi aku i ke Akua i ka ke Akua, a e j)au ka hao wale ana i ka ke Akua. A i ole, heaha ka hopena weliweli e haule mai ana. L. Laiana. Waimea, Hawaii.